ΟΙ 25 ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΡΟΜΟΥ ΤΩΝ 2020S ΩΣ ΤΩΡΑ

Ότι ο τρόμος είναι το πιο κερδοφόρο είδος πλέον το έχουν καταλάβει οι πάντες. Όταν είχα μιλήσει με τον υπερ-παραγωγό Τζέισον Μπλουμ της Blumhouse πριν μερικά χρόνια, μου έλεγε πως ο λόγος που μπήκε σε αυτό το είδος είναι επειδή δούλευε τόσο καλά εμπορικά, οπότε έδινε τη δυνατότητα σε αυτόν και τους σκηνοθέτες του, να πουν ό,τι είδους ιστορίες ήθελαν μέσα από το κάλυμμα του τρόμου, και να φτάσουν σε ένα πολύ ευρύ κοινό.

Ο τρόμος δεν σταμάτησε να δουλεύει εμπορικά ακόμα κι όταν τα πάντα βρέθηκαν σε υπαρξιακή κρίση στον χώρο του σινεμά. Ακόμα κι αυτό το καλοκαίρι, τεράστια χιτ ξεπετάγονται με φοβερό ρυθμό, μέχρι και σε ακραίο μπλοκμπάστερ επίπεδο, με το πιο πρόσφατο “Κάλεσμα” να ξεπερνά με άνεση τα 200.000 εισιτήρια.

Την ίδια στιγμή, μπουτίκ στούντιο του ανεξάρτητου σινεμά όπως η πολυτραγουδισμένη Α24, βλέπουν πως ο τρόμος μπορεί να φέρει κάποια αναγκαία βάση εμπορικής επιτυχίας. Όταν κυκλοφόρησε το “Μίλα Μου” των αδερφών Φιλίππου, ήταν η 2η εμπορικότερη ταινία στην ιστορία του στούντιο (έκτοτε ξεπεράστηκε από τον “Εμφύλιο Πόλεμο” και το “Ταιριάζουμε;”) δίνοντας πάσα για περαιτέρω εξερευνήσεις.

Μιλώντας για το “Μίλα Μου” και για το είδος των ιστοριών που λέει το συγκεκριμένο είδος. Ενώ η κυρίαρχη τάση τα αμέσως προηγούμενα χρόνια των ‘10s ήταν ένα στιλ ιστοριών τρόμου με περισσότερη έμφαση στην αλληγορία, τη συναισθηματική κατάσταση, και το τραύμα, τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ξανά μια κίνηση κι έναν εμπλουτισμό (αναγκαίο, αν με ρωτάτε).

Είδαμε ταινίες που δίνουν νέα ζωή στο είδος, από φορμαλιστικά παιχνίδια οπτικής ενός “Presence” μέχρι την φεστιβαλική ακρότητα του “Substance”, κι από τα ευρηματικά, απρόβλεπτα σενάρια του Ζακ Κρέγκερ (“Barbarian”, “Weapons”) μέχρι το ακατηγοριοποίητο σινεμά τρόμου, παράδοσης και μουσικής των “Αμαρτωλών”.

Κι ενώ δεν έλειψαν ούτε οι στιβαρές (“Longlegs”) και παιχνιδιάρικες (“Malignant”) ματιές στο παρελθόν, ούτε τα νέα έργα εγνωσμένων auteurs (από τον Σιάμαλαν μέχρι τον Τζόρνταν Πιλ, κι από τον Φιλ Τίπετ μέχρι τον Ντάνι Μπόιλ), αυτό που εν τέλει μένει πίσω ως το χαρακτηριστικό στίγμα αυτής της horror σοδειάς των ‘20s, είναι μια νέα έμφαση στο ίντερνετ.

Όχι μόνο μέσα από την αναπόφευκτη εξερεύνηση του ίδιου του ψηφιακού περιβάλλοντος ως πεδίο δράσης του τρόμου (στο πανδημικό “Host”), αλλά κυρίως ως μια νέα ματιά πάνω στα φαινόμενα, τη γλώσσα και την ψυχολογία της ονλάιν επικοινωνίας (και μη-επικοινωνίας) μέσα από μια horror έκφραση.

Οι προαναφερθέντες YouTubers αδερφοί Φιλίππου στο “Μίλα Μου” ακολουθούν τη διάδοση του τρόμου ως ιντερνετικό meme. Οι θεατές των φαινομένων καταγράφουν αντί να συμμετέχουν, και τα ίδια τα εμπλεκόμενα άτομα μπλέκονται περισσότερο στη φρίκη σα να επρόκειτο για κλιμακούμενο tiktok challenge. Το πειραματικό “Skinamarink” είναι σαν σειρά από μικρο-βίντεο αφηρημένων εφιαλτών. To “The Empty Man” παίρνει την λογική των urban legends που ανέκαθεν τροφοδοτούσαν το σινεμά τρόμου και την επαναδιατυπώνει ως ιντερνετικό creepypasta – ένα είδος ιστοριών τρόμου που διαχέονται και διαμοιράζονται ονλάιν.

