EUROVISION 2025: Η ΚΛΑΥΔΙΑ ΜΑΣ ΕΒΑΛΕ ΤΑ ΓΥΑΛΙΑ – ΤΑ 5 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΕΛΙΚΟΥ

Ο 69ος Διαγωνισμός Τραγουδιού της Eurovision έριξε αυλαία, ολοκληρώνοντας έναν ακόμη κύκλο γεμάτο μουσικές συγκινήσεις, εντυπωσιακές σκηνικές παρουσίες αλλά και έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις. O Μεγάλος Τελικός του 69ου Διαγωνισμού Τραγουδιού της Eurovision έλαβε χώρα το βράδυ του Σαββάτου στη Βασιλεία της Ελβετίας με την Αυστρία και τον τενόρο JJ να βρίσκεται στην πρώτη θέση και την Ελλάδα με την Κλαυδία και την “Αστερομάτα” στην 6η θέση.

Η φετινή διοργάνωση διεξήχθη μέσα σε ένα τεταμένο γεωπολιτικό περιβάλλον, με τη συμμετοχή του Ισραήλ να προκαλεί κύματα αντιδράσεων λόγω της αιματοχυσίας στη Λωρίδα της Γάζας. Φέτος, η Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση (EBU), φοβούμενη τα “χασμουρητά”, τα δράματα και τις ηχηρές φωνές κατά του Ισραήλ, υιοθέτησε αυστηρή γραμμή, επιβάλλοντας καθολική απαγόρευση πολιτικών δηλώσεων -τόσο πάνω στη σκηνή, όσο και στα παρασκήνια ή τα social media των καλλιτεχνών. Το αποτέλεσμα ήταν ένας διαγωνισμός εμφανώς πιο «σφιγμένος», με τους συμμετέχοντες να κινούνται προσεκτικά, υπό τον φόβο κυρώσεων και αποκλεισμών.

Μέσα σε αυτό το φορτισμένο πλαίσιο, μεγάλη νικήτρια της βραδιάς αναδείχθηκε η Αυστρία με τον ταλαντούχο JJ, επιβεβαιώνοντας ότι όταν η αυθεντικότητα, το συναίσθημα και το ταλέντο συναντιούνται, μπορούν να ξεχωρίσουν.

Ακολουθούν τα 5 βασικά συμπεράσματα που μας άφησε ο φετινός τελικός:

ΤΙ ΘΑ ΜΑΣ ΜΕΙΝΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑΚΗ EUROVISION 2025

Η Κλαυδία και το λαρύγγι της μέσα στη 10άδα

Η Ελλάδα κατέλαβε την 6η θέση στον φετινό Τελικό της Eurovision, καταγράφοντας τη σημαντικότερή της επίδοση από το μακρινό 2013 με το “Alcohol is free” (Αγάθωνας & Koza Mostra). Η 22χρονη Κλαυδία από τον Ασπρόπυργο κατάφερε να ξεχωρίσει με ένα τραγούδι διαφορετικό από τον συνηθισμένο παλμό του θεσμού: μια εσωτερική, λιτή μπαλάντα στα ελληνικά, με έμφαση στη φωνή και το συναίσθημα.

Παρά τις χαμηλές προσδοκίες και τη δυσπιστία που εκφράστηκε από μεγάλη μερίδα των Ελλήνων ως προς το αν μια «ήσυχη» συμμετοχή μπορεί να σταθεί στον φαντασμαγορικό κόσμο της Eurovision, η Κλαυδία κέρδισε την αναγνώριση τόσο των επιτροπών όσο και του κοινού. Η Ελλάδα βρέθηκε στην 8η θέση στην ψηφοφορία των κριτικών επιτροπών, και επίσης 8η στο televoting –κατακτώντας έτσι την 6η θέση στη συνολική κατάταξη.

