Η ΗΡΩ ΜΠΕΖΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΙΝΕΙΑΣ ΤΣΑΜΑΤΗΣ ΑΝΕΒΑΙΝΟΥΝ ΣΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ Ο ΠΟΘΟΣ

Το θρυλικό έργο του Τενεσί Ούλιαμς, Λεωφορείο ο Πόθος, επιστρέφει για δεύτερη χρονιά στο θέατρο Προσκήνιο (από τις 11 Νοεμβρίου), υπό τη σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά, και μεταφέρει το κοινό σε έναν κόσμο γεμάτο συγκρούσεις και επιθυμίες. Η παράσταση εστιάζει στο εσωτερικό σύμπαν της Μπλανς και ουσιαστικά επιχειρεί μια βουτιά στον ψυχισμό της, τον χώρο όπου οι τραυματικές μνήμες και οι φαντασιώσεις διογκώνονται. Οι πραγματικότητες και οι ψευδαισθήσεις της ενώνονται σε ένα οδυνηρά ανθρώπινο αφήγημα. Μέσα από τη σύγκρουση, τον πόθο και την αποδόμηση, αποκαλύπτεται η τραγική ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης, αφήνοντας τους θεατές με ένα αίσθημα βαθιάς συγκίνησης και προβληματισμού.

Η Αλεξία Καλτσίκη επιστρέφει στον εμβληματικό ρόλο της Μπλανς Ντιμπουά και με μια νέα διανομή εξαιρετικών ηθοποιών: Αινείας Τσαμάτης (Στάνλεϊ Κοβάλσκι), Ηρώ Μπέζου (Στέλλα Κοβάλσκι), Βαγγέλης Αμπατζής (Μιτς), Ιωάννα Πιατά (Ευνίκη) και Πέτρος Δημοτάκης (Στιβ).

Με την Ηρώ  Μπέζου και τον Αινεία Τσαμάτη -που υποδύονται τη Στέλλα και τον Κοβάλσκι- συναντηθήκαμε λίγο μετά την πρόβα τους στο Θέατρο Προσκήνιο αντίστοιχα και η συζήτησή μας ξεκίνησε από τη μυθολογία του ίδιου του έργου….

Η Ηρώ Μπέζου σημειώνει πως “με τον Αινεία πιάνουμε τη διαδικασία από τη μέση και μετά, δεν έχουμε συμμετάσχει στην ερευνητική και δραματουργική επεξεργασία που έγινε στις πρόβες. Οπότε νιώθω ότι συνομιλώ περισσότερο με την ίδια την παράσταση παρά με το έργο, καθώς η δραματουργία έχει ήδη δομηθεί και οι διαδρομές των ηρώων είναι χαραγμένες…”

Ο Αινείας Τσαμάτης προσθέτει πως “Υλικά μας αποτελούν το σκηνικό, και οι άνθρωποι που έχουν ήδη παίξει την παράσταση. Το στοίχημα είναι να μπορέσουμε να συνομιλήσουμε τις ενέργειές τους και με τον καιρό να χαράξουμε έναν δικό μας δρόμο, χωρίς όμως να αποκλίνουμε από ό,τι έχει ήδη φτιαχτεί. Να βρούμε τα δικά μας πατήματα ώστε να σταθεί το έργο όπως στεκόταν και πριν”.

Για την Ηρώ Μπέζου αυτό έχει μεγάλο ενδιαφέρον. “Πάντα έβρισκα άχαρες τις πρόβες με το ψυχρό φως και τον άδειο χώρο. Τώρα, το ότι μπορούμε να κάνουμε πρόβα με φώτα, σκηνικά και κοστούμια, μοιάζει με λούνα παρκ.
Είχα δει την παράσταση πέρσι, οπότε νιώθω πως εισέρχομαι σε έναν κόσμο ήδη διαμορφωμένο και αφήνω τον εαυτό μου να επηρεαστεί από όσα έχουν ήδη βιωθεί.Φυσικά, συνεχώς προκύπτουν νέες σκέψεις, με τη Δήμητρα Βλαγκοπούλου που έκανε επίσης τη Στέλλα κάνουμε πολλές συζητήσεις, τόσο δραματουργικές όσο και πρακτικές και μαθαίνω μέσα από την εμπειρία ενός ανθρώπου που έχει ήδη διανύσει έναν μεγάλο κύκλο παραστάσεων” σημειώνει.

