ΛΑΝΘΙΜΟΣ, ΠΑΡΚ ΤΣΑΝ-ΓΟΥΚ ΚΑΙ ΤΖΟΥΛΙΑ ΡΟΜΠΕΡΤΣ: ΤΟ ΦΕΤΙΝΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΒΕΝΕΤΙΑΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΤΑ ΕΧΕΙ ΟΛΑ

Κρίνοντας από την περσινή χρονιά, οι Κάννες σίγουρα επικράτησαν της Βενετίας και μάλιστα με βαρύ σκορ. Το Anora σάρωσε στα Όσκαρ, το Substance ήταν ο αναπάντεχος cult οσκαρικός παίχτης και το Emilia Perez είχε τις περισσότερες υποψηφιότητες. (Θυμάστε το Emilia Perez; Πραγματικά, τι έχουμε ζήσει.)

Όχι πως είναι διαγωνισμός, αλλά οι Κάννες κέρδισαν. Για ένα φεστιβάλ όπως η Βενετία, που έχει χτίσει τα τελευταία χρόνια ένα brand μεγάλων αστέρων, πρεστίζ γκλάμουρ και οσκαρικής πλατφόρμας για όλα τα στούντιο, η περσινή χρονιά ήταν πλήγμα. Κι όχι πως ένα στατιστικό από μόνο του σημαίνει τα πάντα, αλλά στην μισή δεκαετία των ‘20s, η Βενετία έχει στέψει αγγλόφωνους νικητές στα 4 από τις 5 διοργανώσεις της.

(Μόνη εξαίρεση η χρονιά που ο τιτάνας Μπονγκ Τζουν-χο έδωσε τολμηρό Χρυσό Λιοντάρι στο εκπληκτικό Γεγονός της Οντρέ Ντιγουάν.)

Η Βενετία έχει λοιπόν επιλέξει ξεκάθαρα μια διαδρομή του καλού, κατά προτίμηση οσκαρικού (αλλά όχι απαραίτητα), mainstream πρεστίζ φιλμ, που όμως τα τελευταία χρόνια έχει σταματήσει να βγαίνει: Την τελευταία 4ετία το μόνο βαρύ οσκαρικό χαρτί που κέρδισε το φεστιβάλ ήταν το Poor Things του Λάνθιμου.

Είναι λοιπόν αυτή η χρονιά της αντεπίθεσης; Και είναι επίσης η χρονιά –ξανά– του Λάνθιμου;

ΛΑΝΘΙΜΟΣ, ΦΡΑΝΚΕΝΣΤΑΪΝ ΚΑΙ ΑΝΤΑΜ ΣΑΝΤΛΕΡ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ

Στα χαρτιά το φετινό φεστιβάλ μοιάζει εντυπωσιακό όσο λίγα. Έχουμε ένα Διαγωνιστικό που σφύζει από μεγάλα ονόματα και συναρπαστικούς τίτλους, αλλά ακόμα και εκτός συναγωνισμού συντάμε μεγάλους δημιουργούς, τεράστιους σταρ, πολλά υποσχόμενα ντοκιμαντέρ, και επίσης πολύ ισχυρή παρουσία του ελληνικού σινεμά;;

Στο Διαγωνιστικό έχουμε λοιπόν το Bugonia του Λάνθιμου, ριμέικ του νοτιοκορέατικου καλτ χιτ Save the Green Planet! στο οποίο δύο τυπάκια απαγάγουν έναν πανίσχυρο CEO πεπεισμένοι πως είναι εξωγήινος που έχει έρθει να κυριαρχήσει στη Γη. Για το ριμέικ η CEO είναι η Έμμα Στόουν, απαγωγέας ο Τζέσι Πλέμονς σε ένα ρόλο που ήδη συζητιέται στα πηγαδάκια με θαυμασμό και ένα φινάλε που θα μπορούσε να διαδραματίζεται στην Ακρόπολη αλλά δεν ήθελαν τα Υπουργεία.

Το ορίτζιναλ είναι ένα φιλμ πολύ διάσπαρτο στις ιδέες και τους τόνους του, αλλά υπάρχει μια διάχυτη μελαγχολία για έναν κόσμο σε καταστροφική τροχιά που μπορεί να αποδειχθεί τρομερά επίκαιρη σήμερα (το πρωτότυπο φιλμ χρησιμοποιεί σε ένα σημείο ακόμα και αληθινά στιγμιότυπα από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Β’ Παγκοσμίου), και στα χέρια ενός καλού σεναριογράφου το υλικό μπορεί να απογειωθεί. Το ριμέικ γράφει ο Γουίλ Τρέισι του Succession, και το διεστραμμένο χιούμορ του Λάνθιμου μπορεί να μας δώσει εδώ κάτι πολύ δυνατό.

