ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΤΙ ΘΑ ΤΙΣ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΙΣ ΟΥΚΡΑΝΙΚΕΣ ΣΗΜΑΙΕΣ ΣΤΑ ΠΡΟΦΙΛ;

Τι εβδομάδα κι αυτή για τον Ντόναλντ Τραμπ όμως, ε; 

Ο άνθρωπος πρόλαβε: 

– Να βάλει την υπογραφή του σε νομοσχέδιο που υποχρεώνει το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ να δημοσιοποιήσει το πλήρες περιεχόμενο του φακέλου Έπσταϊν εντός 30 ημερών (σπινάροντας ένα ακόμα ήξεις αφήξεις του για την υπόθεση ως εξής: «ίσως η αλήθεια για τις σχέσεις των Δημοκρατικών μαζί του να αποκαλυφθεί σύντομα»)

– Να τραμπουκίσει, ενώ επιβιβαζόταν στο Air Force One, γυναίκα δημοσιογράφο που πήγε να τον ρωτήσει σχετικά με τα Epstein files, διακόπτοντάς την προσβλητικά “quiet, quiet piggy” («ήσυχα, ήσυχα γουρουνίτσα»)

– Να υποδεχθεί θερμά στον Λευκό Οίκο τον διάδοχο του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν και να τον υπερασπιστεί σθεναρά όταν δημοσιογράφοι τον ρώτησαν αν είχε εγκρίνει τη δολοφονία του ρεπόρτερ της Washington Post, Τζαμάλ Κασόγκι, το 2018. 

– Να φωτογραφηθεί με Κριστιάνο Ρονάλντο στο οβάλ γραφείο κι έπειτα να τον δεξιωθεί στην ανατολική αίθουσα του Λευκού Οίκου, μαζί και με τον πρόεδρο της FIFA, Τζιάνι Ινφαντίνο, τον Ιλον Μασκ και τον CEO της Apple, Τιμ Κουκ, μεταξύ άλλων επισήμων.

– Να τραμπουκίσει κι άλλη γυναίκα δημοσιογράφο όταν -στο περιθώριο των δηλώσεων με τον πρίγκιπα- τον ρώτησε γιατί δεν επισπεύδει τη διαδικασία για τα αρχεία Έπσταϊν. Την αποκάλεσε «απαίσια ρεπόρτερ», όπως κι «απαίσιο δίκτυο» το ABC του οποίου ήταν απεσταλμένη, απειλώντας απροκάλυπτα ότι ίσως πρέπει να επανεξεταστεί η άδεια του να εκπέμπει. 

– Να συναντηθεί με τον νέο δήμαρχο της Νέας Υόρκης, Ζόραν Μαμντάνι, στον Λευκό Οίκο και να χάρισει το viral στιγμιότυπο όταν του έδωσε την άδεια «ναι, μπορείς να συνεχίσεις να λες ότι είμαι φασίστας», βγάζοντας τον από τη δύσκολη θέση μπροστά στις κάμερες.

Είδατε; Αν έχεις πρόγραμμα, και είσαι σε τέτοιο αυταρχικό οίστρο, όλα τα προλαβαίνεις.

Όμως το αποκορύφωμα, και το πιο σοβαρό απ’ όλα, ήταν η δημοσιοποίηση του «σχεδίου Τραμπ» με τα 28 σημεία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Στο πρότυπο, αλλά και όχι ακριβώς, της ανάλογης πρωτοβουλίας που -υποτίθεται- έφερε κατάπαυση πυρός στη Γάζα. (Οι νεκροί Παλαιστίνιοι από ισραηλινά πυρά, βέβαια, μετά την «εκεχειρία» της 3ης Οκτωβρίου ξεπερνούν τους 300.)

Βασικά του σημεία: αναγνώριση της κυριαρχίας της Ουκρανίας με περιορισμό του στρατού της κι απαγόρευση ένταξής της στο ΝΑΤΟ, εκλογές εντός 100 ημερών, Συμβούλιο Ειρήνης που θα επιτηρεί τη συμφωνία, ανταλλαγή αιχμαλώτων, απελευθέρωση κρατουμένων κι άμεση κατάπαυση του πυρός. 

