ΣΕ ΠΟΙΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΝΑ ΤΑΞΙΔΕΨΕΙ ΕΝΑ ΛΟΑΤΚΙ+ ΑΤΟΜΟ ΤΟ 2025

Σε μια εποχή όπου η παγκόσμια κοινότητα θέλει να μιλά για ισότητα, αποδοχή και ανθρώπινα δικαιώματα, θα περίμενε κανείς πως τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα θα μπορούσαν να ζουν με ασφάλεια και αξιοπρέπεια σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Δυστυχώς, η πραγματικότητα παραμένει εντελώς διαφορετική: σε δεκάδες χώρες το να είσαι ΛΟΑΤΚΙ+ συνεχίζει να θεωρείται όχι απλώς ταμπού, αλλά έγκλημα –ένα «παράπτωμα» που μπορεί να επιφέρει νομικές διώξεις, φυλάκιση, ακόμα και θανατική ποινή.

Το 2025, παρά τις σημαντικές νίκες του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος σε αρκετά κράτη, υπάρχουν περιοχές όπου η αγάπη, η έκφραση της ταυτότητας και η ελευθερία να είσαι ο εαυτός σου θεωρούνται απειλές προς την «τάξη» ή την «παράδοση». Το αποτέλεσμα; Τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να χρειάζεται να σχεδιάζουν τα ταξίδια τους με αυξημένη προσοχή, να αποφεύγουν την ορατότητα και συχνά να θέτουν την ίδια τους τη ζωή σε κίνδυνο.

Σε αυτό το άρθρο εξετάζουμε ποιες χώρες, το 2025, θεωρούνται επικίνδυνες ή ακόμη και απαγορευτικές για ΛΟΑΤΚΙ+ ταξιδιώτες. Στόχος δεν είναι να καλλιεργήσουμε φόβο, αλλά να ενισχύσουμε την ενημέρωση και την πρόληψη. Δυστυχώς, δεν είναι αυτονόητο για κάθε άτομο να μπορεί να ταξιδεύει ελεύθερα και με ασφάλεια, χωρίς να κινδυνεύει απλώς και μόνο επειδή είναι ο εαυτός του.

Ο ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΛΟΑΤΚΙ+ ΣΧΕΣΕΩΝ

Οι νομικές κυρώσεις κατά της ερωτικής/σεξουαλικής δραστηριότητας μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου ποικίλλουν ανά χώρα ως προς το πεδίο εφαρμογής και την τελική εφαρμογή τους.

Σε ορισμένες χώρες, τιμωρούνται μόνο συγκεκριμένες σεξουαλικές πράξεις, ενώ σε άλλες οι νόμοι είναι πιο γενικοί και συχνά ασαφείς. Η πλειονότητα των χωρών αυτών ποινικοποιεί ρητά το σεξ μεταξύ ανδρών, μέσω νόμων για τη “σοδομία” και τα “αφύσικα αδικήματα”.

Οι ποινές κυμαίνονται από πρόστιμα έως ισόβια κάθειρξη, ακόμη και θανατική ποινή.

ΠΟΙΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΛΟΑΤΚΙ+ ΣΧΕΣΕΩΝ – ΟΙ 64 ΧΩΡΕΣ ΑΝΑ ΗΠΕΙΡΟ

ΑΣΙΑ

• Αφγανιστάν
• Μπαγκλαντές
• Μπρουνέι
• Μαλδίβες
• Ινδονησία
• Ιράν
• Ιράκ
• Κουβέιτ
• Λίβανος
• Μαλαισία
• Μιανμάρ
• Ομάν
• Πακιστάν
• Κατάρ
• Σρι Λάνκα
• Σαουδική Αραβία
• Σύρια
• Τουρκμενιστάν
• Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
• Παλαιστίνη
• Ουζμπεκιστάν
• Υεμένη

