ΠΥΞ ΛΑΞ: ΜΠΟΥΧΤΙΣΑΜΕ ΕΙΡΩΝΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ “ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΜΑΣ”

Υπάρχουν ονόματα στην ελληνική μουσική που δεν χρειάζονται πολλές συστάσεις. Οι Πυξ Λαξ είναι ένα από αυτά. Ένα όνομα που, όταν πρωτοακούστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’90, κουβαλούσε μια ακατέργαστη, σχεδόν εφηβική ορμή: μπουνιές και κλωτσιές –  έτσι μεταφράζεται το “Πυξ Λαξ” που για πολλοί από εμάς δεν ασχοληθήκαμε και πολύ να το εξηγήσουμε όταν ανεβαίναμε να τους ακούσουμε στον Λυκαβηττό και στο Βράχων. Όμως πίσω από αυτό το σκληρό περίβλημα έκρυβαν πάντα μια μουσική ευαισθησία, μια λυρική αλήθεια και μια ανάγκη να πουν ιστορίες που άγγιζαν βαθιά τη γενιά τους.

Με σχεδόν τέσσερις δεκαετίες πορείας, ο Φίλιππος Πλιάτσικας και ο Μπάμπης Στόκας παραμένουν δύο από τις πιο χαρακτηριστικές φωνές που σημάδεψαν την ψυχή μιας ολόκληρης εποχής. Η πορεία τους δεν ήταν ποτέ ευθεία – και αυτό είναι μάλλον κομμάτι της γοητείας τους. Το 2004, στο απόγειο της επιτυχίας τους, μας έριξαν από τα σύννεφα όταν πήραν την απόφαση να σταματήσουν. Όχι γιατί έσβησε η φλόγα, αλλά για να προχωρήσουν  σε “ξεχωριστούς δρόμους” και να εξελιχθούν καλλιτεχνικά και προσωπικά. Κι όταν το 2010 ο αιφνίδιος θάνατος του Μάνου Ξυδούς ήρθε σαν ηλεκτροσόκ αφύπνισης, η σιωπή τους μετατράπηκε ξανά σε μουσική. Η συναυλία προς τιμήν του στάθηκε το έναυσμα για την επανένωσή τους – μια συγκινητική υπενθύμιση ότι κάποιες ιστορίες δεν τελειώνουν ποτέ πραγματικά.

Πυξ Λαξ – “Λίγο χρώμα για τα σκούρα”

Η συνέντευξή μας έγινε με μία ενδιαφέρουσα σύμπτωση. Λίγο πριν τη συνάντησή μας δημοσιεύτηκαν στο YouTube τα video με τα audio των 10 νέων κομματιών των Πυξ Λαξ από τον νέο δίσκο “Λίγο χρώμα για τα σκούρα“. Εφτά χρόνια μετά το τελευταίο τους στούντιο άλμπουμ με καινούρια τραγούδια, οι Πυξ Λαξ επέστρεψαν με νέο υλικό και “μια ανοιχτή αγκαλιά για όλα τα σωστά και τα λάθη που κουβαλάμε”.

Τους συναντώ λίγο μετά την επιστροφή τους από μια περιοδεία – κουρασμένοι, αλλά γεμάτοι. Τετ-α-τετ σε ένα γραφείο, απόλυτα παρόντες και έτοιμοι: ο Φίλιππος και ο Μπάμπης, μου μίλησαν για το παρελθόν, το παρόν και το νέο τους δίσκο.

Εντάξει θυμηθήκαμε τα παλιά, αλλά μιλήσαμε και για την τωρινή μουσική τους πορεία που είναι ζωντανή, αναγκαία και – γιατί όχι – επίκαιρη.

Ξεκινάμε τη συζήτηση με την… ψυχική τους κατάσταση. Έχουν μόλις γυρίσει από μία περιοδεία στην Κεντρική Ευρώπη – σε Γερμανία, Αυστρία και Βέλγιο – σε κάποιο σταθμό της οποίας μίλησαν με συγκίνηση για τη σημασία της ενότητας και της ανθρωπιάς σε έναν κόσμο που δοκιμάζεται καθημερινά.

Μπάμπης Στόκας: Ψυχολογικά, δεν είμαστε πάντα στα καλύτερά μας. Αλλά αυτή την περίοδο, ναι, είμαστε καλά. Η περιοδεία που κάναμε μας ανέβασε πολύ. Πήγαμε σε μέρη που είχαμε χρόνια να επισκεφθούμε ως Πυξ Λαξ, και σε κάποια παίξαμε για πρώτη φορά ως συγκρότημα. Στο παρελθόν μπορεί να είχαμε βρεθεί εκεί με τα προσωπικά μας σχήματα, αλλά αυτή τη φορά ήταν αλλιώς. Πολύ συγκινητική εμπειρία. Ο κόσμος μας αγκάλιασε με τρομερή αγάπη, κάτι που μας έδωσε δύναμη. Επίσης, μόλις κυκλοφορήσαμε και τον καινούριο μας δίσκο – και αυτό μας γεμίζει χαρά. Νομίζω ότι περνάμε μια καλή φάση αυτή τη στιγμή.

Εκεί. Στο πλαίσιο αυτών των συναυλιών, νομίζω στις Βρυξέλλες, ήταν που μιλήσατε για τη συμπόνια που είναι το παν και για την ανθρωπιστική κρίση. Θεωρείτε ότι οι καλλιτέχνες αυτή τη στιγμή πρέπει να παίρνουν δημόσια θέση για όλα όσα συμβαίνουν, είτε αυτό είναι ανθρωπιστική κρίση, είτε είναι κάποιο πολιτικό ζήτημα;

Μπάμπης – Κοίταξε, αν είσαι ένα πολιτικοποιημένο ον – και οφείλεις να είσαι – τότε βεβαίως και πρέπει να έχεις άποψη. Τώρα, το να είσαι κομματικοποιημένος είναι μια άλλη συζήτηση. Αλλά είτε είσαι καλλιτέχνης, είτε ο φούρναρης της γειτονιάς, έχεις ευθύνη να παίρνεις θέση. Ο καλλιτέχνης, μάλιστα, ακόμα περισσότερο, νομίζω.

Αναφέραμε τη λέξη “συμπόνια”, μια τόσο σημαντική λέξη, γιατί βλέπουμε γύρω μας μια απανθρωπιά που έχει γίνει πλέον σκληρή, ωμή, ξεδιάντροπη. Σαν να μην τους νοιάζει πια. Σκοτώνονται παιδιά και δεν τρέχει τίποτα. Ο κόσμος πεινάει, ξεριζώνεται από τις πατρίδες του, κι εμείς απλώς παρακολουθούμε. Και δεν μιλάμε μόνο για την Παλαιστίνη – μιλάμε για κάθε πόλεμο, όπου κι αν γίνεται.

Όλα αυτά γίνονται για το χρήμα, την εξουσία, την κυριαρχία. Και μέσα σε αυτό το τοπίο, αυτό που χάνεται – και μας πονάει βαθιά – είναι η ανθρωπιά. Για μένα, για τον Φίλιππα, και, πιστεύω, για κάθε άνθρωπο που δεν έχει “κλείσει” τα μάτια του μπροστά σε όσα συμβαίνουν.

