Σε μια κλωστή το μέλλον της Ουκρανίας – Το παρ’ ολίγον ναυάγιο και το νέο σχέδιο

Οι ΗΠΑ και η Ουκρανία έχουν συντάξει ένα νέο ειρηνευτικό σχέδιο 19 σημείων, αλλά άφησαν τα πιο ακανθώδη ζητήματα να αποφασιστούν από τους προέδρους των δύο χωρών, όπως ανέφερε ο Σέργκι Κισλίτσια, πρώτος αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας.

Σημειώνεται πως η Ουάσιγκτον είχε προηγουμένως ασκήσει πίεση στο Κίεβο να συμφωνήσει σε μια πρόταση 28 σημείων, η οποία είχε συνταχθεί από Αμερικανούς και Ρώσους αξιωματούχους και παραβίαζε πολλές “κόκκινες γραμμές” της Ουκρανίας.

Ο Κισλίτσια, που βρισκόταν στην αίθουσα ως μέλος της ουκρανικής αντιπροσωπείας στις συζητήσεις της Γενεύης για τις ειρηνευτικές προσπάθειες στην Ουκρανία, δήλωσε στους Financial Times ότι η συνάντηση ήταν μια “εντατική αλλά παραγωγική” προσπάθεια, η οποία κατέληξε σε ένα πλήρως αναθεωρημένο προσχέδιο εγγράφου, που αποτιμήθηκε “θετικά” και από τις δύο πλευρές.

Όπως αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα των FT, μετά από ώρες επίπονων συνομιλιών, που σχεδόν κατέρρευσαν πριν καν αρχίσουν, οι αμερικανικές και ουκρανικές ομάδες κατέληξαν σε συμφωνία για ορισμένα ζητήματα, αλλά τα πιο αμφιλεγόμενα και “καυτά” σημεία, όπως τα εδαφικά ζητήματα και τις σχέσεις μεταξύ ΝΑΤΟ, Ρωσίας και ΗΠΑ, τα άφησαν εκτός, ώστε να τα συζητήσουν από κοινού Ντόναλντ Τραμπ και Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Οι Ουκρανοί είπαν ότι “δεν είχαν εντολή” να λάβουν αποφάσεις σχετικά με εδάφη, ιδίως για την παραχώρηση εδαφών όπως πρότεινε το αρχικό προσχέδιο, κάτι που σύμφωνα με το ουκρανικό Σύνταγμα θα απαιτούσε εθνικό δημοψήφισμα.

Το νέο προσχέδιο, είπε ο Κισλίτσια, δεν έχει σχεδόν καμία ομοιότητα με την προηγούμενη διαρροή της ειρηνευτικής πρότασης, που είχε προκαλέσει σάλο στο Κίεβο. «Πολύ λίγα έχουν μείνει από την αρχική εκδοχή», είπε.

“Συγκροτήσαμε ένα σαφές πεδίο σύγκλισης και ορισμένα σημεία όπου μπορούμε να συμβιβαστούμε”, είπε. «Για τα υπόλοιπα θα χρειαστούν αποφάσεις ηγεσίας», πρόσθεσε.

Τώρα, κάθε πλευρά θα μεταφέρει το νέο προσχέδιο σε Ουάσιγκτον και Κίεβο για την ενημέρωση των προέδρων, ενώ, όπως υπενθύμισε ο κ. Κισλίτσια η κυβέρνηση Τραμπ είχε αναφέρει ότι θα προσπαθήσει να προσεγγίσει τη Μόσχα για την περαιτέρω προώθηση των ειρηνευτικών συνομιλιών.

Σύμφωνα με τον ίδιο, αντίγραφα του σχεδίου 19 σημείων δόθηκαν, κατά το τέλος της συνεδρίασης, στους επικεφαλής των αμερικανικών και ουκρανικών αντιπροσωπειών και ήταν τα μόνα κείμενα που βγήκαν από την αίθουσα. Όλα τα υπόλοιπα, μαζεύτηκαν μετά τη λήξη της συνάντησης.

Τις συζητήσεις στην ουκρανική πλευρά συντόνισαν ο επικεφαλής του επιτελείου του Ζελένσκι, Αντρίι Γερμάκ, και ο γραμματέας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας, Ρουστέμ Ουμέροφ, με τον Κισλίτσια και μια ομάδα στρατιωτικών και αξιωματικών στο πλευρό τους.

Η αμερικανική αντιπροσωπεία περιλάμβανε τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, τον υπουργό Στρατού Νταν Ντρίσκολ, τον ειδικό απεσταλμένο του Τραμπ για τη Ρωσία, Στιβ Γουίτκοφ, και τον γαμπρό του προέδρου, Τζάρεντ Κούσνερ, του οποίου η παρουσία αρχικά εξέπληξε τους Ουκρανούς αξιωματούχους.

Όλα όσα συνέβησαν στη Γενεύη

Ο Κισλίτσια περιέγραψε ότι οι Αμερικανοί ήταν προσεκτικοί, πρόθυμοι να ακούσουν την ουκρανική πλευρά και ανοιχτοί σε προτάσεις. «Σχεδόν όλα όσα προτείναμε λήφθηκαν υπόψη», είπε.

Παρότι οι συνομιλίες κατέληξαν θετικά, σύμφωνα με τον Κισλίτσια το κλίμα κατά την έναρξη της διαδικασίας στη Γενεύη, το πρωί της Κυριακής, ήταν «πολύ τεταμένο».

Οι Αμερικανοί είχαν φτάσει εκνευρισμένοι από τις διαρροές στον Τύπο και τη συζήτηση που άνοιξε γύρω από την προέλευση του πρώτου προσχεδίου. «Οι πρώτες ώρες ήταν τελείως…», είπε σταματώντας για αρκετά δευτερόλεπτα, «κρεμόταν από μια κλωστή (σ.σ. η διαδικασία)».

