ΦΑΙΗ ΞΥΛΑ – ΒΑΣΙΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ: ΕΔΩ, ΠΟΙΟΣ ΚΑΝΕΙ ΚΟΥΜΑΝΤΟ;

Είχα γνωρίσει τη Φαίη Ξυλά, αυτό το φωτεινό κορίτσι πριν από πάρα πολλά χρόνια: έχει ακόμη την ίδια λάμψη, την ίδια απαλότητα στον λόγο και στον τρόπο, μια συστολή που τώρα τη διαχειρίζεται με άλλη ωριμότητα, μια γλύκα παιδικά αυθεντική. Τον Βασίλη Χαραλαμπόπουλο, δεν είχα καταφέρει ποτέ μέχρι σήμερα, σε πάνω από 30 χρόνια δουλειάς, να τον έχω κάνει μία συνέντευξη. Είχα μεγάλη περιέργεια να βρεθώ απέναντι σε αυτό το χαρισματικό πλάσμα για το οποίο όλοι, μα όλοι χωρίς υπερβολή, θα πουν «Μα ναι, ρε συ! Αυτός πρέπει να είναι ένας υπέροχος άνθρωπος». Ε, λοιπόν, όταν οι «όλοι» συμφωνούν έχουν δίκιο. Εδώ πρόκειται για έναν τρυφερό, βαθιά ευαίσθητο και ευγενικό άνδρα, έναν ηθοποιό υψηλών αποδόσεων σε κάθε περίσταση, έναν άνθρωπο που ξέρει να «συντροφεύει» ανθρώπους με σεβασμό, διακριτικότητα και ένα χάδι συμπόνοιας.

Όταν η Φαίη είπε ότι την συγκινεί επί σκηνής, δάκρυσε λίγο μπροστά μας. Και εκείνος κατέβασε το κεφάλι. Μια σκηνή που είδα εκτός προγράμματος και δεν θα ξεχάσω.

Εχετε ξανασυναντηθεί στη σκηνή;

Φαίη Ξυλά: Εχουμε ξανασυναντηθεί παραπάνω από μία φορά και μάλιστα τη μία έχουμε ξανασυναντηθεί και στο ίδιο έργο.

Βασίλης Χαραλαμπόπουλος: Ήταν μία παράσταση που είχε κάνει πολύ μεγάλη επιτυχία το 2011, σε εποχή κρίσης μάλιστα. Ηταν μια παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης και το θετικό είναι ότι εδώ στην Αθήνα παίχτηκε μόνο στο Ηρώδειο και στην Πετρούπολη που σημαίνει ότι τώρα υπάρχει μεγάλο περιθώριο το ξαναδεί κόσμος που δεν είχε προλάβει.

Φ.Ξ.: Κι οι τρεις που είμαστε ίδιοι από την προηγούμενη παράσταση με το που το ακούσαμε, αισθανθήκαμε σαν να κάνουμε ένα reunion. Θέλαμε πάρα πολύ να την κάνουμε ξανά αυτή τη δουλειά, γιατί είναι μία παράσταση που αγαπήσαμε πολύ και φυσικά σήμερα έχει άλλο ενδιαφέρον και είναι διαφορετική – κάτι πολύ φυσιολογικό. Μπορεί να έχει την ίδια βάση και την ίδια ενέργεια αλλά η αλήθεια είναι ότι εμείς οι ίδιοι έχουμε αλλάξει: πώς θα γινόταν, λοιπόν, να μην είναι διαφορετική η παράσταση; Το ζούμε πάντως με πάρα πολύ κέφι.

Αλήθεια, Βασίλη, αυτή η αλλαγή πάνω σου με τα χρόνια σε κάνει πιο κλειστό και ελεγκτικό ή πιο ανοιχτό; Σαν άνθρωπο αλλά και στην υποκριτική.

Β.Χ.: Αυτό που στην πραγματικότητα έχει αλλάξει είναι ότι μπορώ πλέον να διαχειριστώ και να είμαι επιλεκτικός το πού θα είμαι πιο ανοιχτός και πού θα είμαι πιο κλειστός. Γιατί πριν από 14 χρόνια μπορεί να ήμουνα το ένα ή το άλλο χωρίς να το καταλαβαίνω πάντα. Τώρα θέλω να πιστεύω ότι έχω την ωριμότητα να διαχειρίζομαι έτσι τις καταστάσεις που έρχονται, σαν να μην είναι πολλές αυτές που θα έρθουν οπότε να τις χαίρομαι και να τις γεύομαι πολύ περισσότερο. Εννοείται κάνοντας και πάλι κάποια λάθη, αφού αλλιώς δε γίνεται.

