ΠΑΝΟΣ ΒΛΑΧΟΣ: “ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ, ΟΧΙ ΑΛΟΓΑ ΣΤΟΝ ΙΠΠΟΔΡΟΜΟ”

Είναι από εκείνους τους ανθρώπους που σπάνια θα δεις να δίνουν συνεντεύξεις. Προτιμά να αφήνει τα έργα του να μιλούν γι’ αυτόν. Ο Πάνος Βλάχος δεν χρειάζεται πολλά λόγια για να σε κερδίσει – έχει αυτό το μείγμα ευφυΐας, ευαισθησίας και χιούμορ που κάνει κάθε κουβέντα μαζί του να έχει βάθος και ρυθμό. Ανήκει στους καλλιτέχνες που δεν βολεύονται. Που ψάχνουν, αμφισβητούν, αναποδογυρίζουν όσα θεωρούμε δεδομένα, είτε γράφοντας μουσική είτε ανεβαίνοντας στη σκηνή.

Μετά τον «Τυχαίο Θάνατο Ενός Αναρχικού», επιστρέφει με τον «Δον Ζουάν», μια παράσταση-πειραματισμό πάνω στα όρια της ηθικής, της αγάπης και της εξουσίας, συνδημιουργία με τη Λητώ Τριανταφυλλίδου. Τον συνάντησα ένα απόγευμα για καφέ — χαλαρός, ευγενικός, με εκείνο το μειδίαμα που δεν ξέρεις αν κρύβει σκέψη ή ειρωνεία. Μιλήσαμε για την εποχή, τον φόβο, την τέχνη, την ευθύνη του δημιουργού και για το πώς ένα έργο όπως ο Δον Ζουάν μπορεί ακόμη να προκαλεί.

Ο Δον Ζουάν και η αποδόμηση…

“Στον Δον Ζουάν που συνδημιουργήσαμε με τη Λητώ Τριανταφυλλίδου προσπαθώ να αποδομηθώ και σαν ρόλος και σαν άνθρωπος και σαν άντρας και σαν εικόνα. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον το πώς μεταβάλλεται ο κόσμος, η έννοια του ανδρισμού, της πατριαρχίας και της γυναίκας” αναφέρει χαρακτηριστικά.

Σου αρέσει νομίζω να εξαντλείς και να αποδομείς τον εαυτό σου…

“Η αποδόμηση, το χιούμορ και ο αυτοσαρκασμός είναι τα πιο δυνατά μας εργαλεία. Η εξάντληση, όσο κι αν μοιάζει επώδυνη, είναι μέρος του παιχνιδιού, μια μορφή προστασίας.
Ο Ουμπέρτο Έκο έλεγε πως “το χιούμορ είναι το μοναδικό πράγμα που μπορεί να σε σώσει”. Γιατί εκεί όπου σταματά το γέλιο και η κατανόηση, αρχίζει το μίσος. Δεν ενωθήκαμε ποτέ μέσα από μια κοινή αγάπη για κάτι. Αντίθετα, ενωθήκαμε μέσα από το κοινό μας μίσος.

Ο μοναδικός τρόπος να μην συμπορευτείς με το κακό είναι να γελάσεις μαζί του. Να το αποδυναμώσεις μέσα από την ειρωνεία, να το κοροϊδέψεις, να κοροϊδέψεις και τον ίδιο σου τον εαυτό, αλλά και την ψευδαίσθηση της απόλυτης γνώσης.

Το χιούμορ είναι το μόνο που μπορεί να απογυμνώσει τη σοβαροφάνεια του κακού και να το καταστήσει ακίνδυνο. Όταν εξοργιζόμαστε υπερβολικά με κάτι μικρό και ασήμαντο -όταν οδηγούμε, όταν βλέπουμε ποδόσφαιρο, όταν διαφωνούμε για το τίποτα στα social media σημαίνει πως έχουμε πέσει στην παγίδα να ξεχάσουμε ποιος είναι ο πραγματικός μας εχθρός. To να μην έχει ο αντίπαλος ονοματεπώνυμο, είναι πολύ προβληματικό για τους πολίτες, αλλά ταυτόχρονα εξαιρετικά βολικό για τις κυβερνήσεις.
Κι έτσι, επειδή δεν ξέρουμε ποιον να κατηγορήσουμε, παλινδρομούμε και εξαντλούμαστε, όχι επειδή δεν έχουμε ενέργεια, αλλά επειδή τη διοχετεύουμε διαρκώς προς τη λάθος κατεύθυνση”.