Φίλιππος Πλιάτσικας – Συμφωνώ με τον Μπάμπη απόλυτα σ’ αυτό. Και αλίμονο αν δεν παίρναμε θέση για κάποια πράγματα, ειδικά αυτή την εποχή. Βλέπουμε το απάνθρωπο και το συναισθηματικά ακρωτηριασμένο να πάει να κυριαρχήσει. Βέβαια, θέλω να σου πω και κάτι ακόμα: δεν φτάνει μόνο οι καλλιτέχνες να παίρνουν θέση. Πρέπει να υπάρχει και το αντίστοιχο ακροατήριο που να ακούει. Μας έχει τύχει να μιλήσουμε δημόσια για ένα σημαντικό θέμα – κυριολεκτικά πριν πέντε λεπτά – και αμέσως μετά να έρθει κάποιος και να μας πει “γιατί δεν μιλήσατε ποτέ για αυτό;”.

Καταλαβαίνεις λοιπόν ότι πολλές φορές οι άνθρωποι δεν είναι έτοιμοι να ακούσουν. Είναι μια σχέση αμφίδρομη, όπως και με τα τραγούδια. Ένας συνάδελφος – δεν θυμάμαι, δυστυχώς, το όνομά του για να του δώσω τα εύσημα – είχε πει κάτι πολύ εύστοχο: “Για τα μεγάλα τραγούδια χρειάζονται και μεγάλοι ακροατές.” Και είχε απόλυτο δίκιο. Είναι και θέμα του τι ζητάει η ψυχή των ανθρώπων σε κάθε εποχή.

Στο πλαίσιο αυτό κινείται και ο δίσκος “Λίγο χρώμα για τα σκούρα”. Μοιάζει με μάντρα θετικότητας – με την καλή έννοια. Ποιες ανάγκες σας ήρθε να καλύψει αυτή η νέα δουλειά;

Μπάμπης – Είναι δέκα τραγούδια που είχαμε μαζέψει – και εγώ και ο Φίλιππος – και κάναμε έναν δίσκο με πολλή αγάπη που τον χαρήκαμε πραγματικά πολύ. Διαλέξαμε τα τραγούδια ένα προς ένα, με προσοχή. Τώρα μένει να δούμε αν ο κόσμος θα τον αγκαλιάσει με τον ίδιο τρόπο. Εμείς νιώθουμε ότι έγινε αυτό που έπρεπε να γίνει. Μάλιστα ξαναμπήκαμε στο ίδιο στούντιο όπου είχαμε ηχογραφήσει τρεις από τους παλαιότερους δίσκους μας. Εκεί επιστρέψαμε… 

Φίλιππος – Είναι μια ωραία εποχή για μας. Θέλαμε να συνδεθούμε με τις ρίζες μας. Τα τραγούδια που έγραψα για αυτόν τον δίσκο τα έγραψα με τη φωνή του Μπάμπη στο μυαλό μου. Τα έγραψα για να τα πει εκείνος. Τελικά, κάποια δεν του “έκατσαν”, οπότε τα είπα εγώ. Αλλά ήταν γραμμένα όπως τα έγραφα παλιά – με τη δική του φωνή μέσα στο κεφάλι μου.

Μπάμπης – Ναι, θέλαμε να έρθουμε ξανά σε επαφή με τη βάση μας – και τελικά, πήγε πολύ καλά. Συνεργαστήκαμε μετά από πολλά χρόνια, και ξαναβρήκαμε αυτό το “μαζί”. Ήταν σαν να ξαναγυρίσαμε σε όσα κάναμε τότε, παλιά, με εκείνη τη χημεία που ποτέ δεν χάσαμε.

Στο στούντιο – εκεί στην επιστροφή στα παλιά – ανακινήθηκαν συναισθήματα, μνήμες, θυμηθήκατε περιστατικά; Και γενικά όταν βγαίνετε μαζί ή συναντιέστε υπάρχουν πάντα ιστορίες από τα παλιά που ειπώνονται ξανά και ξανά…

[Γελούν δυνατά γιατί η απάντηση είναι προφανής] 

Μπάμπης & Φίλιππος  – Και τι δεν έχουμε θυμηθεί μπορούμε να μιλάμε τρεις μέρες, τρεις μήνες. Δεν χρειάστηκε το στούντιο για να τα θυμηθούμε. 

Φίλιππος – Ανοίγεις τώρα ένα κεφάλαιο που θέλει χρόνια να το κουβεντιάζουμε. Έχουμε πολλές ιστορίες να θυμηθούμε και κάθε φορά στα καινούργια παιδιά που έρχονται στη μπάντα, τους διηγούμαστε διάφορα, στιγμές που μας έδεσαν. Η βαθιά ανάγκη για αυτή την σμίξη, την ουσιαστική, μας οδήγησε ξανά στο στούντιο. Δεν έγινε αντίστροφα. Και μιλάμε για ένα στούντιο ιστορικό από πολλές απόψεις – σήμερα λέγεται BK studio – και εντάξει, δεν νομίζω να έφυγε και κανένας όρθιος ποτέ από τους καλεσμένους που είχαμε φέρει τότε εκεί. Οι περισσότεροι έφευγαν ημιλιπόθυμοι. 

Ο πρώτος δίσκος που γράψαμε σε αυτό το στούντιο ήταν ο “Ήλιος του Χειμώνα Με μελαγχολεί”. (Κυκλοφόρησε το 1993 με τα Γιατί, Σ’αγαπώ, Χάθηκες αλήτισσα και το Άστη να λέει με τον Βασίλη Καρρά]. Ένας δίσκος για τον οποίο κόντεψαν να μας διώξουν από την εταιρεία, τη Minos ΕΜΙ. 

Μπάμπης – Και χάρις τον Ρόμπερτ Ουίλιαμς που είχε τότε το στούντιο πήγαν τα πράγματα όπως πήγαν.

Φίλιππος – Τότε θυμάμαι πήρε ο Ξυδούς ένα μικρό μπάτζετ και λέει “Βάζω εγώ το κεφάλι μου για τα παιδιά αυτά”. Είχαμε δύο αποτυχημένους δίσκους πριν [1990 – “Τι Άλλο Να Πεις Πιο Απλά” και 1991 “Ζόρικοι Καιροί”] εκ των οποίων ο ένας σημειωτέον είχε το “Πούλα Με” μέσα που αργότερα έγινε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες μας. Πήγαμε σε αυτό το στούντιο και ο Ρόμπερτ Ουίλιαμς, που πρέπει να τον αναφέρουμε γιατί είχε πολύ μεγάλη ψυχή αυτός ο άνθρωπος, με ένα μηδενικό σχετικά μπάτζετ μας έδωσε όσες ώρες θέλαμε. 

