ΣΕΡΧΙΟ ΜΠΛΑΝΚΟ, Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΤΗΣ “ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΘΗΒΑΣ” ΜΙΛΑ ΣΤΟ NEWS 24/7

Μετά την εκρηκτική επιτυχία της παράστασης “Μια άλλη Θήβα”, ο Σέρχιο Μπλάνκο – μία από τις πιο ρηξικέλευθες φωνές του διεθνούς θεάτρου- επιστρέφει στην Αθήνα για να συνεχίσει τον διάλογο που άνοιξε με το κοινό του με το έργο “Τα άνθη του κακού“, ένα «αυτομυθοπλαστικό» έργο γύρω από τα όρια της βίας

Ο Γαλλο- Ουρουγουανός δημιουργός έχει καταφέρει να οικοδομήσει ένα αναγνωρίσιμο καλλιτεχνικό σύμπαν, όπου η προσωπική εξομολόγηση συναντά τη μυθοπλασία και το πραγματικό συγχέεται αριστοτεχνικά με το επινοημένο.

Ο Σέρχιο Μπλάνκο και η σκοτεινή πλευρά της αυτοβιογραφίας

Η αυτομυθοπλασία, το υβριδικό εκείνο είδος όπου ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τον ίδιο του τον εαυτό ως πρώτη ύλη, διασχίζοντας τη λεπτή γραμμή ανάμεσα στο “τι συνέβη” και “τι επινοήθηκε”. Με αυτό το εργαλείο, ο Μπλάνκο εξερευνά όχι μόνο την ταυτότητα, αλλά και τα όρια της ανθρώπινης εμπειρίας, φωτίζοντας συχνά τις πιο σκοτεινές και αντιφατικές πτυχές της.

Ο ίδιος ο συγγραφέας: εξηγεί στο NEWS 24/7 πως “Η αυτομυθοπλασία είναι το σημείο διασταύρωσης ανάμεσα σε μια πραγματική αφήγηση από τη ζωή του συγγραφέα —μια εμπειρία που έχει πραγματικά βιωθεί— και μια μυθιστορηματική αφήγηση, μια εμπειρία που έχει επινοηθεί. Είναι η πράξη του να ρίχνεις τον εαυτό σου σε ένα πεδίο μυθοπλασίας. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, ο εαυτός σταδιακά μεταμορφώνεται και γίνεται ένα μυθοπλαστικό ον.

Μου αρέσει να λέω ότι η αυτομυθοπλασία είναι η σκοτεινή πλευρά της αυτοβιογραφίας. Συχνά συγχέονται, αλλά η αυτομυθοπλασία διακρίνεται από την αυτοβιογραφία σε ένα ουσιώδες σημείο: ενώ η αυτοβιογραφία εγκαθιδρύει αυτό που ο Φιλίπ Λεζέν ονομάζει «συμβόλαιο αλήθειας» με τον αναγνώστη ή τον θεατή —μια συμφωνία ότι όσα λέγονται θα είναι αληθινά— στην αυτομυθοπλασία, αντίθετα, υπάρχει αυτό που εγώ ονομάζω «συμβόλαιο ψεύδους», το οποίο καθιερώνει ότι όσα λέγονται θα είναι ψεύτικα.

Η αυτομυθοπλασία είναι, επομένως, η πράξη του να λες το ψέμα της αλήθειας. Αυτό είναι που την καθιστά τόσο γοητευτική. Πιστεύω ότι η αυτομυθοπλασία έχει γίνει κεντρική στο έργο μου επειδή βρίσκω ακαταμάχητο τον πειρασμό να επανεφευρίσκω τον εαυτό μου με κάθε νέο έργο. Διευρύνει τον ορίζοντα των δυνατοτήτων μου. Βρίσκω μεγάλη ευχαρίστηση στο να δημιουργώ και να αναδημιουργώ τον εαυτό μου συνεχώς. Καθώς υπάρχω, ταυτόχρονα φαντάζομαι και επανεφευρίσκω τον εαυτό μου.”

