ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ: “Ο ΕΓΩΚΕΝΤΡΙΣΜΟΣ ΜΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΤΗΝ ΑΥΤΑΠΑΤΗ ΟΤΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ”

Τον Γιώργο Νικολόπουλο είχα την τύχη να τον δω δύο φορές ως ηθοποιό σε παράσταση. Το 2017 στην “Τρικυμία” του W. Shakespeare στο ρόλο του Φερδινάνδου σε σκηνοθεσία Στρατή Πανούριου σε συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο και την επόμενη χρονιά στον “Θάλαμο αριθμός 6” του Α. Τσέχωφ στον ρόλο του Ιβάν και πάλι σε σκηνοθεσία Στρατή Πανούριου σε συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο.

Η ιδιαιτερότητα αυτών των παραστάσεων ήταν πως και οι δύο έλαβαν χώρα εντός των φυλακών Κορυδαλλού, όπου ο Νικολόπουλος εξέτιε την ποινή φυλάκισης 20 ετών ως μέλος της οργάνωσης “Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς”.

Το 2019 αποφυλακίστηκε έχοντας εκτίσει το 1/3 της ποινής του και το θέατρο έκτοτε αποτελεί μία σταθερά στη ζωή του, καθώς αποτελεί έναν νέο τρόπο έκφρασης.

Η είδηση πως αυτήν την περίοδο σκηνοθετεί μία παράσταση, το «Toxicity» στον Τεχνοχώρο ΦΑΜΠΡΙΚΑ, με έκανε να τον αναζητήσω για να τον γνωρίσω καλύτερα εκτός των τειχών της φυλακής. Η συζήτηση μαζί του ήταν τω όντι αποκαλυπτική, καθώς ένιωσα πως είχα απέναντί μου έναν άνθρωπο δομημένο, με άποψη για τη ζωή, με προβληματισμούς και απόλυτα συνειδητοποιημένο. Έναν άνθρωπο που το θέατρο του έχει ανοίξει μία νέα πόρτα και μέσω αυτού αναζητά την ελευθερία, όχι ως “διόρθωση” του παρελθόντος του, αλλά ως μέσο κατανόησης, αφύπνισης και εξωτερίκευσης.

“Το θέατρο είναι για μένα επαναστατικό”

“Το θέατρο για μένα είναι επαναστατικό. Είναι ένας διαφορετικός τρόπος έκφρασης. Δεν είναι πως άλλαξα ή ότι πήρα μια νέα πορεία. Είμαι περήφανος και για το παρελθόν μου και αυτό το λέω πολύ συνειδητά. Δεν ήρθα να “διορθώσω” κάτι, αλλά να εκφραστώ μέσα από μια νέα γλώσσα”, μου λέει χαρακτηριστικά.

“Γνώρισα το θέατρο μέσα στη φυλακή και κατάλαβα ότι η Τέχνη γενικά είναι ένα μέσο αφύπνισης. Μπορεί να σε κάνει να σκεφτείς, να κατανοήσεις καταστάσεις. Από τη μεριά του θεατή, είναι ένα ερέθισμα. Από τη μεριά του δημιουργού, είναι μια ανάγκη για εξωτερίκευση” συνεχίζει.

Ενώ τονίζει πως “το θέατρο είναι πολιτική θέση. Γεννήθηκε για να κρίνει, να φέρνει στην επιφάνεια πράγματα που συμβαίνουν. Η πολιτική διάσταση της τέχνης δεν είναι απαραίτητα διδακτική – είναι βιωματική, μεταφέρει εμπειρίες, αγωνίες, σιωπές”.

Ο Γιώργος μού λέει πως δεν είχε ασχοληθεί με το θέατρο πριν. Του άρεσε, τον ενέπνεε, αλλά μέσα στη φυλακή βρήκε μια ευκαιρία και αποφάσισε να την αδράξει. “Το είδα ως δρόμο για να εκφραστώ – έχω πράγματα να πω και μάλιστα πολλά”.

Toxicity: Η φυλακή είναι καθρέφτης της κοινωνίας σε μικρότερο μέγεθος.

Το Toxicity, το έργο που έγραψε και σκηνοθέτησε δεν είναι τυχαίο. Είναι εμπνευσμένο από τον Αμερικανό Βούβαλο του Μάμετ, αλλά γραμμένο από την αρχή σε μια νέα συνθήκη.

Εξηγεί πως “Δεν είναι πια το ίδιο έργο – είναι κάτι άλλο. Τοποθετείται σε ένα κελί. Και αυτό δεν είναι τυχαίο. Μετά την καραντίνα, νιώσαμε όλοι την εμπειρία του εγκλεισμού. Ήταν κάτι που γνωρίζαμε εμείς, αλλά ξαφνικά έγινε καθολικό. Οι σχέσεις έγιναν πιο τοξικές, τα πράγματα διογκώνονταν.
Ο κόσμος έγινε πιο ευέξαπτος. Κάθε μικρή δυσφορία γινόταν αφορμή για ξέσπασμα και κάθε δυσκολία, που προέκυπτε τον έπνιγε σε βαθμό που δεν μπορούσε να τη διαχειριστεί. Όμως, οι περισσότεροι ξεχνάνε πως υπάρχουν εκατομμύρια ψυχές στον κόσμο, που βιώνουν αυτή τη συνθήκη καθημερινά και για πολύ μεγαλύτερη διάρκεια.