Όχι ακριβώς ριμέικ, αλλά πάντως ιστορία που έχουμε ξαναδεί στο σινεμά, είναι και το φιλμ ενός ακόμα ισχυρού διεκδικητή του Χρυσού Λιονταριού, του Παρκ Τσαν-γουκ που επιστρέφει με το No Other Choice, λίγα χρόνια μετά το βραβείο Σκηνοθεσίας στις Κάννες για το εκπληκτικό Απόφαση Φυγής. Η ταινία βασίζεται σε βιβλίο που έχει προηγουμένως μεταφερθεί ξανα στο σινεμά, και μάλιστα από τον Κώστα Γαβρά, με την πολύ καλή ταινία Το Τσεκούρι.

Η ιστορία αφορά έναν απεγνωσμένο άντρα που αφού χάνει τη δουλειά του, σε μια τρομερά ανταγωνιστική και αιμοβόρα αγορά εργασίας, αρχίζει να εκτελεί τους υπόλοιπους υποψήφιους για μια δουλειά την οποία κυνηγά. Τα αντι-καπιταλιστικά σχόλια είναι δεμένα με το στόρι, πρωταγωνιστής είναι ο φανταστικός Λι Μπιουνγκ-χουν που είχε παίξει στο πρώτο σπουδαίο φιλμ του Παρκ, Joint Security Area πίσω στο 2000, και ο οποίος μας εντυπωσίασε πρόσφατα ως μεγάλος κακός στις σεζόν 2-3 του Squid Game.

Άλλη μια ταινία που μοιάζει ανατριχιαστικά επίκαιρη είναι το Voice of Hind Rajab της Καουτέρ Μπεν Χανιά που μας είχε εντυπωσιάσει πριν λίγα χρόνια με τις Τέσσερις Κόρες. Τώρα, σε άλλη μια μίξη ρεαλιστικής καταγραφής και φίξιον, ακολουθεί την δολοφονία μιας 5χρονης παλαιστίνιας από τις κατοχικές δυνάμεις του Ισραήλ, χρησιμοποιώντας αληθινές ηχογραφήσεις τις φωνής της. Αναμφίβολα θα συζητηθεί και καθόλου δε θα μας εκπλήξει αν αποτελέσει επιλογή για το Χρυσό Λιοντάρι.

Σε πιο mainstream και οσκαρικές επιλογές, το Netflix έχει ξανά ισχυρή παρουσία στο φεστιβάλ, επιστρέφοντας φέτος με βαριά χαρτιά του. Το Jay Kelly είναι το νέο φιλμ του Νόα Μπόμπακ (που έχει προταθεί Όσκαρ ξεκινώντας από τη Βενετία με το Marriage Story) και ακολουθεί τη φιλία ενός διάσημου σταρ (Τζορτζ Κλούνεϊ) με τον μάνατζέρ του (Άνταμ Σάντλερ) με ένα καστ που περιλαμβάνει ακόμα Λόρα Ντερν, Τζιμ Μπρόντμπεντ, Άλμπα Ρορβάχερ και Γκρέτα Γκέργουιγκ. Είμαστε έτοιμοι ως κοινωνία για το Όσκαρ του Άνταμ Σάντλερ; Επειδή έρχεται, μην πείτε ότι δε σας προειδοποίησα.

Από το Netflix έχουμε ακόμα το Frankenstein του Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο με Όσκαρ Άιζακ, Τζέικομπ Ελόρντι και Μία Γκοθ, ενώ αξιοσημείωτη είναι κι η επιστροφή ύστερα από 8 χρόνια(!) της πρώτης γυναίκας δημιουργού που πήρε Όσκαρ Σκηνοθεσίας, της Κάθριν Μπίγκελοου με το House of Dynamite.

Μεγάλα ακόμα ονόματα στο φετινό Διαγωνιστικό είναι ο Τζιμ Τζάρμους με το σπονδυλωτό Father Mother Sister Brother, o Λάζλο Νέμες (Γιος του Σαούλ) με το Orphan, ο Μπένι Σάφντι που θέλει να οδηγήσει τον The Rock στα Όσκαρ με το αθλητικό βιογραφικό δράμα The Smashing Machine, o απαραίτητος Φρανσουά Οζόν με το The Stranger, ο Ολιβιέ Ασαγιάς με το The Wizard of Kremlin κι ο Πάολο Σορεντίνο με τη νέα του ταινία La Grazia που είναι μάλιστα κι η ταινία έναρξης του φεστιβάλ.