ΑΦΡΙΚΗ

• Αλγερία
• Μπουρούντι
• Καμερούν
• Τσαντ
• Κομόρες
• Αίγυπτος
• Ερυθραία
• Εσουατίνι
• Αιθιοπία
• Γκάνα
• Γκινέα
• Κένυα
• Λιβερία
• Μάλι
• Λιβύη
• Μαλάουι
• Μαυριτανία
• Μαρόκο
• Ναμίμπια
• Νιγηρία
• Σενεγάλη
• Σιέρρα Λεόνε
• Σομαλία
• Νότιο Σουδάν
• Σουδάν
• Τανζανία
• Γκάμπια
• Τανζανία
• Τυνησία
• Ουγκάντα
• Ζάμπια

ΚΑΡΑΪΒΙΚΗ ΚΑΙ ΑΜΕΡΙΚΗ

• Γρενάδα
• Γουιάνα
• Τζαμάικα
• Τρινιντάντ και Tομπάγκο
• Αγία Λούκια

ΩΚΕΑΝΙΑ

• Κιριμπάτι
• Παπούα Νέα Γουινέα
• Σαμόα
• Νήσοι Σολομώντα
• Τόνγκα
• Τουβαλού

ΟΙ 7 ΧΩΡΕΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ Η ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΤΙΜΩΡΕΙΤΑΙ ΜΕ ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ

Η Διεθνής Ένωση για ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, γνωστή ως ILGA ενημερώνει σχετικά με το νομικό καθεστώς ως προς την αντιμετώπιση των ατόμων αυτών στις διάφορες χώρες του κόσμου.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις είναι παράνομες σε 64 χώρες, ενώ σε 7 χώρες τιμωρούνται με θανατική ποινή.

Συγκεκριμένα, με θάνατο τιμωρείται η ομοφυλοφιλία στη Μαυριτανία, το Μπρουνέι, τη Νιγηρία, την Ουγκάντα, τη Σαουδική Αραβία, το Ιράν και την Υεμένη.

Αναλυτικά:

Μπρουνέι: Το σουλτανάτο του Μπρουνέι εφαρμόζει ένα διπλό νομικό σύστημα, με το κοινό δίκαιο και το δίκαιο της Σαρία να λειτουργούν παράλληλα. Σύμφωνα με το άρθρο 82 του διατάγματος του Ποινικού Κώδικα Syariah (SPCO) (2013), η θανατική ποινή μπορεί να επιβληθεί για πράξεις “σοδομίας”. Το άρθρο 92 παράγραφος 3 ποινικοποιεί τις λεσβιακές πράξεις, οι οποίες μπορούν να επιφέρουν χρηματική ποινή, φυλάκιση έως 10 ετών, μαστίγωμα ή συνδυασμό αυτών. Το άρθρο 377 (Κεφάλαιο 22) του κοσμικού Ποινικού Κώδικα (1951) ποινικοποιεί τα “αφύσικα αδικήματα”, που ορίζονται ως “σαρκική συνουσία ενάντια στην τάξη της φύσης με οποιονδήποτε άνδρα, γυναίκα ή ζώο”. Το 2017, το Διάταγμα του Ποινικού Κώδικα (Τροποποιητικό) (2017) αύξησε την ποινή για καταδίκη σύμφωνα με το άρθρο 377 του κοσμικού Ποινικού Κώδικα σε φυλάκιση για περίοδο που δεν υπερβαίνει τα 30 χρόνια και μαστίγωμα. Προηγουμένως, η ποινή ήταν φυλάκιση έως και 10 ετών και πρόστιμο.

Ιράν: Το 1991, οι νομοθέτες ενέκριναν ένα νέο Ισλαμικό Ποινικό Κώδικα, για μια πενταετή δοκιμαστική περίοδο και αργότερα τον ανανέωσαν για περιόδους πέντε και δέκα ετών. Αυτός ο Κώδικας επέφερε τη θανατική ποινή για “σοδομία”, που αφορά τις σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ ανδρών. Το Ιράν ποινικοποιεί τη σεξουαλική δραστηριότητα μεταξύ ανδρών, επιβάλλοντας θανατική ποινή, αλλά και τη σεξουαλική δραστηριότητα μεταξύ γυναικών, η οποία τιμωρείται με μαστίγωμα.