Γιατί «σαν να μην είναι πολλές»;

Β.Χ.: Ξέρεις… όσο είσαι μεταξύ 20 και 30 χρονών, δεν σκέφτεσαι το χρόνο, δεν σκέφτεσαι ποτέ το Ω νομίζεις ότι είσαι συνέχεια στο Α. Όταν όμως τα πράγματα γύρω σου σε κάνουν να το βλέπεις το Ω το οποίο έρχεται μέσα από απώλειες ανθρώπων ή διάλυσης καταστάσεων, θες δε θες, λες «είμαι τυχερός που ζω ακόμα».

Σου κόβει τη φορά αυτό, Βασίλη;

Β.Χ.: Όχι, σε κάνει να συνειδητοποιείς ότι αυτό που έχεις να κάνεις δεν ξέρεις πόσο θα κρατήσει και τουλάχιστον γεύσου το, ζήστο και δώσε του την αξία που του αξίζει. Ένας λόγος, λοιπόν, που χαιρόμαστε ακόμα περισσότερο γιατί ξανακάνουμε αυτή την παράσταση είναι γιατί τότε ήμασταν τόσο νέοι, που παρότι την αγαπήσαμε, μπορεί να μην συνειδητοποιούσαμε την ομορφιά της. Τώρα όμως συνειδητοποιούμε πολύ καλύτερα το τι κάνει σε εμάς αυτή η παράσταση και το τι θα κάνει πραγματικά στον κόσμο που θα τη δει.

Εσύ Φαίη, πώς το βιώνεις αυτό το πέρασμα του χρόνου;

Φ.Ξ.: Θέλω να πιστεύω και εύχομαι πως εξελίσσομαι προς το καλύτερο. Φυσικά έχω πολύ δρόμο μπροστά μου για πολλά. Ο χρόνος δεν είναι κάτι που με τρομάζει ίσως γιατί από μικρή πάντα αισθανόμουν ότι δεν έχω πολύ χρόνο. Πάντα ένιωθα ότι δεν είναι πολύς και ότι πρέπει να χαρώ αυτό που κάνω – οπότε έχω σίγουρα μία διαφορετική αίσθηση από τον Βασίλη. Εκτιμώ και πράγματα από το παρελθόν χωρίς να τα κουβαλάω. Την παράσταση, δηλαδή, τη χαίρομαι τώρα σαν να την κάνω πρώτη φορά, γιατί έχω την αίσθηση ότι το παρελθόν τελείωσε οριστικά.

Θέλω πάντα να σκέφτομαι το μετά, έχω μία ανάγκη να ονειρεύομαι το μέλλον. Νομίζω ότι σε αυτό μας έχει βοηθήσει πολύ και η δουλειά μας. Αναγκαστικά ζεις το παρόν και οφείλεις να πας παρακάτω, να προχωρήσεις διότι είναι πολύ συγκεκριμένο το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο θα υπάρχεις κάπου. Πολλές φορές, δηλαδή, οι φίλοι μου απορούν με το πόσο γρήγορα μπορεί να ξεπεράσω κάτι που με πληγώνει – εγώ ξέρω πως αυτός είναι ένας μηχανισμός που σίγουρα έχω αναπτύξει στο θέατρο.

Β.Χ.: Ναι, η αλήθεια είναι ότι στο θέατρο γέννα και θάνατος είναι πολύ κοντά.

Είναι πάντως και άκρως ψυχοθεραπευτική η θεατρική διαδικασία. Ακόμα και για εμάς τους θεατές – πόσο μάλλον και για σας. Πόσο σε μετακινεί και πόσο σου εξηγεί τόσα πράγματα που δεν θα εξηγούσες στη ζωή!

Β.Χ.: Ισχύει ιδιαιτέρως για εμάς, αφού μπαίνουμε μέσα σε έναν άλλο χαρακτήρα, φοράμε θέλοντας και μη τα παπούτσια του και αυτό μας κάνει να νιώσουμε αρκετά που δεν θα ζούσαμε αλλιώς. Βλέπουμε πώς θα αντιδρούσε ο εαυτός μας σε συγκεκριμένες καταστάσεις αλλιώς από ό,τι θα έκανε στη ζωή του. Και αρκετές φορές, ωραία πράγματα που ζούμε μας καλμάρουν την ψυχή. Εγώ, ας πούμε, δεν θυμώνω πολύ εύκολα και δεν φωνάζω στη ζωή μου. Στο θέατρο όμως είναι πολύ ψυχοθεραπευτικό ότι μπορώ να δω τον Βασίλη να θυμώνει και να τρελαίνεται!