Ο Τραμπ για άλλη μια φορά ανέλαβε την πρωτοβουλία των κινήσεων, οι Ευρωπαίοι ηγέτες, σύμφωνα με το ρεπορτάζ των ημερών, σχεδόν «το έμαθαν από τις εφημερίδες». Χωρίς συμμετοχή στη διαμόρφωση του σχεδίου, βρίσκονται πάλι περίπου προ τετελεσμένων. Το διακύβευμα, άλλωστε, του τερματισμού του πολέμου είναι πολύ ισχυρό, τόσο ουσιαστικά όσο κι επικοινωνιακά, για να σταθεί κανείς στα επιμέρους. 

Ότι είναι δηλαδή, αν επιτευχθεί, μια συμφωνία απόλυτα προνομιακή για τον εισβολέα. Ένα ντιλ που αντανακλά το δίκαιο του ισχυρού, δηλαδή της Ρωσίας, περίπου ευλογώντας την απόφαση του Πούτιν να κουρελιάσει το διεθνές δίκαιο πριν περίπου τέσσερα χρόνια. 

Στο «σχέδιο των 28 σημείων» συμπεριλαμβάνεται επίσης η αναγνώριση της Κριμαίας, του Λουχάνσκ και του Ντονέτσκ (που θα δημιουργηθεί αποστρατικοποιημένη ζώνη) ως de facto ρωσικών περιοχών. Τέσσερα χρόνια μετά, δηλαδή, η Ουκρανία παραχωρεί εδάφη, αποδυναμώνεται αμυντικά και βασίζει την ασφάλειά της στην επιτήρηση του σχεδίου από ένα Συμβούλιο που, όπως και στη Γάζα, θα ελέγχεται βασικά από τους Αμερικανούς. Η πλήρης αμνηστία δε, που προβλέπει το σχέδιο, απομακρύνει και τη διερεύνηση πιθανών εγκλημάτων πολέμου που συνέβησαν στο περιθώριο των συγκρούσεων. 

Πού είναι οι κόκκινες γραμμές για τις οποίες φωνάζει η Ευρώπη (και η Δύση γενικότερα) από τον Φεβρουάριο του 2022 κι έπειτα; Έχει απομείνει κανείς to #StandWithUkraine; Υπάρχει κανένας φίλος για τον Ζελένσκι στο δωμάτιο των διαπραγματεύσεων;

 

Ο ουκρανός πρόεδρος που επισκέφθηκε πρόσφατα και την Ελλάδα εξελίσσεται σε τραγική φιγούρα της υπόθεσης. Εξυμνήθηκε στη Δύση αρχικά ως «υπόδειγμα θάρρους», ακόμα και όταν φωτογραφιζόταν με τη σύζυγό του, από την Άνι Λίμποβιτς για λογαριασμό της Vogue ενώ ο πόλεμος συνεχιζόταν. Λοιδορήθηκε από τη ρωσική προπαγάνδα ακόμα και ως «ναρκομανής». ΚΙ όσο ο καιρός περνούσε, οι φίλοι του λιγόστευαν και η θέση του γινόταν όλο και πιο δυσχερής, με αποκορύφωμα το bullying που δέχθηκε μπροστά στις κάμερες από Τραμπ και Τζ. Ντ. Βανς τον περασμένο Φεβρουάριο στον Λευκό Οίκο γιατί «όλο ζητάει, χωρίς να έχει πει ούτε ένα ευχαριστώ». 

Στο πρόσωπό του καθρεφτίζεται και η στάση της Δύσης απέναντι στον ουκρανικό λαό. Η Ουκρανία από εμβληματικό πεδίο αλληλεγγύης διολίσθησε σε πρόβλημα. Με τόσο σημαντικές παράπλευρες συνέπειες (ακρίβεια, πληθωρισμός κτλ.) που βοήθησαν στο να πέφτουν η μία δυτική κυβέρνηση μετά την άλλη. Εκατομμύρια άνθρωποι έδειξαν τα ανθρωπιστικά αντανακλαστικά τους και στάθηκαν από την πρώτη στιγμή στο πλευρό των Ουκρανών. Με τη συνηθισμένη performative χορογραφία στα σόσιαλ μίντια αλλά και με ουσιαστική διαμαρτυρία σε διάφορα μέρη του κόσμου. Γρήγορα, όμως, αυτη κι αυτή η αντανακλαστική αλληλεγγύη έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης και μετατράπηκε σε μικροπολιτική εσωτερικής κατανάλωσης. 

