Ο Τραμπ στα βήματα του Ερντογάν σε έναν πόλεμο που δεν θα κερδίσει

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δομήσει την πολιτική του ύπαρξη, στην στοχοποίηση συγκεκριμένων εχθρών που -σύμφωνα με το αφήγημα του- δεν αφήνουν το έθνος να απογειωθεί.

Έχει δεσμευθεί λοιπόν, πως θα γίνει εκείνος που θα τους τακτοποιήσει και κάπως έτσι, κάνει ό,τι γίνεται (και δεν γίνεται, βάσει νόμων) για να εδραιώσει τον έλεγχο του, σε ολόκληρη την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ.

Μια περίπτωση “εχθρού του έθνους” είναι οι παράνομοι μετανάστες. Μια άλλη, η κεντρική τράπεζα (σε λειτουργικό επίπεδο είναι σαν τη δική μας Τράπεζα της Ελλάδας), που αρνείται  να ρίξει τα επιτόκια με τους ρυθμούς που θα ήθελε ο Τραμπ.

Για την ιστορία, η Federal Reserve δημιουργήθηκε (δια νόμου) στις 23/12 του 1913. Λειτουργεί ως ανεξάρτητη από το 1951, μετά τη Συμφωνία του υπουργείου Οικονομικών και της Ομοσπονδιακής Τράπεζας.

Τότε τερματίστηκε ο έλεγχος του υπουργείου, στις πολιτικές που ακολουθούνταν για τα επιτόκια, με την Fed να ασκεί έκτοτε νομισματική πολιτική, που έχει ως στόχο τη σταθερότητα των τιμών και την οικονομική ανάπτυξη «χωρίς άμεση πολιτική παρέμβαση».

Δηλαδή, δεν απαιτείται η έγκριση του προέδρου των ΗΠΑ ή του Κογκρέσου.

Τα επτά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου υπηρετούν κλιμακωτές θητείες, που υπερβαίνουν των προεδρικών κυβερνήσεων.

«Αυτή η θεσμική δομή έχει ως στόχο να προστατεύσει τη νομισματική πολιτική από βραχυπρόθεσμες πολιτικές πιέσεις και να βοηθήσει στη διατήρηση της οικονομικής σταθερότητας», όπως αναφέρει η ιστοσελίδα της κεντρικής τράπεζας.

O Tραμπ έκανε κάτι που δεν έχει κάνει κανείς πρόεδρος των ΗΠΑ

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ διορίζει μεν, τα μέλη του ΔΣ της Ομοσπονδιακή Τράπεζας (επικυρώνει η Γερουσία), αλλά δεν μπορεί να απολύσει.

Τον περασμένο Μάιο, η συντηρητική πλειοψηφία στο Ανώτατο Δικαστήριο ξεκαθάρισε ότι ο πρόεδρος έχει ευρεία εξουσία να απομακρύνει τους επικεφαλής των υποτιθέμενων ανεξάρτητων υπηρεσιών.

Τόνισε ωστόσο, ότι το πεδίο εφαρμογής της εξουσίας απομάκρυνσης δεν επεκτείνεται απαραίτητα στον επικεφαλής της Fed και στους συναδέλφους του υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.

Όπως ειπώθηκε, αυτοί μπορούν να απολυθούν μόνο «για λόγους», με τους αναλυτές να ερμηνεύουν την τοποθέτηση ως έμμεσο μήνυμα στον Τραμπ να σταματήσει να προσπαθεί να απομακρύνει τον πρόεδρο της Fed, Τζερόμ Πάουελ.

Άλλαξε στόχο και πήγε στην διοικητή της τράπεζας, Λίζα Κουκ και σε μια ακόμα, ιστορική, πρώτη την απέπεμψε την Τρίτη.

Είναι η πρώτη φορά, στα 112 χρόνια της κεντρικής τράπεζας, που ο πρόεδρος απολύει μέλος του ΔΣ της. Έπρεπε να υπάρχει αιτία, με τον πρόεδρο να επικαλείται την εμπλοκή της σε υποτιθέμενη απάτη, με τα στεγαστικά δάνεια.

Για την ιστορία, δεν έχει απαγγελθεί καμία σχετική κατηγορία στην Κουκ, που έγινε ο αποδιοπομπαίος τράγος, αφού ο Τραμπ δεν μπορούσε να απομακρύνει τον πραγματικό του στόχο.

Ο “αντιστασιακός” Πάουελ που αρνείται να κάνει ό,τι θέλει ο Τραμπ με τα επιτόκια

Το 2017 ο Τραμπ διόρισε ως επικεφαλής της τράπεζας τον Τζερόμ Πάουελ. Όπως γράφει το NPR, τον είχε χαρακτηρίσει “ισχυρό, αφοσιωμένο και έξυπνο”.

Πολύ γρήγορα έγινε “ανόητος”, “αργοπορημένος” και “η χειρότερη επιλογή που έχω κάνει στη ζωή μου”.

Mεσολάβησε η άρνηση του Πάουελ να κάνει ό,τι ήθελε ο Τραμπ, όπως να μειώσει τα επιτόκια «για να τονωθεί η οικονομία και να μειωθεί το χρέος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης».

Μετά την αντίσταση του Πάουελ, ο πρόεδρος χαρακτήρισε τη Fed «ως πιο μεγάλη απειλή για την οικονομία των ΗΠΑ, από ό,τι η Κίνα».

Ο ηγέτης της Fed συνέχισε να λέει πως τα υψηλά επιτόκια είναι ο μόνος τρόπος για να ελεγχθεί ο πληθωρισμός και να είναι σταθερή η οικονομία, ιδιαίτερα μετά την επιβολή δασμών.