Σας ιντριγκάρει, λοιπόν, περισσότερο να κάνετε κάτι μέσα στον οποίο δεν βλέπετε τον εαυτό σας;

Β.Χ.: Νομίζω ότι αυτή ακριβώς είναι η πεμπτουσία της επιτυχίας ενός ηθοποιού: να καταφέρει να φθάσει στο σημείο που δεν θα αναγνωρίζει τον εαυτό του. Το άλλο λέγεται μανιέρα. Πέτυχα κάτι, δηλαδή, σε έναν ρόλο ή σε έναν χαρακτήρα και μου ζητάνε το ίδιο και το δέχομαι – με αυτόν τον τρόπο ακολουθείς μία πεπατημένη που είναι σαν να χτυπάς κάρτα. Το ωραίο είναι να κάνεις κάτι που είναι εκτός του αναμενόμενου «θέλω» του θεατή, γιατί ακούς τα «θέλω» τα δικά σου, αυτά που σε αγγίζουν και σε πάνω παρακάτω.

Μπορείς να θυμηθείς, Φαίη, ρόλους να σε έχουν ταρακουνήσει ιδιαιτέρως;

Φ.Ξ.: Μπορώ να θυμηθώ πολλούς επειδή πάντα προσπαθώ να κάνω πράγματα που έχουν κάτι να μου πουν, κάτι καινούργιο να μου βγάλουν – με έναν ονειρικό τρόπο κάθε ρόλος με μετακινεί. Και αυτό γιατί θα πρέπει να σκεφτώ στοιχεία που μπορεί να δεν τα αναγνωρίζω εν πρώτοις και πρέπει να ψάξω βαθιά μέσα μου να τα βρω. Και πάντα μου αρέσει περισσότερο ο ρόλος που έχω τώρα! Αυτός, εκείνη τη στιγμή, είναι ο καλύτερος!

Πες μου τώρα δυο λόγια για τον Βασίλη.

Φ.Ξ.: Για τον Βασίλη τι να σου πρωτοπώ; Εντάξει, ως ηθοποιός είναι υπέροχος, δεν το συζητάμε. Είναι και απίστευτος συνεργάτης, ένας πολύ γενναιόδωρος άνθρωπος, είναι ο καλύτερος θιασάρχης. Είναι ένα πολύ ιδιαίτερο ευαίσθητο πλάσμα και πολύ δοτικό. Για μένα είναι πάντα μεγάλη χαρά να δουλεύω με το Βασίλη. Επίσης, πρέπει να ομολογήσω πως ο Βασίλης μου προκαλεί ιδιαίτερη συγκίνηση όταν τον βλέπω να παίζει.

Και εσύ, Βασίλη, τι έχεις να πεις για τη Φαίη;

Β.Χ.: Η Φαίη είναι από τα ελάχιστα πρόσωπα που έχω γνωρίσει σ’ αυτόν τον χώρο που πατάει τόσο στέρεα στη γη. Εχει σοβαρότητα, αξιοπρέπεια και μία δύναμη που κινητοποιεί και καταφέρνει κάθε φορά άψογα αυτό που της ζητάει ο σκηνοθέτης.

Έχει έναν δικό της τρόπο, τον οποίο τον καταλαβαίνουμε, αλλά δεν μπορούμε να τον αγγίξουμε γιατί είναι δικός της και με αυτόν φέρνει τον ρόλο σιγά-σιγά στα μέτρα της. Με πολλή δουλειά από πίσω που μας εντυπωσιάζει. Είναι από τα πιο αξιοπρεπή, καλoσυνάτα πλάσματα που έχω γνωρίσει και πολύ ταλαντούχα φυσικά. Ούτως ή άλλως με το που συναντήθηκα με τον Γιάννη για το έργο, το πρώτο πράγμα που είπαμε ήταν ότι θα είναι οπωσδήποτε η Φαίη μας γιατί από τότε είχε δείξει τη δύναμή της. Είναι μεγάλη μου χαρά που θα συμπορευθούμε.