Μπάμπης – Ουσιαστικά δεν έβγαλε δεκάρα και μέσα μπήκε μέσα, αλλά πάντα ερχόταν χαμογελαστός και ήταν χαρούμενος που κάναμε αυτό το δίσκο. Δηλαδή χωρίς τον Ρόμπερτ νομίζω δεν θα είχε γίνει ο Ήλιος του Χειμώνα. Δεν θα είχαμε στούντιο να γράψουμε γιατί είναι σαν να πας σήμερα και να ηχογραφήσεις με 1.000 ευρώ, και μήπως λέω και πολλά. 

Φίλιππος – Ο άνθρωπος μας έδωσε το στούντιο κάναμε 300 ώρες ηχογράφηση. Εκεί γεννήθηκε “Ο ήλιος του χειμώνα” και από κει και πέρα ξεκίνησε η άλλη περίοδος των Πυξ Λαξ, που είχε αυτή την άμεση επαφή με τον κόσμο. Και κατόπιν γράψαμε εκεί άλλους δύο δίσκους. [Για τους Πρίγκιπες της Δυτικής Όχθης (1994) με τους αδερφούς Κατσιμίχα και Ο Μπαμπούλας Τραγουδάει Μόνος τις Νύχτες (1996), όπου συμμετείχε ο Gordon Gano των Violent Femmes].

Είναι εύκολο να έρχεσαι συνεχώς σε επαφή με την παλιά εκδοχή του εαυτού σου, γιατί φαντάζομαι ότι τραγουδώντας αυτά τα τραγούδια ξανά και ξανά κάπως συνδέεστε με το πώς ήσασταν πίσω στον χρόνο – με τα καλά και τα κακά…

Μπάμπης – Ο χρόνος έχει την πλάκα του. Όταν μεγαλώνεις πια, τραγουδάς για μια ιστορία η οποία μπορεί να είναι 27 χρόνια πριν και εσύ να νομίζεις ότι είναι 5 (Ο Φίλιππος γελάει συμφωνώντας). Θυμόμαστε κάποιες κομβικές συναυλίες για μας, αλλά επειδή εμείς ήμασταν μια μπάντα η οποία έπαιζε πάρα πολύ, δεν μπορούμε να τα θυμόμαστε αναλυτικά. 

Έχετε πει εξάλλου ότι οι εντατικές περιοδείες και οι συναυλίες ήταν και ένας από τους λόγους που κάποια στιγμή κάνατε και το διάλειμμα. Δεν υπήρξε κάποιος τσακωμός που διέλυσε τους Πυξ Λαξ.

Μπάμπης – Ναι, σταματήσαμε γιατί είχαμε κουραστεί. Η μπάντα ήταν σε καλή στιγμή, ήταν στα πάνω της. Αλλά εμείς νιώσαμε ότι αν συνεχίσουμε θα κάνουμε κακό σε αυτή τη σχέση. 

Φίλιππος – Κοίτα, θέλω να σου πω κάτι για αυτό το τέλος που αναφέραμε τότε και που το κάναμε και τίτλο δίσκου. Ήταν όντως τέλος στον κορεσμό και σε αυτό που συνέβαινε εκείνη την στιγμή μέσα μας. Δηλαδή αισθανθήκαμε την ανάγκη να πούμε ένα τέλος σε όλη αυτή τη δυσκολία του να βγάζουμε καλλιτεχνικά αυτό που βγάζαμε. Είχαμε πάψει να είμαστε δημιουργικοί. Δηλαδή η μεταξύ μας χημεία, όχι η φιλική χημεία, η καλλιτεχνική είχε πάψει λόγω των πολλών συναυλιών. 

Κάναμε 176 συναυλίες τον χρόνο, η μπάντα ανέβαινε συνεχώς και υπήρχαν προσδοκίες οικονομικές από όλους προς όλους – δισκογραφικές, γραφεία συναυλιών, και από εμάς τους ίδιους – δεν μας βγάζω απ’ έξω – είχαμε φτάσει σε ένα σημείο που έπρεπε να πούμε τέλος. Το τέλος που είπαμε δεν ήταν στη μπάντα, ήταν σε αυτό που συνέβαινε και εκεί βάλαμε μια τελεία. Και νομίζω ο χρόνος μας δικαίωσε για αυτή την τελεία. Υπήρχε πολύ μεγάλη ανάγκη και φάνηκε στην πορεία του να σταθεί αυτή η μπάντα και να πάρει αναπνοή. Να κάνουμε τα προσωπικά μας. 

Μείναμε 14 χρόνια για πάρτη μας, μόνοι μας, σε προσωπικές πορείες. Οπότε αυτό όλο έκανε την μπάντα να αναπνεύσει. Και από το 2018 που είμαστε μαζί συμβαίνουν καλλιτεχνικά ωραία πράγματα. Για μένα αυτός ο τελευταίος δίσκος – θέλω να το πω τώρα και ας φανεί υπερφίαλο- είναι μέσα στους 4-5 καλύτερους δίσκους καλλιτεχνικά των Πυξ Λαξ. Δεν ξέρω αν θα το δικαιώσει ο χρόνος ή ο κόσμος. Εγώ σου λέω αυτό που αισθάνομαι. Είμαστε πια 35 χρόνια στον χώρο και παραπάνω. Έχουμε πάψει να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα εγωκεντρικά ή με κανόνες, με τρόπους μόνο για να φωτίζουμε το εγώ μας. Στο λέω κάπως αποτραβηγμένος και λίγο πιο έξω. 

Πάντως στις πρώτες συνεντεύξεις λέγατε ότι ένας από τους λόγους που γίνατε ομάδα – όταν ήσασταν τρεις εννοώ – ήταν ότι από τότε δεν είχατε εγωισμούς και ότι ο ένας συμπλήρωνε τον αλλον και υπήρχε σεβασμός.

Φίλιππος – Είχαμε εγωισμό – δεν είχαμε “εγωισμούς μεταξύ μας”. 

Μπάμπης – Είχαμε εγωισμό, αλίμονο. Αλλά όχι όσον αφορά τα τραγούδια. Δηλαδή τι να κάνουμε, ο Φίλιππος τότε είχε πιο πολλή έμπνευση από μένα, άρα ήταν λογικό να είναι περισσότερα τραγούδια δικά του. Ήταν δίκαιο.

Φίλιππος – Ναι, αυτό ήταν μια δικαιοσύνη. Μια αξιοκρατία που είναι και της μόδας (σαρκάζει).

Μπάμπης – Αυτό που είχαμε ήταν αυτό που μας έσωσε κιόλας.  Και έφτασε η μπάντα να δημιουργήσει όλα αυτά τα τραγούδια, τις συναυλίες, τις εμπειρίες και την αγάπησε τόσο πολύ ο κόσμος. Και το ότι δεν είχαμε το ίδιο γούστο στα κορίτσια, κι αυτό ήταν πολύ σημαντικό και λυτρωτικό θα έλεγα. Από την άλλη πάλι τσακωνόμασταν, όλα υπήρχαν – αλλά δεν τσακωνόμασταν με κακία. 