Ο φόβος δεν είναι εχθρός μας;

Ναι, αλλά τι γίνεται όταν είναι ένας φόβος κατασκευασμένος, που διοχετεύεται σκόπιμα προς μια κατεύθυνση, έτσι ώστε η κοινωνία να μετακινηθεί προς την πλευρά που κάποιοι επιθυμούν;
Και αυτός ο φόβος έχει ονοματεπώνυμο. Το έχουν τα κανάλια που τον αναπαράγουν και οι άνθρωποι που στέκονται πίσω τους, που τα χρηματοδοτούν. Αυτά που καθημερινά τρέφουν το κοινό με φόβο, ανοησία, ψέμα, προπαγάνδα. Διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα μεθοδικά και αυτό είναι το πιο επικίνδυνο.
Υπάρχουν άνθρωποι με όνομα και επίθετο που μας έφεραν ως εδώ. Και όσο δεν τους βλέπουμε αυτούς και τον φόβο που μας φυτεύουν, θα συνεχίζουμε να πολεμάμε ο ένας τον άλλον.

Ο Δον Ζουάν ποιος είναι;

Είναι ακριβώς αυτός ο άνθρωπος που βλέπει πόσο ανάγκη έχουμε από ήρωες, πόσο ανάγκη έχει η κοινωνία από καθοδηγητές, από «σωτήρες».
Πριν από λίγα χρόνια, θα λέγαμε πως πρόκειται για έναν κενό άνθρωπο. Σήμερα όμως, αυτό το κενό γίνεται εργαλείο και χώρος που γεμίζει με τις ανάγκες, τις προσδοκίες, τις φοβίες των άλλων. Ο Δον Ζουάν του σήμερα είναι ακριβώς αυτό: ένας άνθρωπος που δεν λέει ποτέ «όχι». Είναι με τους φεμινιστές, με τους τοξικούς, με τους ακροδεξιούς. Είναι με όλους και με κανέναν.

Σαν εκείνους τους ανθρώπους των πάνελ που αλλάζουν θέση ανάλογα με το πού φυσά ο άνεμος. Είναι ο πολιτικός του τίποτα, ένας άνθρωπος που χρησιμοποιεί τον τραμπουκισμό, τη θρησκεία, τη ρητορική της ενότητας, ό,τι χρειαστεί, αρκεί να κερδίσει ακροατές.

Ζούμε σε έναν κόσμο που η πολιτική έχει γίνει θέαμα, η τέχνη διαφήμιση και η πραγματικότητα άποψη. Αυτόν τον κόσμο προσπαθήσαμε να ψηλαφίσουμε στον Δον Ζουάν. Με τη Λητώ Τριανταφυλλίδου όταν γράφαμε το έργο μελετήσαμε αρχηγούς καλτ αιρέσεων, life coaches, ρήτορες του σήμερα.

Όλοι τους χρησιμοποιούν την ίδια τεχνική: διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα για να δημιουργήσουν πιστούς. Από την προπαγάνδα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι το πώς παρουσιάζεται σήμερα το Ισραήλ και η Παλαιστίνη, το μοτίβο είναι το ίδιο.

Υπάρχει εικόνα, υπάρχει βίντεο, υπάρχουν αποδείξεις. Κι όμως, η άποψη έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από το γεγονός. Αυτή είναι η πιο επικίνδυνη διαστρέβλωση: να ζούμε σε μια εποχή όπου η αλήθεια υπάρχει, αλλά η ερμηνεία της έχει γίνει προϊόν.