Ο Τραμπ απείλησε τον Πάουελ με απόλυση, την οποία όμως, δεν επεδίωξε. Τουναντίον, άρχισε να τον ωθεί σε παραίτηση.

Ο Πάουελ συνέχιζε να επαναλαμβάνει πως θα φύγει με το τέλος της θητείας του, τον Μάιο του 2026.

Παρασκηνιακά έχουν διαπληκτιστεί ουκ ολίγες φορές. Μια από τις δημόσιες αντιπαραθέσεις τους, έγινε viral και αφορούσε τα χρήματα που έδωσε η Ομοσπονδιακή Τράπεζα, για έργα στο κτήριο της.

Η “σούμα” του Τραμπ δεν ταίριαζε με τους υπολογισμούς του Πάουελ.

Με τον Πάουελ να μην κουνιέται από τη θέση του, ο Τραμπ ενέτεινε τις επιθέσεις του στην Κουκ.

Της ζήτησε να παραιτηθεί, εκείνη αρνήθηκε, ο Πάουελ δήλωσε πως ο πρόεδρος δεν έχει την εξουσία να απολύει αυθαίρετα μέλη της Fed -καθώς αυτό πλήττει την ανεξαρτησία της-, ο πρωταγωνιστής της ιστορίας δεν έκανε πίσω και η ένταση έφτασε στην κορύφωση της.

Τα επιτόκια βέβαια, παραμένουν υψηλά, με τον Πάουελ να “κρατάει” γερά και την Κουκ να προειδοποιεί για προσφυγή στα δικαστήρια.

Ό,τι κάνει ο Τραμπ είναι χαρακτηριστικό των “λαϊκιστών ηγετών”

Καθηγήτρια οικονομικών σε τουρκικό πανεπιστήμιο και πρώην υπάλληλος της Fed εξήγησε στο New Yorker πώς οι χρηματοπιστωτικές αγορές συχνά αντιδρούν αρνητικά στους λαϊκιστές ηγέτες, οι οποίοι ασκούν πίεση στις κεντρικές τράπεζες.

Ανέφερε ότι η συνθήκη υπήρχε και στην Τουρκία, όπου η αποφασιστικότητα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να έχει χαμηλά επιτόκια είχε ως αποτέλεσμα τη φυγή κεφαλαίων από τη χώρα, την κατάρρευση της αξίας του νομίσματος, τον υψηλότερο πληθωρισμό και μια παρατεταμένη περίοδο αργής οικονομικής ανάπτυξης.

Σημείωσε πως η οικονομία των ΗΠΑ είναι πολύ ισχυρότερη από ό,τι ήταν η τουρκική οικονομία το 2018, παρ’ όλα αυτά διαπιστώθηκαν παραλληλισμοί μεταξύ Τραμπ και Ερντογάν.

«Οι επιθέσεις του Τραμπ μοιάζουν με τακτικές που παρατηρούνται σε λαϊκιστικά καθεστώτα, τα οποία επιδιώκουν τον έλεγχο της νομισματικής πολιτικής, για πολιτικά οφέλη».

Τόνισε ότι «αυτό που πραγματικά έχει σημασία είναι αν έχετε ισχυρούς θεσμούς ή όχι».

Οι ΗΠΑ έχουν ισχυρούς θεσμούς, τους οποίους προκαλεί διαρκώς ο Τραμπ.

Τα ευρήματα της μελέτης της Σέλβα Ντεμιράλπ αποκάλυψαν ότι ο Τραμπ επέπληττε την Fed περισσότερο από τον Ερντογάν «με τις αγορές στις ΗΠΑ να κινούνται βάσει της υπόθεσης ότι η Fed δεν επρόκειτο να υποχωρήσει».

Για αυτό δεν κατέρρευσε η χώρα, όπως έγινε το 2018 στην Τουρκία, με τον Ερντογάν να τα αλλάζει όλα.

“Η πιο σοβαρή απειλή από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης”

Οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι η υπονόμευση της ανεξαρτησίας της Fed μπορεί να βλάψει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, οδηγώντας ενδεχομένως σε υψηλότερο κόστος δανεισμού και οικονομική αστάθεια.

Όπως εξηγούν, η νομική και πολιτική αντιπαράθεση γύρω από τη διακυβέρνηση της Fed δημιουργεί ένα σημαντικό συνταγματικό και οικονομικό ζήτημα, ενώ συνεχίζεται η συζήτηση σχετικά με τα όρια της προεδρικής εξουσίας στην κεντρική τράπεζα και τις επιπτώσεις στην οικονομική πολιτική των ΗΠΑ.

Επισημάνθηκε ότι οι δημόσιες επιθέσεις του Τραμπ στη Fed μειώνουν την εμπιστοσύνη του κοινού, προς την κεντρική τράπεζα και ενισχύουν την αίσθηση της πολιτικοποίησης της νομισματικής πολιτικής. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη οικονομική αβεβαιότητα και αστάθεια.

Για αυτό και όσα κάνει ο Τραμπ εναντίον της κεντρικής τράπεζας, έχουν χαρακτηριστεί ως “η πιο σοβαρή απειλή για την οικονομική σταθερότητα, από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης”.

Ο πρόεδρος ωστόσο, ενδιαφέρεται μόνο για την ατζέντα του, με τις αγορές να ποντάρουν ότι όσο είναι πρόεδρος της Fed ο Πάουελ, δεν θα “παραδώσει” την ανεξαρτησία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας.

Ουδείς ξέρει τι θα συμβεί μετά το Μάιο του 2026, με τον Τραμπ να είναι αυτός που θα ορίσει τον επόμενο πρόεδρο και έχοντας υπ’ όψιν το παράδειγμα του Πάουελ, εκτιμάται πως θα πάει σε μια πιο ασφαλή λύση.