Ο Αινείας Τσαμάτης ομολογεί πως πέρσι είδε την παράσταση δύο φορές και “κάπως ζήλεψα όλο αυτό που συνέβαινε εδώ πάνω. Το θέατρο έχει αυτή τη μαγεία: να φαίνεται τεράστιο όταν το βλέπεις από την πλατεία, αλλά όταν ανεβαίνεις στη σκηνή, καταλαβαίνεις πόσο μικρό είναι. Όταν μπήκαμε πρώτη φορά στο σκηνικό μας, είπαμε: «Ωχ, αυτό; Χωράμε;»

Αλήθεια, πώς αισθάνεστε σε αυτό το τόσο κλειστοφοβικό σκηνικό;

“Μου άρεσε αυτή η ασφυξία που ένιωσα ως θεατής και προσπαθούσα να καταλάβω πώς γίνεται να συμβαίνει. Πέρα από τον περιορισμένο χώρο, είναι οι άνθρωποι που το προκαλούν. Οι σχέσεις τους είναι ασφυκτικές. Οριακά, δεν αντέχει η Μπλανς τον Στάνλεϊ· ούτε κι εκείνος εκείνη. Είναι σαν δύο ψάρια μέσα σε ένα ενυδρείο, όπου δεν υπάρχει διαφυγή. Το ένα, αργά ή γρήγορα, θα κατασπαράξει το άλλο για να επιβιώσει” σημειώνει ο Αινείας Τσαμάτης.

Και συνεχίζει λέγοντας για τη σχέση του Στάνλεϊ με τη Στέλλα : “Είναι επιλογή και των δύο να είναι μαζί, παρόλο που προέρχονται από αντίθετους κόσμους. Η Στέλλα κατάγεται από τον κόσμο της Μπλανς, αλλά τον έχει «αποποιηθεί» για να ζήσει με τον Στάνλεϊ”.

Η Ηρώ Μπέζου παίρνει τον λόγο και λέει: “Υπάρχει η οπτική στην παράσταση, ότι όλα γίνονται μέσα στο μυαλό και στη φαντασία της Μπλανς. Οπότε αυτή η στενότητα, η ασφυξία, πηγάζουν από τη δική της οπτική. Της είναι αδιανόητο ότι η αδελφή της μπορεί να ζει σε τόσα λίγα τετραγωνικά. Για τη Στέλλα, αντίθετα, αυτή η ζωή ίσως είναι πιο απελευθερωτική από το τεράστιο «ανάκτορο» στο οποίο μεγάλωσαν.

Κι αυτό είναι κάτι που με είχε εντυπωσιάσει όταν είδα την παράσταση: το πώς αυτοί οι άνθρωποι ήταν πλήρεις, γιατί ήταν ερωτευμένοι, γιατί υπήρχε πάθος και μια αίσθηση ελευθερίας. Δεν χρειάζονταν πολλά, είχαν τα σώματά τους και τον έρωτά τους.

“Εμένα με γοήτευσαν και με γοητεύουν αυτές τις υψηλές θερμοκρασίες, που οριακά πρέπει να βρεις χώρο μέσα σου για να τις αντέξεις και να τις υπηρετήσεις. Αυτό συμβαίνει στο θέατρο, απλώς εδώ είναι πολύ πιο έντονο, γιατί προσπαθείς να επικοινωνήσεις πραγματικά με τον άλλον σε πολύ κοντινές αποστάσεις, χωρίς την ασφάλεια της μεγάλης κίνησης” αναφέρει o Αινείας Τσαμάτης.