“Η τέχνη υπάρχει για να βιώνεται, όχι για να επιβεβαιώνεται”

Το μυαλό μου πηγαίνει στο πως ονομάζουμε αριστουργήματα παραστάσεις πριν καν παρουσιαστούν. Ζούμε τη φρενίτιδα των sold out παραστάσεων μήνες ολόκληρους πριν παιχτούν…

Πλέον, προηγείται η άποψη από την εμπειρία. Το κοινό γνωρίζει από πριν τι θα δει, δεν χρειάζεται καν να το ζήσει.

Εμένα με ενδιαφέρει η κοινή εμπειρία. Η στιγμή που μοιραζόμαστε κάτι αυθεντικό, που είμαστε παρόντες, άνθρωπος με άνθρωπο. Προσπαθώ, και θέλω τα επόμενα χρόνια να το κυνηγήσω περισσότερο, να απομακρυνθώ από αυτήν την προκατασκευασμένη γνώση, από την προσδοκία πριν τη συνάντηση.
Η τέχνη υπάρχει για να βιώνεται, όχι για να επιβεβαιώνεται. Και μέσα σε αυτό το χάος της πληροφορίας, η καθαρότητα της εμπειρίας –η εμπειρία του να δεις κάτι χωρίς να ξέρεις τι θα συμβεί– είναι το πιο σπάνιο πράγμα.

Πάνω σε αυτό πρέπει να χτίζεται το θέατρο. Εκεί βρίσκεται το νόημά του και η λύτρωση από τη ματαιότητα. Τις παραστατικές τέχνες δεν θα τις κερδίσει ποτέ η τεχνητή νοημοσύνη. Μπορεί να κερδίσει πολλά άλλα, αλλά όχι αυτό: την ανάγκη να με δεις από κοντά, να ακούσεις τη φωνή μου, να με δεις ατελή. Να τραυλίζω, να φωνάζω, να κλαίω, να πέφτω. Να θυμηθείς πως είμαι άνθρωπος.
Είμαστε ηθοποιοί και καλλιτέχνες, αλλά πρώτα απ’ όλα είμαστε άνθρωποι. Δεν είμαστε άλογα στον ιππόδρομο. Κι όμως, καμιά φορά μας αντιμετωπίζουν έτσι: πρέπει πριν καν ξεκινήσει η παράσταση να έχεις ήδη αποδείξει ότι θα πετύχει, ότι μέχρι τον Δεκέμβριο θα είναι sold out, ότι έχεις «κερδίσει το στοίχημα».
Κάπου εκεί, χάνεται η ουσία.

Η περιέργεια που έχω απέναντι στα πράγματα είναι αυτό που με κινεί. Τρελαίνομαι που είναι Οκτώβριος και διαβάζω πως ξεκινάει τον Δεκέμβριο η «παράσταση της χρονιάς». Και τρελαίνομαι που από τον Αύγουστο διαβάζω τις δέκα παραστάσεις που είναι «σολντ άουτ».

Θέλω να το γράψεις ακριβώς έτσι. Είναι σαν να είσαι με πέντε φίλες σου και να σου λένε «έρχεται σε εναν μήνα ο καλύτερος εραστής του κόσμου». Μα πού ξέρεις ότι είναι ο καλύτερος αν δεν ξαπλωσεις μαζί του; Είναι σαν να σου λέει, νιώσε εκ των προτέρων τον οργασμό. Πού ξέρεις ότι θα είναι ο καλύτερος οργασμός της ζωής σου; Ποιος σου το είπε;

Τα τελευταία χρόνια ζούμε μέσα σε μια συνεχή προετοιμασία εντυπώσεων. Από τον Αύγουστο, με τα μαγιό ακόμα, ξεκινάει η φρενίτιδα για το τι «έρχεται». Γιατί αυτή η ανάγκη να προκαθορίζεις τη ζωή σου, τη δημιουργία, τη χαρά σου; Τι ζωή είναι αυτή;

Οι πιο όμορφες στιγμές του έρωτα, της συνάντησης, της σχέσης με έναν άνθρωπο, είναι πάντα οι αναπάντεχες. Εκείνες που δεν τις περίμενες, που δεν ήταν σκηνοθετημένες.
Δεν μπορείς να ζήσεις πραγματικά μια εμπειρία όταν είσαι τόσο σίγουρος για το τι θα συμβεί. Όταν ζεις μέσα σε μια φούσκα που έχουν κατασκευάσει άλλοι για σένα. Πρέπει να τη ζήσεις μόνος σου, με την ψυχή σου, με ανοιχτά τα μάτια.
Αλλιώς, δεν είναι θέατρο. Δεν είναι παραστατική τέχνη. Είναι απλώς μια αναπαράσταση χωρίς καρδιά.

