ΦΡΕΝΤ ΚΑΙ ΝΤΟΝΑΛΤ ΤΡΑΜΠ: Ο ΕΚΦΥΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ AMERICAN DREAM

«If you’re good at something, never do it for free». Joker, από την ταινία «Ο Σκοτεινός Ιππότης», 2008

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, με την επιστροφή εκατοντάδων χιλιάδων στρατιωτών στη Νέα Υόρκη, η προσιτή στέγαση έγινε επιτακτική ανάγκη. Τα περισσότερα φθηνά στεγαστικά έργα είχαν αφεθεί σε υποχρηματοδοτούμενους κρατικούς και δημοτικούς φορείς. Όταν όμως η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Στέγασης (FHA) μπήκε στο παιχνίδι με δάνεια και επιδοτήσεις, από τους πρώτους που έσπευσαν να επωφεληθούν ήταν ο γιός ενός Γερμανού μετανάστη από το Παλατινάτο, ο Φρεντ Τραμπ. Ο Τραμπ έβγαλε περιουσία όχι μόνο από την κατασκευή των έργων, αλλά και από τα ενοίκια: και εργολάβος και ιδιοκτήτης.

Την εποχή αυτή λοιπόν, στα τέλη του 1950, ο Γούντι Γκάθρι, από τους διασημότερους τροβαδούρος της αμερικάνικης folk, υπέγραψε ένα συμβόλαιο ενοικίασης ενός νέου διαμερίσματος στο συγκρότημα Beach Haven, στο Μπρούκλιν. O ένας συμβαλλόμενος, ο αντιφασίστας σοσιαλιστής Γκάθρι, συνθέτης της πιο ηχηρής έκκλησης για ισοπολιτεία στις ΗΠΑ και δημιουργός του χιλιοτραγουδισμένου “This Land Is Your Land”. Ο έτερος που υπογράφει είναι κάποιος που κάπως αλλιώς ερμήνευε το ”this land is for you and me”: o μεγαλοεργολάβος Φρεντ Τραμπ. Δύο Αμερικές σε ένα συμβόλαιο.

Η διετής παραμονή του Γκάθρι στο Beach Haven και η σχέση του με τον μεγιστάνα των ακινήτων των εξωτερικών συνοικιών της Νέας Υόρκης, ενέπνευσαν μερικά από τα πιο πικρά του γραπτά. Τα ανακάλυψε o Will Kaufman, ένας καθηγητής αμερικανικής λογοτεχνίας και τα παρουσίασε σε κείμενό του στο περιοδικό The Conversation (21/1/2016): ο εθνικός τροβαδούρος της Αμερικής αντιμέτωπος με αυτό που ο Kaufman ονομάζει «ρατσιστικά θεμέλια της αυτοκρατορίας ακινήτων των Τραμπ».

Ο Φρεντ Τραμπ θα ερευνηθεί από την αμερικανική Γερουσία το 1954 για αισχροκέρδεια με δημόσια συμβόλαια – μεταξύ άλλων, υπερκοστολογήσεις 3,7 εκατομμύρια δολαρίων αλλά και συνάμα τη συνομολόγηση ενός κώδικα για την αποφυγή πώλησης σπιτιών σε μαύρους σε λευκές περιοχές. Κάπως έτσι, το 1954 ο Γκάθρι έγραψε ένα τραγούδι για τον πατέρα του Αμερικάνου Προέδρου, το Old Man Trump, το οποίο ωστόσο ποτέ δεν ηχογραφήθηκε και την ύπαρξη του οποίου γνωρίζουμε από την έρευνα του Kaufman:

“I suppose that Old Man Trump knows just how much racial hate

He stirred up in that bloodpot of human hearts when he drawed that color line

Here at his Beach Haven family project

Beach Haven ain’t my home! No, I just can’t pay this rent!

My money’s down the drain, and my soul is badly bent!

Beach Haven is Trump’s Tower Where no black folks come to roam”

Το 1979, δημοσιεύθηκε ένα ρεπορτάζ για την real estate αυτοκρατορία των Τραμπ στο οποίο αποκαλύπτονται αγωγές που είχαν κατατεθεί από το Υπουργείο Δικαιοσύνης εναντίον των Τραμπ, το 1973 – τη χρονιά της φωτογραφίας – και πέντε χρόνια αργότερα. Η κατηγορία: «ρατσιστική συμπεριφορά από τους εκπροσώπους των Τραμπ» που «δημιούργησε σοβαρό εμπόδιο στην ισότητα ευκαιριών». Το πιο επιβαρυντικό στοιχείο προήλθε από τους ίδιους τους υπαλλήλους του Τραμπ καθώς επιβεβαίωσαν ότι οι αιτήσεις ταξινομούνταν με βάση το χρώμα των ενδιαφερομένων, ότι οι θυρωροί είχαν οδηγίες να αποθαρρύνουν τους μαύρους υποψηφίους ενώ υπήρξε ρητή εντολή του Φρέντ Τραμπ να μη νοικιάζονται διαμερίσματα σε μαύρους, και να ενθαρρύνονται οι ήδη μισθωτές να φύγουν.