Φίλιππος – Μετά από τόσα χρόνια το έχω καταλάβει πια και έχει κλειδώσει μέσα μου. Εμείς δεν αμφισβητήσαμε ποτέ ο ένας για τον άλλον τη βαθιά του υπόσταση, την υπαρξιακή του υπόσταση. Όταν τσακωνόμαστε τσακωνόμασταν τύπου “γιατί ρε μ@λ@κα δεν έρθεις πιο νωρίς να κάνεις το κομμάτι σωστά”; Ή ξέρω γω “γιατί έκανες αυτή την ενορχήστρωση”, αλλά ποτέ δεν αμφισβητήθηκε ο πυρήνας μας. Εγώ δεν αμφισβήτησα ποτέ τον πυρήνα του Μπάμπη και ο Μπάμπης τον πυρήνα τον δικό μου. Αυτό είναι το πρόβλημα στις μπάντες και διαλύονται, όταν αμφισβητείται ο πυρήνας, δηλαδή ότι η πρόθεση πίσω από το να μην κάνω σωστά την ενορχήστρωση είναι γιατί είμαι πολύ μ@λ@κας, και θέλω να δημιουργήσω πρόβλημα. 

 Όταν λοιπόν δεν υπάρχει αμφισβήτηση του πυρήνα του ενός προς τον άλλον, η μπάντα είναι μπάντα. Και γι αυτό παρέμεινε μπάντα. Και γι αυτό και στα χρόνια που ήμασταν μόνοι μας, πάλι παραμείναμε με έναν τρόπο δεμένοι ως μπάντα. Εγώ έπαιρνα γνώμες και από τον Μάνο και απ’ τον Μπάμπη. Μέχρι που ο Μάνος μας την έκανε γιατί βιάστηκε. Σου λέει εντάξει, αρκετά έζησα, Κάτσε να φύγω. 

Πώς είναι αποτυπωμένη μέσα σας η απώλεια του Μάνου Ξυδούς;

Μπάμπης –  Ήταν και είναι μεγάλη απώλεια για μας. Δεν ήταν μόνο ότι ήμασταν μπάντα. Ήμασταν πια φίλοι, δεμένοι. Αλλά επίσης, ο Μάνος ήταν η αρχή, εκεί που καταλαβαίνεις ότι μπαίνεις σε μια φάση, μια ηλικία, που η απώλεια δεν είναι πια μακρινή, είναι δίπλα σου. Χάσαμε πολλούς φίλους, και ο Μάνος ήταν ο πρώτος.

Φίλιππος –  … η πρώτη βαριά απώλεια σε μια ηλικία που δεν την περιμένεις. Που δεν πρέπει, που δεν είναι και δίκαιο  – εντός εισαγωγικών. Είσαι 40 χρόνων και δεν μοιάζει δίκαιο.  Ήταν πολύ ξαφνικό, για έναν νέο άνθρωπο και με τόσα μπροστά του. Γιατί, ο Μάνος ήταν πολύ ένας πολύ παραγωγικός άνθρωπος. Το μυαλό του ήταν ιδιοφυές. Ήταν από τους πιο ιδιοφυείς ανθρώπους που έχουμε συναντήσει στη δισκογραφία. Γεννούσε συνεχώς κάθε μέρα. Οπότε, ναι, ήταν βαριά η απώλεια από όλες τις πλευρές.

Μπάμπης – Και βοήθησε και πάρα πολλά νέα παιδιά ο Μάνος – πάρα πολλούς καλλιτέχνες. Ας μην ξεχνάμε ότι τελευταία του ανακάλυψη ήταν ο Γιάννης Χαρούλης. Ενδιαφερόταν για τα νέα παιδιά πραγματικά. Όταν έβρισκε ένα ταλέντο μπροστά του το πίστευε και βοηθούσε χωρίς να έχει κάτι να κερδίσει. Τα έδινε όλα χωρίς να έχει κάνει συμφωνίες οικονομικές, ή συμβόλαια. Αυτό είναι μια βαριά απώλεια όχι μόνο για εμάς, αλλά νομίζω για την ελληνική δισκογραφία. Είναι μεγάλη απώλεια ότι ο Μάνος έφυγε σε αυτήν την ηλικία. 

Και ήταν μια δημιουργική δύναμη που έσπρωχνε την μπάντα έξω από τα στεγανά. Κάνατε και πράγματα που δεν τα περίμεναν όλοι. Ούτε οι δισκογραφικές κτλ. 

[Και οι δύο] – Τα περισσότερα ήταν ιδέες του Μάνου. 

Όπως το “Άστη Να Λέει” με τον Καρρά που ήταν ιδέα του Μάνου και του Αχιλλέα Θεοφίλου που έφυγε από τη ζωή πρόσφατα – το διαβάσαμε και σε ανάρτησή σας. Τι είχε συμβεί τότε με αυτό το τραγούδι για το οποίο σας “την είπαν” πολλοί.

Μπάμπης – Γράψαμε το τραγούδι και θέλαμε έναν λαϊκό τραγουδιστή να το πει. Ο Μάνος είχε στο μυαλό του να το πει ο Στράτος, αυτός ο μεγάλος λαϊκός τραγουδιστής. Έφυγε κι αυτός από τη ζωή. Μετά τυχαία βρέθηκε ο Βασίλης Καρράς. Εγώ τον είχα δει μια φορά στη Θεσσαλονίκη, το είχα πει στο Μάνο, του λέω – είδα έναν τρομερό τύπο, γιατί ο Βασίλης ήταν οδοστρωτήρας από μικρός. Ε, αυτός το τσίμπησε. Έτυχε η συγκυρία να κατεβαίνει ο Βασίλης από τη Θεσσαλονίκη. 

Φίλιππος – Τότε έκανε τη συμφωνία ο Αχιλλέας Θεοφίλου να κάνει ο Καρράς τον πρώτο του δίσκο με μια μεγάλη δισκογραφική εταιρεία και ήρθε Αθήνα. 

Μπάμπης – Γι αυτό λέμε καμιά φορά αν είναι να γίνει κάτι πάνω σου, γίνεται. Ο Βασίλης δεν ήθελε να το πει το “Άστη να λέει”. Δεν καταλάβαινε ότι το τραγούδι είναι λαϊκό, γιατί δεν είχαμε μπουζούκια μέσα. Είχαμε τσέλα και ηλεκτρικές κιθάρες, οπότε του φάνηκε πάρα πολύ παράξενο. Ε, μετά του την έπεσε ο Αχιλλέας στη φάση μαζί με τον Μάνο, που βασικά ο Αχιλλέας τον ψιλοεκβίασε να πούμε την αλήθεια -με την καλή έννοια. Όταν πια το τραγούδησε ο Βασίλης κατάλαβε κι ο ίδιος τι ακριβώς γίνεται. Τη δυναμική του τραγουδιού. Βέβαια γι αυτό το Άστη Να Λέει, πάνω που είχαμε αρχίσει σαν μπάντα να πηγαίνουμε πολύ καλά, φάγαμε πάρα πολύ βρισίδι… Όχι ότι δίναμε σημασία.

