FREDDIE AT THE OPERA – 50 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ “ΓΕΝΝΗΣΗ” ΕΝΟΣ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΟΣ

Σαν σήμερα, μισό αιώνα πριν, στις 24 Αυγούστου του 1975, οι Queen έφτασαν στο Monmouthshire της νοτιοανατολικής Ουαλίας για να ξεκινήσουν στα Rockfield Studios την ηχογράφηση του τέταρτου άλμπουμ τους, του αριστουργηματικού LP “A Night at the Opera”. Όχι ότι χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη αφορμή για να “κυλήσει” κάποιος στα αυλάκια ενός από τα κορυφαία βινύλια του ροκ, αλλά αφού βρέθηκε στο δρόμο μας, την αναφέρουμε.

Σε αυτό το μικρό αφιέρωμα του Magazine δεν θα αναλύσουμε τον δίσκο, θα ήταν τελείως περιττό, έως και ανάγωγο. Όμως μπορούμε να προσπαθήσουμε να “περιγράψουμε” το πλαίσιο της εποχής, τις επιρροές, τα μικρά μυστικά, τις πηγές της έμπνευσης, τις διαφορετικές μουσικές αναζητήσεις, την εφευρετικότητα, τις αυθεντικές, προσεκτικά δουλεμένες, φόρμες. Όχι μόνο για τους φίλους των Queen, αλλά για όλους εκείνους που μπορούν να θαυμάσουν τη δημιουργική τελειότητα ενός έργου τέχνης.

ΟΙ QUEEN ΠΡΙΝ ΤΟ “A NIGHT AT THE OPERA”

Το “A Night at the Opera” υπήρξε σταθμός όχι μόνο του ροκ, αλλά ολόκληρης της σύγχρονης μουσικής. Σε ένα παλαιότερο κείμενο είχα γράψει σχετικά: “Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια πανδαισία ηχοχρωμάτων, ένα έπος στο οποίο ο λυρισμός του progressive συναντάει το παθιασμένο hard ροκ σε μια υπέροχη διαδρομή αναζήτησης του τέλειου, σε ένα LP που αποτελεί σταθμό στην κατάκτηση μιας ακούραστης ευφορίας μέσα από πολύπλοκες δομές, οι οποίες βγάζουν στο προσκήνιο όλη την αυθεντική εφευρετικότητα των Mercury, May, Deacon και Taylor”. Ας αφήσουμε όμως το προσκήνιο και ας περάσουμε στο παρασκήνιο.

Στο τέλος του 1974 κυκλοφόρησε το τρίτο άλμπουμ των Queen, με την ονομασία “Sheer Heart Attack” και την πρώτη πολύ μεγάλη επιτυχία τους, το “Killer Queen”. Τους επόμενους μήνες, η μπάντα απομακρύνθηκε από τα στούντιο και έκανε τα δικά της. Ο Τζον Ντίκον παντρεύτηκε και ο Μπράιαν Μέι απομονώθηκε στην Τενερίφη, όπου παρακολούθησε σεμινάρια αστρονομίας! Στη συνέχεια πήγαν όλοι μαζί για διακοπές στη Χαβάη και μετά από μια σύντομη τουρνέ στην Ιαπωνία, ήρθε ή ώρα για την καινούργια τους ηχογράφηση.

ΤΟ ΑΚΡΙΒΟΤΕΡΟ LP ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΡΟΚ

Η μπάντα χρησιμοποίησε επτά διαφορετικά στούντιο, ξεκινώντας αρχικά με πρόβες, πρώτα σε έναν αχυρώνα στο Surrey (το μετέπειτα Ridge Farm Studio) και στη συνέχεια σε ένα νοικιασμένο σπίτι στο Kington του Herefordshire. Οι Queen είχαν αλλάξει πρόσφατα δισκογραφική εταιρεία και ατζέντη, ο οποίος έπεισε την ΕΜΙ να ξοδέψει ένα καράβι λεφτά για την παραγωγή και να μην υπολογίσει το κόστος. Ήδη λοιπόν, πριν ηχογραφηθεί ο δίσκος, είχε καταρρίψει ένα ρεκόρ, αυτό του πιο ακριβού άλμπουμ στην ιστορία του ροκ μέχρι τότε.

Υπολογίζεται ότι το συνολικό κόστος ανήλθε στις 40.000 λίρες στερλίνες, ποσό που αντιστοιχεί σε μισό εκατομμύριο σημερινά ευρώ! Το απεριόριστο μπάτζετ που είχαν στη διάθεσή τους οι Queen, τους βοήθησε να δουλέψουν σχολαστικά πάνω στις πιο μικρές λεπτομέρειες της ηχογράφησης, επιλέγοντας διάφορα στούντιο, το κάθε ένα από αυτά για την ποιότητά του σε συγκεκριμένα πράγματα. Το “A night at the Opera” άρχισε να δημιουργείται στις 24 Αυγούστου του 1975 στα στούντιο Rockfield, στη νότια Ουαλία, με την εγγραφή της βάσης των τραγουδιών (πιάνο, μπάσο και τύμπανα).

