Σουδάν: Πώς “γράφτηκε” το νέο ματωμένο κεφάλαιο στον εμφύλιο

Ένα ακόμη τραγικό κεφάλαιο στον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο του Σουδάν γράφτηκε καθώς οι παραστρατιωτικές Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF) κατέλαβαν την πόλη Ελ Φάσερ, έπειτα από πολιορκία 18 μηνών που παγίδευσε δεκάδες χιλιάδες αμάχους στο Νταρφούρ. Με την εξέλιξη αυτή, η RSF ελέγχει πλέον όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα της περιοχής, γεγονός που εντείνει τους φόβους ότι η χώρα μπορεί να οδηγηθεί σε διαμελισμό.

Εκατοντάδες Σουδανοί πολίτες και άοπλοι μαχητές ενδέχεται να σκοτώθηκαν κατά την κατάληψη της πόλης, όπως ανακοίνωσε σήμερα το γραφείο του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

«Εκτιμούμε ότι ο αριθμός των νεκρών αμάχων και όσων τέθηκαν εκτός μάχης κατά την επίθεση των ΔΤΥ στην πόλη και τις οδούς εξόδου της, καθώς και τις ημέρες μετά την κατάληψη, θα μπορούσε να ανέλθει σε εκατοντάδες», δήλωσε σήμερα ο εκπρόσωπος του γραφείου ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ, Σέιφ Μαγκάνγκο, σε συνέντευξη Τύπου στη Γενεύη, περιγράφοντας μαρτυρίες για συνοπτικές εκτελέσεις και μαζικές δολοφονίες.

Ένας μάρτυρας περιέγραψε τη δολοφονία μερικών εκατοντάδων ανδρών από μαχητές που εκστόμιζαν προσβολές ρατσιστικού περιεχομένου και στη συνέχεια άρχισαν να πυροβολούν. Ένας υψηλόβαθμος διοικητής της RSF χαρακτήρισε τις αναφορές για δολοφονίες «υπερβολή των μέσων ενημέρωσης» από τον στρατό και τους συμμάχους του μαχητές «για να καλύψουν την ήττα και την απώλεια του Ελ Φάσερ».

Τι συνέβη αυτή την εβδομάδα στο Ελ Φάσερ

Σε ανακοίνωσή της την Κυριακή, η RSF δήλωσε ότι «εξασφάλισε τον πλήρη έλεγχο της πόλης Ελ Φάσερ από τα χέρια των μισθοφόρων και των πολιτοφυλακών». Την επόμενη ημέρα, ο αρχηγός του στρατού, στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ αλ-Μπουρχάν, επιβεβαίωσε ότι οι δυνάμεις του αποσύρθηκαν σε «ασφαλέστερη τοποθεσία», παραδεχόμενος ουσιαστικά την απώλεια της πόλης.

Έκτοτε, η RSF κατηγορείται για σφαγές εκατοντάδων άοπλων αμάχων με εθνοτικά κίνητρα, καθώς και για απαγωγές, βιασμούς και βασανισμούς. Το Εργαστήριο Ανθρωπιστικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Yale ανέφερε ότι το επίπεδο της βίας είναι συγκρίσιμο με τις πρώτες 24 ώρες της γενοκτονίας στη Ρουάντα.

Ο Μαγκάνγκο δήλωσε ότι το γραφείο έχει συγκεντρώσει μαρτυρίες από εργαζόμενους σε ανθρωπιστικές οργανώσεις σύμφωνα με τις οποίες τουλάχιστον 25 γυναίκες βιάστηκαν ομαδικά όταν μαχητές της RSF εισήλθαν σε ένα καταφύγιο για εκτοπισμένους κοντά στο πανεπιστήμιο.

«Μάρτυρες επιβεβαιώνουν ότι το προσωπικό των ΔΤΥ επέλεξε γυναίκες και κορίτσια και τα βίασε υπό την απειλή όπλου, αναγκάζοντας τους υπόλοιπους εκτοπισμένους – περίπου 100 οικογένειες – να εγκαταλείψουν την τοποθεσία εν μέσω πυροβολισμών και εκφοβισμού ηλικιωμένων κατοίκων», δήλωσε στους δημοσιογράφους.

Πώς μαθαίνουμε τι συμβαίνει στο Σουδάν

Η πρόσβαση δημοσιογράφων στην περιοχή είναι αδύνατη, ενώ οι επικοινωνίες στην πόλη έχουν διακοπεί. Οι περισσότερες αποδείξεις προέρχονται από βίντεο που έχουν τραβηχτεί από την ίδια τη RSF, μαρτυρίες επιζώντων που κατέφυγαν στην πόλη Ταουίλα, καθώς και δορυφορικές εικόνες αναλυμένες από την ομάδα του Yale. Τα στοιχεία δείχνουν συστηματική εθνοκάθαρση κατά των φυλών Φουρ, Ζαγκάουα και Μπέρτι, με «εκκαθαριστικές επιχειρήσεις πόρτα-πόρτα» και εκτελέσεις αμάχων.

Ποια είναι η RSF και πώς ξεκίνησε ο εμφύλιος

Η RSF δημιουργήθηκε επίσημα το 2013 από τα απομεινάρια της πολιτοφυλακής Τζαντζαουίντ, που είχε χρησιμοποιήσει ο πρώην δικτάτορας Όμαρ αλ-Μπασίρ για να καταστείλει εξέγερση στο Νταρφούρ – μια επιχείρηση που κατέληξε σε γενοκτονία έως και 300.000 ανθρώπων. Ο τωρινός εμφύλιος ξέσπασε τον Απρίλιο του 2023, ύστερα από σύγκρουση εξουσίας μεταξύ RSF και στρατού, εξαπλώνοντας τη βία σε ολόκληρη τη χώρα. Και οι δύο πλευρές κατηγορούνται για μαζικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ο ρόλος της διεθνούς κοινότητας

Παρά τις προσπάθειες ειρήνευσης, όπως η διάσκεψη του Λονδίνου στις αρχές του 2025 με συμμετοχή 17 χωρών, της ΕΕ και της Αφρικανικής Ένωσης, η διεθνής απάντηση θεωρείται ανεπαρκής. Η στρατιωτική κυβέρνηση του Σουδάν κατηγορεί τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ότι εξοπλίζουν τη RSF, κάτι που το Άμπου Ντάμπι αρνείται. Ωστόσο, έκθεση εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ αποκάλυψε πολλαπλές πτήσεις μεταφοράς όπλων από τα Εμιράτα σε βάσεις στο Τσαντ, υποδεικνύοντας συνεχή εξωτερική υποστήριξη.

Η σχέση των Εμιράτων με τη RSF ανάγεται στον πόλεμο της Υεμένης το 2015, όταν η RSF στρατολογούσε μαχητές για λογαριασμό των σαουδαραβικών και δυνάμεων των Εμιράτων. Το ενδιαφέρον των Εμιράτων για το Σουδάν συνδέεται επίσης με τα τεράστια αποθέματα χρυσού της χώρας, μεγάλο μέρος των οποίων έχει καταλήξει τα τελευταία χρόνια στα Εμιράτα.