Φίλιππος – Εμείς προσπαθούσαμε πάντα να παντρέψουμε τον ροκ ήχο που αγαπάμε με τη λαϊκή και την παραδοσιακή μουσική, που επίσης αγαπάμε. Αυτό κάναμε τότε και αυτό κάνουμε μέχρι και σήμερα, με έναν τρόπο. Ε, εκεί φάγαμε φοβερό πόλεμο – φοβερή κριτική και όπως λέμε και στις συναυλίες, πολύς κόσμος του χώρου μας ευτυχώς πια μας κοιτούσε με μισό μάτι. Μετά από τόσα χρόνια οι καιροί άλλαξαν και τώρα μας κοιτάνε με το άλλο μισό.

Ποια τραγούδια που είχατε στο μυαλό σας ότι δεν θα πάνε καλά, πήγαν τρελά, και ποια λέγατε ‘εντάξει, αυτό θα πάει με χίλια’ και δεν περπάτησαν; 

Μπάμπης – Ναι κοίταξε, όταν έγραψα τη Συνουσία, δεν καταλάβαινα ότι αυτό το τραγούδι θα γίνει τέτοια επιτυχία. 

Φίλιππος – Το Έπαψες Αγάπη να Θυμίζεις – όπως και η Συνουσία του Μπάμπη –  το θεωρούσα ένα απλό τραγούδι – από τις μπαλάντες μας που μετά γινόταν πιο γρήγορο. Είχε βέβαια αυτό το riff-άκι στη μέση και ίσως αυτό να λειτούργησε. Ένα άλλο τραγούδι θυμάμαι που δεν το περιμέναμε με τίποτα, δεν το παίζαμε και στα live μας, ήταν το Όλο μ’αφήνεις να σ’αφήσω. Μια μπαλάντα μ’ ένα πιάνο. Την παίξαμε δύο χρόνια μετά και έγινε κάτι φοβερό. Εμείς από την ντροπή μας πολλές φορές τραγουδούσαμε – και ακόμα τραγουδάμε – με κλειστά μάτια. Όχι μόνο από ντροπή, εντάξει βυθιζόμαστε και μέσα στον εαυτό μας, ερχόμαστε σε μια επαφή με το μέσα μας πιο πολύ. Το μισό τραγούδι πάντα το λέγαμε με κλειστά μάτια. Όταν άνοιξα τα μάτια στο Θέατρο Δάσους, είδα όλο το Θέατρο με αναπτήρες και ένα “δεύτερο” θέατρο Δάσους από πάνω – τα παιδιά που δεν είχαν πληρώσει εισιτήριο – όλοι με αναπτήρες. Ήταν εντυπωσιακό. Ο δρόμος που έχουν κάποια τραγούδια είναι αυτόνομος. Ο κόσμος αλληλεπιδρά με το τραγούδι πλέον ανεξάρτητα από σένα. 

Στη Συνουσία πρέπει να είχαν περάσει τέσσερις πέντε μήνες από την κυκλοφορία του άλμπουμ, και ο κόσμος από μόνος του άρχισε να πετάει τα μπλουζάκια στον αέρα. Δεν του το υπέδειξε κανείς να το κάνει. Δηλαδή εμείς ξαφνικά παίζοντας το κομμάτι, κάποια στιγμή στο Λυκαβηττό, είδαμε χιλιάδες μπλουζάκια στον αέρα. Εκεί τα χάνεις γιατί όντως ο κόσμος επιλέγει ο ίδιος πως θα αντιμετωπίσει ένα τραγούδι και με ποιο τρόπο. Ή το riff στο Έπαψες αγάπη να θυμίζεις.  Κάποια στιγμή παίζαμε το κομμάτι – πάλι Λυκαβηττό νομίζω – και στο riff έγινε διονυσιακό πάρτι. Έβλεπες να χτυπιούνται κάτω σε σημείο να σείεται το θέατρο… από ένα riff που έπαιζε μια κιθάρα μόνη της πριν βγουν τα τύμπανα. 

Μπάμπης – Όπως και το “Εσύ Εκεί” πάλι δεν περιμέναμε ότι θα γίνει επιτυχία.

Φίλιππος – Μα είχε κυκλοφορήσει το “Εσύ Εκεί” και πιο πριν. Ο Μάνος το έκανε επανεκτέλεση το ‘93, και ήταν σε ένα δίσκο που είχε κάνει ο Λάκης live από το Ρόδον. 

Μπάμπης – Αυτό που λέγαμε και πριν, το “Πούλα Με” ήταν στον δεύτερό μας δίσκο και δεν το ανακάλυψε κανείς. Εκεί φαίνεται πόσο σημαντικό είναι να επικοινωνηθεί ένας δίσκος στον κόσμο, δηλαδή πόσο σημαντικό είναι το ραδιόφωνο και οι άνθρωποι που ασχολούνται με αυτό. Γιατί παλιά υπήρχαν εραστές του τραγουδιού που ένιωθαν υπερήφανοι, που ανακάλυπταν πρώτοι ένα τραγούδι, ένα συγκρότημα. Ο Πετρίδης πάνω από όλα, που εμείς τον ακούγαμε και μας άνοιξε τα μάτια, να ακούμε καλή μουσική γενικά. Αν δεν υπάρχει αυτό το αλισβερίσι μπορεί να περάσουν και δύο χρόνια και να έχεις μια τεράστια επιτυχία ή οποία να μην έχει την ευκαιρία να ακουστεί. 

Φίλιππος – Μετά έπαιξαν τον ρόλο τους και τα έντεχνα ραδιόφωνα που βγήκαν, καιόντως κάνουν πολλή δουλειά στον χώρο τον δικό μας. Που φρόντισαν και εκπαίδευσαν και ένα ακροατήριο, το οποίο να ακολουθεί και ένα άλλο είδος μουσικής που γεννιέται σήμερα. Έπαιξαν πολλά πράγματα ρόλο για να υπάρχει γενικότερα αυτή η μουσική σκηνή. 

Μπάμπης – Νομίζω ότι σήμερα αυτό πάει να χαθεί. Με τα playlists χάθηκε η ομορφιά της προσωπικότητας του παραγωγού. Αυτό ότι δηλαδή εσύ σαν παραγωγός επιλέγεις να παίξεις αυτό το τραγούδι, γιατί το έχεις ξεχωρίσει και δεν υπάρχει μέσα στη λίστα. 

Φίλιππος – Επίσης άκουσα κάτι πολύ περίεργο και δεν ξέρω αν ισχύει. Ότι για να παιχτεί ένα καινούριο τραγούδι πρέπει το ραδιόφωνο που θα το παίξει να το έχει ακούσει να παίζεται τουλάχιστον 200 φορές. Μα αν δεν το παίξει κανείς, πώς θα φτάσει τις 200 φορές ή το top 100;

Μπάμπης – Ισχύει! Από την άλλη πλευρά, σε άλλα είδη μουσικής τα πράγματα είναι πιο καταιγιστικά. Δηλαδή βγαίνει ένα τραγούδι και το ακούς σε βαθμό κακουργήματος, ασταμάτητα. Nομίζω στο έντεχνο κοιμόμαστε λίγο με τα τσαρούχια σε αυτό, και δεν είναι καλό. 