Πάντως ενώ είναι ένα έργο που διαδραματίζεται στο μυαλό της Μπλανς, θυμίζει πολύ τη δική μας καθημερινότητα…

“Ναι, γιατί η Μπλανς δεν παρουσιάζεται σαν grande dame. Αυτό που κάνει η Αλεξία (Καλτσίκη) είναι πολύ γειωμένο και κανονικό. Και αυτό είναι που το κάνει τρομακτικό. Η Μπλανς της είναι λειτουργική, με χιούμορ, ευφυΐα και ετοιμόλογη. Δεν υπάρχει τίποτα από τη φλυαρία που συνήθως βλέπουμε σε άλλες παραστάσεις” παρατηρεί η Ηρώ Μπέζου.

Και ο Αινείας Τσαμάτης προσθέτει: “Αυτή η στενότητα χώρου μου θυμίζει την εποχή του κορονοϊού, όταν σε πολλά σπίτια οι άνθρωποι δεν αντέχανε ο ένας τον άλλον. Είναι σαν να παρακολουθείς μια οικογένεια μέσα από το παράθυρο, χωρίς να υπάρχει διέξοδος. Και επειδή δεν υπάρχει το “έξω”, δεν ξέρεις τι έχει συμβεί. Εδώ, είναι σαν ο θεατής να κοιτάει από την κλειδαρότρυπα.”

Οι ήρωες σας πώς αισθάνονται μέσα σε αυτό το σπίτι;

Ηρώ Μπέζου: Η Στέλλα ζει λειτουργικά μέσα στην σχέση της με τον Στάνλει. Άλλο αν έρχεται κάτι απ’ έξω που ταράζει την ισορροπία.
Αινείας Τσαμάτης: Ο Στάνλεϊ φαντάζομαι πως είναι περήφανος, γιατί έχει αρχίσει να χτίζει κάτι. Ό,τι έχει καταφέρει μέχρι τώρα είναι αυτό: έχει το τρανζίστορ του, το αμάξι του, τη δουλειά του, το μπόουλινγκ. Χτίζει, χτίζει, χτίζει. Και έρχεται η Μπλανς να διεκδικήσει κομμάτια από αυτά, μαζί και τη Στέλλα. Εκεί ξεκινάει η αδηφαγία. Προσπαθεί να του πάρει τη Στέλλα, να του πάρει τον χώρο, να του πάρει τα πάντα.

Πώς θα χαρακτήριζατε τη Στέλλα;

“Είναι μια γυναίκα που σε μια κρίσιμη στιγμή της ζωής της βιώνει μια εσωτερική πάλη. Βρίσκεται στον τρίτο μήνα της εγκυμοσύνης της, προσπαθεί να χτίσει τη δική της οικογένεια. Μετά την αποδέσμευσή της από το πατρικό σπίτι και το αποστειρωμένο αστικό περιβάλλον που μεγάλωσε, μετακομίζει στη Νέα Ορλεάνη, μια πιο ανοιχτή και ζωντανή κοινωνία, Παρόλο που η σχέση της με τον Στάνλεϊ φαίνεται κακοποιητική, στην πραγματικότητα είναι ισότιμη, βασισμένη σε έναν κοινό κώδικα που μοιράζονται και οι δύο.

Όταν εμφανίζεται η Μπλανς, το μοναδικό πλάσμα που της έχει απομείνει από τη μητρική της οικογένεια ξυπνούν μέσα της όλοι οι εφιάλτες. Η Μπλανς είναι ένα πλάσμα γοητευτικό που την αγαπά, αλλά και την καταπιέζει. Οι δύο τους μοιράζονται μια σχέση γεμάτη συγκρούσεις. Και η πάλη ανάμεσα στον Στάνλεϊ και τη Μπλανς ενδέχεται να αντικατοπτρίζει και τη σύγκρουση που βιώνει η Στέλλα μέσα της, ανάμεσα στα δικά της, εσωτερικά κομμάτια. Είναι επιτακτικό να διαχειριστεί αυτή την εσωτερική σύγκρουση, άλλοτε παθητικά και άλλοτε με πιο ενεργητικό τρόπο” αναφέρει η Ηρώ Μπέζου.

