Θα υπάρξει ανατροπή Ράμα; – Η σύνδεση Τραμπ με Μπερίσα και το αλβανικό MAGA

Σε τροχιά σφοδρής πολιτικής αντιπαράθεσης βρίσκεται η Αλβανία, εν όψει των κρίσιμων βουλευτικών εκλογών της 11ης Μαΐου, καθώς η αντιπολίτευση επιχειρεί δυναμική επιστροφή μετά από χρόνια στην πολιτική αφάνεια, με τη βοήθεια ενός γνώριμου προσώπου από τις ΗΠΑ.

Πρόκειται για τον Κρις ΛαΣιβίτα, τον αρχιτέκτονα της εκστρατείας του Ντόναλντ Τραμπ το 2024, ο οποίος πλέον έχει αναλάβει να «αναστήσει» το Δημοκρατικό Κόμμα της Αλβανίας και τον Σαλί Μπερίσα.

Όπως αναφέρει δημοσίευμα του Politico, με την υποστήριξη του Αμερικανού “στρατηγού”, ο Μπερίσα επιχειρεί να ρίξει τον ισχυρό σοσιαλιστή Έντι Ράμα, ο οποίος κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή της χώρας τα τελευταία 20 χρόνια – πρώτα ως δήμαρχος Τιράνων και στη συνέχεια ως πρωθυπουργός.

MAGA και στην Αλβανία

Ο Αλφρέντ Λέλα, εκπρόσωπος των Δημοκρατικών, δήλωσε ότι «σε διάστημα δύο ετών, ο ΛαΣιβίτα συμβούλευσε δύο ισχυρές πολιτικές προσωπικότητες: τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Σαλί Μπερίσα». Και οι δύο, κατά τον ίδιο, «διώχθηκαν από το κατεστημένο, εγχώριο και διεθνές, και παρουσιάστηκαν ως επικίνδυνοι αουτσάιντερ που έπρεπε να εξαλειφθούν πολιτικά».

Σε δημόσια τοποθέτησή του, ο ΛαΣιβίτα είχε δηλώσει: «Με μια ισχυρή δημοκρατία και αληθινή φιλία με την Αμερική, μπορούμε να κάνουμε την Αλβανία ξανά σπουδαία» – προκαλώντας ερωτήματα για τη στρατηγική και την επιρροή της αμερικανικής Δεξιάς στα Βαλκάνια.

Ο Μπερίσα, σήμερα 80 ετών, παραμένει ιστορική φυσιογνωμία της αλβανικής πολιτικής, ως ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος μετά την πτώση του κομμουνισμού. Ωστόσο, το 2021 χαρακτηρίστηκε «persona non grata» από τις ΗΠΑ λόγω σοβαρών κατηγοριών για διαφθορά. Ακολούθησε χάος στο κόμμα του, αποβολή από την κοινοβουλευτική ομάδα και κατ’ οίκον περιορισμός.

Ο ίδιος καταγγέλλει ότι η έρευνα ήταν πολιτικά υποκινούμενη αλλά η δυναμική επιστροφή του συνοδεύτηκε με μαζικές διαδηλώσεις Αλβανών πολιτών στα Τίρανα.

Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα του Politico, παρά τις προβλέψεις ότι το Σοσιαλιστικό Κόμμα θα αγγίξει το 48%, το νέο σύστημα ψήφου των αποδήμων και η αστάθεια στις δημοσκοπήσεις αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο ανατροπής. Το κόμμα που θα κατακτήσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία θα ορίσει και τον νέο πρωθυπουργό.

Αν ο Μπερίσα τα καταφέρει, θα πρόκειται για “πολιτική ανάσταση”, που πριν έναν χρόνο έμοιαζε αδύνατη.

Όλοι… φλερτάρουν τον Τραμπ

Ο Έντι Ράμα, που κυβερνά την Αλβανία από το 2013, έχει καταβάλει μεγάλη προσπάθεια για να ταυτιστεί με τη Δύση — από τις εμφανίσεις του σε συναντήσεις στις Βρυξέλλες με φόρμες και αθλητικά, μέχρι την αντιμετώπιση των Ευρωπαίων αξιωματούχων σαν VIP καλεσμένων σε εντυπωσιακά συνέδρια στα Τίρανα.