ΗΧΟΓΡΑΦΩΝΤΑΣ ΣΕ 7 ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΣΤΟΥΝΤΙΟ

Στη συνέχεια η μπάντα μεταφέρθηκε στο Λονδίνο, όπου νοίκιασε συγχρόνως τέσσερα στούντιο (Olympic Sound Studios, Sarm Studios, Scorpio Sound και Lansdowne) καθώς και την αίθουσα συναυλιών Roundhouse. Έτσι λοιπόν, ο καθένας τους ηχογραφούσε το δικό του όργανο μόνος του, χωρίς να χρειάζεται να περιμένει τους υπόλοιπους να τελειώσουν το δικό τους κομμάτι. Το Rockfield είχε κορυφαία φήμη για την τελειότητα του ήχου του στην ντραμς, στο μπάσο και στα πλήκτρα, όμως, από την άλλη, οι Queen το θεωρούσαν ένα χάλι σε ό,τι αφορούσε τις φωνές.

Όλα τα φωνητικά ηχογραφήθηκαν στο Λονδίνο, με το Sarm να είναι το “αρχηγείο” της μπάντας στο τρίμηνο που διήρκεσε η ετοιμασία του δίσκου. Το Sarm διέθετε μια τέλεια ακουστική, αφού είχε σχεδιαστεί επί τούτου από έναν επαγγελματία πιανίστα, ενώ είχε χρησιμοποιηθεί πριν μερικά χρόνια για την ηχογράφηση του περίφημου μιούζικαλ “The Rocky Horror Picture Show”. Εκεί έγινε η τελική μίξη όλων των τραγουδιών και ηχογραφήθηκαν σχεδόν εξ ολοκλήρου τα “The prophet’s song” και “Death on two legs”.

Η ΕΜΠΝΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΚΡΑΟΥΤΣΟ ΜΑΡΞ

Το LP πήρε το όνομά του από μια ταινία των αδερφών Μαρξ, την κωμωδία του 1935, “A night at the Opera”, την οποία παρακολούθησαν ένα βράδυ όλα τα μέλη της μπάντας στο στούντιο, σε ένα διάλειμμα της ηχογράφησης. Οι Queen ήταν φαν των διάσημων κωμικών και έναν χρόνο αργότερα, εμπνεύστηκαν την ονομασία και του επόμενου άλμπουμ τους από μια άλλη ταινία των Μαρξ, το “A day at the races”. Ο τελευταίος επιζών από τα αδέρφια, ο Γκράουτσο, είχε καλέσει την τετράδα να τον επισκεφθεί στο σπίτι του στο Λος Άντζελες, κάτι που έγινε τον Μάρτιο του 1977, όπου οι Queen τραγούδησαν α καπέλα το “’39”.

Μέσα στο δίσκο συναντάει κανείς μια μοναδική ποικιλία ακουσμάτων, στιλ και απόψεων. Δώδεκα κομμάτια που το καθένα και όλα μαζί αναζητούν καινούργιους δρόμους σύνθεσης και πετυχαίνουν τη δημιουργία ενός αισθητικού συνόλου που από μόνο του αποτέλεσε ορόσημο και σταθμό στη σκηνή των 70s, καθηλώνοντας κυριολεκτικά τον ακροατή. Το “A Night at the Opera” είναι γεμάτο κομψές αρμονίες, ξεχωριστές τάσεις, οπερικές αντανακλάσεις, progressive μοτίβα, hard rock επιρροές.

11 ΔΙΑΜΑΝΤΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΕΡΓΟ ΤΕΧΝΗΣ

Όλα αυτά πλαισιωμένα από μια ιδιοφυή μουσικότητα που ακτινοβολεί μέσα από κάθε νότα μια θαυμαστή ωριμότητα εναλλαγής στα διαφορετικά “μέτωπα” της σύνθεσης, των στίχων και της εκτέλεσης. Ο Μέι προσφέρει το ονειρικό prog αριστούργημα “The Prophet’s song” και το sciffle “’39”, ο Τέιλορ το “I’m in love with my car”, ο Ντίκον το “You are my best friend”, όμως ο Μέρκιουρι ξεπερνάει κάθε γνωστό σύνορο φλερτάροντας με μια ταυτότητα εναλλακτικής εφευρετικότητας που αγγίζει την τελειότητα. Τα υπέροχα “Death on two legs”, “Lazing on a Sunday afternoon”, “Seaside rendezvous” και “Love of my life” ανοίγουν απλώς το δρόμο.

