“ΜΕ ΨΑΧΝΟΥΝ ΣΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ, ΟΜΩΣ ΑΥΤΗ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΔΕΝ ΥΠΗΡΞΕ ΠΟΤΕ”

Από μικρή ηλικία, ο Άλεξ Μουσουράκης αισθανόταν ότι η ταυτότητα φύλου του δεν ταυτιζόταν με το φύλο που του είχε αποδοθεί κατά τη γέννηση. Σήμερα, στα 26 του χρόνια και ζώντας στην Αθήνα, μοιράζεται την προσωπική του πορεία ως τρανς άνδρας στην Ελλάδα.

Η μετάβαση στο επιθυμητό φύλο, η ορμονοθεραπεία και η αλλαγή του ονόματος σηματοδότησαν όχι μόνο μια βαθιά προσωπική μεταμόρφωση, αλλά έφεραν μαζί τους και πλήθος προκλήσεων στην καθημερινότητά του -από την κοινωνική αποδοχή μέχρι τη γραφειοκρατία και τις δυσκολίες στις σχέσεις με τους ανθρώπους γύρω του.

Στην ενότητα Rainbow Stories, ο Άλεξ περιγράφει πώς η αναγνώριση της ταυτότητάς του επηρέασε την αυτοπεποίθηση και την καθημερινότητά του, τις ψυχολογικές προκλήσεις γύρω από το dead name, αλλά και τις εμπειρίες του σε δημόσιες υπηρεσίες και στον χώρο εργασίας. Η ιστορία του προσφέρει μια ειλικρινή οπτική για τη ζωή των τρανς ανδρών στην Ελλάδα, φωτίζοντας ζητήματα αποδοχής και κοινωνικής αλλαγής που συχνά παραβλέπονται ή παρερμηνεύονται.

-Άλεξ, έχουν περάσει πάνω από δύο χρόνια από το coming out σου ως τρανς άνδρας. Πώς νιώθεις ότι έχει εξελιχθεί η καθημερινότητά σου και η σχέση σου με τον εαυτό σου από τότε;

Η εμπειρία του coming out και η διαχείριση της ταυτότητας φύλου είναι μια συνεχής διαδικασία που επηρεάζει την καθημερινότητά μου με πολλούς τρόπους. Κάθε βήμα προς την αυτοαναγνώριση και την αυτοαποδοχή φέρνει μαζί του προκλήσεις, αλλά και στιγμές ελευθερίας και ανακούφισης.

Νιώθω ότι η μεγαλύτερη αλλαγή στην καθημερινότητά μου ήρθε όταν ξεκίνησα την ορμονοθεραπεία. Τότε άρχισαν να γίνονται πιο εμφανή τα χαρακτηριστικά μου που με αντιπροσωπεύουν, και έγινε πιο φυσικό για μένα να λέω «είμαι ο Άλεξ» και να με αποκαλούν με ανδρικές αντωνυμίες. Σε ασφαλείς χώρους ή ανάμεσα σε άτομα που γνώριζα καλά, αυτοαποκαλούμουν Άλεξ χωρίς δεύτερη σκέψη. Αν βρισκόμουν σε δημόσιους χώρους, όπως το γυμναστήριο, χρησιμοποιούσα επίσης τοΆλεξ, γιατί ήταν ένας, πιο ουδέτερος τρόπος να εκφράσω τον εαυτό μου χωρίς να προκαλώ αμέσως ερωτήσεις ή σχόλια για την ταυτότητά μου.

-Τι αλλαγές παρατήρησες στην αυτοπεποίθησή σου μετά το coming out;

Η αυτοπεποίθησή μου ανέβηκε σημαντικά μετά το coming out και ιδιαίτερα όταν ξεκίνησα την τεστοστερόνη. Ξαφνικά ένιωθα πιο άνετα με το σώμα μου και με την εικόνα μου, και αυτό επηρέαζε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μου. Η αλλαγή περιβάλλοντος, από τα Χανιά στην Αθήνα, μου έδωσε την αίσθηση ότι ξεκινούσα τη ζωή μου από το μηδέν· νέες συνθήκες, νέα άτομα γύρω μου, και η δυνατότητα να πειραματιστώ με τον τρόπο που ήθελα να υπάρχω στον κόσμο.

Παράλληλα ανακάλυπτα κομμάτια του εαυτού μου που πριν δεν είχα την ευκαιρία ή το θάρρος να εκφράσω.