Αυτό, που στον έξω κόσμο φάνηκε σαν μια ιδιαίτερη και δύσκολη συνθήκη, οι άνθρωποι που βρίσκονται στις φυλακές το βιώνουν σαν καθημερινότητα και μαθαίνουν να επιβιώνουν μέσα σε αυτό. Έτσι, με τη Μαρία τη Δαμασιώτη, που γράψαμε μαζί το κείμενο, μας προέκυψε η ιδέα να φτιάξουμε ένα έργο, που να μιλάει για την τοξικότητα και τον κοινωνικό κανιβαλισμό, που δημιουργεί ο εγκλεισμός — και τι καλύτερο από μια συνθήκη, που αυτός ο εγκλεισμός είναι η σταθερή καθημερινότητα”.

Για τον Γιώργο Νικολόπουλο “η φυλακή είναι καθρέφτης της κοινωνίας σε μικρότερο μέγεθος. Η πίεση δεν υπάρχει μόνο στους τέσσερις τοίχους. Την κουβαλάμε όλοι – μέσα κι έξω. Δημιουργούμε μικρές “φυλακές” γύρω μας. Η κοινωνία μάς συνθλίβει, πολλές φορές χωρίς να το συνειδητοποιούμε. Και εκεί ξεσπάμε στους πιο αδύναμους. Γιατί φοβόμαστε να αγγίξουμε τις ρίζες αυτού που μας πνίγει”.

Η έννοια της θεατρικής κάθαρσης εν ζωή

Τον ακούω να μιλά και νιώθω πως το θέατρο είναι γι αυτόν ένα μέσο κάθαρσης. Ο ίδιος συμφωνεί και λέει πως έτσι αισθάνεται “γιατί χρειάζεται να βουτήξεις στα σκοτάδια. Αλλά μετά, φεύγεις πιο ανάλαφρος. Έχεις πει αυτό που σε βαραίνει. Δεν το κρατάς πια μέσα σου. Το ίδιο συμβαίνει και με τους ηθοποιούς – κουβαλούν βαριά υλικά, αλλά μετά έρχεται μια ανακούφιση.

Δεν κάνω τέχνη απλώς για να την κάνω. Θέλω να λέω πράγματα. Όταν καταλάβεις τι είναι αυτό που σε καταπιέζει, είναι το πρώτο βήμα προς την ελευθερία. Μπορεί να είσαι στη φυλακή και να νιώθεις πιο ελεύθερος από κάποιον “έξω”. Η ελευθερία δεν έχει να κάνει μόνο με το αν είσαι πίσω από κάγκελα”.

Το Toxicity είναι ένα έργο που εξετάζει τη δυναμική των σχέσεων υπό πίεση και εγκλεισμό. Τον ρωτώ ποιες προκλήσεις αντιμετώπισε κατά τη διάρκεια της σκηνοθεσίας και απαντά πως “η μεγαλύτερη πρόκληση, πιστεύω, ήταν να μπορέσω να φέρω τους ηθοποιούς να αγκαλιάσουν τα σκοτάδια τους. Ο εγκλεισμός και η πίεση μας κάνουν βίαιους, κακοποιητικούς και σε μια διαρκή ένταση. Όταν το αγγίζεις αυτό σε μια συχνή διάρκεια, όπως είναι αυτή των προβών, μπορεί να σε τρομάξει και να κλειστείς.

Παρ’ όλα αυτά, οι τρεις ηθοποιοί που παίζουν έδειξαν μεγάλη εμπιστοσύνη σε αυτό που πάμε να κάνουμε και είναι πολύ ανοιχτές επάνω στη σκηνή να εξερευνήσουν αυτόν τον κόσμο, κι ας τους τρομάζει σε έναν βαθμό. Η σκηνογραφία έχει βοηθήσει πάρα πολύ, καθώς περιορίζοντας τρία άτομα σε έναν στενό χώρο, τροφοδοτεί την ένταση που χρειάζεται να φέρουν πάνω τους ώστε να περιγράψουμε σωστά τη συνθήκη”.

Και συνεχίζει σκιαγραφώντας τους χαρακτήρες του έργου αυτού…
“Πρόκειται για τρεις κρατούμενες στις γυναικείες φυλακές με διαφορετικό status. Η Γιάννα είναι από τα δυνατά ονόματα μέσα. Έχει μεγάλο κύρος και όταν βρίσκεται μπροστά σε άλλους θέλει να δείχνει σίγουρη και ότι ξέρει πάντα τι κάνει. Δεν της αρέσει να την αμφισβητούν και άμα χάσει την ψυχραιμία της μπορεί να αντιδράσει πολύ έντονα.

