Ο “ΛΑΒΩΜΕΝΟΣ” ΜΕΡΤΣ ΚΑΙ Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΗΜΕΡΑ ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑΣ-ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ

Ο Φρίντριχ Μερτς είναι πλέον και επισήμως καγκελάριος της Γερμανίας, μετά όμως από μία σοκαριστική ήττα στην πρώτη ψηφοφορία στο Bundestag.

Χριστιανοδημοκράτες και Σοσιαλδημοκράτες αλληλοκατηγορούνται για τις διαρροές. Η CDU δείχνει την αριστερή πτέρυγα και νεότερη γενιά της SPD και η SPD τα στελέχη της CDU, που δεν έχουν ενθουσιαστεί με την κατάργηση του φρένου χρέους στο γερμανικό προϋπολογισμό και τη δημοσιονομική χαλάρωση.

Ενώ τίθεται και το ερώτημα κατά πόσον ήταν τυχαίο ότι ο Μερτς που δήλωνε έτοιμος να σταθεί εκ μέρους της ΕΕ απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ υπέστη μία πρωτοφανή ταπείνωση. Για την οποία πανηγύρισε ιδίως η ακροδεξιά AfD, την οποία στήριξε στις εκλογές ευθαρσώς ο Ελον Μασκ. Ενώ ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο αντέδρασε στο χαρακτηρισμό της AfD ως εξτρεμιστικής οργάνωσης από την Υπηρεσία Πληροφοριών της Γερμανίας.

Φαίνεται όμως ότι η εξήγηση είναι πιθανότατα πολύ πιο απλή και έχει να κάνει με ταπεινά και προσωπικά κίνητρα: Ο Λαρς Κλινγκμπάιλ της (δεξιάς πτέρυγας της) SPD, που είναι ο νέος αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομικών στη νέα κυβέρνηση, φέρεται να άφησε εκτός της “μοιρασιάς” των θέσεων στο “μεγάλο συνασπισμό” πολλούς συντρόφους κυρίως της αριστερής πτέρυγας. Ενδεχομένως λοιπόν κάποιοι βουλευτές να θέλησαν να βγάλουν την προσωπική τους πικρία στην ψηφοφορία, χωρίς να περιμένουν όμως ότι θα συνέβαλαν στο να μην εκλεγεί με την πρώτη καγκελάριος για πρώτη φορά στην μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας.

Αυτό ίσως εξηγεί και πως όταν τελικά τα κόμματα συμφώνησαν η δεύτερη ψηφοφορία να γίνει την ίδια ημέρα (το γερμανικό Σύνταγμα δίνει προθεσμία 14 ημερών), ο Μερτς εξελέγη χωρίς άλλα παρατράγουδα. Ίσως επίσης να έλαβαν υπόψη τους οι βουλευτές πως εάν την επομένη ο Μερτς δεν επισκεπτόταν ως νέος καγκελάριος το Παρίσι όπως είχε προγραμματίσει, θα ξεσπούσε σοβαρή πολιτική κρίση όχι μόνο στη Γερμανία, αλλά σε όλη την ΕΕ.

Ο Μερτς όμως είναι λαβωμένος πολιτικά και το ερώτημα είναι πως θα κινηθεί τόσο στο εσωτερικό της Γερμανίας όσο και σε επίπεδο ΕΕ και γενικότερα στην εξωτερική πολιτική. Στο Βερολίνο θεωρούν (ή ελπίζουν) ότι ο εξευτελισμός της Τρίτης δεν θα επηρεάσει ουσιαστικά τη νέα γερμανική κυβέρνηση στην άσκηση πολιτικής, καθώς ούτως ή άλλως έχει να αντιμετωπίσει τις ίδιες προκλήσεις που είχε να αντιμετωπίσει και τη Δευτέρα. Αυτό βέβαια μένει να φανεί στην πράξη.

O Μητσοτάκης ποντάρει στον “φίλο Φρίντριχ”

Και στην Αθήνα παρακολουθούν φυσικά με ενδιαφέρον τις εξελίξεις στη Γερμανία. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν έχει κρύψει ότι λόγω και της πολιτικής συγγένειας της Νέας Δημοκρατίας με τους Χριστιανοδημοκράτες περιμένει μία καλύτερη συνεργασία με το Βερολίνο και να βρει ευήκοα τα ώτα του Μερτς.