Αξιοσημείωτο είναι ότι στον ημιτελικό, όπου ψήφιζε αποκλειστικά το κοινό, η ελληνική συμμετοχή τερμάτισε 4η, ξεπερνώντας μάλιστα τη φετινή νικήτρια, Αυστρία. Ένα επίτευγμα που καταδεικνύει πως το τραγούδι μίλησε σε ανθρώπους πέρα από γλώσσες και σύνορα.

Η συμμετοχή της Κλαυδίας δεν συζητήθηκε μόνο για την καλλιτεχνική της αξία. Κατά τη διάρκεια όλης της προετοιμασίας, η ίδια δέχθηκε προσβλητικά, υποτιμητικά και σεξιστικά σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στις τηλεοπτικές εκπομπές, σχόλια με επίκεντρο όχι τη μουσική, αλλά την εξωτερική της εμφάνιση -από τα ρούχα της μέχρι τα… γυαλιά της.

Τελικά, έβαλε η ίδια τα γυαλιά σε αρκετό κόσμο. Περισσότερο από μια επιτυχία στη βαθμολογία, η φετινή εμφάνιση της Ελλάδας στη Eurovision ανέδειξε μια νέα δημιουργό με εξαιρετική φωνή. Η Νάνα Μούσχουρη και η Μαρίζα Κωχ εξέφρασαν τον θαυμασμό τους προς το πρόσωπο της Κλαυδίας. Το μέλλον είναι μπροστά της.

United by Music, divided by Israel

Για δεύτερη συνεχή χρονιά, η συμμετοχή του Ισραήλ στη Eurovision εξελίχθηκε σε πολιτικό και ηθικό ναρκοπέδιο. Ενώ το σύνθημα του διαγωνισμού είναι στο «United by Music», η ίδια η σκηνή φιλοξένησε -και εν μέρει επιβράβευσε- ένα κράτος που κατηγορείται διεθνώς για εγκλήματα πολέμου, μαζικές σφαγές και ανθρωπιστική καταστροφή στη Γάζα.

Την ώρα που χιλιάδες Παλαιστίνιοι θρηνούν τους νεκρούς τους, με βομβαρδισμούς, εκτοπισμούς και καταστροφές, η Eurovision προσέφερε μια διεθνή σκηνή στο Ισραήλ -όχι για να απολογηθεί, αλλά για να εξανθρωπιστεί μέσω του θεάματος.

Η επιλογή εκπροσώπου ήταν στρατηγική: μια γυναίκα, επιζήσασα της επίθεσης στο φεστιβάλ Supernova, παρουσιάστηκε ως σύμβολο θύματος. Η προσωπική της ιστορία εργαλειοποιήθηκε με τρόπο κυνικό, αποσκοπώντας στο συναίσθημα, στην ταύτιση και –τελικά– στη συγκάλυψη.

Το αποτέλεσμα; Το Ισραήλ κατέκτησε την πρώτη θέση στο televoting, κερδίζοντας με ένα τραγούδι που ελάχιστοι θα θυμούνται αύριο. Η νίκη αυτή δεν είχε να κάνει με μελωδίες ή φωνητικές ικανότητες. Ήταν η νίκη της στρατηγικής επικοινωνίας που πατά πάνω στην τέχνη. Η μουσική έγινε πρόσχημα. Και η Eurovision –όπως και άλλοι διεθνείς θεσμοί– φάνηκε πρόθυμη να κάνει τα στραβά μάτια μπροστά στην αιματοχυσία, αρκεί να συνεχιστεί το «σόου».

Στην ψηφοφορία, οι επιτροπές επιχείρησαν να εξισορροπήσουν την κατάσταση, δίνοντας χαμηλή βαθμολογία στο Ισραήλ. Όμως δεν ήταν αρκετό. Το τελικό αποτέλεσμα –η 2η θέση– επιβεβαίωσε πως η Eurovision δεν μπορεί να παραμείνει πολιτικά «ουδέτερη» όταν φιλοξενεί χώρες που αυτή τη στιγμή βομβαρδίζουν αμάχους και καταστρέφουν ζωές.