Η Βίνα είναι ένας πολύ εκρηκτικός χαρακτήρας. Αντιδρά έντονα στο παραμικρό. Θέλει να δείχνει συνέχεια ότι ξέρει τι κάνει και ότι είναι επαγγελματίας. Είναι σχετικά ψηλά σε status, αλλά όχι όσο η Γιάννα, και αυτό την κάνει να έχει κόμπλεξ, κάτι που μπορεί να την κάνει πολύ επικίνδυνη.

Η Μαρκέλλα είναι η νεότερη της παρέας. Είναι κοντά στη Γιάννα, η οποία θέλει να της μάθει τα κόλπα. Είναι δεμένες μεταξύ τους και έχουν σχηματίσει μια σχέση μάνας – κόρης. Παρ’ όλα αυτά, της είναι δύσκολο να ακολουθεί οδηγίες και κάνει πάντα το δικό της, προκαλώντας πολλές φορές τον εκνευρισμό των υπολοίπων.
Και οι τρεις έχουν ανάγκη από μια πραγματική σχέση που να μπορούν να πιστέψουν η μία την άλλη”.

Πόσο άραγε τοξικές είναι οι ανθρώπινες σχέσεις σήμερα; Μήπως είναι περισσότερο από το παρελθόν;

“Νομίζω ότι είναι δύσκολο να το πούμε αυτό ξεκάθαρα. Μπορεί να φαίνεται έτσι, αλλά πλέον και η αντίληψή μας απέναντι στα πράγματα που μπορεί να καθιστούν μια σχέση τοξική είναι μεγαλύτερη. Στο παρελθόν πολλές συμπεριφορές μπορεί να φαίνονταν φυσιολογικές, αλλά να ήταν τοξικές και να μην μπορούσαμε να τις αντιληφθούμε ή να τις βάζαμε κάτω από το χαλάκι, γιατί αυτή ήταν η νόρμα του κοινωνικού συνόλου. Πλέον αυτό δεν συμβαίνει. Έχουμε πιο οξυμένη αντίληψη απέναντι στις τοξικές συμπεριφορές.

Παρ’ όλα αυτά, η ζωή στο τώρα έχει γίνει πολύ πιο περίπλοκη. Έτσι, σε μεγάλο βαθμό, οι σχέσεις έχουν γίνει πιο επιφανειακές και είναι πολύ περισσότεροι οι παράγοντες, που μπορεί να μας πιέζουν και να μας στρέφουν ενάντια στους άλλους. Με λίγα λόγια, το πρόβλημα υπήρχε πάντα. Απλά σε κάθε εποχή μεταλλάσσεται για να ταιριάζει. Ίσως το πρόβλημα να βρίσκεται απλά στην ανθρώπινη φύση, που διακατέχεται από μια κανιβαλιστική τάση και όχι στην εποχή.

Ποια είναι τα βασικά μηνύματα που ήθελες να περάσεις στο κοινό με το Toxicity;

“Πιστεύω ότι η παράσταση είναι ένας παραμορφωτικός καθρέφτης της κοινωνίας έξω. Αυτό που βλέπουμε να συμβαίνει σε έναν μικρό χώρο, ένα μικρό κελί, είναι σε μικρογραφία αυτό που συμβαίνει και στην κοινωνία έξω. Όταν τα όρια αρχίσουν να στενεύουν και όλα μας φαίνονται ότι πάνε λάθος, ψάχνουμε κάποιον πιο αδύναμο από εμάς να κατηγορήσουμε για αυτό που μας συμβαίνει. Έχουμε μια τάση να αγνοούμε τις συνθήκες, που πραγματικά μας πιέζουν και μας εγκλωβίζουν, γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για αυτό ή τουλάχιστον έτσι πιστεύουμε. Και στρέφουμε τα βέλη μας προς τα εκεί που μας παίρνει, άσχετα αν αυτό είναι άδικο και δεν μπορεί να μας ωφελήσει στην πραγματικότητα.

Αφού λοιπόν νιώθουμε και συμπεριφερόμαστε με αυτόν τον τρόπο, ποια είναι η διαφορά μας από τους χαρακτήρες που βλέπουμε στο έργο; Τι μας κάνει πιο ελεύθερους από αυτούς που βρίσκονται στη φυλακή; Το ότι δεν βρισκόμαστε σε τέσσερις τοίχους; Ίσως τελικά ο καθένας μας έχει χτίσει το δικό του κελί μέσα στο κεφάλι του και ο εγωκεντρισμός μας, δημιουργεί την αυταπάτη ότι είμαστε ελεύθεροι”.

Ο Γιώργος Νικολόπουλος, έχει σκηνοθετήσει τη μικρού μήκους ταινία «Η Αρχή» (2022), η οποία συμμετείχε στο Διεθνές Φεστιβάλ Μικρού Μήκους Δράμας στο Εθνικό Σπουδαστικό Διαγωνιστικό Τμήμα. Έχει ήδη ολοκληρώσει και δεύτερο σενάριο, το οποίο έχει κατατεθεί στο Κέντρο Κινηματογράφου, ενώ ήδη υπάρχουν ιδέες για νέα έργα τόσο στον τομέα του θεάτρου όσο και του κινηματογράφου.