Να πω και εγώ με τη σειρά μου ότι έχω την χαρά να έχω απέναντι μου δύο ανθρώπους που και είναι στα φώτα και από πίσω, πάντα με μια γλύκα και την αξιοπρέπεια που σας χαρακτηρίζει. Αυτό το λέω για να πούμε το «γίνεται αλλιώς», έτσι δεν είναι;

Β.Χ.: Νιώθω ότι στην εποχή που ζούμε υπάρχει ένας απίστευτος βομβαρδισμός καταστάσεων και πραγμάτων που μας περικυκλώνουν και που μας κάνουν πολλές φορές να σκεφτούμε, «Συγγνώμη, αλλά κάνω εγώ λάθος ή όλοι οι άλλοι;»

Φ.Ξ.: Στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε;

Β.Χ.: Όταν όλα γυρίζουν με τέτοια ταχύτητα, τρέλα και υποκρισία γύρω μας, νομίζω ότι το μόνο που μας κρατάει ζωντανούς και λογικούς είναι να είμαστε ο εαυτός μας. Και να μην το χάνουμε αυτό. Ξέρεις στο πίσω μέρος του μυαλού μου, και όχι τόσο πίσω, μπορώ να σου πω ότι πλέον δεν ασπάζομαι καθόλου την αγωνία του ηθοποιού για το επόμενο βήμα και για το αν θα τον ακολουθεί ο κόσμος.

Εγώ λειτουργώ λίγο ανάποδα. Θα κάνω ένα βήμα και αν ο κόσμος δεν το θέλει, τότε θα πω «ας τελειώνω κι εγώ σιγά σιγά». Γιατί δεν θέλω να με αρρωστήσει το άλλο, δεν θέλω να πεθάνω από την αγωνία να είμαι κάπου ψηλά και αν είμαι, από τον φόβο μήπως πέσω.

Πρώτον, δεν νιώθω ποτέ ότι έχω φτάσει κάπου πολύ ψηλά. Κάθε φορά, δηλαδή, που τελειώνει κάτι, νιώθω ότι πάλι πρέπει να προσπαθήσω εξίσου. Σαν τον Σίσυφο. Και αυτή πιστεύω ότι είναι η πραγματικότητα για κάθε καλλιτέχνη. Στην πραγματικότητα κουβαλάμε ένα βράχο, νομίζουμε ότι φτάνουμε στην κορυφή αλλά ξαφνικά αυτός ο βράχος βρίσκεται κάτω και πρέπει ξανά να τον κουβαλήσουμε και να ξανανέβουμε. Αν το συνειδητοποιήσουμε αυτό θα ηρεμήσει το μέσα μας και απλώς θα φροντίσουμε να κουβαλάμε αυτόν τον βράχο με ωραίες παρέες να μας βοηθούν.

Φ.Ξ.: Συμφωνώ απόλυτα με τον Βασίλη. Το να είσαι δηλαδή στο κέντρο σου και να προσπαθείς να μην παρασύρεσαι, να μην αλλοιώνεσαι από ό,τι συμβαίνει γύρω σου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κλείνεσαι, είναι σωτήριο.

Μπορεί κάποιος να πει ότι τα λέτε αυτά γιατί είστε «χορτασμένοι».

Φ.Ξ.: Να ξέρετε ότι τη δόξα και τα χρήματα στη δουλειά μας τα χάνεις από τη μία μέρα στην άλλη. Για μένα, ούτως ή άλλως, η μεγαλύτερη αξία στη ζωή μου είναι οι άνθρωποι που έχω δίπλα μου και αγαπώ και το να είμαι καλά με τον εαυτό μου. Όταν αυτό συμβαίνει, τότε λειτουργούν όλα καλά με έναν μαγικό τρόπο.

Έχεις αδέλφια Φαίη; Το ρωτάω γιατί έχεις αναφέρει πολλές φορές τους φίλους. Και εγώ που είμαι μοναχοπαίδι έχω πολλούς. Εσύ;

Φ.Ξ.: Έχω έναν αδερφό με τον οποίο μάλιστα είμαστε πάρα πολύ κοντά, αλλά πράγματι έχω πολλούς και αγαπημένους φίλους. Γενικά, μπορώ να πω ότι είμαι ένας κλειστός άνθρωπος, όχι με τους δικούς μου ανθρώπους φυσικά. Είμαι γενικά όμως πολύ δύσκολη στο να μοιραστώ κάτι αρνητικό που μου συμβαίνει. Και οι φίλοι μου ξέρουν πολύ καλά ότι έχω τον δικό ρυθμό και πάντα δίπλα μου ακριβώς έτσι όπως το χρειάζομαι. Και αυτό είναι υπέροχο. Όπως και εγώ είμαι εκεί πάντα για εκείνους.