Είναι η εποχή της φωτογραφίας. Τη χαζεύω και η πρώτη σκέψη που μου έρχεται είναι ότι ο Ντόναλτ Τραμπ είναι κάπως πιο ανθρώπινος από αυτό που βλέπουμε σήμερα στη μορφή του Προέδρου των ΗΠΑ. Στα όρια της πρόκλησης, θα έλεγα ότι είναι, οριακά, ως και συμπαθής. Είναι νέος, ατενίζει με αισιοδοξία την κάμερα, στα μάτια του διακρίνεται ένα σφρίγος και η όλη στάση του σώματος παραπέμπει εντελώς στο αμερικάνικο όνειρο να κατακτήσουμε τον κόσμο, χτίζοντας τη Νέα Υόρκη, Μπρούκλιν και Μανχάταν μαζί: “this land is our land” με τον πιο επιθετικά κτητικό τρόπο. Θα μου πεις κανείς: «Τι το όμορφο έχει αυτή η βουλιμία να κατακτήσει τον κόσμο ένας 28χρονος πάνω σε ένα χάρτη κατασκευών;». Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ εξάλλου δήλωσε υπερήφανα πως «η κληρονομιά μου έχει τις ρίζες της στην κληρονομιά του πατέρα μου.»

Δεν θέλω να παρεξηγηθώ. Έχω σίγουρα δει πολύ πιο συμπαθείς και όμορφες φυσιογνωμίες από τον Ντόναλτ Τραμπ του 1973. Όμως τον Τραμπ εδώ δεν τον συγκρίνω με τον Τσε Γκεβάρα ή τον Τζιμ Μόρισον, τον Μαντέλα ή τον Χριστό (αρίθμησα τυχαία μερικά εμπνευστικά πρόσωπα). Τον συγκρίνω με αυτό που είναι σήμερα 50 χρόνια μετά και τον συγκρίνω – αντικειμενικά μιας και βρίσκεται στη φωτογραφία – με τον πατέρα του δίπλα, τον θεμελιωτή της αυτοκρατορίας.

Σκέφτομαι πως η φοβερή φιγούρα του πατέρα Τραμπ είναι ό,τι πιο εγγύτερο στους κακούς της Gotham city των ταινιών του Batman, κυρίως αυτόν τον κλόουν Joker, τον ψυχοπαθή παλιάτσο που λατρεύει το χάος και προσπαθεί συχνά να αποδείξει ότι ο κόσμος είναι τρελός όσο κι αυτός. Κάτι ακριβώς με αυτό που εμπνέει το βλοσυρό ύφος του γερο-Τραμπ στη φωτογραφία του ΄73.

Ο Σκοτεινός Ιππότης (The Dark Knight) από τον οποίον τα λόγια με τα οποία ξεκίνησα βασίζεται στον χαρακτήρα του Batman και παρακολουθεί τον σούπερ ήρωα στην προσπάθειά του να πολεμήσει τη νέα απειλή της Gotham city (που δεν είναι άλλη από τη Νέα Υόρκη) η οποία φέρει το όνομα Joker. Η ταυτότητά του παραμένει μυστήριο σε όλη την ταινία, όμως ο Joker έχει τον ρόλο του πιο απειλητικού και επικίνδυνου «κακού» παλιάτσου του Batman.

Υπάρχει πάντα κάτι το αδιάγνωστα και σατανικά τρομακτικό στην εικόνα ενός παλιάτσου. Όταν εκλέχθηκε ο Ντόναλτ Τραμπ και τον είδαμε για δεύτερη φορά πρόεδρο, κοιτώντας τον τρόπο του και κυρίως τους τρόπους κάποιον συνεργατών του, όπως κατεξοχήν ο Ίλον Μασκ, μου έρχονταν εφιαλτικά στο μυαλό διαρκώς ο «κακός» Joker του Μπάτμαν. Και μετά, κοιτώντας αυτήν τη φωτογραφία βλέπει κανείς τις ρίζες του κακού και την εξέλιξή του. Τελικά το American dream μεταμορφώνει προς το χειρότερο. Εκφυλίζει και απανθρωποιεί. Το βλέπουμε τώρα που ο Αμερικάνος πρόεδρος των ΗΠΑ είναι ακόμη πιο επιθετική εκδοχή του Joker των ΗΠΑ από αυτήν που ήταν ο πατέρας του πριν μισό αιώνα.

Στον «Σκοτεινό Ιππότη», ο κακός των εγκάτων της Gotham λέει κάποια στιγμή “The only sensible way to live in this world is without rules” και για να μην αφήσει αμφιβολίες ως προς την ειλικρίνειά του συνεχίζει: “This city deserves a better class of criminal.”

Όντως…. Ο Ζοζέφ Ντε Μαίστρ, ένας συντηρητικός διανοητής του 18ου αιώνα το είχε πει κάπως αλλιώς: «Τα έθνη έχουν τους ηγέτες που τους αξίζουν».