Προετοιμάζουν για την επερχόμενη μαγεία στο τέρμα μιας ατελείωτης διαδρομής γεμάτης έμπνευση και αυθεντικότητα, το εκρηκτικό Bohemian Rhapsody. Αν ο Μέρκιουρι είχε συνθέσει μόνο αυτό το τραγούδι-ηχητικό έργο τέχνης, θα ήταν (υπέρ)αρκετό για να περάσει στην αθανασία. Το ξεκίνημα πάνω σε ένα υπέροχα μελωδικό progressive χαλί, αμέσως μετά το οπερετικό ιντερλούδιο και στο τέλος το hard rock, όλα αυτά δομημένα με τέτοιο τρόπο ώστε να ενσωματώνουν ευαισθησία, δύναμη, έκρηξη και πάθος στον υπερθετικό βαθμό.

“BOHEMIAN RHAPSODY”, ΕΝΑ ΡΟΚ ΟΡΟΣΗΜΟ

Το Bohemian Rhapsody αποτελεί ορόσημο στην πορεία των Queen και του Φρέντι. Αλλά και έναν από τους πιο πολυσύχναστους “σταθμούς” του ροκ. Έναν σταθμό που βρίσκεται πάνω σε πολλαπλά σταυροδρόμια, “μπερδεύοντας” τον ακροατή με τον πιο κρυστάλλινο τρόπο. Μπορείς να ακολουθήσεις όποιο δρόμο επιθυμείς για να ανακαλύψεις τις διαφορετικές φόρμες, όμως κάθε μια από αυτές “ταιριάζει” μοναδικά με όλες τις υπόλοιπες σε ένα από τα πιο ξεχωριστά μουσικά παζλ της σύγχρονης μουσικής.

Μετά το “A Night at the Opera”, κανείς δεν μπόρεσε πια να αγνοήσει τους Queen. Κρατώντας το τέλειο “επιχείρημα” στα χέρια του, ο performer Μέρκιουρι ήταν ελεύθερος πλέον να προσφέρει όλες τις πτυχές της πολυδιάστατης προσωπικότητάς του: “Είναι αλήθεια, αγάπη. Είμαστε η πιο εξωφρενική μπάντα που υπήρξε ποτέ”, δήλωνε στους δημοσιογράφους, εξερευνώντας τα όρια της extravaganza και μιας σκηνικής παρουσίας που ξεχείλιζε ενέργεια, gay συμβολισμούς και ακουστική τελειότητα.

ΑΠΟ ΤΟ 1975, ΣΤΗΝ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ…

Το εντυπωσιακό εύρος της φωνής του Μέρκιουρι, η μοναδική του φυσική τοποθέτηση και οι υπέροχες εναλλαγές στο ερμηνευτικό του ύφος, από τον λυρισμό στο πιο σκληρό “χρώμα”, βρήκαν την τελειότερη εφαρμογή τους στο “A Night at the Opera”. Στα 29 του χρόνια, αυτός ο τεράστιος front-man, αλλά και οι τρεις βιρτουόζοι, πραγματικοί αρτίστες και ξεχωριστοί εγκεφαλικοί “παίκτες” που τον πλαισίωσαν, προσέγγισαν όλοι μαζί με έναν εξαιρετικά περίπλοκο τρόπο, μια νέα εποχή του ροκ, απαλλαγμένου μεν από την αθωότητα των 60s, αλλά θετικά “εγκλωβισμένου” μέσα και πέρα από την κατάκτηση μιας συνθετικής και ερμηνευτικής εξέλιξης, που οδήγησε σε όλα τα νέα μουσικά κινήματα των 70s και των 80s.

Θα μπορούσα να συνεχίσω να γράφω ασταμάτητα για το “A Night at the Opera”. Δεν έχουν όμως τόση σημασία οι πληροφορίες, όσο το ακουστικό “περιβάλλον” που δημιουργούν αυτά τα 43 λεπτά μιας πραγματικής υπέρβασης, που αν μη τι άλλο, είναι ολοζώντανη 50 χρόνια μετά τη γέννηση του άλμπουμ, με ζηλευτά δυνατούς και καθαρούς χτύπους καρδιάς. Ενός άλμπουμ που “πηγάζει αλλά και ταυτόχρονα εκβάλλει” στη μυθολογία του ροκ. Από το 1975, στην αιωνιότητα…

* Βίντεο: Queen – “A Night at the Opera”, full album (1975)

* Βίντεο: Queen – “Bohemian Rhapsody” (1975)