Μαυριτανία: Οι συναινετικές σεξουαλικές πράξεις ομόφυλων ατόμων ποινικοποιούνται σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα που βασίζεται στη Σαρία (1983) ως “άσεμνες πράξεις” ή “πράξεις κατά της φύσης”. Σύμφωνα με το άρθρο 308 του Ποινικού Κώδικα της χώρας, οι άνδρες τιμωρούνται με θανατική ποινή και συγκεκριμένα με δημόσιο λιθοβολισμό. Οι γυναίκες υπόκεινται σε “διορθωτική ποινή φυλάκισης” από 3 μήνες έως 2 χρόνια και χρηματική ποινή, σύμφωνα με το άρθρο 306.

Νιγηρία: Το ποινικό δίκαιο της Νιγηρίας βασίζεται σε μια σειρά από διαφορετικά νομικά πλαίσια. Σε κρατικό επίπεδο, ομοσπονδιακό και εθιμικό ή θρησκευτικό, αυτά τα πλαίσια διαδραματίζουν ποικίλους ρόλους στην ποινικοποίηση των συναινετικών σεξουαλικών πράξεων μεταξύ των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Η Νιγηρία ποινικοποιεί τη σεξουαλική δραστηριότητα μεταξύ ανδρών, τη σεξουαλική δραστηριότητα μεταξύ γυναικών και την έκφραση φύλου των τρανς ατόμων, ενώ επιβάλλει τη θανατική ποινή.

Σαουδική Αραβία: Σύμφωνα με τους νόμους της χώρας, η ομοφυλοφιλία είναι ένα από τα πιο “ειδεχθή εγκλήματα”. Εκτός από τη θανατική ποινή, μπορεί να επιβάλλονται πρακτικές φυλάκισης, σωματικής τιμωρίας ή “μεταστροφής”. Η Σαουδική Αραβία ποινικοποιεί τη σεξουαλική δραστηριότητα μεταξύ ανδρών, τη σεξουαλική δραστηριότητα μεταξύ γυναικών και την έκφραση φύλου των τρανς ατόμων, ενώ επιβάλλει τη θανατική ποινή.

Ουγκάντα: Η νομοθεσία της Ουγκάντας ορίζει τη θανατική ποινή για “επιβαρυμένη ομοφυλοφιλία”, σε περιπτώσεις που το άτομο που καταδικάζεται είναι “κατά συρροή δράστης” (που έχει δηλαδή προηγουμένως καταδικαστεί ξανά για σεξουαλικές πράξεις με ενήλικο πρόσωπο που έχει συναινέσει). Επιπλέον, η θανατική ποινή επιβάλλεται όταν “το άτομο εναντίον του οποίου διαπράχθηκε το αδίκημα έχει προσβληθεί από ανίατη ασθένεια”. Σύμφωνα με τους ορισμούς του νόμου, για αυτή η διάταξη θα μπορούσε να εφαρμοστεί επιβολή της θανατικής ποινής εάν ένα από τα εμπλεκόμενα άτομα προσβληθεί από τον ιό HIV ως αποτέλεσμα της σεξουαλικής πράξης. Επιπλέον, σύμφωνα με τους νόμους, η θανατική ποινή θα μπορούσε να εφαρμοστεί όταν ένας από τους ενήλικες που εμπλέκονται “είναι άτομο με αναπηρία ή σε προχωρημένη ηλικία, ανεξάρτητα από την ικανότητά του να συναινέσει”. Η Ουγκάντα ποινικοποιεί τη σεξουαλική δραστηριότητα μεταξύ ανδρών, τη σεξουαλική δραστηριότητα μεταξύ γυναικών και την έκφραση φύλου των τρανς ατόμων, ενώ επιβάλλει τη θανατική ποινή.