Αξιοσημείωτες ακόμα προσθήκες: O Πιέτρο Μαρτσέλο του εξαιρετικού Μάρτιν Ίντεν επιστρέφει στη Βενετία με το Duse που ακολουθεί τη ζωή μιας ηθοποιού πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και αναμένεται να διαθέτει κάποια ενδιαφέροντα μετα-αφηγηματικά στοιχεία. Η εμβληματική Σου Τσι, πρωταγωνίστρια αριστουργημάτων του Χου Χσιάο-χσιέν και όχι μόνο, συμμετέχει στο Διαγωνιστικό με το σκηνοθετικό της ντεμπούτο, Girl. Και τέλος η Μόνα Φάστβολντ, δημιουργική παρτενέρ του Μπρέιντι Κορμπέ και υποψήφια για Όσκαρ Σεναρίου με το The Brutalist, σκηνοθετεί τη δεύτερη ταινία της, το φιλόδοξο μιούζικαλ The Testament of Ann Lee με την Αμάντα Σέιφριντ.

Ο ΛΟΥΚΑ ΓΚΟΥΑΝΤΑΝΙΝΟ ΣΚΗΝΟΘΕΤΕΙ ΤΖΟΥΛΙΑ ΡΟΜΠΕΡΤΣ ΣΕ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΘΡΙΛΕΡ

To Μετά το Κυνήγι (After the Hunt) του Λούκα Γκουαντανίνο αναμένεται ένα από τα πιο καυτά χαρτιά του φετινού φεστιβάλ, ξεχωρίζοντας ανάμεσα στις εκτός συναγωνισμού προβολές. Το νέο φιλμ του πάντα απρόβλεπτου ιταλού σκηνοθέτη ακολουθεί μια σεβαστή καθηγήτρια (Τζούλια Ρόμπερτς σε πιθανό ρόλο-comeback) που μπλέκεται σε μια υπόθεση με σοβαρές κατηγορίες κακοποιητικής συμπεριφοράς, ανάμεσα σε μια φοιτήτρια (Άιο Αντεμπίρι του The Bear, επόμενη μεγάλη σταρ) και έναν συνάδελφο (Άντριου Γκάρφιλντ).

Ο Γκουαντανίνο (Call Me By Your Name, Bones and All) μοιάζει από εκείνους τους σκηνοθέτες που πάντα έχουν κάτι διαφορετικό να προτείνουν ή να εξερευνήσουν, αρνούμενος να μείνει στα ίδια μοτίβα και στα ίδια είδη κατ’επανάληψη. Το περσινό του Challengers είναι μια από τις πιο γεμάτες ενέργεια ταινίες των τελευταίων χρόνων, ενώ τη συμπεριλάβαμε στη λίστα μας με τις καλύτερες ταινίες του 21ου αιώνα (κατέλαβε την 69η θέση). Φυσικά και ανυπομονούμε να δούμε τι μας έχει ετοιμάσει αυτή τη φορά, με μια ταινία που μοιάζει να κινείται στην περιοχή του ψυχολογικού θρίλερ.

Σπουδαίες μοιάζουν οι επιλογές των ντοκιμαντέρ που έχουν γίνει φέτος, αν και απογοητευτική μοιάζει η απόφαση να μείνουν εκτός διαγωνιστικού σχεδόν όλα από αυτά. Το μόνο που διαγωνίζεται για το Χρυσό Λιοντάρι είναι το Below the Clouds του Τζιανφράνκο Ρόσι για την πόλη της Νάπολης, ο οποίος έχει εξάλλου κερδίσει το Χρυσό Λιοντάρι στο παρελθόν. (Τότε που η Βενετία μπορούσε ακόμη να δώσει το Χρυσό Λιοντάρι σε ένα ιταλικό ντοκιμαντέρ.)

Το Χρυσό Λιοντάρι έχει κερδίσει και η Λόρα Πόιτρας για το ηλεκτρισμένο της counter culture ακτιβιστικό πορτρέτο Όλη η Ομορφιά και η Αιματοχυσία, και τώρα επιστρέφει με το Cover-Up, το προφίλ ενός αμερικανού ρεπόρτερ που αποκάλυψε τους βασανισμούς του αμερικάνικου στρατού στη διάρκεια των πολέμων στο Βιετνάμ και το Ιράκ.