“Είναι σαν να προσπαθεί να κατευνάσει τα δύο κομμάτια της, που συνέχεια αντιδρούν για να συνυπάρξουν” προσθέτει ο Αινείας Τσαμάτης και η Ηρώ Μπέζου συνεχίζει “υπάρχει κι εκείνη η χαρακτηριστική φράση: «Όταν λείπει ο Στάνλεϊ, διαλύομαι». Πέρα από το προφανές, ότι είναι πολύ ερωτευμένη, εγώ καταλαβαίνω το εξής: «Δεν μπορώ να υπάρξω σε αυτό το ξένο τοπίο χωρίς εκείνον. Είμαι εδώ γιατί τον ερωτεύτηκα. Αλλά ποια είμαι; Δεν έχω ταυτότητα». Αυτό φαίνεται και ενδυματολογικά: φοράει ρούχα τους, κάτι που υπάρχει και στο κείμενο. Σαν να μην έχει ταυτότητα”.

Τι είναι αυτό που τραβάει τον Στάνλεϊ τόσο πολύ στη Στέλλα;

“Το ότι κατάφερε να κερδίσει ένα κορίτσι από μια άλλη τάξη. Το ότι μια τέτοια κοπέλα ξαφνικά κοιτάει αυτόν που είναι μετανάστης. Και το ότι αφήνει τα πάντα για εκείνον. Τον αποδέχεται με όλα όσα κουβαλάει και του λέει «εγώ εσένα ερωτεύτηκα».
Φαντάζομαι πως ένας τέτοιος άνθρωπος είναι πολύ κλειστός.Προσπαθεί να υπάρξει σε μια κοινωνία που δεν τον αποδέχεται. Και ξαφνικά βρίσκεται κάποιος που το κάνει. Από την άλλη, έρχεται η αδελφή, που δεν τον αποδέχεται και εκεί αρχίζει να φοβάται πως όσα έχει καταφέρει θα τα χάσει και θα πρέπει να ξαναξεκινήσει από την αρχή.

Γι’ αυτό η Μπλανς του γίνεται εμμονή. Ο Στάνλεϊ δεν καταλαβαίνει την κλονισμένη ψυχική της κατάσταση, δεν βλέπει έναν τραυματισμένο, εύθραυστο άνθρωπο, αλλά έναν εχθρό. Δεν συναισθάνεται, δεν μπαίνει στο βάθος της. Βλέπει μόνο την απειλή στο κέντρο του κόσμου του. Οπότε επιτίθεται” λέει ο Αινείας Τσαμάτης.
Και η Ηρώ Μπέζου σημειώνει: “Αν τους βλέπαμε σε μια άλλη χρονική στιγμή, θα ήταν ένας άνθρωπος πολύ πιο τρυφερός. Μπορεί φαινομενικά να είναι αγροίκος, αλλά θα είχαν μια σχέση λειτουργική.Τώρα βγαίνει ο χειρότερος και πιο σκοτεινός εαυτός του.”

Το «Λεωφορείο ο Πόθος», τι συμβολίζει για εσάς;

Ηρώ Μπέζου: “Για μένα είναι η ανάγκη να ζήσεις. Η επιβίωση. Η Στέλλα γραπώνεται από τη ζωή με όλη της την δύναμη, κουβαλώντας τα τραύματα από την Μπλανς. Και βρίσκει τη δύναμη να ζήσει μέσα από την ερωτική και σεξουαλική επιθυμία για έναν άνθρωπο. Ο πόθος είναι η δύναμη της ζωής, η ενέργεια που αντιστέκεται στον αφανισμό.
Γιατί η Μπλανς δεν πεθαίνει, αφανίζεται”.

Αινείας Τσαμάτης: Για τον Στάνλεϊ το λεωφορείο αυτό τον πάει προς το όνειρο του να φτιάξει μία οικογένεια και να γίνει αποδεκτός. Θέλει να ελέγχει τα πράγματα. Είναι σαν να έχει χτίσει ένα φρούριο προκειμένου να υπάρξει και αν κάτι του ξεφύγει, γκρεμίζεται ο κόσμος του.