Στο “Red Rooms” το αιχμηρό, εκκωφαντικό κενό κι ο τρόμος του dark web μοιάζουν να αντικατοπτρίζονται στο πραγματικό κόσμο μέσα από τις πανταχού παρούσες οθόνες, ενώ στα φιλμ τ@ Τζέιν Σένμπρουν (“Βγαίνουμε Όλοι Στην Αρένα” και “I Saw the TV Glow”) η ιντερνετική ψυχολογία – η μοναξιά, το αέναο scrolling, το fandom, η αίσθηση μετατόπισης του εαυτού μέσα στην εικόνα της οθόνης – εκφράζεται με αδιαπραγμάτευτα προσωπικούς όρους, εμμονές, λατρείες και, φυσικά, φόβους. Τ@ Σένμπρουν είναι αναμφίβολα η πιο συναρπαστική νέας φωνή που έχει να παρουσιάσει το είδος την τρέχουσα δεκαετία γιατί εντοπίζει και εκφράζει κάτι που, πολύ απλά, δε θα μπορούσες καν να εξηγήσεις σε έναν θεατή μερικές δεκαετίες νωρίτερα.

Αυτό είναι εν τέλει που κρατά τον τρόμο πάντα τόσο ζωντανό και δημοφιλή ως είδος – το πώς μέσα από γνώριμα, παραδοσιακά σχήματα και κλασικά εργαλεία, καταφέρνει πάντα θεματικά να βρίσκεται στο σήμερα, εκφράζοντας τις βαθύτερες ανάγκες και αναζητήσεις που πιο ακαδημαϊκές φόρμες καθυστερούν ή δεν γνωρίζουν ακριβώς πώς να αγγίξουν.

Γύρω από αυτό τον άξονα κι αυτό το σκεπτικό, αυτή είναι μια εκ των πραγμάτων ακραία υποκειμενική λίστα ταινιών τρόμου της τρέχουσας δεκαετίας – εξάλλου ο τρόμος, όπως και το χιούμορ, είναι από τα είδη που είναι δύσκολο να χωρέσει υπερβολική αντικειμενικότητα. Αν κάτι σε τρομάξει, αν σου κολλήσει την ψυχή στον τοίχο, τότε έχει πετύχει.

25. Longlegs

Το χάνει λίγο μετά τα μισά αλλά έχει φοβερή Μάικα Μονρό και αξέχαστο Νίκολας Κέιτζ, είναι τόσο αποτελεσματική η επιρροή από “Σιωπή των Αμνών” και Κιγιόσι Κουροσάβα, κι είναι τόσο ανατριχιαστικό το άνοιγμα, που κερδίζει τη θέση του.

24. Βλέπω το Θάνατό σου 6: Δεσμοί Αίματος (Final Destination Bloodlines)

Από τις σπάνιες περιπτώσεις αληθινής ανανέωσης μιας φόρμουλας (η οποία, μην παρεξηγηθώ, τρομερά διασκεδαστική ήταν), σε ένα από τα πιο φαν κομμάτια στουντιακού, franchise τρόμου των τελευταίων ετών.

23. Terrifier 2

Χωρίς την παραμικρή προσποίηση για κάτι διαφορετικό, ένα φεστιβάλ αδιανόητου gore με ολίγο από μεταφυσική μυθολογία του τρελού, η Terrifier saga σε κερδίζει από αφοσίωση και μόνο, αλλά έχει και μπόλικες πραγματικά αξέχαστες σκηνές βίας.

22. Host

Εκεί, μες στην πανδημία, ένα ομαδικό zoom call μετατρέπεται σε κλασικής υφής ταινία τρόμου αλλά με περιβάλλον, αναγκαστικά, ψηφιακό. Απρόσμενα καλό no budget θρίλερ.

21. Οντότητα (Oddity)

Μιλώντας για low budget, τελικά για να τρομάξεις τις κάλτσες του άλλο δε χρειάζεσαι και πολλά περισσότερα πράγματα από ένα σαλόνι, δυο ηθοποιούς και μια τρομακτική ακίνητη(;) φιγούρα στο φόντο.