Επανατοποθετήθηκε η δουλειά σου όταν απέκτησες το παιδί;

Φ.Ξ.: Άρχισα να δουλεύω λιγότερο και τώρα, την τελευταία χρονιά μόνο άρχισα να δουλεύω λίγο παραπάνω. Δεν μπορούσα να μην δουλεύω καθόλου γιατί κάπως πρέπει και να ζήσουμε αλλά άρχισα να επιλέγω δουλειές που να είναι λίγο πιο βατές με το πρόγραμμα του παιδιού καθώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμία κρατική μέριμνα για τις μαμάδες. Σκέψου δηλαδή να μην είχα και τη βοήθεια των γονιών.

Έχουμε «φύγει» τελείως από το έργο βεβαίως! Εσύ Βασίλη, λοιπόν, υπηρετείς δύο αφεντάδες: την κυρία που γίνεται κύριος και τον Κωνσταντίνο Γαβαλά.

Β.Χ.: Πραγματικά πιστεύω πως ο Γκολντόνι έχει γράψει ένα από τα καλύτερα έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου.

Φ.Ξ. Πολύ αντισυμβατικό, ανοιχτό σε πειραματισμούς.

ΒΧ.: Είναι πολύ μοντέρνο παρότι είναι πολύ παλιό. Ισχύει βεβαίως ότι είναι μοναδική και η ματιά του Γιάννη Κακλέα. Εκσυγχρονίζει, δηλαδή, με τη σωστή δόση και τη σωστή μάτια ένα έργο και το κάνει να είναι και μοντέρνο και να σε ταξιδεύει με μία ατμόσφαιρα μαγική. Πέρα από κωμωδία, «Ο Υπηρέτης Δύο Αφεντάδων» γίνεται και ένα συγκινητικό έργο, που θα σου αγγίξει την ψυχή, που θα σου θυμίζει την ταξική διαφορά – τόσο-όσο, χωρίς να γίνεται διδακτικό. Αυτές είναι λεπτές ισορροπίες τις οποίες διαχειρίζεται ο Γιάννης εξαιρετικά.

Πες μου κι εσύ κάτι, Φαίη, για τον Κακλέα;

Φ.Ξ.: Είναι ένας τρομερά μελετημένος σκηνοθέτης που ξέρει πολύ καλά τι θέλει να βγάλει, έχει τρομερή ακρίβεια σε ό,τι ζητάει και δημιουργεί έναν ασφαλή χώρο, πολύ οργανωμένο μέσα στον οποίο ο ηθοποιός, κατόπιν, είναι απολύτως ελεύθερος. Αυτό εμένα μου ταιριάζει πάρα πολύ: μου αρέσει στο θέατρο να υπάρχει ακρίβεια και συντονισμός, να είναι όλα απολύτως μελετημένα και να σου δημιουργούν έναν κόσμο μέσα στον οποίο σου δίνεται τη δυνατότητα να προτείνεις πράγματα. Και αυτό εμένα με ιντριγκάρει. Και θεωρώ, επίσης, ότι ο Γιάννης Κακλέας είναι από τους σκηνοθέτες που ξέρει πολύ καλά το θέατρο.

Συμφωνείς Βασίλη;

Β.Χ.: Ο Γιάννης ήταν ηθοποιός που σπούδασε σκηνοθεσία στο Λονδίνο. Αυτό από μόνο του τον τοποθετεί σε μία άλλη κατηγορία. Από εκεί και πέρα, σε κάθε έργο που έχουμε δουλέψει αλλά και κάθε έργο του που βλέπω χωρίς να έχω συμμετάσχει, παρατηρώ πως πάντα καινοτομεί αλλά δεν καινοτομεί για να φανεί ως σκηνοθέτης καινοτόμος. Καινοτομεί για να βγάλει την ουσία αυτού αυτό που θέλει να πει ο συγγραφέας, την άποψη του.

Φ.Ξ.: Καταφέρνει, εν τω μεταξύ, να δένει το παλιό με το σύγχρονο με έναν απίστευτο τρόπο, σαν να είναι συνέχεια, με μια ροή στον χρόνο και στον τρόπο

Β.Χ.: Είναι δύσκολο αυτό και πρέπει να το κάνεις πολύ καλά ειδικά σήμερα που έρχεται ένα νέο κοινό, φρέσκο που πολλές φορές δεν έχει ιδιαίτερες γνώσεις. Αλλά αυτό δεν έχει σημασία γιατί αφήνεται να αισθανθεί. Όπως εγώ που δεν ξέρω από ζωγραφική, αλλά με συγκινεί χωρίς να το εξηγώ. Αυτό είναι και το μαγικό που προσφέρει η τέχνη. Εκπαιδεύει την ψυχή σου και παρότι στην εποχή μας η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζουν πολλά πράγματα, αυτό δεν θα αλλάξει ποτέ.