Ο πρωθυπουργός συναντήθηκε με τον Γερμανό καγκελάριο στο περιθώριο της συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στις 29 Απριλίου στη Βαλένθια. Κατά τη συνάντηση, όπως και στην ομιλία του στην ολομέλεια του ΕΛΚ την επόμενη ημέρα, ο κ. Μητσοτάκης προειδοποίησε τη Γερμανία και την ΕΕ συνολικά για τους κινδύνους από μία ένταξη της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή άμυνα.

Το σενάριο η Τουρκία να αποκτήσει μία προνομιακή ειδική σχέση με την ΕΕ είναι καταστροφικό για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Και αυτό καθώς θα είχε όλα τα προνόμια χωρίς καμία από τις υποχρεώσεις σεβασμού του διεθνούς δικαίου, του ευρωπαϊκού κεκτημένου και της εδαφικής κυριότητας των κρατών μελών όπως η Ελλάδα και η Κύπρος. Η Άγκυρα επιδιώκει επίσης μερίδα από τα 150 δισ του πακέτου για αμυντικές επενδύσεις στο πλαίσιο του ReArm Europe και ήδη επιχειρεί να χρησιμοποιήσει την Ιταλία ως “Δούρειο Ιππο” για να… τρυπώσει. Και βέβαια θέλει να αγοράσει Eurofighter και δη εξοπλισμένα με πυραύλους Meteor.

Ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να συναντηθεί την ερχόμενη Τρίτη 13 Μαΐου με τον κ.Μερτς. Ο Έλληνας πρωθυπουργός θα είναι μάλιστα από τους πρώτους ξένους ηγέτες που θα δει ο νέος Γερμανός καγκελάριος, ο οποίος φυσικά πρώτα από όλα συναντήθηκε με τον Εμμανουέλ Μακρόν. Και φυσικά αναμένεται να θέσει και το ζήτημα της Τουρκίας εκ νέου, αλλά και να καλέσει τη Γερμανία να αλλάξει την αυστηρή της στάση όσον αφορά στην κοινή χρηματοδότηση κοινών αμυντικών έργων της ΕΕ αλλά και όσον αφορά στην ευρωπαϊκή δημοσιονομική πολιτική.

Τα Eurofighter και η γερμανική εμμονή στη λιτότητα (των άλλων)

Στην κοινοπραξία που κατασκευάζει τα Eurofighter μετέχουν: Η Ιταλία, την οποια πλευρίζει τώρα ο Ερντογάν. Η Μεγάλη Βρετανία (η οποία διακαώς επιθυμεί να κλείσει το deal με την Τουρκία, καθώς θα αφορά και την αγορά 40 μεταχειρισμένων δικών της αεροσκαφών). Η Γαλλία (που παρά τις ελληνικές αντιδράσεις μοιάζει να νίπτει τας χείρας της). Και η Γερμανία, στην οποία ελπίζει τώρα ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Από γερμανικής πλευράς θέλουν να καθησυχάσουν την Αθήνα, πως οι δηλώσεις Μερτς για τη σημασία της Τουρκίας στην άμυνα της Ευρώπης ήταν απλώς τυπικές. Ενώ υπενθυμίζουν ότι η CDU διαχρονικά εμπόδιζε την πώληση Eurofighter στην Άγκυρα και δεν βλέπουν να αλλάζει στάση στο συγκεκριμένο ζήτημα. Στο Βερολίνο επίσης μάλλον ενοχλούνται όταν η σχετική συζήτηση επικεντρώνεται στη στάση της Γερμανίας, δείχνοντας τη Γαλλία ως καθοριστικό παράγοντα για τους Meteor ως κατασκευάστρια χώρα.

Σημειωτέον ότι οι διαδικασίες πώλησης αμυντικού εξοπλισμού από τη Γερμανία σε τρίτες χώρες εκτός ΕΕ αφήνουν παράθυρο για τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, αλλά το παράθυρο αυτό είναι κλειστό για την Τουρκία.

Το έτερο μεγάλο θέμα που καίει την Αθήνα αφορά στη χαλάρωση της δημοσιονομικής θηλιάς σε επίπεδο ΕΕ. Το γεγονός ότι ο Μερτς αποδέχθηκε την κατάργηση του “φρένου χρέους” στο γερμανικό Σύνταγμα και σχεδιάζει μία οικονομική πολιτική με έμφαση στις επενδύσεις και την ανάπτυξη παρά στη δημοσιονομική αυστηρότητα, δημιουργεί ελπίδες στην Αθήνα.