20. Χαμογέλα (Smile)

Υπαρξιακός, ανεξήγητος τρόμος που ανεξήγητα βρήκε χώρο σε αμερικάνικο στούντιο. Ένα εφιαλτικό χαμόγελο κι ένα αλληγορικό κακό που δεν σταματά και δεν σταματιέται.

19. Σαλός Θεός (Mad God)

Το προσωπικό πρότζεκτ του θρύλου των animatronics και των ειδικών εφέ Φιλ Τίπετ (Star Wars, Jurassic Park, RoboCop), μια stop motion κατάβαση στην κόλαση κι ένας κυκλικός εφιάλτης γεννημένος μέσα από αληθινούς εφιάλτες.

18. Βγαίνουμε Όλοι στην Αρένα (We’re All Going to the World’s Fair)

Το πρώτο φιλμ τ@ Τζέιν Σένμπρουν πιάνει απόλυτα την αίσθηση του να χάνεις τον εαυτό σου και το σώμα σου μέσα στον υπνωτιστικό μαγνητισμό της οθόνης και του ίντερνετ. Ένα σπουδαίο νέο ταλέντο ανακοινώνεται.

17. 28 Χρόνια Μετά (28 Years Later)

Ο Ντάνι Μπόιλ κι ο Άλεξ Γκάρλαντ επιστρέφουν στο κλασικό τους zombie horror με μια απρόσμενη δομή, φρέσκες ιδέες, μια αλληγορία για την μετά-covid, μετά-brexit απομόνωση, και μπόλικες αξέχαστες σκηνές ανθολογίας. (Το ζόμπι που τρέχει στο νερό!)

16. Ο Πρώτος Οιωνός (The First Omen)

Έχει πολλά σημεία που λειτουργεί ως συμβατικό legacy sequel/prequel αλλά όταν κάνει τα εντελώς δικά του, αυτό το επιβλητικό θρησκευτικό θρίλερ της Αρκάσα Στίβενσον δημιουργεί απίστευτες εικόνες μέσα σε μια εξερεύνηση της επιβολής της πίστης..

15. Presence

Ο Στίβεν Σόντερμπεργκ τουμπάρει το φιλμ φαντασμάτων, δίνοντας το POV στο πνεύμα που στοιχειώνει το σπίτι μιας οικογένειας κοντά στη διάλυση. Φορμαλιστικά είναι απίστευτα ενδιαφέρον, κι η τεχνική δένει επιδέξια κι εντυπωσιακά με την αφήγηση στο σοκαριστικό φινάλε.

14. Μίλα Μου (Talk to Me)

Οι YouTubers αδερφοί Φιλίππου στήνουν ένα meme horror έχοντας εντυπωσιακή αίσθηση εικόνας, κάδρου και ρυθμού, σε ένα από τα πιο απολαυστικά κλασικής υφής φιλμ τρόμου της –ας την πούμε– ιντερνετικής περιόδου του είδους.

13. The Substance: Το Ελιξίριο της Νιότης (The Substance)

Όνειρα αιώνιας νιότης και ενός τέλειου εαυτού μετατρέπονται σε ζωντανή φρίκη στο παράλογα πετυχημένο (μιλάμε τώρα για βραβεία σε Κάννες και στα Όσκαρ, wtf) σλάπστικ gore της Κοραλί Φαρζά με μια Ντέμι Μουρ σε ερμηνεία-έμβλημα. Η τρίτη πράξη είναι σκέτη αποθέωση.

12. Pearl

Το πιο ξεχωριστό φιλμ της παστίς τριλογίας του Τάι Γουέστ, εμπνέεται από το παλιό Χόλιγουντ όσο κι από το σινεμά τρόμου για να μας χαρίσει μια αξέχαστη ηρωίδα έτοιμη για το ξέφρενα gory close-up της. Μία Γκοθ σε μια από τις ερμηνείες της δεκαετίας;;

11. Ο Αόρατος Άνθρωπος (The Invisible Man)

Η τελευταία μεγάλη ταινία πριν την πανδημία; Αυτό κι αν είναι legacy τρόμου. Αλλά κατά τα άλλα, παίρνει ένα από τα πλέον κλασικά τερατο-αρχέτυπα και κάνει με αυτό κάτι αληθινά μοντέρνο και ανανεωτικό, φέρνοντας ένας κλασικό Τέρας στην Me Too εποχή με εντυπωσιακό τρόπο.

10. Skinamarink

Πειραματικό, στα όρια του αβάν γκαρντ, θα σε κάνει να κοιτάζεις μια σκιά για δέκα λεπτά και να μην θες να ξαναδείς πόρτα να ανοιγοκλείνει στη ζωή σου. Ο σπουδαιότερος τρόμος είναι αυτός που δεν εξηγεί, και δεν εξηγείται.