Ένιωθα ότι έβλεπα τον εαυτό μου πιο ολοκληρωμένα, ότι μπορούσα να κινηθώ σε διάφορους χώρους χωρίς άγχος ή φόβο, και ότι είχα την ελευθερία να δοκιμάζω νέα πράγματα και να εκφράζω την προσωπικότητά μου με μεγαλύτερη ειλικρίνεια. Ουσιαστικά, η εμπειρία αυτή άλλαξε την ουσία της ύπαρξής μου, μου έδωσε περισσότερη αυτοεκτίμηση και με έκανε να νιώθω πιο συνδεδεμένος με τον πραγματικό μου εαυτό.

-Ποιες ήταν οι αντιδράσεις που συνάντησες από το κοντινό σου περιβάλλον όταν μοιράστηκες μαζί τους την ταυτότητα φύλου σου;

Περιβαλλόμουν από queer και queer-friendly άτομα σε μεγάλο βαθμό σε όλη μου τη ζωή, οπότε το κομμάτι του coming out στους φίλους μου πήγε πολύ ομαλά. Η κατάσταση με την οικογένεια, όμως, ήταν αρκετά δύσκολη. Περίμενα έντονες αντιδράσεις και είχα μεγάλο άγχος για το πώς θα το διαχειριστούν. Το μόνο θετικό ήταν ότι ζούσα μακριά, ήμουν αυτόνομος και οικονομικά ανεξάρτητος, οπότε ένιωθα μεγαλύτερη ασφάλεια να το πω πρώτα στη μητέρα μου και στον αδερφό μου.

Όταν τους το ανακοίνωσα, αυτό που με αιφνιδίασε ήταν η σιωπή.

Δεν υπήρξε θυμός, ούτε φωνές -μόνο σιωπή και αμηχανία, κυρίως επειδή δεν ήξεραν πώς να αντιδράσουν. Προσπάθησαν να μου αλλάξουν γνώμη, αλλά όταν κατάλαβαν ότι δεν υπάρχει περιθώριο να αλλάξει κάτι, η επικοινωνία μας άρχισε να αραιώνει.

Πλέον, η επαφή μου με τη μητέρα και τον αδερφό μου είναι πολύ περιορισμένη. Μιλάμε κυρίως μέσω μηνυμάτων και μόνο για πρακτικά ζητήματα, ενώ οι τηλεφωνικές συνομιλίες σχεδόν έχουν εξαφανιστεί. Με τον αδερφό μου δεν έχουμε ουσιαστική επικοινωνία από τότε που έκανα το coming out—ανταλλάζουμε μόνο τυπικά μηνύματα τύπου «χρόνια πολλά» και «ευχαριστώ».

Με την αδερφή μου, στην οποία το είπα λίγο αργότερα, υπήρξε μεγάλη σύγχυση ανάμεσα στη σεξουαλικότητα και στην ταυτότητα φύλου μου. Προσπάθησε να μου αλλάξει γνώμη, ειδικά όσον αφορά την ορμονοθεραπεία, επιμένοντας ότι «είναι λάθος». Μετά από εκείνη τη συζήτηση, η επικοινωνία μας σταμάτησε εντελώς.

-Στον επαγγελματικό χώρο, ως αρχιτέκτονας, έχεις βρεθεί αντιμέτωπος με δυσκολίες ή άβολες καταστάσεις λόγω της ταυτότητας φύλου σου;

Στην αρχή, είχα κάνει ένα πισωγύρισμα όταν ξεκίνησα δουλειά, γιατί τα χαρτιά μου ήταν ακόμα με το προηγούμενο όνομα. Για περίπου μισό χρόνο στη νέα εταιρεία, έπρεπε να λειτουργώ με το dead name, κάτι που δυσκόλευε πολύ την καθημερινότητά μου. Ερχόμενος από τα Χανιά στην Αθήνα ένιωθα κάπως ελεύθερος, αλλά μέσα στο γραφείο μέσα στις 8 ώρες της βάρδιας περιοριζόμουν και δεν μπορούσα να είμαι ο εαυτός μου πλήρως.

Παρ’ όλα αυτά, όταν τελικά τόλμησα να το πω στους συναδέλφους μου, η αντίδραση ήταν πολύ θετική· υπήρχε φόβος στην αρχή, αλλά τελικά όλα πήγαν καλά και οι συνάδελφοί μου έδειξαν μεγάλη υποστήριξη. Αυτό μου έδωσε περισσότερη ασφάλεια και αυτοπεποίθηση να φέρω την ταυτότητά μου και σε άλλους χώρους.

