Σε “κοινή γραμμή” ΗΠΑ – Ουκρανία για την ειρηνευτική συμφωνία – Συνάντηση Γουίτκοφ με Πούτιν

Η Ουκρανία ανακοίνωσε ότι βρίσκεται σε «κοινή γραμμή» με τις ΗΠΑ όσον αφορά μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία.

Η πρόταση βασίζεται σε ένα σχέδιο 28 σημείων που παρουσιάστηκε στο Κίεβο από τις ΗΠΑ την περασμένη εβδομάδα, πάνω στο οποίο Αμερικανοί και Ουκρανοί αξιωματούχοι εργάστηκαν κατά τη διάρκεια συνομιλιών στη Γενεύη το Σαββατοκύριακο.

Σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι το αρχικό σχέδιο «έχει εξευγενιστεί, με πρόσθετες εισροές και από τις δύο πλευρές».

Είπε ότι έδωσε εντολή στον ειδικό απεσταλμένο του, Στιβ Γουίτκοφ, να συναντήσει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στη Μόσχα την επόμενη εβδομάδα, ενώ ο Αμερικανός υπουργός του Στρατού, Νταν Ντρίσκολ, αναμένεται να συναντήσει Ουκρανούς ηγέτες αυτή την εβδομάδα.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε την Τρίτη ότι είναι έτοιμος να συναντήσει τον Τραμπ για να συζητήσουν τα «ευαίσθητα σημεία» που απομένουν, με την κυβέρνησή του να επιδιώκει μια συνάντηση πριν το τέλος του μήνα.

«Υπολογίζω σε περαιτέρω ενεργή συνεργασία με την αμερικανική πλευρά και με τον πρόεδρο Τραμπ. Πολλά εξαρτώνται από την Αμερική, διότι η Ρωσία δίνει τη μεγαλύτερη προσοχή στη δύναμη της Αμερικής», είπε.

Μία μέρα νωρίτερα, ο Ζελένσκι είπε ότι το σχέδιο των 28 σημείων είχε «συρρικνωθεί», με ορισμένες διατάξεις να αφαιρούνται.

Ο Τραμπ έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι ανυπομονεί να συναντήσει τους προέδρους Ζελένσκι και Πούτιν «σύντομα, αλλά ΜΟΝΟ όταν η συμφωνία για τον τερματισμό αυτού του πολέμου είναι ΤΕΛΙΚΗ ή στα τελικά της στάδια».

Αργότερα είπε σε δημοσιογράφους ότι η συμφωνία θα περιλάμβανε παραχωρήσεις εδαφών «και από τις δύο πλευρές» και «προσπάθεια για τακτοποίηση των συνόρων».

Ο Τραμπ είπε ότι δεν είχε δώσει σε καμία πλευρά προθεσμία για την επίτευξη συμφωνίας, σημειώνοντας ότι «η προθεσμία για μένα είναι όταν τελειώσει».

Το Κρεμλίνο είχε δηλώσει προηγουμένως ότι η Ρωσία δεν είχε ακόμη ενημερωθεί για το νέο προσχέδιο συμφωνίας, προειδοποιώντας ότι ίσως να μην αποδεχθεί τροποποιήσεις στο σχέδιο της προηγούμενης εβδομάδας.

Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ ανέφερε ότι, ενώ η Μόσχα ήταν υπέρ του αρχικού αμερικανικού πλαισίου, η κατάσταση θα ήταν «θεμελιωδώς διαφορετική» αν αυτό είχε υποστεί ουσιαστικές αλλαγές.

Μέχρι το πρωί της Τρίτης, το Κρεμλίνο δεν είχε λάβει αντίγραφο του νέου σχεδίου, είπε ο Λαβρόφ, κατηγορώντας την Ευρώπη ότι υπονομεύει τις αμερικανικές ειρηνευτικές προσπάθειες.

Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν απάντησαν δημόσια στις ρωσικές ανησυχίες, αν και ο Ντρίσκολ και Ρώσοι εκπρόσωποι είχαν συναντήσεις τη Δευτέρα και την Τρίτη στο Άμπου Ντάμπι.

Ορισμένα από τα θέματα στα οποία Ρωσία και Ουκρανία εξακολουθούν να διαφωνούν βαθιά φαίνεται ότι έχουν παραμείνει άλυτα μέχρι στιγμής, συμπεριλαμβανομένων των εγγυήσεων ασφαλείας προς το Κίεβο και του ελέγχου αρκετών περιοχών στην ανατολική Ουκρανία όπου συνεχίζονται οι μάχες.

Ανήσυχοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες – “Καμία ρωσική πρόθεση για κατάπαυση του πυρός”

Παρά την σχετική αισιοδοξία του Λευκού Οίκου, Ευρωπαίοι ηγέτες εμφανίστηκαν επιφυλακτικοί ότι, μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια πολέμου, η ειρήνη μπορεί να είναι κοντά. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είπε ότι δεν βλέπει «καμία ρωσική πρόθεση για κατάπαυση του πυρός», ενώ η Ντάουνινγκ Στριτ προειδοποίησε ότι «υπάρχει πολύς δρόμος μπροστά – ένας δύσκολος δρόμος».

Την Τρίτη, ο Μακρόν και ο Βρετανός πρωθυπουργός σερ Κιρ Στάρμερ προήδρευσαν σε μια συνεδρίαση της αποκαλούμενης «συμμαχίας των προθύμων», μιας ομάδας συμμάχων της Ουκρανίας στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν, που έχουν δεσμευτεί για συνεχή αμυντική υποστήριξη σε περίπτωση εκεχειρίας, περιλαμβανομένων προκαταρκτικών συζητήσεων για πιθανή ειρηνευτική δύναμη.

Κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης – στην οποία συμμετείχε και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο – οι ηγέτες συμφώνησαν να δημιουργήσουν με τις ΗΠΑ μια ομάδα εργασίας για την «επιτάχυνση» του έργου σχετικά με τις εγγυήσεις ασφαλείας που θα μπορούσαν να προσφερθούν στην Ουκρανία.

Το ζήτημα των εγγυήσεων ασφαλείας είναι μόνο ένα από τα θέματα στα οποία Μόσχα και Κίεβο συγκρούονται. Τη Δευτέρα, ο Ζελένσκι είπε ότι το «κύριο πρόβλημα» που εμποδίζει την ειρήνη είναι η απαίτηση του Πούτιν για νομική αναγνώριση των εδαφών που έχει καταλάβει η Ρωσία.

Αλλαγές στο αρχικό ειρηνευτικό σχέδιο των ΗΠΑ για την Ουκρανία

Η Μόσχα απαιτεί σταθερά την πλήρη ουκρανική αποχώρηση από ολόκληρο τον ανατολικό Ντονμπάς, ο οποίος αποτελείται από τις περιοχές Ντονέτσκ και Λουχάνσκ. Οι ρωσικές δυνάμεις ελέγχουν επίσης την Κριμαία – την οποία προσάρτησε η Ρωσία το 2014 – και μεγάλες περιοχές άλλων δύο περιφερειών, της Χερσώνας και της Ζαπορίζια.

Ύστερα από εβδομάδες κατά τις οποίες η διπλωματία φαινόταν να έχει σταματήσει, υπήρξε έντονη κινητικότητα από τότε που διέρρευσε το αμερικανικό σχέδιο.

Το αρχικό προσχέδιο περιελάμβανε την αποδοχή από την Ουκρανία να παραχωρήσει περιοχές που εξακολουθεί να ελέγχει, τη δέσμευση να μην ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και δραστική μείωση του μεγέθους των ενόπλων της δυνάμεων – στοιχεία που φαίνεται να αντανακλούσαν βασικές απαιτήσεις του Κρεμλίνου.

Ενώ ο Πούτιν είχε δηλώσει ότι το αρχικό σχέδιο θα μπορούσε να αποτελέσει τη «βάση» για μια συμφωνία, ο Ζελένσκι απάντησε λέγοντας ότι η Ουκρανία αντιμετώπιζε μια επιλογή ανάμεσα στη διατήρηση των ΗΠΑ ως εταίρου και της «αξιοπρέπειάς» της. Ευρωπαίοι ηγέτες απέρριψαν αρκετά στοιχεία του σχεδίου.

Την παραμονή των συνομιλιών για το σχέδιο στη Γενεύη την Κυριακή, ανάμεσα σε Αμερικανούς, Ευρωπαίους και Ουκρανούς αξιωματούχους, ο Ρούμπιο αναγκάστηκε να επιμείνει δημόσια ότι είχε «συνταχθεί από τις ΗΠΑ» αφού ομάδα γερουσιαστών ισχυρίστηκε ότι τους είχε πει πως ήταν ουσιαστικά ρωσικό σχέδιο, όχι θέση του Λευκού Οίκου.

Έκτοτε, τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ουκρανία έχουν επαινέσει την πρόοδο πάνω στο προσχέδιο, με τον Ζελένσκι να λέει ότι μετά τις αλλαγές αντιπροσωπεύει «τη σωστή προσέγγιση».

Ενώ ο Τραμπ αρχικά πίεζε για ταχεία αποδοχή του σχεδίου από την Ουκρανία, την Τρίτη είπε σε δημοσιογράφους ότι η αρχική εκδοχή «ήταν απλώς ένας χάρτης», προσθέτοντας: «Αυτό δεν ήταν σχέδιο, ήταν μια ιδέα».

Την Τρίτη επίσης, το Bloomberg δημοσίευσε μια απομαγνητοφώνηση που είπε ότι ήταν από τηλεφωνική συνομιλία στις 14 Οκτωβρίου ανάμεσα στον διπλωματικό απεσταλμένο του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, και τον Γιούρι Ουσάκοφ, σύμβουλο εξωτερικής πολιτικής του Πούτιν.

Ερωτηθείς για την απομαγνητοφώνηση – στην οποία ο Γουίτκοφ φέρεται να συζητά πώς πρέπει το Κρεμλίνο να προσεγγίσει τον Τραμπ και λέει ότι η Ουκρανία θα πρέπει να παραχωρήσει εδάφη για να εξασφαλίσει ειρηνευτική συμφωνία – ο Τραμπ είπε στους δημοσιογράφους ότι επρόκειτο για μια «πολύ τυπική μορφή διαπραγματεύσεων».

Συνεχίζονται οι επιθέσεις παρά τις ειρηνευτικές συνομιλίες

Στο μεταξύ, οι μάχες συνεχίζονται. Τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία δήλωσαν ότι πραγματοποιήθηκαν χτυπήματα το βράδυ της Τρίτης στη Ζαπορίζια.

Ο τοπικός Ουκρανός επικεφαλής, Ιβάν Φεντέροφ, είπε ότι τουλάχιστον επτά άνθρωποι τραυματίστηκαν, ενώ ο Γεβγένι Μπαλίτσκι, ο τοποθετημένος από το Κρεμλίνο κυβερνήτης, ανέφερε ότι το Κίεβο έπληξε ενεργειακές υποδομές σε περιοχές υπό ουκρανικό έλεγχο, αφήνοντας έως και 40.000 ανθρώπους χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα.

Δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες και χιλιάδες άμαχοι έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί, και εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την πλήρους κλίμακας εισβολή της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.