Τι θα συμβεί αν όντως οι ΗΠΑ πλήξουν την πυρηνική βάση Fordow

Όσο οι εκατέρωθεν επιθέσεις μεταξύ Ισραήλ και Ιράν συνεχίζονται και ο πλανήτης παρακολουθεί την επόμενη κίνηση του Ντόναλντ Τραμπ που θα σηματοδοτήσει ή όχι εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο, αναλυτές εξηγούν τι θα μπορούσε να συμβεί αν πληγεί ή καταστραφεί η πιο ισχυρά οχυρωμένη πυρηνική εγκατάσταση του Ιράν, το Fordow.

Σύμφωνα με ειδικούς που μίλησαν στο CNN, εάν το πυρηνικό συγκρότημα Fordow του Ιράν υποστεί ζημιές ή καταστραφεί σε επίθεση από τις ΗΠΑ, είναι πιθανό να προκληθεί περιορισμένη διαρροή ραδιενέργειας στην άμεση περιοχή, ωστόσο δεν θα είχε τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε η ανατίναξη ενός πυρηνικού αντιδραστήρα.

Η Κέλσι Ντάβενπορτ (Kelsey Davenport), Διευθύντρια Πολιτικής Μη Διάδοσης στον Οργανισμό Ελέγχου Όπλων, δήλωσε ότι, αν οι βόμβες ήταν σε θέση να διεισδύσουν στο Fordow, αυτό θα οδηγούσε πιθανότατα σε “κάποια περιορισμένη ακτινοβολία από το εμπλουτισμένο και αποθηκευμένο στην εγκατάσταση ουράνιο”, αλλά “είναι απίθανο να προκαλέσει σημαντική και εκτεταμένη μόλυνση της περιβαλλοντικής υγείας”.

Εξήγησε δε ότι η επίθεση σε έναν χώρο όπου αποθηκεύεται αέριο εξαφθοριούχου ουρανίου, το υλικό που τροφοδοτεί τις φυγοκεντρικές συσκευές της μονάδας, “θα δημιουργήσει χημικές τοξικότητες” και “χαμηλού επιπέδου ακτινοβολία άλφα“, η οποία πιθανότατα θα περιοριστεί στο σημείο.

Η Ντάβενπορτ πρόσθεσε ότι αυτό πιθανότατα θα είναι “διαχειρίσιμο αν οι άνθρωποι φορούν τον σωστό προστατευτικό εξοπλισμό”.

Ο Μπεχνάμ Μπεν Ταλεμπλού, ανώτερος διευθυντής του προγράμματος για το Ιράν και ανώτερος ερευνητής στο Ίδρυμα για την Υπεράσπιση της Δημοκρατίας (FDD), περιέγραψε επίσης τις πιθανές ζημιές ως χημικό κίνδυνο.

“Δεν υπάρχει κίνδυνος μεγάλης διάχυσης ραδιενέργειας στο Fordow, καθώς το εμπλουτισμένο ουράνιο είναι φρέσκος”, εξήγησε ο Σκοτ Ρόκερ, Αντιπρόεδρος για την Ασφάλεια Πυρηνικών Υλικών στο NTI και πρόσθεσε πως “θα περιοριζόταν γύρω από το σημείο και επειδή είναι θαμμένο και κάτω από τη γη, δεν ξέρω πόση ποσότητα από αυτό θα μπορούσε να απελευθερωθεί”.

“Η ανατίναξη ενός αντιδραστήρα είναι εντελώς διαφορετική περίπτωση”, εξήγησε η Ντάβενπορτ.

Η Ντάβενπορτ δήλωσε ότι πιστεύει πως είναι “εξαιρετικά απίθανο” το Ισραήλ να επιτεθεί σε πυρηνικό αντιδραστήρα, μια κίνηση που “θα ήταν σαφής παραβίαση του διεθνούς δικαίου”.

“Διακινδυνεύεις μια καταστροφή του αντιδραστήρα, εκτεταμένη ραδιενέργεια και περιβαλλοντική μόλυνση, καταστροφική για την περιοχή”, είπε χαρακτηριστικά.

Χτισμένο μέσα σε βουνό και ανθεκτικό στις βόμβες “bunker buster”

Πέντε τούνελ που διανοίγονται σε μια ομάδα βουνών, μια μεγάλη υποστηρικτική κατασκευή και μία ευρεία περίμετρος ασφαλείας: Αυτά είναι τα μόνα στοιχεία που αποκαλύπτουν οι πρόσφατες δορυφορικές εικόνες για το μυστηριώδες πυρηνικό εργοστάσιο Fordow του Ιράν.

Το μυστικό και αυστηρά φυλασσόμενο συγκρότημα, που έχει κατασκευαστεί κοντά στην ιερή πόλη Κομ, προκαλεί από το 2009 εικασίες σχετικά με τη φύση και το μέγεθός του.

Μία από τις κύριες πηγές των όσων γνωρίζουμε για το εργοστάσιο, είναι ένα μεγάλο αρχείο ιρανικών εγγράφων που κλάπηκαν πριν από χρόνια από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες.

Βάσει των διαθέσιμων πληροφοριών, οι κύριες αίθουσες του Fordow βρίσκονται περίπου 80 με 90 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης – ασφαλείς από οποιαδήποτε αεροπορική βόμβα που είναι γνωστό πως κατέχει το Ισραήλ, καθιστώντας τη καταστροφή του εργοστασίου από τον αέρα μια σχεδόν αδύνατη αποστολή. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι το Fordow είναι ο τόπος όπου το Ιράν θα μπορούσε ενδεχομένως να μετατρέψει τα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου σε πυρηνική βόμβα.