Γιατί πιστεύεις πως φλερτάρουν τόσο με τη μετριότητα οι παραστατικές τέχνες;

Θα σου το πω όσο πιο καθαρά μπορώ γιατί λόγω ηλικίας και συγκυριών, βρέθηκα κι εγώ μέσα στο κύμα άνθισης των παραστατικών τεχνών. Είμαι ένας μέτριος καλλιτέχνης, με περιορισμένες δεξιότητες, δεν τελείωσα δραματική σχολή, δεν έχω πτυχίο ούτε στη μουσική ούτε πουθενά.

Αυτό το φλερτ με τη μετριότητα το αποδίδω σε δύο πράγματα: στην ταχύτητα της εποχής μας και στην άμεση ανάγκη για επιβεβαίωση και μεγαλείο. Ζούμε σε έναν ρυθμό που δεν αφήνει χώρο για ωρίμαση. Θέλουμε αμέσως να ανακηρύξουμε τον «συγκλονιστικό πρωταγωνιστή», τον «σπουδαίο τραγουδοποιό», την «παράσταση της χρονιάς».

Μα αυτά δεν γίνονται έτσι. Θέλουν χρόνο, σιωπή, πτώσεις, αναμονή. Δεν μπορεί κάθε σεζόν να είναι γεμάτη «εκρήξεις» και «θαύματα». Κι όσο πιο γρήγορα αποθεώνουμε, τόσο πιο γρήγορα ξεχνάμε.
Ξέρεις υπάρχει και μια άλλη επιλογή: να κάνεις θέατρο για να ανακαλύψεις κάτι μέσα σου. Όχι για να γεμίσεις ένα μεγάλο θέατρο, ούτε για να ικανοποιήσεις το trend της εποχής.

Αυτή είναι η δική μου κατεύθυνση. Ο Δον Ζουάν κινήθηκε προς τα εκεί. Γι’ αυτό και υπάρχει τόσος διχασμός. Άλλοι λένε «πω πω, πόσο μου άρεσε!», άλλοι «πω πω, πόσο δεν μου άρεσε!». Και τα δύο είναι απολύτως θεμιτά. Γιατί ο σκοπός της παράστασης δεν ήταν να γίνει αρεστή. Ήταν να ειπωθεί μια ιστορία όπως την είδε η Λητώ Τριανταφυλλίδου — με ειλικρίνεια, χωρίς να λογαριάζει το αν «θα το καταλάβει ο κόσμος» ή αν «είναι το τρέντι».

Προς τα εκεί θέλω να πορεύομαι κι εγώ. Προς ένα θέατρο που δεν αναζητά το θαυμασμό, αλλά τη συνάντηση.
Μετά τον Αναρχικό κάνεις τον Δον Ζουάν και ακολουθείς ένα παρόμοιο μοτίβο στο πώς στέκεσαι απέναντι στο κοινό.

Είχα την τύχη να μου συμβούν κάποια πράγματα χωρίς να τα έχω επιδιώξει, κι αυτό με απελευθέρωσε. Δεν με απασχολεί να έχω μια «πορεία» με τη συμβατική έννοια, ούτε να έχω κεντρικό θέατρο με το πρόσωπό μου απ’ έξω. Πάντα έλεγα πάντα: «Καλλιτέχνης θέλω να γίνω». Ούτε ήξερα ακριβώς τι σημαίνει, ούτε με ένοιαζε να το ορίσω. Κι αυτό με κάνει πιο ελεύθερο. Αν κάτι δεν εξυπηρετεί το όραμά μου, δεν διστάζω να το αφήσω.
Γι’ αυτό σταμάτησε ο Αναρχικός τη στιγμή που σταμάτησε. Γι’ αυτό και ο Δον Ζουάν θα τελειώσει όταν πρέπει. Γιατί θέλω κάθε φορά να παρουσιάζω κάτι νέο, να μετακινούμαι — έστω κι αν αυτό δεν με συμφέρει οικονομικά ή επαγγελματικά.

