Το τηλεφώνημα Τραμπ – Πούτιν φέρνει νέο πλήγμα για το Κίεβο και τους συμμάχους του

Οποιαδήποτε πρόοδος μπορεί να είχε σημειωθεί για την πορεία του πολέμου στην Ουκρανία και την προσπάθεια του Κιέβου, αλλά και των συμμάχουν του, να πείσουν τον Τραμπ για στήριξη, φαίνεται πως έχει πέσει στο κενό.

Σε μια δίωρη συνομιλία που είχε με τον Πούτιν αργά το βράδυ της Δευτέρας, ο Ντόναλντ Τραμπ εγκατέλειψε την προηγούμενη απαίτησή του για άνευ όρων κατάπαυση του πυρός διάρκειας 30 ημερών – μια πρόταση που ήλπιζε ότι θα έδινε το έναυσμα για την εκκίνηση μιας μακράς και δύσκολης διαδικασίας ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων.

Η Ουκρανία είχε ταχθεί υπέρ αυτής της πρότασης, όμως η Ρωσία την απέρριψε. Κάπως έτσι, η κατάσταση επιστρέφει ξανά από εκεί που ξεκίνησε.

Παράλληλα, ο Τραμπ έστειλε σαφές μήνυμα πως ο πόλεμος που κάποτε είχε υποσχεθεί να τερματίσει εντός 24 ωρών, πλέον δεν αποτελεί δική του υπόθεση – μια εξέλιξη που αφήνει την Ουκρανία εκτεθειμένη και τους συμμάχους της σε κατάσταση ανησυχίας.

Πρόκειται για ένα ακόμη πλήγμα για το Κίεβο, που έρχεται λιγότερο από τρεις μήνες μετά την επεισοδιακή συνάντηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι με τον Τραμπ στο Λευκό Οίκο. Από εκείνη την ώρα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες σπεύδουν να επουλώσουν τη ρωγμή και να ανακτήσουν την πρωτοβουλία.

Τις εβδομάδες που προηγήθηκαν της τηλεφωνικής συνομιλίας, ο Τραμπ είχε απειλήσει με αυστηρότερες κυρώσεις στη Ρωσία, σε περίπτωση που έδειχνε απροθυμία για την επίτευξη ειρήνης. Μια κίνηση που η Ουκρανία ελπίζει πως θα έπειθε τον Πούτιν να υποχωρήσει από τις υπερβολικές απαιτήσεις του στις διαπραγματεύσεις.

Η προσέγγιση με το “μαστίγιο” όμως έχει πλέον αντικατασταθεί από το “καρότο” μιας οικονομικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ, με την προϋπόθεση και μόνο ότι ο πόλεμος θα τερματιστεί.

Ανώτερος Ευρωπαίος διπλωμάτης, μιλώντας υπό καθεστώς ανωνυμίας στο Reuters, μίλησε για την προτεινόμενη τακτική που συζήτησε και συμφώνησε ο Τραμπ, κατά την τηλεφωνική επικοινωνία του με τους Ευρωπαίους ηγέτες. “Ο Τραμπ συμφώνησε να ζητηθεί άνευ όρων κατάπαυση του πυρός και να επιβληθούν κυρώσεις, εφόσον δεν σημειωθεί πρόοδος”, δήλωσε χαρακτηριστικά.

“Όμως προφανώς εγκατέλειψε αυτή την ιδέα κατά τη συνομιλία του με τον Πούτιν… Δεν είναι δυνατόν να τον εμπιστευτεί κανείς για περισσότερο από μια μέρα. Φαίνεται πως δεν δείχνει κανένα ενδιαφέρον για την Ουκρανία”, πρόσθεσε.

Ο Τραμπ δήλωσε πως Ρωσία και Ουκρανία θα ξεκινήσουν άμεσα διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου, εκφράζοντας αργότερα την πεποίθησή του έχει σημειωθεί έστω και κάποια μικρή πρόοδος.

Άνθρωπος που βρίσκεται στο περιβάλλον των Ευρωπαίων ηγετών και δηλώνει γνώστης της συζήτησης, περιέγραψε ως “σοκ” την αντίδρασή τους στη στάση του Τραμπ.

Ο Πούτιν “παίζει για να κερδίσει χρόνο”

Η Ουκρανία και οι ευρωπαίοι σύμμαχοί της διατήρησαν ενιαίο μέτωπο μετά την τελευταία τους τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αμερικανό πρόεδρο, ανακοινώνοντας νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας και διαβεβαιώνοντας πως θα συνεχίσουν να συνεργάζονται στενά με τις ΗΠΑ.

Παρότι δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να αλλάξει ξανά γνώμη ο Τραμπ, η δυσπιστία απέναντι στον Πούτιν παραμένει σε υψηλά επίπεδα.

Ο ρωσικός στρατός, που υπερτερεί αριθμητικά έναντι της ουκρανικής πλευράς, έχει κατορθώσει μικρές προόδους κατά μήκος ενός μετώπου που εκτείνεται σε 1.000 χιλιόμετρα για πάνω από έναν χρόνο, ενώ η Μόσχα επιμένει ότι οποιαδήποτε συμφωνία πρέπει να αντανακλά την πραγματικότητα που επικρατεί στο πεδίο της μάχης.

“Ο Πούτιν σαφώς παίζει για χρόνο. Δυστυχώς, πρέπει να πούμε ότι δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται πραγματικά για την ειρήνη“, δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πίστοριους.