Το από προ-Covid εποχές πολυαναμενόμενο Landmarks (πρώην Chocobar) της μεγάλης Λουκρέσια Μαρτέλ (Zama, στην 20άδα της λίστας μας για τον 21ο αιώνα – κι επίσης η Πρόεδρος της επιτροπής που έδωσε το Χρυσό Λιοντάρι στο Τζόκερ) μιλάει για την αποικιοκρατία στη Λατινική Αμερική και πραγματικά αναρωτιόμαστε γιατί δεν είναι στο Διαγωνιστικό. Άλλοι σημαντικοί σκηνοθέτες με ντοκιμαντέρ φέτος στο Λίντο είναι η Σοφία Κόπολα (Marc By Sofia, για τον Μαρκ Τζέικομπς), Βέρνερ Χέρτσογκ (Ghost Elephants), o Αλεξάντερ Ο. Φιλίπ (Kim Novak’s Vertigo που θα συνοδευτεί με την απονομή τιμητικού βραβείο στην Κιμ Νόβακ) και ο Μάικ Φίγκις με το Megadoc, για τα γυρίσματα του Megalopolis.

Δεν ξεχνάμε ακόμα το νέο φιλμ του Τζούλιαν Σνάμπελ (Το Σκάφανδρο κι η Πεταλούδα) με τίτλο In the Name of Dante κι ένα παρανοϊκό καστ που συμπεριλαμβάνει Τζέραρντ Μπάτλερ, Τζέισον Μομόα, Μάρτιν Σκορσέζε(!), Όσκαρ Άιζακ και την ατάλαντη πρώην στρατιώτη του IDF Γκαλ Γκαντότ. Αλλά και το ωραιότατο My Tennis Maestro με τον λατρεμένο μας ιταλό Πιερφραντσέσκο Φαβίνο στο ρόλο ενός ξεπεσμένου παλιού θρύλου του τένις που ξαναβρίσκει όρεξη προπονώντας έναν πιτσιρικά. Σκηνοθετεί ο Αντρέα Ντι Στέφανο, που δούλεψε με τον Φαβίνο στο απολαυστικό Η Τελευταία Νύχτα του Επιθεωρητή Αμόρε.

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΙΝΕΜΑ

Πολύ ισχυρή είναι η ελληνική παρουσία στη φετινή Βενετία. Στο τμήμα των ανερχόμενων δημιουργών Giornate degli Autori κάνει παγκόσμια πρεμιέρα η Αρκουδότρυπα των Χρυσιάννα Παπαδάκη και Στέργιου Ντινόπουλου πάνω στον δεσμό δύο γυναικών σε ένα χωριό στους πρόποδες της Πίνδου, με την αφήγηση να εναλάσσεται ανάμεσα στις δύο οπτικές. Το φιλμ είναι μεγάλου μήκους μεταφορά της ομώνυμης μικρού μήκους του ίδιου σκηνοθετικού διδύμου και ανυπομονούμε να το δούμε.

Στην Εβδομάδα Κριτικής της Βενετίας κάνει πρεμιέρα η Gorgona της Εύης Καλογηροπούλου, που πριν λίγα χρόνια είχαμε δει να βραβεύεται για τα μικρού μήκους φιλμ της στις Κάννες. Το μεγάλου μήκους ντεμπούτο της ακολουθεί δύο γυναίκες σε μια μελλοντική δυστοπία, σε μια από τις τελευταίες πόλεις που παραμένουν ζωντανές , καθώς η μία έρχεται εκεί ως outsider κι η άλλη προσπαθεί να γίνει ηγέτης της πανίσχυρης στρατιάς αντρών στρατιωτών που κάνουν κουμάντο.

Στις συμπαραγωγές συναντάμε το μικρού μήκους How to Shoot a Ghost του μέγιστου Τσάρλι Κάουφμαν γυρισμένο στους δρόμους της Αθήνα, αλλά και το Milk Teeth, μια ιστορίαενηλικίωσης με φόντο τις τελευταίες μέρες του καθεστώτος Τσαουσέσκου στη Ρουμανία.

Τέλος στο Immersive τμήμα έχουμε τη ζωντανή περφόρμανς και εγκατάσταση Blur των Κρεγκ Κιντέρο και Φοίμπι Γκρίνμπεργκ, τη διαδραστική εμπειρία εικονικής πραγματικότητας Collective Body της Σάρα Σίλβερμπλατ-Μπιούσερ και μια νέα εκδοχή της εγκατάστασης Constantinopoliad των Σίστερ Σιλβέστερ και Ναντάχ Ελ Σαζλί.