Τα άνθη του κακού ή Ο εορτασμός της βίας

Σε αυτό το πλαίσιο, το νέο του έργο “Τα άνθη του κακού ή Ο εορτασμός της βίας” – που παρουσιάζεται στο Θέατρο του Νέου Κόσμου– αποτελεί ένα ακόμη βήμα στη στοχαστική και βαθιά προσωπική του διαδρομή. Πρόκειται για το δεύτερο μέρος της τριλογίας “Εξομολογήσεις”, μια σειρά αυτομυθοπλαστικών διαλέξεων όπου ο συγγραφέας παίζει ανοιχτά με τα όρια της αλήθειας, της αφήγησης και της θεατρικής σύμβασης.

Γραμμένο το 2017 και πρωτοερμηνευμένο από τον ίδιο στο Μοντεβιδέο, το έργο εστιάζει αυτή τη φορά στη βία —όχι ως κοινωνικό σχόλιο, αλλά ως υπαρξιακό παράδοξο, ως αισθητικό αντικείμενο, ως γοητεία που ασκεί στον άνθρωπο η σκοτεινή πλευρά του κόσμου.

Ο Σέρχιο Μπλάνκο στήνει τη «διάλεξή» του μπροστά στον εμβληματικό πίνακα του Ρέμπραντ Η τύφλωση του Σαμψών, χρησιμοποιώντας την ακραία βία του έργου ως αφετηρία για μια βαθιά εσωτερική περιπλάνηση.

Στην ελληνική εκδοχή του έργου, ο ρόλος του Μπλάνκο περνά στη Δέσποινα Σαραφείδου, μακροχρόνια συνεργάτιδα και ερμηνεύτρια που πρώτη σύστησε το έργο του στο ελληνικό κοινό ήδη από το 2011 με την Kassandra. Υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του ίδιου του συγγραφέα, η παράσταση αναμένεται να αποτελέσει μια εμπειρία όπου η θεατρικότητα συναντά την εξομολόγηση και η έννοια της βίας φωτίζεται ως ταυτόχρονα πηγή τρόμου και απόλαυσης.

Ο Σέρχιο Μπλάνκο, το νέο έγο και τα όρια της αφήγησης

Μέσα σε αυτό το καλλιτεχνικό πλαίσιο, ο Σέρχιο Μπλάνκο μιλά για το νέο έργο, τη σχέση αλήθειας και ψεύδους, τα όρια της αφήγησης και τη βαθιά προσωπική του σύνδεση με την Ελλάδα —μια χώρα που, όπως λέει ο ίδιος, υπήρξε καταλυτική στη διαμόρφωση της δικής του θεατρικής γλώσσας.

Πώς οι προσωπικές σας εμπειρίες και τα οριακά γεγονότα παρεμβαίνουν στη δημιουργία των έργων σας;

Η ζωή μου είναι αυτό που τροφοδοτεί το έργο μου. Γράφω από τα πράγματα που ζω, από όσα μου συμβαίνουν. Μερικά από αυτά είναι όμορφα, άλλα όχι. Σε κάθε περίπτωση, ό,τι μου συμβαίνει χρησιμοποιείται και επαναχρησιμοποιείται. Εγώ ο ίδιος αποτελώ το υλικό της δουλειάς μου, οι εμπειρίες μου είναι η πρώτη ύλη μου.

Και αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι αυτά που αφηγούμαι αρχίζουν να αλλάζουν καθώς τα γράφω — ο εαυτός μου σταδιακά αρχίζει να μεταμορφώνεται και η μυθοπλασία αρχίζει να αναδύεται. Επιμένω πάντα ότι η μυθοπλασία προκύπτει από την ίδια την πράξη της γραφής: η οργάνωση των λέξεων ήδη αρχίζει να δημιουργεί μυθοπλασία…

Τι είναι «Τα Άνθη του Κακού»; Τι συμβολίζει αυτός ο τίτλος για εσάς μέσα στο πλαίσιο της παράστασης;