Έχει αλλάξει τελείως ο τρόπος που ακούμε τη μουσική και μέσα από τις πλατφόρμες.

Μπάμπης – Η πλατφόρμα σου δίνει μια ελευθερία. Βάζεις τη δικιά σου playlist και έχεις κάνει το δικό σου ραδιόφωνο. αυτό. Όταν βγάζεις έναν καινούργιο δίσκο και ο χορηγός επικοινωνίας – ένα ραδιόφωνο – τρεις μήνες δεν παίζει ούτε ένα σου τραγούδι, τότε υπάρχει πρόβλημα. Έτσι νομίζω το αντιμετωπίζουν όλοι οι άνθρωποι αυτό που ασχολούνται με το έντεχνο τραγούδι σήμερα. Γιατί υπάρχουν και πολύ λίγοι σταθμοί αναλογικά με τους καλλιτέχνες και τα τραγούδια. Η αναλογία είναι τρομακτικά άνιση. Σε κάθε περίπτωση εγώ και ο Φίλιππας πιστεύουμε στον άνθρωπο. Πάντα πιστεύουμε στον άνθρωπο, πιστεύουμε στην προσωπικότητα του καθενός. Για μένα το ραδιόφωνο, η τηλεόραση, όλα αυτά είναι η προσωπικότητα αυτού που εμφανίζεται. Αυτός που το κάνει να είναι αισθητικά ωραίο. Ουσιαστικά όλοι σκηνοθέτες κινηματογράφου είμαστε. Κινηματογράφο κάνουμε με άλλο τρόπο, γι αυτό και μας αρέσει πάρα πολύ το σινεμά. 

Τι εκτιμά ο ένας τον άλλον σήμερα που δεν το έβλεπε στα 30 του; Στις πρώτες συνεντεύξεις σας πάντως λέγατε ότι σαν χαρακτήρες δεν ταιριάζετε. 

Μπάμπης – Κοίταξε, δεν ταιριάζουμε στον τρόπο που δημιουργούμε, Αλλιώς λειτουργώ εγώ, αλλιώς ο Φίλιππος, αλλά όλο μαζί έχει ισορροπία. Εκείνος είναι φοβερά οργανωτικός, εγώ είμαι ό, τι να ναι. 

Φίλιππος – Εκτιμώ ότι ο Μπάμπης έχει κάνει πολύ μεγάλη πρόοδο σε αυτό το “ό,τι να ‘ναι”  που είπε. Και ευτυχώς πλέον προστατεύει τον εαυτό του γιατί παλιότερα δεν τον προστάτευε, ούτε καλλιτεχνικά ούτε προσωπικά. Έχει κάνει πολύ μεγάλα βήματα και το εκτιμώ αφάνταστα αυτό. Εκτιμώ πάρα πολύ το ότι μπορεί να αντιληφθεί ενστικτωδώς, χωρίς πολλά λόγια, τη διάσταση κάποιων πραγμάτων και να τα “γράψει”. Και άλλα να τα αντιμετωπίσει με τη σοβαρότητα που πρέπει. Είναι πολύ πιο γρήγορος από μένα σε αυτό και γίνεται όλο και καλύτερος. 

Μπάμπης – Ο Φίλιππος νομίζω πραγματικά έχει γίνει καλύτερος σε όλα του γιατί όσον αφορά τον εαυτό του τον είχε αντιμετωπίσει λίγο σκληρά, νομίζω, και με τις απώλειες που τον σημάδεψαν. Πέρασε ένα διάστημα που δεν αγαπούσε τον εαυτό του και πάρα πολύ. Τώρα τον βλέπω στην καλύτερή του κατάσταση. Είναι πολύ πιο ήρεμος, πολύ πιο κοινωνικός. Είναι και θέμα χαρακτήρα αυτό. Δηλαδή βασανιζόταν χωρίς λόγο πολλές φορές. Τώρα νομίζω το έχει φέρει στην καλύτερή του κατάσταση.

Φίλιππος – Υπήρξαν στιγμές που μόνο ο Μπάμπης μπορούσε να με διαχειριστεί. Δεν παλευόμουν. 

Μπάμπης –  Ο Φίλιππος για μένα σήμερα τραγουδάει ακόμα πιο ωραία, γιατί είναι σκληρός εργάτης σε αυτό που κάνει. Δηλαδή όταν ασχοληθεί με κάτι θα το κάνει με πολύ μεγάλη αφοσίωση. Εγώ είμαι στον κόσμο μου σε αυτό. Αυτό είναι και η ομορφιά. Εγώ νομίζω ότι στη μουσική ταιριάζει κάποιες φορές αυτό το “τα ανόμοια έλκονται”. Στα ζευγάρια δεν ταιριάζει!  Στη δουλειά λειτούργησε. Σίγουρα ότι μια ομάδα από ανθρώπους που είναι διαφορετικοί σέβονται ο ένας τον άλλον και δημιουργούν, νομίζω ότι είναι το καλύτερο πράγμα που μπορεί να σου συμβεί. 

Συνεχίζουν οι παρέες να κάνουν τις επιτυχίες ή σε αυτή τη νέα AI εποχή που ζούμε έχουν αλλάξει οι δυναμικές. 

Ομόφωνα … “Εννοείται ναι”.

Φίλιππος – Μόνο οι παρέες μπορούν να μας σώσουν και από το AI. 

Μπάμπης – Καταρχάς για να κάνεις παρέα ρίχνεις και λίγο το εγώ σου, γιατί άμα το παίζεις Ναπολέοντας μετά πάμε αλλού. Οπότε με το που θα μπεις αυτομάτως σε μια παρέα και την αποδεχθείς, παίρνεις και μια θέση μέσα εκεί και αυτό σου κάνει καλό. Αλλιώς έχεις εργαζόμενους που δουλεύουν για σένα. Εμείς δεν είχαμε ποτέ “εργαζόμενους”. Στην μπάντα μας δύσκολα αλλάζαμε μουσικούς, έχουμε κρατήσει ανθρώπους για καιρό. Δημιουργούμε σχέσεις χρόνων.

Σας είδα στην Καλαμάτα το περασμένο καλοκαίρι στο Πάρκο Κυκλοφοριακής Αγωγής και δίπλα μου πολλοί 20άρηδες και 25άρηδες τραγουδούσαν “Μοναξιά μου όλα, μοναξιά μου τίποτα”. Σας έχει ανακαλύψει η Gen Z, τι γίνεται;

Μπάμπης – Όταν ξαναβρεθήκαμε το 2018, είπαμε μεταξύ μας ότι αν στην πρώτη συναυλία δούμε μόνο συνομήλικούς μας στο κοινό, ότι θα το κάνουμε λίγο ακόμα να περάσουμε ωραία και θα την κάνουμε. Αλλά προς μεγάλη μας έκπληξη είδαμε πολύ νέα παιδιά – τα οποία όταν τελειώσαμε το 2004 δεν είχαν καν γεννηθεί – να τραγουδάνε τα τραγούδια μας. Αυτό μας έδωσε πάρα πολλή δύναμη. Καταλάβαμε και την αξία του τραγουδιού, δηλαδή πόσο σημαντικό είναι ένα καλό τραγούδι και πόσο αντέχει στο χρόνο. Εγώ το πιστεύω αυτό. Δηλαδή ακόμα ένα τραγούδι που θα το θάψεις στη γη 20 χρόνια, μετά αν είναι να κάνει τη δουλειά του θα την κάνει.  Οπότε όταν είδαμε τα πιτσιρίκια αυτά να τραγουδάνε τα τραγούδια μας, γελάσαμε πάρα πολύ και χαρήκαμε. Ξέρεις, είπαμε οκ, αλλά τώρα αξίζει τον κόπο. 