Όπως αναφέρει το CNN, το Ισραήλ έχει στοχεύσει το εργοστάσιο τις τελευταίες μέρες, αλλά, σύμφωνα με την Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA), μέχρι στιγμής είτε δεν έχει την ικανότητα, είτε δεν έχει την θέληση να το καταστρέψει.

Η Τεχεράνη διατείνεται εδώ και καιρό ότι οι στόχοι του πυρηνικού προγράμματός της είναι “ειρηνικοί”, όμως το Fordow παραμένει στο επίκεντρο των ανησυχιών για τις φιλοδοξίες του Ιράν.

“Το μέγεθος και η διάταξη αυτής της εγκατάστασης δεν είναι συμβατή με ένα ειρηνικό πρόγραμμα”, είχε δηλώσει ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, το 2009, όταν μαζί με τον τότε Πρόεδρο της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί, και τον Βρετανό Πρωθυπουργό, Γκόρντον Μπράουν, αποκάλυψαν την ύπαρξη του Fordow στον κόσμο. Η Τεχεράνη απέρριψε τις κατηγορίες για δημιουργία πυρηνικών όπλων, αλλά οι επίσημες καταδίκες ακόμη και από τον στρατηγικό σύμμαχό της, τη Ρωσία, καθώς και οι ανησυχίες που εκφράστηκαν από την Κίνα, άφησαν ελάχιστο περιθώριο ελιγμών.

Η κατασκευή έγινε γνωστό πως ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 2000.

Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δεν έχουν παράσχει συγκεκριμένες λεπτομέρειες σχετικά με το πότε ξεκίνησε η κατασκευή του Fordow, αλλά οι δορυφορικές εικόνες που είναι δημόσια διαθέσιμες, δείχνουν εργασίες στον χώρο από το 2004, με φωτογραφίες που αποτυπώνουν δύο λευκές τετράγωνες δομές, όπου σήμερα βρίσκονται οι είσοδοι των τούνελ.

Η IAEA λέει ότι διαθέτει επιπλέον εικόνες που δείχνουν απαρχή κατασκευής από το 2002.

“Το Fordow είναι στην πραγματικότητα ένα έργο που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια του προγράμματος πυρηνικών όπλων των αρχών της δεκαετίας του 2000”, είπε ο Ντέιβιντ Άλμπραϊτ, επικεφαλής του Ινστιτούτου Επιστήμης και Διεθνούς Ασφάλειας στην Ουάσινγκτον, μια ανεξάρτητη οργάνωση που στοχεύει στην αποτροπή της διάδοσης των πυρηνικών όπλων.

Το 2009, μια μεγάλη υποστηρικτική δομή είχε ήδη ολοκληρωθεί και οι εκσκαφές συνεχίζονταν. Η Τεχεράνη εξήγησε στην IAEA σε επιστολή της τον Οκτώβριο του 2009 ότι η απόφαση να κατασκευάσουν την εγκατάσταση υπόγεια ήταν αποτέλεσμα “απειλών στρατιωτικών επιθέσεων κατά του Ιράν”, προσθέτοντας ότι το Fordow θα χρησιμεύσει ως εφεδρική εγκατάσταση για το κοντινό εργοστάσιο του Νατάνζ, το οποίο, όπως είπε, “ήταν ένας από τους στόχους των απειλών για στρατιωτικές επιθέσεις”.

Διεθνή Μέσα αναφέρουν πάντως πως μια βόμβα που κατέχουν οι ΗΠΑ, 30.000 λιβρών (13.600 κιλά), θα μπορούσε να καταστρέψει ολοσχερώς τη δομή. Πρακτικά, η μόνη βόμβα που πιστεύεται ότι είναι ικανή να διεισδύσει στην εγκατάσταση του Fordow είναι η αμερικανική βόμβα “bunker buster” που δεν διαθέτει το Ισραήλ – ακόμα. Έτσι, η συζήτηση τώρα στρέφεται στο αν οι ΗΠΑ θα αναγκαστούν να εμπλακούν σε άλλη μια σύγκρουση στη Μέση Ανατολή.

Μπορεί το Ισραήλ να καταστρέψει το Fordow;

Λόγω της θέσης και των οχυρώσεών του, θα ήταν δύσκολο για το Ισραήλ να το πλήξει με παραδοσιακές αεροπορικές επιθέσεις, ανέφερε ο ειδικός ασφάλειας Ντάνιελ Σαπίρο του Atlantic Council.

Σε σύγκριση με την Νατάνζ, τη μεγαλύτερη πυρηνική εγκατάσταση του Ιράν την οποία το Ισραήλ έπληξε νωρίς την Παρασκευή, το Fordo είναι πολύ πιο προστατευμένο. Η καταστροφή του θα απαιτούσε ειδικό εξοπλισμό για τη διάνοιξη καταφυγίων.

“Αν απλώς ρίξεις βόμβες, δεν θα το διαπεράσουν“, είπε ο Νέφγιου.

Ωστόσο, ακόμη κι αν το Ισραήλ δεν μπορέσει να διαρρήξει τα βαθύτερα τμήματα, ίσως καταφέρει να καταστήσει το Fordo μη προσβάσιμο καταστρέφοντας την είσοδό του.

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι ένα σχέδιο για την εξουδετέρωση της εγκατάστασης — πιθανώς με συνδυασμό ειδικών και μυστικών επιχειρήσεων — θα ήταν ουσιώδες για τον τερματισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.

“Οι Ισραηλινοί έχουν σχέδιο για εκστρατεία πολλών ημερών”, είπε ο Νέφγιου. “Είναι αδιανόητο να ξεκίνησαν την επίθεση χωρίς να ξέρουν πώς θα αντιμετωπίσουν το Fordow”.