Το 88% των υποθέσεων για εγκλήματα πολέμου στη Γάζα, κλείνουν χωρίς ευθύνες

Σχεδόν εννέα στις δέκα έρευνες για κατηγορίες εγκλημάτων πολέμου ή κακοποιήσεων από τον ισραηλινό στρατό, από την αρχή του πολέμου στη Γάζα, έχουν κλείσει χωρίς να βρεθεί ευθύνη ή έχουν αφεθεί χωρίς επίλυση, σύμφωνα με έκθεση της ομάδας παρακολούθησης συγκρούσεων Action on Armed Violence (AOAV).

Όπως μεταδίδει ο Guardian, oι έρευνες που παραμένουν σε εξέλιξη περιλαμβάνουν τον θάνατο τουλάχιστον 112 Παλαιστινίων που περίμεναν σε ουρά για αλεύρι στη Γάζα, τον Φεβρουάριο του 2024, όπως δήλωσε η Action on Armed Violence, και μια αεροπορική επιδρομή που σκότωσε 45 άτομα σε μια πυρκαγιά σε καταυλισμό στη Ράφα, τον Μάιο του 2024.

Μάλιστα, σε εξέλιξη παραμένει και η έρευνα για τον θάνατο 31 Παλαιστινίων που πήγαιναν να παραλάβουν τρόφιμα από σημείο διανομής στη Ράφα στις 1 Ιουνίου, οι οποίοι πυροβολήθηκαν από ισραηλινές δυνάμεις. Λίγο αργότερα, οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας (IDF) δήλωσαν ότι οι αναφορές ήταν «ψευδείς», αλλά οι IDF δήλωσαν στην Guardian ότι το περιστατικό «είναι ακόμα υπό εξέταση».

Οι Ιαν Όβερτον και Λούκας Τσαντζούρης, από την ομάδα της AOAV, δήλωσαν ότι τα στατιστικά αυτά υποδεικνύουν ότι το Ισραήλ επιδιώκει να δημιουργήσει ένα «μοτίβο ατιμωρησίας» αποτυγχάνοντας να ολοκληρώσει ή να βρει ευθύνη στις περισσότερες από τις περιπτώσεις που αφορούν «τις πιο σοβαρές κατηγορίες για παραβάσεις από τις δυνάμεις του ισραηλινού στρατού».

Οι IDF δήλωσαν ότι «διενεργούν διαδικασίες εξέτασης και έρευνας για περιστατικά που συνέβησαν κατά τη διάρκεια επιχειρησιακής δραστηριότητας, όπου υπάρχει υποψία παραβίασης του νόμου», σύμφωνα με τις υποχρεώσεις τους βάσει του ισραηλινού και διεθνούς δικαίου.

Ο Ισραηλινός στρατός διαθέτει εσωτερικά συστήματα για την εξέταση κατηγοριών περί εγκλημάτων πολέμου, περιλαμβάνοντας ποινικές έρευνες από το τμήμα αστυνομίας του στρατιωτικού εισαγγελέα και εκτιμήσεις γεγονότων (FFA) από μια ξεχωριστή ομάδα στο γενικό επιτελείο.

Η σχετικά σύντομη χρονική διάρκεια, σε όρους έρευνας και νομικής διαδικασίας, σημαίνει ότι άλλες εκκρεμείς υποθέσεις ενδέχεται να οδηγήσουν και σε διώξεις. Ωστόσο, οι δύο ερευνητές ανέφεραν ότι οι έρευνες των IDF έχουν γίνει «πιο αδιαφανείς και αργές» καθώς αυξάνονται οι απώλειες αμάχων στη Γάζα.

Η ομάδα AOAV ανέφερε ότι βρήκε αναφορές για 52 περιπτώσεις σε αγγλόφωνες ειδήσεις, στις οποίες ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι είχε διενεργήσει ή θα διενεργούσε έρευνα μετά από κατηγορίες για βλάβη πολιτών ή κακομεταχείριση από τις δυνάμεις του στη Γάζα ή στη Δυτική Όχθη, από τον Οκτώβριο του 2023 έως το τέλος Ιουνίου 2025. Οι υποθέσεις αφορούν τους θανάτους 1.303 Παλαιστινίων και τους τραυματισμούς 1.880.

Μία από αυτές τις υποθέσεις οδήγησε σε ποινή φυλάκισης για έναν Ισραηλινό στρατιώτη. Ένας έφεδρος του IDF καταδικάστηκε σε επτά μήνες φυλάκισης τον Φεβρουάριο, αφού βρέθηκε ένοχος από στρατιωτικό δικαστήριο για βαριά κακοποίηση Παλαιστινίων κρατουμένων ασφαλείας. Είχε επανειλημμένα επιτεθεί σε δεμένους και τυφλωμένους κρατούμενους με γροθιές, ρόπαλο και το επιθετικό του τυφέκιο στο κέντρο κράτησης Σντέ Τέιμαν.