Φίλιππος – Είναι ακριβώς όπως το περιγράφει ο Μπάμπης. Καταρχάς είναι απίστευτο. Είναι υπέροχο συναίσθημα. Είναι ανεκτίμητης αξίας η πληρωμή αυτή και ίσως η μεγαλύτερη πληρωμή να έχει κάποιος που κάνει 35, κοντά 40 χρόνια, αυτό το πράγμα. Θέλω να σου πω ότι ήταν και μια σε εμάς μια παρότρυνση και μια επιβράβευση για όλη αυτή την αγάπη που έχουμε στον πλουραλισμό, στην πολυσυλλεκτικότητα, στην οικουμενικότητα, στο ό,τι αγαπάμε τα μπλουζ της Αμερικής και τα ρεμπέτικα, τον Πετρολούκα Χαλκιά με το κλαρίνο του και τον Μπομπ Ντίλαν. Όλο αυτό που ήταν μια κατάθεση ψυχής και ουσιαστικά μια δική μας κατάθεση, η κοσμοθεωρία μας, περνάει στον κόσμο. 

Αυτό που ζήσαμε και στη συναυλία στο ΟΑΚΑ, αλλά ειδικά αυτό που συμβαίνει και με τους νέους ανθρώπους από το 2018 και μετά. Είναι μια παρότρυνση, ότι όντως φίλε, η υγεία είναι κάτι που δεν είναι μπανάλ – επειδή δεν πουλάει στα social και δεν γίνεται viral. Είναι κάτι που ακόμα υπάρχει κι ακόμα συγκινεί κι ακόμα μπορεί να μπει στις ψυχές των ανθρώπων. Το “φυσιολογικό”, ας το ονομάσουμε έτσι. Για εμάς ήταν και ένα μάθημα, από το 2018 και μετά που παίζουμε μέχρι και σήμερα, που μας δίνει ο κόσμος και ειδικά οι νέοι άνθρωποι. 

Ότι τελικά δεν είχαμε και τόσο άδικο που υπερασπιζόμασταν αυτό το φυσιολογικό, το πολυσυλλεκτικό, το συμπεριληπτικό. Γιατί μπουχτίσαμε στους ψαγμένους και τις ψαγμενιές τους και στους φασαίους και τις φάσεις τους. Μπουχτίσαμε από αυτό χρόνια ολόκληρα και ειρωνείες για την “τελευταία συναυλία των Πυξ Λαξ”. Το φέρνω σαν παράδειγμα γιατί υπάρχουν ένα σωρό καλλιτέχνες που μπορώ να αναφέρω. Ο Τάκης Σούκας, παλιός συνθέτης, καταπληκτικός λαϊκός, ο Σπανός υπέροχος συνθέτης. Άνθρωποι που με έναν τρόπο δεν ήταν της μόδας να ειπωθεί ότι αφορούσαν και συγκινούσαν μάζες. Και επειδή δεν ήταν της μόδας, δεν είχε κανείς το κουράγιο βγει και να πει ότι ναι, αυτοί οι άνθρωποι συγκινούν, αξίζουν και είναι μεγάλοι. 

Αν ακούσεις ακόμη και σήμερα, αφιερώματα σε ΤV και σε ραδιόφωνα που θα σου μιλήσουν για το 1990, ντρέπονται να πουν ορισμένα πράγματα. Φοβούνται να πουν γι αυτό που πραγματικά συνέβαινε το ‘90. Θα σε πάνε σε μια εξωραϊσμένη σχολή της Θεσσαλονίκης που ήταν υπέροχη όντως, αλλά δεν ήταν μόνο αυτοί. Υπήρξαν συγκροτήματα, ελληνικά. Είχα ακούσει μια συνέντευξη των Ενδελέχεια και έλεγαν “αν ήμασταν απ’ τη Θεσσαλονίκη θα μας είχαν πάρει όλοι εδώ να πούμε ότι είμαστε οι καινούργιοι Rolling Stones”; Είχαν δίκιο τα παιδιά. 

Aυτό που περιορίζει την “πολυταλαντοσύνη” και την “πολυμηχανοσύνη” μας ως λαός είναι αυτή η μορφή αυτισμού και εγωκεντρισμού. Αυτή η ψυχική ακρωτηριασμένη ανάγκη μας να τα θεωρήσουμε όλα εξωτικά τρόπαια στο σαλόνι μας. Αν είναι της διπλανής πόρτας απ’ το Παγκράτι – που έχω ακούσει υπέροχα συγκροτήματα που είναι απ’ το Παγκράτι ή απ’ τα Πατήσια – δεν μας αρέσει. Πρέπει να έρθει ο άλλος που ‘ναι από το Μπρίστολ, γιατί ο ψυχικός ακρωτηριασμός μας δεν βολεύεται με το Παγκράτι. 

Μπάμπης – Το είδαμε και με τον Παύλο τον Σιδηρόπουλο όταν έβγαλε τον πρώτο δίσκο με ελληνικό ροκ. Έκραξαν και οι πέτρες. Δηλαδή είναι καταγεγραμμένα αυτά, αλλά από την άλλη βλέπουμε και γελάμε. Δηλαδή ακόμα και σήμερα που λες “φτάνει πια αυτό ρε παιδί μου” διαβάζεις ένα δημοσιογραφικό αφιέρωμα για το ΟΑΚΑ και χάνεται το 2011. Ρε φίλε, έλεος δηλαδή. Γιατί το κάνεις αυτό; Δηλαδή οι Πυξ Λαξ δεν έπαιξαν ποτέ στο ΟΑΚΑ; 