Σου αρέσει να τραβάς το χαλί κάτω από τα πόδια του θεατή…

Μου αρέσει να ανακαλύπτουμε μαζί κάτι καινούργιο, να βγαίνουμε από τη βολή μας. Θέλω η σχέση μου με το κοινό να είναι ζωντανή, να έχει ρίσκο. Δεν λέω κάτι για να το καταλάβεις, λέω κάτι που αν το πιάσουμε μαζί —την ειρωνεία, το γέλιο, τον φόβο— θα μας πάει κάπου αλλού. Αν γελάσεις, θα με οδηγήσεις σε μία κατεύθυνση. Αν τρομάξεις, σε μια άλλη. Κι έτσι μαζί φτιάχνουμε την εμπειρία.

Και αυτό στηρίζεται στα αντανακλαστικά σου;

Ναι, και στον αυτοσχεδιασμό. Εκεί αρχίζει το πραγματικά ζωντανό θέατρο.

Η όμορφη θαλασσοταραχή…

Θα συμμετείχες σε ένα θέατρο ρεπερτορίου; Ή αυτό πια είναι κάτι που πια δεν είσαι εσύ;

Ψάχνω να βρω την ταυτότητά μου. Ψάχνω να βρω το νήμα, να καταλάβω τι έχει πραγματικά νόημα για μένα.
Λίγο πριν τον Αναρχικό, έκανα στην Αμερική το Μίστερο Μπούφο. Τότε ήταν η πρώτη φορά που συνειδητοποίησα πόση ελευθερία μπορώ έχω όχι μόνο ως ερμηνευτής, αλλά και ως δημιουργός. Να γράψω παραβάσεις, να διαμορφώσω κείμενα, να στήσω ολόκληρα έργα. Αυτή είναι μια πτυχή μου που θέλω να την εξερευνήσω περισσότερο.

Δεν σημαίνει ότι δεν θέλω να παίξω ρεπερτόριο, κάθε άλλο. Απλώς, στη φάση που βρίσκομαι, με ενδιαφέρει να βλέπω τα πράγματα αλλιώς. Να κοιτάζω τον Δον Ζουάν ή τον Τυχαίο Θάνατο ενός Αναρχικού μέσα από μια στρεβλή ματιά. Να τα διαβάζω μέσα από το δικό μου βλέμμα.

Για παράδειγμα, ο ρόλος της γυναίκας στον κλασικό Δον Ζουάν ουσιαστικά είναι ανύπαρκτος. Εμείς στην ανάλυσή μας του δίνουμε πολύ μεγάλη αξία. Η γυναίκα του σήμερα, δε θα γινόταν καλόγρια επειδή δεν την θέλει ο Δον Ζουάν. Όμως γιατί η σύγχρονη γυναίκα εμπιστεύεται έναν life coach; Γιατί πιστεύει περισσότερο στον ψυχολόγο απ’ ό,τι στον Θεό; Και γιατί πιστεύει λιγότερο απ’ όλους τον εαυτό της;
Αυτά τα πράγματα με αφορούν. Δεν ξέρω πού θα με πάει αυτό και τι θα ήθελα να κάνω. Είμαι σε μια όμορφη θαλασσοταραχή.

Μιλάς πάντα έξω από τα δόντια…

Υπάρχει μια γενικότερη αποδόμηση, δεν υπάρχουν ιερά τοτέμ πια. Οπότε, μέσα σε αυτή τη μετάβαση, δημιουργείται η ανάγκη να βγει κάποιος και να τα πει.
Στον δρόμο μου φωνάζουν: «Πώς τους πετσόκοψες έτσι; Πριονοκορδέλα τους πέρασες». Αυτό με θυμώνει και τους απαντώ: «Αλήθεια, έχεις δει τι κάνω;»

