Τραμπ εναντίον BBC: Τα κενά στα επιχειρήματα του προέδρου των ΗΠΑ

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είπε πως “είναι χρέος του” να κάνει μήνυση στο BBC και να ζητήσει αποζημίωση έως και 1 δισ. δολάρια, ισχυριζόμενος ότι ο οργανισμός έκανε «ψευδείς, συκοφαντικές, υποτιμητικές και προκλητικές δηλώσεις» εις βάρος του σε ένα ντοκιμαντέρ.

Σε επιστολή προς το BBC, η νομική ομάδα του Τραμπ απαιτεί τρία πράγματα: την έκδοση «πλήρους και δίκαιης ανάκλησης» του ντοκιμαντέρ, μια συγγνώμη και «κατάλληλη αποζημίωση προς τον Πρόεδρο Τραμπ για τη ζημιά που προκλήθηκε».

Σύμφωνα με ένα υπόμνημα που διέρρευσε, από πρώην ανεξάρτητο εξωτερικό σύμβουλο της επιτροπής δεοντολογίας του BBC, υποστήριξε ότι η εκπομπή Panorama είχε επεξεργαστεί τμήματα μιας ομιλίας του Τραμπ ώστε να φαίνεται ότι παροτρύνει ευθέως στην επίθεση στο Καπιτώλιο τον Ιανουάριο του 2021.

Το ντοκιμαντέρ διάρκειας μίας ώρας μεταδόθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο λίγο πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2024.

Πόσο ισχυρή είναι η υπόθεση του Τραμπ

Ο πρόεδρος του BBC, Σαμίρ Σα, δήλωσε ότι θα ήθελε να ζητήσει συγγνώμη για το ντοκιμαντέρ, αναγνωρίζοντας πως ο οργανισμός έκανε «σφάλμα», καθώς το μοντάζ έδωσε την εντύπωση μιας «άμεσης προτροπής σε δράση» από τον Τραμπ.

Ο Τιμ Ντέιβι, γενικός διευθυντής του BBC που παραιτήθηκε, είπε: «Νομίζω ότι κάναμε λάθος και υπήρξε παραβίαση της δεοντολογίας».

Ωστόσο, ειδικοί στο αμερικανικό δίκαιο των ΜΜΕ και στη συκοφαντική δυσφήμηση λένε ότι ο Τραμπ αντιμετωπίζει σημαντικά εμπόδια για να κερδίσει τόσο μεγάλης κλίμακας αποζημίωση από μήνυση εναντίον του BBC, εν μέρει λόγω των ισχυρών νόμων περί ελευθερίας του Τύπου στις ΗΠΑ.

Ο Τραμπ έχει δηλώσει πρόθεση να ασκήσει την αγωγή στην πολιτεία της Φλόριντα, αντί στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Η υπόθεση ξεκίνησε όταν η εφημερίδα Telegraph δημοσίευσε το υπόμνημα που είχε διαρρεύσει και επέκρινε το ντοκιμαντέρ και τον τρόπο που έγινε το μοντάζ στην ομιλία του Τραμπ.

Ο Τραμπ είχε δηλώσει: «Θα περπατήσουμε προς το Καπιτώλιο και θα επευφημήσουμε τους γενναίους γερουσιαστές και βουλευτές μας».

Στο μοντάζ του Panorama όμως φαινόταν να λέει: «Θα περπατήσουμε προς το Καπιτώλιο… και θα είμαι εκεί μαζί σας. Και θα πολεμήσουμε. Θα πολεμήσουμε λυσσαλέα».

Η ομιλία του έγινε την ώρα που το Κογκρέσο επρόκειτο να επικυρώσει τα αποτελέσματα των εκλογών του 2020 υπέρ του Τζο Μπάιντεν. Λίγα λεπτά μετά το τέλος της, πλήθος υποστηρικτών του Τραμπ εισέβαλε στο Καπιτώλιο.

Λίγες ημέρες αργότερα, η Βουλή των Αντιπροσώπων ψήφισε την παραπομπή του Τραμπ για «υποκίνηση εξέγερσης», αλλά η Γερουσία τον αθώωσε. Ο ίδιος έχει δηλώσει πως η ομιλία του ήταν «τέλεια».

Ο Λευκός Οίκος χαρακτήρισε το ρεπορτάζ της Telegraph «εντελώς ψευδές» και το BBC «fake news 100%».

Μετά τις παραιτήσεις του Ντέιβι και της διευθύντριας του τμήματος ειδήσεων του BBC, ήρθε και η απειλή νομικής δράσης. Ο δικηγόρος του Τραμπ κατηγόρησε το BBC ότι «σκόπιμα παραπλάνησε το κοινό» συνδέοντας τρία διαφορετικά αποσπάσματα της ομιλίας.

Η επιστολή ανέφερε ότι ο οργανισμός προκάλεσε «τεράστια οικονομική ζημιά» στον πρόεδρο.

Τα νομικά εμπόδια

Η Πρώτη Τροπολογία του Συντάγματος των ΗΠΑ προστατεύει σε μεγάλο βαθμό την ελευθερία του λόγου και του Τύπου.