Όμως δεν φαίνεται η νέα γερμανική κυβέρνηση να έχει διάθεση να ακολουθήσει αντίστοιχη πολιτική και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Παρότι ο νέος υπουργός Οικονομικών, Λαρς Κλινγκμπάιλ, προέρχεται όπως αναφέρθηκε από την SPD, είναι πρώτα… Γερμανός και μετά σοσιαλδημοκράτης. Και ζητήματα όπως ο κοινός δανεισμός ή ευρωομόλογο παραμένουν ταμπού για τους Γερμανούς πολιτικούς και της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς.

Βέβαια θα είναι δύσκολο να εξηγήσει ο Μερτς στους Ευρωπαίους εταίρους γιατί ενώ χαλαρώνει δημοσιονομικά στο εσωτερικό επιμένει στην αυστηρότητα στην ΕΕ. Αλλά οι Γερμανοί, σύμφωνα τουλάχιστον με τα στερεότυπα, δεν συγκινούνται εύκολα και δεν αλλάζουν έτσι απλά γνώμη.

Τι θέλουν οι Γερμανοί φίλοι μας για μεταναστευτικό και εξοπλιστικά

Δεν περιμένει όμως μόνο η ελληνική πλευρά αλλαγή στάσης από τη γερμανική. Αλλά και το Βερολίνο έχει προσδοκίες ή και… παράπονα από την Αθήνα.

Το πρώτο που απασχολεί και την κυβέρνηση Μερτς είναι το μεταναστευτικό/ προσφυγικό, το οποίο κάνει σημαία φυσικά η AfD. Αν και στην πραγματικότητα ο βαθύτερος λόγος που όλο και περισσότεροι Γερμανοί πέφτουν στα δίχτυα του λαϊκισμού της ακροδεξιάς (σαν να μην έχουν διδαχθεί τίποτα από το ίδιο τους το παρελθόν) δεν έχει να κάνει με την ξενοφοβία, αλλά με την υποβάθμιση υποδομών και κοινωνικών παροχών. Οι Γερμανοί πολίτες ιδίως στην επαρχία που δεν έχουν πλέον καλές δημόσιες συγκοινωνίες ή πρόβαση σε ιατρικές υπηρεσίες λόγω των περικοπών των προηγούμενων ετών νιώθουν ότι δεν εισακούγονται από την κυβέρνηση στο Βερολίνο.

Αλλά το μεταναστευτικό/προσφυγικό είναι ένα υπαρκτό θέμα και η νέα γερμανική κυβέρνηση αναμένεται να επιμείνει στην επιστροφή προσφύγων που πήραν άσυλο στην Ελλάδα πίσω στη χώρα μας. Μέχρι σήμερα οι επιστροφές αυτές ήταν ελάχιστες και γιατί η γερμανική νομοθεσία εμπόδιζε τις αρχές να αναζητήσουν ουσιαστικά τους πρόσφυγες των οποίων η άδεια ταξιδιού είχε λήξει. Η νομοθεσία όμως έχει αλλάξει. Ωστόσο θα πρέπει και η ελληνική πλευρά να αποδεχθεί τέτοιες επιστροφές και φυσικά δεν έχει ιδιαίτερη διάθεση η κυβέρνηση ούτε ο νέος υπουργός Μετανάστευσης, Μάκης Βορίδης.

Στην πραγματικότητα δε, το Βερολίνο θέλει να πιέσει την Αθήνα να μη δίνει εύκολα άσυλο ή να μην παρέχει άμεσα τη δυνατότητα ταξιδιών σε άλλες χώρες της ΕΕ, ώστε τουλάχιστον να σταματήσουν πρόσφυγες πχ από τη Συρία να έρχονται στην Ελλάδα για να πάρουν άσυλο με τελικό προορισμό τη Γερμανία.

Το δεύτερο ζήτημα για το οποιο η γερμανική πλευρά έχει τις δικές της προσδοκίες κατέστη προσφάτως εμφανές από το εξής: Στην αμυντική έκθεση DEFEA συμμετείχαν 18 γερμανικές αμυντικές εταιρείες. Στο Βερολίνο έχουν την απορία γιατί η τελευταία μεγάλη στρατιωτική αγορά της Ελλάδας από Γερμανία ήταν τα περίφημα υποβρύχια Παπανικολής, που ως γνωστόν… έγερναν. Και σε κάθε περίπτωση, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της άμυνας της ΕΕ αλλά και της Ασπίδας του Αχιλλέα και του ΜΠΑΕ, φιλοδοξούν να πάρουν μερίδιο της πίτας και οι γερμανικές αμυντικές βιομηχανίες.