Υεμένη: Η χώρα ποινικοποιεί τη “σοδομία”, η οποία ορίζεται ως “η πρωκτική επαφή ενός άνδρα με άλλον” και ορίζει ότι “και οι δύο σοδομίτες, είτε άνδρες είτε γυναίκες τιμωρούνται με 100 μαστιγώματα αν δεν είναι παντρεμένοι”. Για τους άνδρες, η νομοθεσία αναφέρει ότι “επιτρέπεται η επίπληξή τους με φυλάκιση για περίοδο που δεν υπερβαίνει το ένα έτος, τιμωρία με λιθοβολισμό μέχρι θανάτου εάν είναι παντρεμένοι”. Ο νόμος ποινικοποιεί επίσης τις λεσβιακές σεξουαλικές επαφές, οι οποίες ορίζονται ως “η συνουσία μεταξύ μιας γυναίκας και μιας άλλης”. Αυτή επιφέρει πιθανή ποινή φυλάκισης για περίοδο που δεν υπερβαίνει τα τρία χρόνια. Επιπλέον. υπάρχουν τιμωρίες που σχετίζονται με την “τιμή” και την “ντροπή”, ενώ ποινικοποιείται ομοίως η« “ανηθικότητα” και η “πορνεία”.

ΛΟΑΤΚΙ+ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ – ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Ο νέος “rainbow χάρτης” της Ευρώπης, όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος κυκλοφόρησε από την οργάνωση ILGA-Europe.

Ο συγκεκριμένος χάρτης αποτυπώνει το πού βρίσκεται κάθε χώρα της Ευρώπης σε σχέση με τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα που αφορούν, μεταξύ άλλων, στα εγκλήματα μίσους, στην αναγνώριση των τρανς, ίντερσεξ ατόμων κτλ.

Ο χάρτης δημοσιεύθηκε στα μέσα του περασμένου Μαΐου από την οργάνωση, με τα ευρήματα να παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον σχετικά με τις αλλαγές που σημειώθηκαν μέσα σε έναν χρόνο.

Ο χάρτης δεν αποτυπώνει απλώς τη νομική πρόοδο –λειτουργεί και ως πολιτικός καθρέφτης των κυβερνήσεων της Ευρώπης, αναδεικνύοντας τις ανισότητες, τις καθυστερήσεις αλλά και τις ευθύνες κυβερνήσεων στο πεδίο των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων.

Η κατάταξη βασίζεται σε ένα πλαίσιο κριτηρίων που αφορούν, μεταξύ άλλων:

– τη νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου,
– την προστασία από εγκλήματα και ρητορική μίσους,
– τα οικογενειακά δικαιώματα,
– την αναγνώριση των ίντερσεξ και τρανς ατόμων,
– καθώς και την πλήρη ένταξη στην κοινωνική και πολιτική ζωή.

Η ILGA-Europe επισημαίνει πως δεν αρκεί η ψήφιση προοδευτικών νόμων· εξίσου κρίσιμη είναι η εφαρμογή τους, η χρηματοδότηση σχετικών πολιτικών, αλλά και η ύπαρξη μηχανισμών παρακολούθησης και λογοδοσίας. Έτσι, ο χάρτης δεν μετρά μόνο υποσχέσεις, αλλά χειροπιαστά αποτελέσματα και θεσμικές πρακτικές.

Τα φετινά ευρήματα αναδεικνύουν σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των διαφορετικών περιοχών της Ευρώπης, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρείται στασιμότητα ή και οπισθοδρόμηση, ιδίως σε χώρες όπου η ακροδεξιά ατζέντα επηρεάζει την κυβερνητική πολιτική.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο χάρτης λειτουργεί ως εργαλείο πίεσης, υπενθυμίζοντας στις κυβερνήσεις ότι η ισότητα δεν είναι επιλογή ευκαιρίας ή πολιτικού κόστους, αλλά υποχρέωση απέναντι στους πολίτες και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η Ελλάδα καταλαμβάνει και φέτος την 7η θέση, όμως ο δρόμος προς την πλήρη ισότητα παραμένει μακρύς και σύνθετος, όπως υπογραμμίζεται και στις φετινές συστάσεις της ILGA για τη χώρα.