Η ιστορική απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου New York Times v. Sullivan (1964) όρισε ότι τα δημόσια πρόσωπα που μηνύουν για συκοφαντία πρέπει να αποδείξουν «πραγματική κακοβουλία» – δηλαδή ότι η δήλωση έγινε με γνώση της αναλήθειας ή με αδιαφορία για το αν ήταν αληθής ή ψευδής.

Ο Τραμπ πρέπει να αποδείξει τρία βασικά στοιχεία:

• Ότι το περιεχόμενο ήταν ψευδές και συκοφαντικό
• Ότι υπέστη βλάβη λόγω αυτής της ψευδούς παρουσίασης
• Ότι το BBC ενήργησε με «πραγματική κακοβουλία»

«Όλα αυτά αποτελούν δυσκολίες για έναν ενάγοντα», δήλωσε ο Τζορτζ Φρίμαν, διευθυντής του Media Law Resource Center στη Νέα Υόρκη.

Άλλοι ειδικοί, όμως, βλέπουν ότι ο Τραμπ έχει έδαφος. Ο καθηγητής Μπερτ Νόιμπορν του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης είπε ότι η υπόθεση έχει βάση, καθώς η επεξεργασία των δηλώσεών του ήταν παραπλανητική και δεν αποτελεί «αθώο μοντάζ».

«Η κακοβουλία έγκειται στη συνειδητή διάδοση περιεχομένου που παρουσιάζεται ως αυτούσιο, αλλά δεν είναι», είπε, προσθέτοντας πως δύσκολα ένα δικαστήριο θα επιδικάσει τόσο μεγάλη αποζημίωση.

Η προθεσμία για αγωγές συκοφαντίας στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι ένα έτος — που έχει ήδη παρέλθει, αφού το ντοκιμαντέρ μεταδόθηκε τον Οκτώβριο του 2024.

Στη Φλόριντα, όμως, η προθεσμία είναι δύο χρόνια, δίνοντάς του περισσότερο χρόνο, αλλά και δυσκολότερα νομικά εμπόδια, καθώς η αμερικανική νομοθεσία θέτει υψηλότερο όριο απόδειξης.

Για να προχωρήσει αγωγή στη Φλόριντα, ο Τραμπ πρέπει να αποδείξει ότι το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε ή ήταν διαθέσιμο στην πολιτεία — κάτι που δεν έχει τεκμηριωθεί.

Το BBC πιθανότατα θα επιχειρήσει να απορρίψει την αγωγή επικαλούμενο έλλειψη αρμοδιότητας, καθώς δεν υπήρξε «επαρκής έκθεση του περιεχομένου στη Φλόριντα».

Οι πιθανότητες επιτυχίας

Η επιστολή του Τραμπ προς το BBC καταλήγει ότι, αν δεν ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις του έως τις 14 Νοεμβρίου, «ο Πρόεδρος Τραμπ δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να επιδιώξει τα νόμιμα δικαιώματά του, συμπεριλαμβανομένης της άσκησης αγωγής για αποζημίωση τουλάχιστον 1 δισ. δολαρίων».

Ωστόσο, για να του δοθεί ένα τέτοιο ποσό, πρέπει να αποδείξει ότι υπέστη πράγματι ζημιά ύψους 1 δισ. δολαρίων, κάτι που θεωρείται εξαιρετικά απίθανο.

Η καθηγήτρια Λυρίσσα Λίντσκι του Πανεπιστημίου της Φλόριντα δήλωσε: «Δεδομένου ότι κέρδισε την προεδρία μετά από αυτό και συνέχισε να έχει οικονομικά κέρδη, είναι απίθανο να αποδείξει τέτοια ζημιά».

Ο Τραμπ έχει μηνύσει αρκετά αμερικανικά ΜΜΕ για μεγάλα ποσά, κερδίζοντας σε ορισμένες περιπτώσεις συμβιβασμούς.

Το 2025, η Paramount (μητρική της CBS News) συμφώνησε να του καταβάλει 16 εκατ. δολάρια, μετά από μήνυση για συνέντευξη του 60 Minutes με την Καμάλα Χάρις.

Το ABC News πλήρωσε 15 εκατ. δολάρια μετά από ψευδή δήλωση του δημοσιογράφου Τζορτζ Στεφανόπουλου ότι ο Τραμπ είχε κριθεί ένοχος για βιασμό, ενώ είχε καταδικαστεί για σεξουαλική κακοποίηση και δυσφήμηση της συγγραφέα Ε. Τζιν Κάρολ το 2023.

Ο Τραμπ έχει επίσης μηνύσει τους New York Times για 15 δισ. δολάρια για δυσμενή σχόλια στη διάρκεια της εκστρατείας του το 2024. Η υπόθεση απορρίφθηκε λόγω «ακατάλληλης μορφής», αλλά μπορεί να επανακατατεθεί.

Σύμφωνα με τον Σεθ Στερν του Freedom of the Press Foundation: «Δεν τον ενδιαφέρει αν θα κερδίσει ή όχι. Ο στόχος του είναι να εκφοβίσει και να τιμωρήσει όσους τον επικρίνουν».