Χρειάστηκαν σχεδόν δύο ώρες συνομιλιών μεταξύ του Γερμάκ και της αμερικανικής αντιπροσωπείας, για να “πέσει” η ένταση και να επανέλθει η διαδικασία. «Τελικά μπορέσαμε να πάμε στην αμερικανική αποστολή και να αρχίσουμε τις πραγματικές συζητήσεις», είπε ο Κισλίτσια.

Μια εκτεταμένη πρωινή συνάντηση με τους Αμερικανούς επέτρεψε στους Ουκρανούς να εκφράσουν τις ανησυχίες και τα αιτήματά τους. Ακολούθησε ένα σύντομο διάλειμμα και μια λεπτομερής, σημείο προς σημείο, εξέταση του προτεινόμενου ειρηνευτικού σχεδίου, περιέγραψε, προσθέτοντας ότι η αμερικανική πλευρά φάνηκε πρόθυμη να αποσύρει μια πρόταση για επιβολή ανώτατου ορίου 600.000 στρατιωτών στον ουκρανικό στρατό.

Ανέφερε ότι οι αμερικανοί διαπραγματευτές άκουσαν προσεκτικά τα επιχειρήματα της Ουκρανίας και συμφώνησαν να τα λάβουν υπόψη. «Συμφώνησαν ότι ο αριθμός του ουκρανικού στρατού που υπήρχε στην πρώτη εκδοχή, όποιος κι αν το έγραψε, δεν ήταν πλέον στο τραπέζι», είπε συγκεκριμένα.

Πρόταση για γενική αμνηστία για πιθανά εγκλήματα πολέμου στο αρχικό προσχέδιο αναθεωρήθηκε επίσης με τρόπο που να αντιμετωπίζει «τις αδικίες όσων υπέφεραν στον πόλεμο», συμπλήρωσε.

Και η Ευρώπη στο τραπέζι

Σε ξεχωριστή συνεδρία αργότερα την ίδια ημέρα συμμετείχαν και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένων εκπροσώπων από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Πριν από τις αμερικανο-ουκρανικές συνομιλίες, η Ουκρανία είχε πραγματοποιήσει ιδιωτικές συζητήσεις με Ευρωπαίους συμβούλους εθνικής ασφάλειας για τον συντονισμό θέσεων και τον εντοπισμό κοινών προτεραιοτήτων, δήλωσε ο Κισλίτσια, ο οποίος επαίνεσε επαίνεσε την «παραγωγική συνεργασία» της αμερικανικής ομάδας, δίνοντας ιδιαίτερη μνεία στους Ρούμπιο, Ντρίσκολ και Κούσνερ. «Δεν υπήρξε στιγμή που να είπαν: “Δεν θα το συζητήσουμε”. Περάσαμε όλα τα σημεία προσεκτικά».

Τώρα, το ενδεχόμενο συνάντησης Τραμπ – Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο εντός αυτής της εβδομάδας είναι ανοιχτό, προκειμένου να οριστικοποιηθεί η συμφωνία, ωστόσο ορισμένοι από τον κύκλο του Ουκρανού προέδρου, τον συμβουλεύουν να παραμείνει στο Κίεβο ώστε να μην υπάρξει νέα ένταση με τον Τραμπ, και να μην εκτροχιαστεί η όποια πρόοδος του Σαββατοκύριακου.

Παραμένει ασαφές αν ο Τραμπ θα θελήσει ο Ζελένσκι να εγκρίνει το νέο προσχέδιο της συμφωνίας, βάζοντας την υπογραφή του. Ο Αμερικανός πρόεδρος είπε ότι ο Ουκρανός ομόλογός του πρέπει να στηρίξει ένα προσχέδιο έως την Ημέρα των Ευχαριστιών, την Πέμπτη (27/11).

Η Ουάσιγκτον πρέπει τώρα να αποφασίσει πώς και πότε θα παρουσιάσει το ειρηνευτικό σχέδιο στη Ρωσία. Το Κρεμλίνο δήλωσε τη Δευτέρα ότι δεν έχει ακόμη δει ούτε ενημερωθεί για το αμερικανο-ουκρανικό προσχέδιο.

«Εναπόκειται στους Ρώσους να δείξουν αν ενδιαφέρονται πραγματικά για την ειρήνη ή αν θα βρουν χίλιους λόγους να μην εμπλακούν», είπε ο Κισλίτσια. Η Ουκρανία από την πλευρά της έχει εκφράσει την προθυμία της να συνεχίσει να εργάζεται για ένα “δίκαιο τέλος του πολέμου”.

«Το θεμελιώδες επίτευγμα στη Γενεύη είναι ότι καταφέραμε να διατηρήσουμε μια λειτουργική συνεργασία και διάλογο με τους Αμερικανούς», συνέχισε ο Κισλίτσια. «Παρά τον θόρυβο των ΜΜΕ και τον πανικό στα κοινωνικά δίκτυα, οι δύο πλευρές έδειξαν ότι η συνεργασία τους είναι ισχυρή και ικανή να παράξει μία βιώσιμη πρόταση για τους ηγέτες” συμπλήρωσε, παραμένοντας, ωστόσο, συγκρατημένος.

“Δεν καθόμασταν στα κεντρικά της Netflix γράφοντας σενάρια, που θα προταθούν για Όσκαρ. Δεν πρέπει να μας καθοδηγεί ο ενθουσιασμός ή ο όχλος, αλλά η ευθύνη και η πολυπλοκότητα των ζητημάτων”.