Φίλιππος – Και αν δεν το γράψεις εσύ, ο κόσμος δεν το ξέρει; Αδικείσαι ως δημοσιογράφος, αδικείς τον εαυτό σου, το λειτούργημα που κάνεις. Διαβάσαμε σε Μέσο, ας πούμε υποτίθεται έγκριτο, αφιέρωμα για όλα τα χρόνια τις συναυλίες που έγιναν στο Ολυμπιακό Στάδιο και από το 2010 πήγε στο 2012 χωρίς να αναφέρει τη δική μας συναυλία. Και επαναλαμβάνω δεν είναι ότι μιλάμε για μας. Επειδή το έκαναν οι Πυξ Λαξ. Αυτό έτυχε. Ο κόσμος διάλεξε αυτό το συγκρότημα εκείνη τη χρονιά να εκδηλώσει την αγάπη του για κάποια τραγούδια. ΟΚ, μέχρι εκεί είναι η διάστασή του δεν είναι τίποτα παραπάνω. Απλώς εμείς ήμασταν οι τυχεροί εκ Μενιδίου ορμώμενοι που ανεβήκαμε σε ένα stage και είδαμε από κάτω 82.000 κομμένα εισιτήρια συν τον κόσμο που είχε σπάσει τις πόρτες. Δεν ξέρουμε πόσο κόσμο είχε. Οπότε όταν εσύ ως δημοσιογράφος είτε δεν το γράφεις καθόλου, είτε όταν το γράφεις λες 70.000 θεατές, τον εαυτό σου αδικείς, έναντι του κόσμου αυτού που επέλεξε να είναι εκεί εκείνο το βράδυ. Αυτή είναι όντως μια από τις μεγαλύτερες, αν όχι η πολυπληθέστερη συναυλία που έχει γίνει από Έλληνα καλλιτέχνη στο Ολυμπιακό Στάδιο. 

Οι Πυξ Λαξ είχαν αυτή την την ευλογία. Ο κόσμος επέλεξε να μας δώσει αυτό το γενναιόδωρο δώρο που θα έπρεπε να έχουν την δυνατότητα να το βιώσουν και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες, ίσως πριν από εμάς. Άνθρωποι που εμείς μεγαλώσαμε με αυτούς που μάθαμε απ’ αυτούς και είχαμε αυτό το υπέροχο δώρο από τον κόσμο, να να βιώσουμε μια συναυλία με περίπου 100.000 θεατές. Αυτό δεν αλλάζει. Δεν μπορείς να το αλλάξεις με ό, τι πρόθεση κι αν έχεις, για όποιον κι αν δουλεύεις. Και σίγουρα πίσω από την απόκρυψη υπάρχει πρόθεση. 

Το 95 – οι τρεις σας τότε- σε μια συνέντευξη στην τηλεοπτική εκπομπή Αυλαία είχατε ερωτηθεί ποιος είναι ο στόχος της μπάντας για 30 χρόνια μπροστά. Τότε ο Φίλιππος είχε πει ότι ο στόχος των Πυξ Λαξ είναι να βγάλουν έστω και ένα -καταγεγραμμένο στη συνείδηση του κόσμου- λαϊκό τραγούδι. Παραμένει αυτός ο στόχος;  

Φίλιππος – Αυτός είναι ο διαχρονικός στόχος. Δηλαδή ένα τραγούδι να το ακούσω μετά από τριάντα χρόνια στο ραδιόφωνο. Ο κόσμος να το έχει ακόμα στην καρδιά του και στην ψυχή του και να γίνεται μαγικό λαϊκό αφήγημα σε μια ταβέρνα, σε ένα ροκ μπαρ, σε κάτι παιδιά που παίζουν σε μια γιορτή του σχολείου. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανατριχίλα από αυτό. Είχαμε γράψει τραγούδια με τον Μπάμπη αρχές της δεκαετίας του ‘90. Κάποια μάλιστα δεν τα είχα ξεχωρίσει και ο Μπάμπης τα επέβαλε με έναν τρόπο. Όταν βλέπεις το 2025 τους πιτσιρικάδες να θέλουν να τα διασκευάσουν, δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανατριχίλα από αυτό. Νομίζω ότι είχαμε δίκιο σε αυτό τότε. 

Μπάμπης – Γιατί ο χρόνος είναι πάρα πολύ σκληρός. Το έχουμε δει. Έχουμε δει ανθρώπους με τεράστιες επιτυχίες παλιά σήμερα να είναι ανύπαρκτοι. Η σκηνή και ο χρόνος έχουν τη δική του σκληρότητα. Για παράδειγμα για τους ηθοποιούς μιλώντας, η σκηνή άλλους τους δείχνει πιο ψυχρούς από ότι είναι και πιο μεγάλους. Και το είδα μετά να συμβαίνει και στο τραγούδι. Αγαπάμε για παράδειγμα τον Τσιτσάνη και όλους τους μεγάλους, γιατί όντως άξιζαν να παραμείνουν στον χρόνο. 

Φίλιππος – Ο Τσιτσάνης άλλαξε τη μουσική ροή των πραγμάτων στην Ελλάδα. 

Μπάμπης – Άλλαξε το λαϊκό τραγούδι βασικά. Η βάση ήταν ο Μάρκος, ο βράχος, και μετά ο Τσιτσάνης που ήρθε και το πήγε μέχρι εκεί που δεν πάει. 

Φίλιππος – Και μετά ο Ζαμπέτας, που ανήκει στην κατηγορία που σου είπα πριν, των “αδικημένων”.  Μιλάμε για κλασικού επιπέδου τραγουδοποιό. Οι εισαγωγές του Ζαμπέτα δεν παίζονται, είναι απίστευτες.

Μπάμπης – Όλοι αυτοί άξιζαν να μείνουν στον χρόνο. Νομίζω ο χρόνος είναι πάρα πολύ δίκαιος και δεν έχει να κάνει ούτε με το αν βγάζουν την συναυλία που έκανες ότι δεν υπάρχει, ούτε αν σε βρίζουν γιατί όλο τελειώνεις, αλλά επιστρέφεις. 

Αυτό τώρα “η τελευταία συναυλία των Πυξ Λαξ” σας ενοχλεί; Δεν είναι πια λίγο παρωχημένο;

Φίλιππος – Μας άνοιξε τα μάτια να δούμε γύρω μας ποιοι είναι αυτοί που ονομάζαμε “δικούς μας ανθρώπους”. Γιατί από εκεί ξεκίνησαν όλα αυτά.

Μπάμπης – Όχι δεν μας ενοχλεί και ποτέ δεν μας ενοχλούσε ιδιαίτερα. Απλώς καταλάβαμε ότι όλο αυτό υποκινήθηκε από τους γύρω μας, γιατί ο κόσμος βλέπαμε ότι δεν έχει καμία σχέση με αυτό. Στην τελική όλο αυτό μας έκανε καλό, γιατί μας άνοιξε τα μάτια. Εμείς πάντως είχαμε και έχουμε αγάπη για όλο τον κόσμο. Αγαπάμε τα τραγούδια άλλων καλλιτεχνών – αυτών που γράφουν όμορφα, αληθινά τραγούδια. Τα τραγουδάμε, μας κρατούν συντροφιά. Για την “τελευταία συναυλία” των Πυξ Λαξ φοράω και το αντίστοιχο μπλουζάκι (φοράει T-shirt: Last Concert). Και λέμε στην καλοκαιρινή περιοδεία να βγαίνουμε και οι δύο έτσι με αυτά τα μπλουζάκια. Πυξ Λαξ Last Concert. 

Ο Φίλιππος συμφωνεί και συζητούν το… merch, μέχρι να ανέβουν στην ταράτσα για τη φωτογράφηση.   

Πυξ Λαξ – Εισιτήρια και σταθμοί καλοκαιρινής περιοδείας στο more.com.