Τα Άνθη του Κακού είναι ένα κείμενο που περιστρέφεται γύρω από το θέμα της βίας. Είναι ένα από τα τρία δοκίμια αυτομυθοπλασίας που αποτελούν το βιβλίο Εξομολογήσεις. Τα ονομάζω αυτομυθοπλαστικές διαλέξεις επειδή συνδυάζουν δύο αντικρουόμενους τρόπους λόγου: από τη μία, τη μορφή της διάλεξης, που πρέπει να παραμείνει αντικειμενική και να υπακούει στη σαφήνεια και την ακρίβεια και από την άλλη, τον αυτομυθοπλαστικό λόγο, που είναι υποκειμενικός, οικείος, ιδιωτικός. Καθώς η διάλεξη ξεδιπλώνεται, διακόπτεται περιοδικά από αυτή τη βαθιά προσωπική, αυτοαναφορική φωνή.

Στην προκειμένη περίπτωση, η διάλεξη εξερευνά το θέμα της βίας. Δεν τη νομιμοποιεί —το αντίθετο. Υποστηρίζει ότι ενώ η βία είναι ανυπόφορη και απαράδεκτη στην πραγματική ζωή, στο πεδίο της μυθοπλασίας και της τέχνης μετατρέπεται σε κάτι όμορφο προς θέαση. Η διάλεξη θέτει υπό αμφισβήτηση αυτό το παράδοξο: ότι αυτό που ηθικά απορρίπτουμε είναι συχνά αυτό που μας γοητεύει αισθητικά. Είναι ένα μεγάλο μυστήριο. Τα σημαντικότερα έργα τέχνης ασχολούνται πάντα με τη βία, και οι άνθρωποι μαγεύονται ακατάπαυστα από αυτά.

Γι’ αυτό και ο τίτλος Τα Άνθη του Κακού: η τέχνη επιχειρεί να βρει ομορφιά εκεί όπου υπάρχει φρίκη. Ίσως αυτό να είναι ένας τρόπος να αντέξουμε τη βία και το κακό, μια στρατηγική επιβίωσης που ο άνθρωπος έχει αναπτύξει απέναντι στη βία.

Γιατί επιλέξατε τον πίνακα του Ρέμπραντ “Ο Τυφλωμός του Σαμψών”; Τι αντιπροσωπεύει αυτή η εικόνα για εσάς;

Αυτός ο πίνακας αποτελεί ακριβώς το παράδειγμα αυτού που μόλις περιέγραψα. Ο Ρέμπραντ απεικονίζει μια εξαιρετικά βίαιη στιγμή —τη στιγμή ακριβώς που ο Σαμψών τυφλώνεται από τους Φιλισταίους— με εκπληκτική ομορφιά. Κάτι που θα ήταν ανυπόφορο στην πραγματική ζωή γίνεται ανεκτό, ακόμη και όμορφο, στον μυθοπλαστικό χώρο. Και όχι μόνο ανεκτό: γίνεται κάτι μπροστά στο οποίο μπορούμε να θαυμάσουμε και να νιώσουμε δέος.

Πώς ορίζετε τη βία στη λογοτεχνία και στο θέατρο; Είναι πηγή πόνου, απόλαυσης ή και των δύο;

Πιστεύω ότι η βία σε κάθε καλλιτεχνική έκφραση είναι πάντοτε πηγή και των δύο. Παράγει αντικρουόμενα πάθη γιατί, από τη μία, αναγνωρίζουμε ότι είναι τρομερή, αλλά από την άλλη, την κοιτάζουμε με γοητεία ή περιέργεια. Συχνά μπορεί να νιώθουμε έλξη και αποστροφή ταυτόχρονα όταν βρισκόμαστε μπροστά σε ένα μόνο έργο. Υπάρχει μια αμφισημία, μια αντίφαση, την οποία βρίσκω βαθιά ενδιαφέρουσα.