Η Orysia Lutsevych, επικεφαλής του Ukraine Forum στο βρετανικό think tank Chatham House, συμφώνησε πως ο Πούτιν δεν βιάζεται να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις για μια ειρηνευτική συμφωνία.

“Ο Πούτιν κερδίζει πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης μέσω της καθυστέρησης στις διπλωματικές διαδικασίες και αρνείται στην Ευρώπη την ευκαιρία να οργανωθεί και να δράσει αποτελεσματικά”, εξήγησε.

Μετά τη συνομιλία του με τον Τραμπ, ο Πούτιν δήλωσε πως η Μόσχα είναι έτοιμη να συνεργαστεί με την Ουκρανία για την κατάρτιση ενός μνημονίου σχετικά με μια μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία, υποστηρίζοντας πως οι προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου βαίνουν προς τη σωστή κατεύθυνση.

Η στήριξη των ΗΠΑ υπήρξε καταλυτική προκειμένου η Ουκρανία να αποφύγει μια οριστική ήττα και η απότομη στροφή του Τραμπ μακριά από την υποστήριξη του προκατόχου του, Τζο Μπάιντεν, αφήνει την ουκρανική πλευρά να αγωνίζεται να κρατήσει ενεργό το ενδιαφέρον του.

Οι ΗΠΑ είναι εκείνες που βοηθήσει περισσότερο από κάθε άλλη χώρα την Ουκρανία, παρέχοντας δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια. Παράλληλα, το Κίεβο βασίζεται σε αμερικανικές στρατιωτικές πληροφορίες για τον εντοπισμό εχθρικών στόχων και κινήσεων σε πραγματικό χρόνο.

Το κρίσιμο ερώτημα που αναζητά απάντηση η Ουκρανία είναι τι θα συμβεί με αυτή τη στήριξη όταν λήξει η βοήθεια που συμφωνήθηκε επί Μπάιντεν, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Μέχρι στιγμής, οι ΗΠΑ δεν έχουν ακόμη διευκρινίσει τη στάση τους επί του θέματος.

Η Ευρώπη έχει δεσμευτεί να συνεχίσει την άμεση βοήθεια και τις αγορές όπλων, ωστόσο η Αμερική θα πρέπει να συμφωνήσει στην πώληση των οπλικών συστημάτων της, ενώ υπάρχουν κάποιες αμερικανικές πολεμικές προμήθειες που δεν μπορούν να αντικατασταθούν, όπως συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας και βραχυπρόθεσμοι καθοδηγούμενοι πύραυλοι.

Παράλληλα, υπάρχει η οικονομική πίεση που θα μπορούσαν να ασκήσουν οι ΗΠΑ στη Ρωσία, η οποία έχει αντέξει ως τώρα τις δυτικές κυρώσεις στους τομείς της ενέργειας και των τραπεζών, αλλά πλέον εμφανίζει σημάδια κόπωσης λόγω του τεράστιου κόστους του πολέμου.

Οι ελπίδες που διαψεύστηκαν

Από την επανεκλογή του Τραμπ τον περασμένο Νοέμβριο, οι σύμμαχοι της Ουκρανίας είχαν συσπειρωθεί γύρω από τον Ζελένσκι μετά από κάθε διπλωματική αποτυχία.

Ωστόσο, το αποτέλεσμα της τελευταίας τηλεφωνικής συνομιλίας ανάμεσα σε Τραμπ και Πούτιν ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να γίνει αποδεκτό, καθώς υπήρχαν ενδείξεις πως άρχιζαν να τον πείθουν να ασκήσει πιέσεις στη Μόσχα.

Το περασμένο διάστημα, ο Τραμπ εξέφρασε ουκ ολίγες φορές τη δυσαρέσκειά του για τη στάση του Πούτιν, αμφισβήτησε αν τον εκμεταλλεύεται και απείλησε τη Ρωσία με αυστηρότερες κυρώσεις.

Οι επίσημες θέσεις ΗΠΑ και Ευρώπης παρέμειναν πολύ διαφορετικές σε κρίσιμα ζητήματα, όπως τα εδάφη, όμως το Κίεβο εξέλαβε τις δηλώσεις του Τραμπ ως θετικές, ειδικά μετά την καταστροφική συνάντηση στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο, όταν Ζελένσκι και Τραμπ είχαν δημόσια ρήξη.

Η συμφωνία για ορυκτά που υπέγραψαν η Ουκρανία και οι ΗΠΑ τον προηγούμενο μήνα ερμηνεύτηκε ως ένδειξη προόδου, όπως και οι πρόσφατες διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη, όπου αξιωματούχοι από τις δύο πλευρές συναντήθηκαν για πρώτη φορά μετά από σχεδόν τρία χρόνια.

Μετά και την τελευταία συνομιλία, η απογοήτευση ήταν αισθητή.

“Ένα βήμα μπροστά, δύο ή δέκα πίσω”, ανέφερε άλλος Ευρωπαίος διπλωμάτης. “Θα συνεχίσουμε να στέλνουμε μηνύματα στη διοίκηση Τραμπ και να πιέζουμε για να ασκήσει πίεση στη Ρωσία”.

“Για τους Ρώσους, το πεδίο της μάχης και η διπλωματία αποτελούν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος”, κατέληξε.