Και θυμώνω γιατί η ανάγκη να βγει κάποιος και να μιλήσει έχει γίνει τόσο μεγάλη, που καπελώνει τη δημιουργία και την ανάγκη για θέατρο. Η τέχνη αρχίζει να μοιάζει περιττή. «Βγες και πες τα» :αυτή είναι η ανάγκη. Να τα πεις. Αν σταματούσα να γράφω, να παίζω θέατρο, να κάνω μουσική και έβγαινα μόνο να μιλάω στα τηλεοπτικά πάνελ, τίποτα δεν θα άλλαζε, είμαι σίγουρος.
Μα και ο Δον Ζουάν πάνω σ’ αυτή τη διαδρομή στήθηκε. Θα υπάρχει πάντα ο Δον Ζουάνισμός που θα τα καλύπτει όλα.

Η παράσταση έχει αρχή μέση και τέλος;

Έχει και αρχή, και μέση, και τέλος. Και έχει κι ένα φινάλε που επικοινωνεί με τη συλλογική μας ευθύνη στη δημιουργία τεράτων και οδηγών.
Ο δικός μας Δον Ζουάν δημιουργεί, μετατρέπει το μπαρ του πατέρα του σε εκκλησία. Και μέσα σε αυτή την “εκκλησία” καταπατά όλες τις ελευθερίες των ανθρώπων, ενώ ταυτόχρονα τους υπόσχεται απόλυτη ελευθερία.

Είναι πολιτικά ορθός;

Χρησιμοποιεί την πολιτική ορθότητα όπου τον συμφέρει.

Είναι η πολιτική ορθότητα ο καινούργιος φασισμός;

Αν θέλουμε να εξισώσουμε την ευθύνη που έχει το πολιτικό σκηνικό με την woke «ατζέντα» και την πολιτική ορθότητα τότε μιλάμε σε λάθος βάση.

Αν αποδειχτεί πως υπάρχει στη Συγγρού ένα γραφείο της «Πολιτικής Ορθότητας Ελλάδος» ή της «Ατζέντας Ευρώπης», που με αποδείξεις χρηματοδοτείται και χρηματοδοτεί κανάλια, τότε μπορούμε να το συζητήσουμε.
Πριν συμβεί αυτό, αρνούμαι. Αρνούμαι να μεταθέσω την ευθύνη για όσα συμβαίνουν σε κάτι το οποίο είναι ανύπαρκτο.

Η παιδοφιλία, ο βιασμός των γυναικών, η καταπάτηση των δικαιωμάτων, η βία: Αυτά είναι υπαρκτά σήμερα και διαπράττονται από ανθρώπους με ονοματεπώνυμο. Χρηματοδοτούνται από οργανισμούς, κυβερνήσεις και κανάλια, επίσης με ονοματεπώνυμο.

Η woke «ατζέντα» δεν έχει ονοματεπώνυμο. Δεν χρηματοδοτείται από κανέναν. Η πολιτική ορθότητα δεν έχει κεντρική διοίκηση για να τη χτυπήσω. Είναι ένα αόρατο όπλο που χρησιμοποιούν οι κυβερνήσεις για να μας πείσουν ότι πολεμάμε έναν αόρατο εχθρό — και μάλιστα ισχυρό.
Μπορεί να υπάρχουν δέκα άτομα που τη «τρέχουν». Και πάλι, μπορεί αυτά τα δέκα άτομα να είναι ισότιμοι παίκτες με κυβερνήσεις που έχουν είκοσι κανάλια και δεκάδες πληρωμένα sites;

Εσένα δεν σε περιορίζει η πολιτική ορθότητα;

Με απελευθερώνει, γιατί είναι μια αόρατη απειλή που δεν υπάρχει. Δεν συνεννοούμαστε γιατί αυτό που για μένα είναι πραγματικότητα, για σένα είναι άποψη. Αυτό που για μένα είναι τέχνη, για σένα είναι προσβολή της θρησκείας. Άρα, αυτό που για μένα είναι αντίδραση, για σένα μπορεί να είναι φασισμός. Έχουμε κατεβάσει τόσο πολύ το επίπεδο της έκφρασης και της συνεννόησης που όλες οι πλευρές θα μείνουν στάσιμες και απλώς θα τσακώνονται για να υπάρχει κίνηση. Πρέπει να συνεννοηθούμε στην ίδια έννοια για να προχωρήσουμε.