9. Βάρβαρος (Barbarian)

Φανταστικής δομής θρίλερ από τον Ζακ Κρέγκερ, πολύ αστείο και πολύ φρικιαστικό παράλληλα, με μοντέρνους προβληματισμούς χωρίς να (μας) κουράζει, ιστορία που απλά κινείται, και σκηνές ανθολογίας.

8. Old

Η απόλυτη ταινία τρόμου της πανδημικής περιόδου, ένα ανατριχιαστικά αλληγορικό, βαθιά υπαρξιακό και συναισθηματικό φιλμ επιβίωσης και αγάπης μπροστά στο φάσμα του θανάτου. Και σκηνοθετικά, ίσως ό,τι καλύτερο έχει κάνει ο Σιάμαλαν.

7. Εκεί που το Κακό Παραμονεύει (When Evil Lurks)

Κλασικός δαιμονισμός αποτυπωμένος με μερικές από τις πιο σκληρές εικόνες που μας έχει δώσει ποτέ το είδος.

6. Η Ενσάρκωση του Κακού (Malignant)

Ο Τζέιμς Γουάν, από τους μεγαλύτερους σύγχρονους masters του είδους, πλέκει διαχρονικές αναφορές και μοτίβα του τρόμου μέσα από μια εντελώς φρέσκια οπτική, σε ένα υστερικά διασκεδαστικό και διαβολικά κατασκευασμένο φιλμ που μπέρδεψε τελείως τους πάντες κατά την κυκλοφορία του. (Δηλώνω ένοχος – από τα μεγαλύτερα λάθη μου ever το 2μιση σε αυτή την ταινία.)

5. The Empty Man

Ιντερνετικό urban legend αναπλάθεται ως κοσμικός τρόμος, για μια κοινωνία φτιαγμένη από υπαρξιακά κενά και απουσία νοήματος και ελπίδας. Σπουδαίος πρόλογος, συναρπαστική εξέλιξη και κατάμαυρο φινάλε, με άψογες φορμαλιστικές πινελιές από τον (βοηθό του Φίντσερ) Ντέιβιντ Πράιορ, με καδραρίσματα που παραπέμπουν στο σινεμά του Κιγιόσι Κουροσάβα.

4. Weapons

Το πιο πρόσφατο φιλμ του Ζακ Κρέγκερ είναι μια απολαυστική σπονδυλωτής δομής ιστορία μαγισσών και απόγνωσης σε μια κοινότητα σε αδιέξοδο. Η νυχτερινή σκηνή με τα παιδιά στους δρόμους είναι άμεση iconic στιγμή των κινηματογραφικών ‘20s.

3. Αμαρτωλοί (Sinners)

Μια εκπληκτική ταινία για την κληρονομιά και την συλλογικότητα μέσα από το πρίσμα του τρόμου, της λαγνείας και της μουσικής. Το πρότζεκτ πάθους του Ράιαν Κούγκλερ είναι η κορυφαία ταινία της καριέρας του.

2. I Saw the TV Glow

Η αίσθηση του να χάνεις και να βρίσκεις τον εαυτό σου – στα άλλα άτομα, στις ιστορίες και τα όνειρα της ποπ κουλτούρας, η απόγνωση του να μην ξέρεις με βεβαιότητα αν ανήκεις στον κόσμο σου, σε ένα απόκοσμο διαμάντι αιχμηρής ομορφιάς που φωλιάζει μέσα σου μαζί με τα ερωτήματά του, την αγάπη του, την εκκωφαντική θλίψη του.

1. Ούτε Καν (Nope)

Ο Τζόρνταν Πιλ (“Get Out”, “Us”) αντλεί από το υποσυνείδητο και χτίζει εικόνες γκροτέσκας ομορφιάς και παραλόγου, πλάθοντας μια ταινία γεμάτη σασπένς και αξέχαστες εικόνες πάνω στη σχέση μας με το πάσης φύσεως entertainment, με ιστορίες, με εικόνες – και πώς αυτά τα πράγματα καθορίζουν και σχηματίζουν εμάς και τον κόσμο (μας). Ένα φιλμ αινιγματικό, αδύνατον να το βάλεις σε κουτάκια, με τρομερό καστ και ένα αχαλίνωτο όραμα να το κινεί, φτάνοντας ως κυριολεκτικά τις απαρχές της κινούμενης εικόνας και φέρνοντάς στην στο σήμερα (στο αύριο;), παραμένει ένα από τα πιο συναρπαστικά και ακατηγοριοποίητα μυστήρια της τρέχουσας δεκαετίας.