Ρεκόρ συγκρούσεων μετά τον Β΄ Παγκόσμιο – Οι πιο ειρηνικές χώρες και η θέση της Ελλάδας

Σε μια εποχή γεμάτη αναταράξεις και αβεβαιότητα, την ώρα που οι πόλεμοι μαίνονται και η παγκόσμια κοινότητα παρακολουθεί σε ζωντανή μετάδοση τη γενοκτονία ενός λαού, η ανάγκη για ειρήνη δεν είναι απλώς επιλογή, αλλά γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ.

Σήμερα, Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου, γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Ειρήνης, η οποία καθιερώθηκε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών το 1981, για να διαδώσει και για να δυναμώσει τα ιδανικά της ειρήνης και της μη βίας ανάμεσα στα έθνη. Από το 2001 η Ημέρα αυτή γιορτάζεται στις 21 Σεπτεμβρίου ως μια υπενθύμιση της ανάγκης για ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ των λαών και των κρατών.

Το Ινστιτούτο Οικονομίας και Ειρήνης (Institute for Economics and Peace), ο κορυφαίος δείκτης μέτρησης της παγκόσμιας ειρήνης, δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή του για το 2025, παρουσιάζοντας τον Παγκόσμιο Δείκτη Ειρήνης (Global Peace Index, GPI).

Πρόκειται για την 19η έκδοση του GPI, η οποία κατατάσσει 163 ανεξάρτητα κράτη και εδάφη βάσει του επιπέδου ειρηνικότητάς τους, καλύπτοντας το 99,7% του παγκόσμιου πληθυσμού. Η φετινή έκθεση καταγράφει περαιτέρω υποχώρηση της παγκόσμιας ειρηνικότητας, με πολλούς από τους βασικούς δείκτες που προαναγγέλλουν μεγάλες συγκρούσεις να βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Όλο και περισσότερα κράτη ενισχύουν τον βαθμό στρατιωτικοποίησής τους, σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχούν οι γεωπολιτικές εντάσεις, οι αυξανόμενες συγκρούσεις, η διάλυση παραδοσιακών συμμαχιών και η εντεινόμενη οικονομική αβεβαιότητα.

Αξίζει να σημειωθεί πως, σήμερα καταγράφονται 59 ενεργές διακρατικές συγκρούσεις, ο υψηλότερος αριθμός από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τρεις περισσότερες σε σχέση με πέρυσι. Μόνο την περασμένη χρονιά, 17 χώρες ξεπέρασαν τους 1.000 θανάτους από πολεμικές συγκρούσεις.

Επιπλέον, η επιτυχής επίλυση των συγκρούσεων είναι χαμηλότερη από οποιαδήποτε άλλη στιγμή τα τελευταία 50 χρόνια. Οι συγκρούσεις που έληξαν με αποφασιστική νίκη μειώθηκαν από 49% τη δεκαετία του 1970 σε 9% τη δεκαετία του 2010, ενώ οι συγκρούσεις που έληξαν με ειρηνευτικές συμφωνίες μειώθηκαν από 23% σε 4% κατά την ίδια περίοδο.

ΟΙ ΠΙΟ ΕΙΡΗΝΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ΓΙΑ ΤΟ 2025

Όπως και πέρυσι, έτσι και φέτος -για την ακρίβεια από το 2008- η Ισλανδία βρίσκεται στην κορυφή του Παγκόσμιου Δείκτη Ειρήνης για το 2025, διατηρώντας εδώ και 17 χρόνια τον τίτλο της πιο ειρηνικής χώρας στον κόσμο από το 2008.

Σταθερά στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Ιρλανδία και ακολουθεί η Νέα Ζηλανδία, η Αυστρία, η Ελβετία, η Σιγκαπούρη, η Πορτογαλία, η Δανία, η Σλοβενία, ενώ τη δεκάδα με τις πιο ειρηνικές χώρες κλείνει η Φινλανδία.

Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 45ή θέση στον Παγκόσμιο Δείκτη Ειρήνης για το 2025, με συνολική βαθμολογία 1.764, χάνοντας τρεις θέσεις σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

ΟΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΕΙΡΗΝΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ΓΙΑ ΤΟ 2025

Για πρώτη φορά, η Ρωσία κατατάσσεται ως η λιγότερο ειρηνική χώρα παγκοσμίως σύμφωνα με τον δείκτη Global Peace Index 2025, ακολουθούμενη από την Ουκρανία, το Σουδάν, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, την Υεμένη, το Αφγανιστάν, τη Συρία, το Νότιο Σουδάν και το Ισραήλ.