Πρέπει να δεχτούμε ότι στην ελεύθερη έκφραση και στην τέχνη επιτρέπονται τα πάντα. Όλα τα πράγματα είναι αστεία κι όλα επιτρέπονται σε σχέση με αυτό που θέλεις να επιτύχεις. Δεν είναι αστεία μία μητροκτονία σε ένα πλαίσιο συγκεκριμένο; Το πιο φριχτό πλαίσιο που μπορεί να βρει κάποιος αυτή τη στιγμή είναι οι γονείς που έχασαν παιδιά στα Τέμπη. Είναι δυνατόν να κάνεις αστείο με αυτό; Ειδικά με αυτό θα κάνεις αστείο. Εξαρτάται όμως σε τι πλαίσιο θα το βάλεις και τι θες να επιτύχεις με αυτό το αστείο.

Ο Δον Ζουάν είναι ένα έργο φτιαγμένο με πάρα πολύ ακραία, επίτηδες προκλητικά λόγια. Γιατί πρώτον, έτσι μιλάνε οι άνθρωποι. Ο στόχος είναι να μετακινήσουμε τα πράγματα — να τα πάμε αλλού.
Είμαι σίγουρος ότι αν είμαστε υπερευαίσθητοι, αν προσέχουμε υπερβολικά πώς θα πούμε τα πράγματα, δεν θα μετακινηθούμε καθόλου. Κι αν είμαστε διαρκώς έτοιμοι να παρεξηγηθούμε, χωρίς να έχουμε περιέργεια για το πώς βλέπει ο άλλος τον κόσμο — τότε χάνουμε την ουσία.

Γράφω τραγούδια που μιλάνε για έναν τύπο που δεν υπάρχει, που παίρνει αναβολικά, που κλαίει για την γκόμενά του, που λέει «παίρνετε αντικαταθλιπτικά». Αυτός ο τύπους δεν έχει σχέση ούτε με μένα, αλλά επηρεάζει και συγκινούνται άνθρωποι που είναι τελείως διαφορετικοί από μένα.

Δεν το έγραψα για να είναι τέχνη «προς μια κατεύθυνση». Το έγραψα γιατί έτσι ένιωθα εγώ, και αυτό βρήκε χώρο να ακουμπήσει σε κάποιους. Έτσι θέλω να υπάρχει η τέχνη, σε όλες τις μορφές της.
Να μπορώ εγώ να μπω στην ιστορία ενός ζευγαριού, στη ζωή ενός ανθρώπου που είναι ίντερσεξ ή διεμφυλικός, να μπορώ να συγκινηθώ με την ιστορία ενός μετανάστη που ήρθε από την Ουγκάντα και κατέληξε στην Ελβετία — κάτι που δεν έχει καμία σχέση με τη δική μου ζωή.

Και να διηγηθώ μια ιστορία όπως την αντιλαμβάνομαι εγώ, κι ένας άλλος άνθρωπος να δει μέσα της φως. Αλλά όχι με τον φόβο μήπως πω κάτι που δεν θα τον συμπεριλαμβάνει. Δεν κάνω τέχνη για να πάω στον ΟΗΕ και να μου δώσουν αστεράκια επειδή έκανα την πιο «συμπεριληπτική» παράσταση.

Πώς λοιπόν σε φαντάζεσαι σε λίγα χρόνια;

Αυτό που θα ήθελα είναι να μετακινούμαι για να βρίσκω τον τρόπο να παρουσιάζω, να βιώνω και εγώ αλλά και οι άνθρωποι που βλέπουν τις παραστάσεις στις οποίες συμμετέχω μια εμπειρία.
Και αυτό αποκλείεται – γράψε το με τεράστια γράμματα- να συμβεί μέσα από τη διαδικασία του να δημιουργήσω στο κοινό μια προσμονή 5 μήνες πριν ότι θα ζήσει κάτι το οποίο είναι σπουδαίο και είναι η φάση του σήμερα. Έχω πηδήξει από αυτό το λεωφορείο.