Ο “rainbow χάρτης” δεν είναι απλώς στατιστική. Είναι πολιτική πράξη και υπενθύμιση πως τα δικαιώματα δεν χαρίζονται -κατακτώνται, προστατεύονται και απαιτούν διαρκή αγώνα.

Ο ΦΕΤΙΝΟΣ ΧΑΡΤΗΣ

Στον φετινό χάρτη της ILGA-Europe, που αξιολογεί την κατάσταση των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων σε 49 ευρωπαϊκές χώρες, την κορυφή κατέλαβε για δέκατη συνεχή χρονιά η Μάλτα, με ποσοστό 89%, επιβεβαιώνοντας τον ρόλο της ως πρωτοπόρα στην προώθηση της ισότητας και της ένταξης.

Στη 2η θέση βρίσκεται το Βέλγιο με 85%, διατηρώντας σταθερά τη θέση της ως μία από τις πιο φιλικές προς τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα χώρες της Ευρώπης, κυρίως χάρη στο ισχυρό νομικό του πλαίσιο.

Ακολουθούν η Ισλανδία και η Δανία, δύο χώρες που διακρίνονται για την προοδευτική κοινωνική πολιτική τους και την προστασία της τρανς κοινότητας. Στη συνέχεια, η Ισπανία καταλαμβάνει την 5η θέση, ενώ στην 6η θέση συναντάμε τη Φινλανδία.

Υψηλές επιδόσεις (50%–89%)

Οι χώρες με τις υψηλότερες βαθμολογίες κατατάσσονται κυρίως στη Δυτική και Βόρεια Ευρώπη. Η Μάλτα (88.83%) διατηρεί την πρώτη θέση για 10η συνεχή χρονιά, επιβεβαιώνοντας την εξαιρετικά θετική εικόνα που έχει διαμορφώσει. Βέλγιο (85.31%), Ισλανδία (84.06%), Δανία (80.10%) και Ισπανία (77.97%) ακολουθούν, δείχνοντας σταθερότητα στην υψηλή αποδοχή. Η Ελλάδα εμφανίζεται στην 7η θέση με 69.18%, ελαφρώς χαμηλότερα από το περσινό 70.77%, αλλά παραμένει στην ίδια κατάταξη. Χώρες όπως η Γερμανία, η Νορβηγία, η Πορτογαλία και η Ολλανδία κινούνται επίσης σε υψηλά επίπεδα, με σκορ άνω του 63%.

Μεσαίες επιδόσεις (25%–49%)

Σε αυτό το εύρος βρίσκονται χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, των Βαλκανίων και της Κεντρικής Ευρώπης. Μαυροβούνιο (49.28%) και Κροατία (49.14%) αγγίζουν τα όρια της υψηλής κατηγορίας. Η Αλβανία (35.45%), η Σερβία, το Κόσοβο, η Κύπρος και η Βόρεια Μακεδονία παραμένουν σταθερά στο μεσαίο φάσμα. Η Τσεχία, η Σλοβακία, η Λετονία, η Λιχτενστάιν κινούνται κοντά στο 30%

Χαμηλές επιδόσεις (κάτω από 25%)

Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται κυρίως χώρες που δέχονται κριτική για έλλειψη ελευθεριών, αυταρχικές ή ακροδεξιές πολιτικές πρακτικές και καθυστερήσεις στην πρόοδο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ρωσία (2.00%) στην τελευταία θέση, Αζερμπαϊτζάν (2.25%), Τουρκία (4.75%) βρίσκονται στο κατώτατο άκρο της κατάταξης Ελαφρώς υψηλότερα, αλλά και πάλι σε χαμηλό επίπεδο, βρίσκονται χώρες όπως η Αρμενία, η Λευκορωσία και η Γεωργία.

ΤΙ ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η Ελλάδα παραμένει για ακόμη μια χρονιά στην 7η θέση, με ποσοστό 69,18%. Ωστόσο, αυτή η κατάταξη συνοδεύεται από μείωση σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, όπου η βαθμολογία της χώρας ήταν 70,77%. Παρότι εξακολουθεί να συγκαταλέγεται στις προοδευτικές χώρες της Ευρώπης όσον αφορά τη νομική προστασία των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, η πτώση αυτή φανερώνει στασιμότητα και καθυστέρηση στην εφαρμογή νέων μεταρρυθμίσεων.