Πέντε άλλες υποθέσεις κατέληξαν σε διαπιστωμένες παραβάσεις. Σε μία περίπτωση, ένας συνταγματάρχης και ένας ταγματάρχης απολύθηκαν τον Απρίλιο του 2024 και τρεις άλλοι διοικητές προειδοποιήθηκαν λίγες ημέρες μετά τον θάνατο επτά εργαζομένων της οργάνωσης World Central Kitchen σε αεροπορική επιδρομή. Οι IDF δήλωσαν ότι επρόκειτο για «βαρύ λάθος λόγω σοβαρού σφάλματος από εσφαλμένη αναγνώριση», αν και η ανθρωπιστική οργάνωση δήλωσε ότι η ταχεία έρευνα ήταν αναξιόπιστη.

Οι υπόλοιπες 46 υποθέσεις, που αντιπροσωπεύουν το 88% του συνόλου, επτά κλείστηκαν χωρίς να βρεθεί ευθύνη, σύμφωνα με την AOAV. Άλλες 39 παραμένουν υπό εξέταση ή χωρίς αποτέλεσμα, περιλαμβανομένων τεσσάρων θανάσιμων περιστατικών τον τελευταίο μήνα, όταν Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν κοντά ή σε σημεία διανομής τροφίμων στη Λωρίδα της Γάζας.

Σύμφωνα με τις IDF: «Οποιαδήποτε αναφορά… καταγγελία ή κατηγορία που υποδηλώνει κακή συμπεριφορά από τις δυνάμεις των IDF υπόκειται σε αρχική διαδικασία εξέτασης, ανεξαρτήτως της προέλευσής της». Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα αποδεικτικά στοιχεία είναι τέτοια που διατάσσεται ποινική έρευνα από τη στρατιωτική αστυνομία, ενώ σε άλλες διενεργείται αρχική έρευνα.

Αυτές οι υποθέσεις παραπέμπονται στο μηχανισμό FFA του γενικού επιτελείου των IDF για να διαπιστωθεί «αν υπάρχει εύλογη υποψία για εγκληματική κακή συμπεριφορά». Οι επικριτές του συστήματος, όπως η ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων Yesh Din, λένε ότι οι έρευνες FFA μπορούν να διαρκέσουν χρόνια και έχουν οδηγήσει μόνο σε μία γνωστή δίωξη μετά από 664 έρευνες που σχετίζονται με προηγούμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις των IDF στη Γάζα το 2014, το 2018-19 και το 2021.

Τον Αύγουστο του 2024, οι IDF δήλωσαν ότι το FFA είχε συγκεντρώσει πληροφορίες για «χιλιάδες περιστατικά» που σχετίζονται μόνο με τον πόλεμο στη Γάζα, ενώ το γραφείο του στρατιωτικού εισαγγελέα είχε ξεκινήσει 74 ποινικές έρευνες.

Από αυτές, οι 52 αφορούσαν θανάτους και κακομεταχείριση κρατουμένων και οι 13 την κλοπή πυρομαχικών από τον εχθρό, ενώ μια μειονότητα αφορούσε κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου σε καταστάσεις μάχης. Τρεις αφορούσαν την «καταστροφή πολιτικής περιουσίας χωρίς στρατιωτική αναγκαιότητα» και έξι σχετικά με «υποτιθέμενη παράνομη χρήση δύναμης».

Οι στατιστικές των IDF διαφέρουν από τις έρευνες που παρακολουθεί η AOAV, καθώς η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε διαφορετική μεθοδολογία. Η AOAV εξέτασε περιστατικά όπου υπήρξαν αναφορές για έρευνα που διενεργήθηκε ή διενεργείται και πήρε υπόψη της και περιστατικά στη Δυτική Όχθη καθώς και στη Γάζα.

Οι IDF δήλωσαν ότι «πολλές έρευνες στρατιωτικής αστυνομίας έχουν ανοίξει» και ότι «οι περισσότερες από αυτές τις έρευνες είναι ακόμα σε εξέλιξη». Ο μηχανισμός FFA, εν τω μεταξύ, είχε «ολοκληρώσει την εξέταση σε πολλές υποθέσεις» και αυτές είχαν μεταφερθεί στο στρατιωτικό εισαγγελέα για πιθανή ποινική έρευνα.