Χαρισματικός και συχνά επίτηδες εκκεντρικός, έχει φροντίσει να χτίσει το προφίλ του ως ο «αγαπημένος Αλβανός» της Δύσης.

Και εκείνος, βεβαίως, έχει στραφεί σε γνωστά ονόματα της δυτικής πολιτικής επικοινωνίας: το 2012 συνεργάστηκε με τον Αλαστέαρ Κάμπελ (στρατηγικό επικοινωνιολόγο των Εργατικών), κερδίζοντας τελικά πανηγυρικά τις εκλογές του 2013, ενώ στη συνέχεια συμβουλεύτηκε και τον πρώην πρωθυπουργό της Βρετανίας, Τόνι Μπλερ.

Άλλωστε να σημειωθεί πως δεν είναι μόνο το Δημοκρατικό Κόμμα της Αλβανίας, που προσπαθεί να πλησιάσει τον κύκλο του Τραμπ.

Σε συνέντευξή του στο Bloomberg τον Απρίλιο, ο Ράμα χαρακτήρισε τον Τραμπ «καλό για όλους» και σχολίασε ότι «ο Θεός τον έσωσε» μετά την απόπειρα δολοφονίας του το καλοκαίρι του 2024, «όχι μόνο για να κάνει την Αμερική ξανά σπουδαία, αλλά και για να ξυπνήσει η Ευρώπη και να σοβαρευτεί».

Παράλληλα, ανέθεσε ένα από τα πιο επικερδή αναπτυξιακά πρότζεκτ της σύγχρονης ιστορίας της χώρας στον Τζάρεντ Κούσνερ — γαμπρό του Τραμπ — περιλαμβάνοντας 99ετή μίσθωση του νησιού Σαζάν (παλαιό στρατιωτικό φυλάκιο) και γη στο δέλτα του ποταμού Βιόσα.

Οι φιλοδοξίες για ένταξη στην Ε.Ε.

Το έντονο πολιτικό κλίμα και η διαρκής αντιπαράθεση μεταξύ του Δημοκρατικού Κόμματος του Μπερίσα και των Σοσιαλιστών του Ράμα απειλούν να εκτροχιάσουν την πορεία της Αλβανίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση — ένα ζήτημα που οι περισσότεροι ψηφοφόροι θεωρούν ως το υπ’ αριθμόν ένα εθνικό στοίχημα.

«Η συγκρουσιακή τους προσέγγιση είναι αυτή που έχει κρατήσει τη χώρα πίσω από τις δυνατότητές της και την έχει απομακρύνει από την ευρωπαϊκή της τροχιά», δηλώνει χαρακτηριστικά η Βαλμπόνα Ζενέλι, ερευνήτρια στο Atlantic Council.

Η ίδια τονίζει πως είναι αναγκαία μια νέα γενιά ηγετών και κομμάτων, και μια πολιτική αλλαγή κατεύθυνσης: «Χρειαζόμαστε ένα νέο κύμα ηγεσιών και κομμάτων, να μην ψηφίζουμε πια υπέρ του προσώπου του αρχηγού — να αρχίσουμε να ψηφίζουμε πολιτικές και προγράμματα».

Σε αντίθεση με άλλες χώρες των Βαλκανίων, που ακόμα μπλέκονται σε γεωπολιτικά αδιέξοδα και διενέξεις από τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας, η Αλβανία θεωρείται σταθεροποιητικός παράγοντας στην περιοχή και δεν αντιμετωπίζει σοβαρές αντιρρήσεις για την ένταξή της από περιφερειακούς ή διεθνείς δρώντες.

Σήμερα, η χώρα θεωρείται ένα από τα φαβορί για την επόμενη διεύρυνση της Ένωσης, μαζί με το Μαυροβούνιο. Ο Ράμα έχει δεσμευθεί δημόσια ότι θα εξασφαλίσει την πλήρη ένταξη της χώρας μέχρι το 2030, προσθέτοντας αυτόν τον στόχο στην κεντρική του εκλογική ατζέντα.

Ωστόσο, η Ζενέλι εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις: «Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο είναι αν, μετά τις εκλογές, οι διαιρέσεις θα συνεχίσουν να επιβραδύνουν τις μεταρρυθμίσεις και θα μπλοκάρουν τις πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν επιτέλους να βγάλουν τη χώρα από αυτή τη μετακομμουνιστική μετάβαση που διαρκεί πια δεκαετίες».