Η EBU γνώριζε. Είδε τα πανό, άκουσε τις αποδοκιμασίες, παρακολούθησε τα μποϊκοτάζ. Κι όμως, προχώρησε. Γιατί τα συμφέροντα, οι χορηγοί και τα τηλεοπτικά πακέτα είναι, για ακόμη μια φορά, πιο ισχυρά από την ηθική και την ανθρωπιά.

Κι έτσι, η Eurovision του 2025 έριξε αυλαία με μια πικρή επίγευση: αυτή της συνενοχής. Όσο το αίμα στη Γάζα συνεχίζει να ρέει, καμία σκηνική υπερπαραγωγή, κανένα φως και κανένα σύνθημα ενότητας δεν μπορεί να καλύψει το σκοτάδι. Όσο και αν παίζουν μουσική, κάποιοι δεν χορεύουν  -θρηνούν.

Ο JJ χάρισε στην Αυστρία τη νίκη – Όταν η μουσική νικά την προπαγάνδα

Η νίκη πήγε στην Αυστρία, με τον 25χρονο JJ να εντυπωσιάζει κοινό και επιτροπές με το «Wasted Love». Ένα τραγούδι για τον πόνο της ανεκπλήρωτης αγάπης, ντυμένο με pop, λυρικά και techno στοιχεία, που ερμηνεύτηκε με ειλικρίνεια και εσωτερική δύναμη.

Ο νεαρός τενόρος κατέκτησε την 1η θέση στην ψηφοφορία των επιτροπών και την 4η στο televoting, φτάνοντας έτσι στην κορυφή. Η επικράτησή του δεν ήταν μόνο καλλιτεχνική. Για πολλούς, ήταν και η διέξοδος της EBU από ένα ενδεχόμενο ναυάγιο: τη νίκη του Ισραήλ. Με δεδομένες τις αντιδράσεις, τα πανό, τα μποϊκοτάζ και την έντονη πίεση από κοινό και συμμετέχουσες χώρες, η EBU θα φλέρταρε με μια μεγάλη υπαρξιακή κρίση. Μια νίκη του Ισραήλ θα μπορούσε να προκαλέσει αποχωρήσεις από τη Eurovision του 2026 και σοβαρούς τριγμούς στη συνοχή του διαγωνισμού.

Σε αυτό το πλαίσιο, η νίκη της Αυστρίας φάνηκε σχεδόν λυτρωτική. Ένα τραγούδι καθαρό, μια ερμηνεία που βασίστηκε στην αλήθεια του καλλιτέχνη.

Ο JJ, ανοιχτά μέλος της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, ήταν ανάμεσα στους καλλιτέχνες που ένωσαν φέτος. Και ήταν και το πιο καλό παιδί.

Σε έναν διαγωνισμό που φέτος έμοιαζε «παγωμένος» από τον φόβο της λογοκρισίας, η νίκη της Αυστρίας ήρθε σαν μια ρωγμή φωτός. Απόδειξη ότι η τέχνη, όταν είναι ειλικρινής και ουσιαστική, μπορεί -ευτυχώς- να κερδίσει την προπαγάνδα και το σκοτάδι.

Μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ επιτροπών και κοινού – Eurovision δύο ταχυτήτων

Μια από τις πιο χαρακτηριστικές εικόνες του φετινού τελικού ήταν οι μεγάλες διαφορές μεταξύ των ψήφων των εθνικών επιτροπών και του τηλεοπτικού κοινού. Η ψαλίδα ανάμεσά τους άνοιξε επικίνδυνα, εγείροντας ξανά το ερώτημα για το αν το σημερινό διπλό σύστημα αξιολόγησης είναι δίκαιο και λειτουργικό.