Το είδαμε, κατεξοχήν, και στη χώρα μας. Αστυνόμους του δημόσιου διαλόγου να κατηγορούν ως «πουτινάκια» όσους εξέφραζαν εξαρχής τις επιφυλάξεις τους για την υποκριτική ευρωπαϊκή στάση (που από τη μία καταδικαζε κι από την άλλη συνέχιζε, κρυφά ή φανερά, να κάνει μπίζνες με τη Ρωσία) ή έβλεπαν ότι το τέλος δε θα είναι καλό όπως και τελικά διαφαίνεται σήμερα. Κυνηγούς κεφάλων να ξεφωνίζουν καλλιτέχνες, υποδεικνύοντάς τους πώς θα κάνουν αντιπολεμικές συναυλίες. Μαέστρους των αστοιχείωτων συμψηφισμών να βγάζουν «αλληλεγγυόμετρα» και να συγκρίνουν Ουκρανία και Γάζα, αγνοώντας πολύ βολικά ότι μετά την 7η Οκτωβρίου στη Γάζα δεν υπήρχε καμία πολεμική αναμέτρηση και τα θύματα ήταν αποκλειστικά άμαχοι. 

Ίσως γιατί τελικά είναι «κάτι πιο βαθύ που μας λερώνει». 

Από τη δεκαετία του ΄90 και μετά, αυτό που λέγαμε κάποτε κέντρο απορροφάται από τη δεξιά ή προσπαθεί όλο και πιο πολύ να της μοιάσει – το τρίγωνο Κυριάκος Μητσοτάκης/ Κέντρο/ ΠΑΣΟΚ είναι ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα. Πολιτικοί και ψηφοφόροι που συντηρητικοποιήθηκαν ανέπτυξαν ένα φετίχ με την ευρωπαϊκή ιδέα («η πατρίδα μου η Ευρώπη» κτλ.) ως κάτι αμετακίνητο και υπεράνω κριτικής, ίσως γιατί στα νέα τους ιδεολογικά λημέρια δεν έβρισκαν και πολλά για να είναι περήφανοι. Κάθε σκεπτικισμός, λοιπόν, για την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία/ ακινησία/ αναποτελεσματικότητα λογίζεται ως ύποπτος, αν όχι εγκάθετος. 

Σήμερα όμως η Ευρώπη «πουλάει» την Ουκρανία. Είτε γιατί αγουροξυπνημένη πληροφορήθηκε ότι «ο Τραμπ το έλυσε το πρόβλημα», είτε γιατί τα συμφέροντά της ταιριάζουν καλύτερα με την επόμενη μέρα που ξημερώνει.

Έτσι κι αλλιώς, η κουβέντα έχει μετατοπιστεί. Στους εξοπλισμούς. Οι υπουργοί Εθνικής Άμυνας, Ελλάδας και Γερμανίας, μιλάνε δημοσίως για «τελευταίο ειρηνικό καλοκαίρι» και «σημαίες πάνω σε φέρετρα» σε μια εντελώς ανεύθυνη προφητεία πολέμου (που όλοι ελπίζουμε να μην αποδειχθεί αυτοεκπληρούμενη). Και η Σύνοδος του ΝΑΤΟ στη Χάγη, το περασμένο καλοκαίρι, κατέληξε σε δέσμευση των συμμάχων να ξοδεύουν το 5% του ΑΕΠ τους σε αμυντικές δαπάνες. Γιατί, αλίμονο, αν κάτι μας έχουν δείξει οι τελευταίες εβδομάδες/μήνες/χρόνια σε Ουκρανία, Γάζα, Ιράν και συνολικά στη Μέση Ανατολή, είναι ότι αντί για αυτοσυγκράτηση, κοινωνικές δαπάνες και τήρηση των κανόνων του διεθνούς δικαίου, αυτό που χρειαζόμαστε είναι περισσότερο στρατό και όπλα.

Και τώρα, λοιπόν, τι θα τις κάνουμε τις ουκρανικές σημαίες στα προφίλ; Ίσως ανεμίσουν ξανά όταν ο Ντόναλντ Τραμπ πάρει το Νόμπελ Ειρήνης.