Η ILGA-Europe, στην έκθεσή της, δεν περιορίζεται σε ποσοτικά δεδομένα, αλλά προχωρά και σε συγκεκριμένες συστάσεις προς την ελληνική πολιτεία, επισημαίνοντας τα σημεία όπου παραμένουν κενά ή αδυναμίες. Οι συστάσεις αυτές δεν είναι απλώς τυπικές, αλλά στοχεύουν σε θεσμικές τομές που μπορούν να αλλάξουν την καθημερινότητα πολλών ανθρώπων.

 Η ILGA-Europe συνιστά στην Ελλάδα:

«Αναγνώριση της τρανς γονεϊκότητας, αναγνώριση της νομικής ταυτότητας φύλου του γονέα και ευθυγράμμιση με τις διαθέσιμες επιλογές φύλου». Η συγκεκριμένη πρόταση αντανακλά μια από τις σημαντικότερες εκκρεμότητες στον τομέα των οικογενειακών δικαιωμάτων. Παρότι έχει γίνει πρόοδος στη νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου στην Ελλάδα, η τρανς γονεϊκότητα εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται με θεσμική ασάφεια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται πρακτικά προβλήματα για τις οικογένειες, που δεν έχουν πλήρη αναγνώριση σε νομικά έγγραφα ή στο οικογενειακό δίκαιο.

«Υιοθέτηση λεπτομερούς και πλήρως χρηματοδοτούμενου σχεδίου δράσης για την εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής για την ισότητα ΛΟΑΤΚΙ+, που θα περιλαμβάνει συγκεκριμένους στόχους, χρονοδιαγράμματα, κονδύλια του προϋπολογισμού και μηχανισμούς παρακολούθησης». Εδώ η ILGA-Europe τονίζει ότι δεν αρκεί η ύπαρξη ενός θεωρητικού πλαισίου για την ισότητα. Χρειάζεται συστηματική, οργανωμένη υλοποίηση με μετρήσιμα αποτελέσματα.

«Ανάπτυξη ενός δίκαιου, διαφανούς νομικού πλαισίου για τη νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου με βάση μια διαδικασία αυτοπροσδιορισμού και χωρίς καταχρηστικές απαιτήσεις (όπως μια ιατρικοποιημένη διαδικασία για τα ανήλικα άτομα ή ηλικιακό περιορισμό) και που θα επιτρέπει την αλλαγή ονόματος χωρίς εμπόδια, συμπεριλαμβανομένου κανενός ηλικιακού περιορισμού». Η ανάγκη για αυτοπροσδιορισμό χωρίς παρεμβάσεις ιατρικών επιτροπών ή περιορισμών ηλικίας είναι κρίσιμη. Παρόλο που η Ελλάδα έχει θεσμοθετήσει κάποιες διαδικασίες αλλαγής ταυτότητας φύλου, οι περιορισμοί που παραμένουν, ειδικά για τους ανήλικους, οδηγούν σε αποκλεισμό και επιπλέον ψυχολογική πίεση για πολλά τρανς άτομα.

Συνολικά, η εικόνα της Ελλάδας στον φετινό χάρτη είναι θετική, αλλά όχι επαρκής. Οι προτάσεις της ILGA-Europe είναι ρεαλιστικές, εφαρμόσιμες και καλύπτουν κρίσιμους τομείς που η χώρα οφείλει να προχωρήσει. Οι όποιες νομικές κατακτήσεις των τελευταίων ετών πρέπει να συνοδευτούν από θεσμική εμβάθυνση και κοινωνική στήριξη, ώστε να διασφαλιστεί ότι όλα τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα απολαμβάνουν ισότιμα δικαιώματα και αξιοπρέπεια στην καθημερινότητά τους.