Ορισμένα παραδείγματα που παρουσιάζουν ενδιαφέρον:

• Η Ελβετία, η χώρα που φιλοξένησε τον φετινό διαγωνισμό, ήρθε 2η στις ψήφους των επιτροπών, αλλά κατρακύλησε στην τελευταία θέση του televoting με 0 βαθμούς. Το αποτέλεσμα; Μόλις 10η θέση συνολικά.
• Το Ηνωμένο Βασίλειο έλαβε τη 10η θέση στις επιτροπές, αλλά στο κοινό πήρε (για ακόμη μια φορά) μηδέν βαθμούς.
• Η Γαλλία, επίσης αγαπημένη των επιτροπών, βρέθηκε στην 3η θέση των επιτροπών, αλλά το κοινό της έδωσε μόλις 50 βαθμούς (14η θέση), με τελική κατάταξη στην 7η θέση.
• Η Εσθονία, με το αμφιλεγόμενο Espresso Macchiato του Tommy Cash, ήταν 2η στο televoting αλλά μόλις 9η στις επιτροπές –ένα τραγούδι που δίχασε, αλλά μίλησε στο κοινό. Τελικά, έλαβε την τρίτη θέση στη συνολική κατάταξη.
• Το Ισραήλ, στη δίνη πολιτικών αντιδράσεων, ήρθε 15ο στις επιτροπές αλλά… 1ο στο televoting. Στο τέλος της βραδιάς πήρε τη 2η θέση. Και πάλι καλά να λέμε…
• Η εξαιρετική Αλβανία κατέλαβε την 16η θέση στις επιτροπές, αλλά βρέθηκε στην 5η θέση στις ψήφους του κοινού, εξασφαλίζοντας τελικά την 8η θέση στη συνολική κατάταξη.

Το ερώτημα λοιπόν παραμένει: Ποια ψήφος μετράει περισσότερο; Αυτή των “ειδικών” ή αυτή των θεατών; Και κυρίως: μπορεί ο θεσμός να παραμείνει αξιόπιστος όταν οι δύο αυτές φωνές μοιάζουν να παρακολουθούν… διαφορετικούς διαγωνισμούς;

Οι εθνικές γλώσσες επέστρεψαν – Ρεκόρ στη δεκάδα

Μία από τις εκπλήξεις του φετινού διαγωνισμού ήταν η επιστροφή στις εθνικές γλώσσες. Σε μια εποχή όπου η αγγλική γλώσσα κυριαρχεί, περισσότερες από 20 χώρες από τις 37 επέλεξαν φέτος να τραγουδήσουν ολόκληρα ή εν μέρει στη μητρική τους γλώσσα -το μεγαλύτερο ποσοστό από το 1999, όταν η EBU χαλάρωσε τον κανόνα που επέβαλε την ερμηνεία στη γλώσσα της κάθε χώρας.

Το αποτέλεσμα ήταν ένα ενδιαφέρον μουσικό μωσαϊκό, με τραγούδια στα αλβανικά, αρμενικά, φινλανδικά, γαλλικά, ισλανδικά, ιταλικά, ελληνικά, γεωργιανά, ουκρανικά, σερβικά, πορτογαλικά και πολλές άλλες γλώσσες.

Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι 8 από τις 10 χώρες της τελικής δεκάδας τραγούδησαν στην εθνική γλώσσα ή το τραγούδι τους είχε σημαντικό μέρος των στίχων στην εθνική γλώσσα –ένα ιστορικό ρεκόρ που αντανακλά την αλλαγή στη νοοτροπία τόσο του κοινού όσο και των ίδιων των συμμετεχόντων.

Η φετινή Eurovision φαίνεται να σηματοδοτεί μια νέα εποχή πολυγλωσσίας, όπου η πολιτισμική διαφορετικότητα εκτιμάται ως πλεονέκτημα και όχι ως εμπόδιο. Αν και η αγγλική παραμένει lingua franca, για πολλές χώρες η επιλογή να τραγουδήσουν στη μητρική τους γλώσσα επιβραβεύτηκε βαθμολογικά.

Και του χρόνου, λοιπόν, με περισσότερη μουσική που αγγίζει τις καρδιές –και λιγότερο σκοτάδι, λιγότερο ξέπλυμα, λιγότερη προπαγάνδα.