Στην αρχή του Μάκβεθ, οι μάγισσες λένε: «Το καλό είναι κακό, και το κακό είναι καλό», και με έναν τρόπο μάς προειδοποιούν για το πόσο περίπλοκο είναι το όριο ανάμεσα στην ομορφιά και τον τρόμο, ανάμεσα στην απόλαυση και τον φόβο.

Πώς εντάσσεται αυτή η παράσταση μέσα στην τριλογία Εξομολογήσεις; Με ποιους τρόπους συνεχίζει ή επεκτείνει τα θέματα που παρουσιάστηκαν στα προηγούμενα έργα της σειράς;

Στο βιβλίο Εξομολογήσεις, αυτή η αυτομυθοπλαστική διάλεξη βρίσκεται στο κέντρο: ακολουθεί τη διάλεξη για την αγάπη, Divine Invention, και προηγείται της διάλεξης για τον θάνατο, Memento Mori. Τα τρία αυτά κείμενα ασχολούνται με όσα θεωρώ ότι είναι τα τρία μεγάλα θέματα που κατοικούν μέσα μας ως ανθρώπινα όντα.

Η αγάπη, η βία και ο θάνατος είναι τρεις ορμές που μας συνοδεύουν σε όλη μας τη ζωή. Και με κάποιον τρόπο, το βιβλίο υπονοεί ότι αυτά τα θέματα είναι στενά συνδεδεμένα. Αν και κάθε διάλεξη είναι αυτόνομη και ανεξάρτητη, είναι αλήθεια ότι συνδέονται βαθιά μεταξύ τους.

Ο Σέρχιο Μπλάνκο και η Ελλάδα

Πώς έχει επηρεάσει η σχέση σας με την Ελλάδα και τη σύγχρονη ελληνική θεατρική σκηνή την καλλιτεχνική σας πορεία και δημιουργική εξέλιξη;

Η σχέση μου με την Ελλάδα ξεκινά από την πιο πρώιμη παιδική μου ηλικία, γιατί η μητέρα μου ήταν μια μεγάλη ελληνίστρια. Από πολύ μικρός, ο αρχαίος ελληνικός κόσμος ήταν πάντα παρών στη ζωή μου. Στην πραγματικότητα, η πρώτη γλώσσα που άκουσα παράλληλα με τα ισπανικά ήταν τα Αρχαία Ελληνικά, γιατί όταν γεννήθηκα και στα πρώτα μου χρόνια η μητέρα μου ολοκλήρωνε τις σπουδές της. Όλη μου η παιδική ηλικία και η εφηβεία μου ήταν σημαδεμένες από αυτή την κουλτούρα.

Αργότερα, όταν μετακόμισα στο Παρίσι στα είκοσι μου, αυτός ο δεσμός έγινε ακόμη πιο ισχυρός. Από εκεί και πέρα, η μητέρα μου με επισκεπτόταν κάθε καλοκαίρι και ταξιδεύαμε μαζί στην Ελλάδα και σε διάφορα μέρη της Μεσογείου για να επισκεφθούμε αρχαιοελληνικά ερείπια. Με πήγαινε συχνά σε αρχαιολογικές ανασκαφές και περνούσαμε ολόκληρες μέρες εκεί μαζί. Το κάναμε αυτό επί τριάντα χρόνια. Πάντα λέω ότι ο δεσμός μου με την Ελλάδα ξεκίνησε όταν ήμουν ακόμη μέσα στη μήτρα της μητέρας μου.

Πάντα ένιωθα ότι οφείλω πολλά στην Ελλάδα και στον ελληνικό κόσμο. Και με έναν τρόπο, της οφείλω και την αυτοφιξιόν: ήταν εδώ, κατά τη διάρκεια μιας συγγραφικής κατοικίας στο νησί της Πάρου το 2008, που άρχισα να γράφω το πρώτο μου αυτοαναφορικό κείμενο—το πρώτο μου κείμενο στο οποίο ο εαυτός μου άρχισε σταδιακά να γίνεται μυθοπλασία. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι στη ζωή μου, όλα προέρχονται από την Ελλάδα…