Επίσης, η περιοχή της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής (MENA) παραμένει η λιγότερο ειρηνική παγκοσμίως.

Τα βασικά σημεία της έκθεσης Global Peace Index για το 2025

• Το 2025 καταγράφεται ιστορική πτώση στην παγκόσμια ειρηνικότητα, η μεγαλύτερη από τον Ψυχρό Πόλεμο, λόγω αύξησης θανάτων από συγκρούσεις, γεωπολιτικών εντάσεων και διάρρηξης κοινωνικής συνοχής.

• Οι συγκρούσεις είναι περισσότερες από ποτέ μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά γίνονται όλο και πιο ακριβές και αδιέξοδες, ενώ η χρηματοδότηση πρόληψης συγκρούσεων έχει μειωθεί δραματικά.
• 78 χώρες συμμετείχαν σε πολεμικές επιχειρήσεις πέρα από τα σύνορά τους το 2023 – αύξηση 175% από το 2010.
• 97 χώρες είναι λιγότερο ειρηνικές σήμερα απ’ ό,τι ήταν το 2007, όταν ξεκίνησε ο δείκτης.

Συγκρούσεις

• 59 ενεργές διακρατικές συγκρούσεις, ο υψηλότερος αριθμός μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
• Από το 2010, οι διεθνοποιημένες εμφύλιες συγκρούσεις έχουν αυξηθεί κατά 175%.
• Το 2023, 78 χώρες συμμετείχαν άμεσα σε πολεμικές επιχειρήσεις εκτός συνόρων.

Γεωπολιτικές Τάσεις

• Μεσαίες δυνάμεις (π.χ. περιφερειακές χώρες) γίνονται πιο επιθετικές και επηρεάζουν τις γειτονικές τους περιοχές.
• Η Ευρώπη παραμένει στρατιωτικά ανώτερη της Ρωσίας, αλλά η έλλειψη ενοποίησης αποδυναμώνει τη συνολική ισχύ της.
• Ο γεωπολιτικός κατακερματισμός ξεπέρασε τα επίπεδα του Ψυχρού Πολέμου – με ιδιαίτερη άνοδο μετά το 2008.
• Υψηλά επίπεδα ανταγωνισμού σε Δυτική Αφρική, Νότια Ασία και Νοτιοανατολική Ασία.

Οικονομικές Επιπτώσεις

• Δαπάνες για ειρηνευτικές αποστολές (2024): 47,2 δισ. δολάρια – μόλις 0,52% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών (πτώση 26% από το 2008).
• Πρόσφυγες & εκτοπισμένοι: Ο οικονομικός αντίκτυπος αυξήθηκε σε 112 χώρες το 2023–2024 (+30% κατά μέσο όρο).
• Στρατιωτικές δαπάνες: αυξήθηκαν σε 101 χώρες (+15% κατά μέσο όρο) την ίδια περίοδο.
• Τα υπερχρεωμένα και ευάλωτα κράτη βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο συγκρούσεων.

Αποτελέσματα & Τάσεις

• 74 χώρες βελτίωσαν το επίπεδο ειρηνικότητάς τους, 87 επιδεινώθηκαν (2024–2025).
• Από το 2007, 97 χώρες είναι λιγότερο ειρηνικές από ό,τι στην αρχή του δείκτη
• Βελτιώθηκαν: Αζερμπαϊτζάν, Σαουδική Αραβία, Ουγκάντα, Περού, Γκάμπια.
• Επιδεινώθηκαν: Μπανγκλαντές, Ουκρανία, Ρωσία, ΛΔ Κονγκό, Μιανμάρ.

Κατάταξη & Περιοχές

• Λιγότερο ειρηνική χώρα (2025): Ρωσία – για πρώτη φορά στην κορυφή της αρνητικής λίστας, ακολουθούμενη από Ουκρανία, Σουδάν, ΛΔ Κονγκό και Υεμένη.
• Πιο ειρηνική περιοχή: Δυτική & Κεντρική Ευρώπη (8 από τις 10 πιο ειρηνικές χώρες). Παρ’ όλα αυτά, η ειρηνικότητα μειώνεται για 4η συνεχή χρονιά.
• Λιγότερο ειρηνική περιοχή: Μέση Ανατολή & Βόρεια Αφρική (MENA).

gpibrief

Δείτε αναλυτικά την έκθεση εδώ.