Ηρώ Μπέζου: Γι’ αυτόν είναι υπαρξιακό ζήτημα, ο έλεγχος, το αν θα κερδίσει στο πόκερ, το ποιος παντρεύεται ποιον. Τα χαρτιά για εκείνον δεν είναι απλά χαρτιά· είναι ντοκουμέντα. Λέει συνέχεια «έχω αποδείξεις». Είναι υπαρξιακά ζητήματα. Δεν καταλαβαίνει τα πιο ποιητικά, τα «εγώ χάθηκα» της Μπλανς.

Αυτό το περιβόητο «δεν θέλω ρεαλισμό, θέλω μαγεία» άρα δεν το καταλαβαίνει ο Στάνλεϊ…

“Όχι, όταν ο στόχος είναι η επιβίωση, δεν καταλαβαίνεις τη μαγεία” λέει ο Αινείας Τσαμάτης. Αν ήταν οι δυο τους μόνο, χωρίς τη Μπλανς, ίσως υπήρχαν σημεία ποίησης και μαγείας. Από τη στιγμή που μπαίνει η Μπλανς, δεν υπάρχει χώρος για ποίηση. Υπάρχει μόνο η ανάγκη του ¨να σε ξηλώσω, να σε διαλύσω, να σε κατακτήσω”.
Ο Στάνλεϊ ζει το παραμύθι ανάποδα. Αντί να έρθει ο πρίγκιπας, για εκείνον έρχεται η πριγκίπισσα” απαντά ο Αινείας Τσαμάτης.

Την τελευταία σκηνή, που διαρρηγνύεται η σκηνή, πώς τη βιώνετε;

Ο Αινείας Τσαμάτης απαντά: “Δεν έχουμε σκίσει ακόμη το σκηνικό. Φαντάζομαι πως είναι άλλη η αίσθηση όταν βρίσκεσαι πάνω στη σκηνή και ανοίγει ξαφνικά ο χώρος πίσω σου. Για μένα είναι σαν να αποτυπώνεται ο κλονισμός της Μπλανς. Μπορεί να είναι ένας παράδεισος, ένας ιδεατός κόσμος. Δεν αξίζει στη Μπλανς να την κλείσουμε σε τέσσερις τοίχους. Το τέλος αυτό είναι σαν να σου λέει ότι ακόμα κι οι άνθρωποι που θεωρούμε ταραγμένους, κρύβουν μια ομορφιά που δεν μπορείς να χωρέσεις σε ένα κουτί”.

Και Ηρώ Μπέζου εξομολογείται πως “Κι εγώ αυτές τις μέρες σκέφτομαι έντονα πως στην παράσταση η Μπλανς ξεκινάει από τα πάνω σκαλιά του θεάτρου και ο προορισμός της είναι απέναντι, πίσω από τη σκηνή. Νιώθω πως επιλέγει να μείνει εδώ στο σπίτι μας, σαν μια στάση. Είναι σαν λεωφορείο που διασχίζει τη σκηνή και εκείνη παρατείνει την παραμονή της. Σαν να ξέρει ότι θα χαθεί και θέλει να περάσει λίγο χρόνο με την αδερφή της. Υπάρχει μέσα της μία ρωγμή που δεν κλείνει. Σκεφτόμουν και την ιστορία του Τενεσί Ουίλιαμς με τη λοβοτομή της αδελφής του. Οπότε, η τελευταία σκηνή έχει αυτή την ποιότητα: ανοίγει μια περιοχή που δεν ξανακλείνει. Είναι κάτι χωρίς επιστροφή.

Και το τέλος της Στέλλας και του Στάνλεϊ ποιο είναι;
“Ο σκηνοθέτης μας, ο Δημήτρης Καραντζάς, είναι κάθετος. Λέει πως δεν υπάρχει τίποτα μετά ανάμεσά τους. Δεν υπάρχει περίπτωση να δούμε τη Στέλλα να θηλάζει το μωρό τους ούτε μετά να παίξουν όλοι μαζί πόκερ. Αυτός ο πόθος τελειώνει εδώ” λέει με σιγουριά η Ηρώ Μπέζου.