-Πόσο σημαντικό είναι για εσένα το ζήτημα του dead name και πώς το διαχειρίζεσαι στην καθημερινότητά σου;

Το dead name είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα για μένα και επηρεάζει την καθημερινότητά μου σε πολλά επίπεδα. Κάθε φορά που κάποιος με καλεί με το προηγούμενο όνομα ή μου ζητά στοιχεία που συνδέονται με αυτό, πρέπει να επαναλαμβάνω συνέχεια ότι είμαι ο Άλεξ και ότι έχω αλλάξει το όνομά μου. Αυτό συμβαίνει παντού: σε τηλεφωνήματα, σε φαρμακεία όταν δείχνω συνταγές από την εφαρμογή του Taxisnet, στη δουλειά, σε δημόσιες υπηρεσίες, ακόμα και σε διαφημιστικά τηλεφωνήματα από εταιρείες που με είχαν καταχωρημένο με το dead name.

Η διαδικασία είναι κουραστική και ψυχοφθόρα, γιατί μπαίνω συνεχώς στη διαδικασία να εξηγώ την ταυτότητά μου.

Πρέπει να διευκρινίζω ποιος είμαι, και ουσιαστικά να κάνω ένα μικρό coming out κάθε φορά. Για παράδειγμα, όταν μου τηλεφωνεί κάποιος αποκαλώντας με με το όνομα πριν τη φυλομετάβαση, πρέπει να εξηγώ ποιος είμαι. Στο φαρμακείο, συνέβη να με ρωτήσει η κοπέλα αν η συνταγή που έχω είναι για μένα, και για να μην κάνω άλλο ένα coming out εκείνη τη στιγμή, απλά επιβεβαίωσα ότι η συνταγή είναι για μένα, αλλά ουσιαστικά έπρεπε να εξηγήσω ποιος είμαι στην πραγματικότητα.

 

Ακόμα και στα social media, όπου έχω αλλάξει παντού το όνομά μου, μερικοί άνθρωποι που με γνώριζαν παλιά μου στέλνουν μηνύματα χρησιμοποιώντας το dead name. Είναι μια δυσάρεστη υπενθύμιση ότι το προηγούμενο όνομα εξακολουθεί να υπάρχει στο μυαλό κάποιων ανθρώπων και να με συνδέει με μια παλιά ταυτότητα που δεν υπάρχει πια. Είναι κουραστικό, σίγουρα, αλλά ταυτόχρονα έχει και μια μορφή μικρής εκπαίδευσης για όσους με περιβάλλουν.

Σε κάθε περίπτωση, η εμπειρία με το dead name δεν είναι απλώς πρακτικά δύσκολη -είναι και ψυχολογικά δύσκολή. Κάθε φορά που χρειάζεται να υπενθυμίσω ποιος είμαι και να διορθώσω τους άλλους, είναι σαν να υπερασπίζομαι συνεχώς τον εαυτό μου και την ταυτότητά μου. Είναι μια διαδικασία που συνεχίζεται καθημερινά και επηρεάζει την αίσθηση ασφάλειας και αυτοπεποίθησής μου, αλλά παράλληλα με κάνει πιο συνειδητό για το πόσο σημαντικό είναι να αναγνωρίζεται και να σέβεται κανείς τα τρανς άτομα σε κάθε χώρο της ζωής τους.

-Πώς θα περιέγραφες την εμπειρία σου με τις επίσημες διαδικασίες και τη γραφειοκρατία στην Ελλάδα σχετικά με την κοινωνική και νομική αναγνώριση της ταυτότητάς σου;

Οι γραφειοκρατικές διαδικασίες στην Ελλάδα για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου και για την ορμονοθεραπεία είναι χρονοβόρες, κοστοβόρες και συχνά παράλογες. Πρέπει να πας σε ψυχίατρο και ενδοκρινολόγο, να πληρώσεις υψηλά ποσά για ιδιωτικές επισκέψεις, να κάνεις εξετάσεις που πολλές φορές δεν έχουν ουσιαστική ιατρική βάση, και στη συνέχεια να περάσεις από μια σειρά δημόσιων υπηρεσιών για να ενημερωθούν τα στοιχεία σου. Ακόμη και τώρα που η διαδικασία έχει απλοποιηθεί σε σχέση με το παρελθόν, παραμένει εξουθενωτική και προσθέτει ένα επιπλέον ψυχολογικό βάρος σε μια διαδικασία που από μόνη της είναι ήδη απαιτητική.

Η εμπειρία για την αλλαγή στοιχείων είναι ιδιαίτερα δύσκολη.

Για να ολοκληρωθεί χρειάζεται να προσλάβεις δικηγόρο, με κόστος από 500 έως 1.500 ευρώ, και να πας στο δικαστήριο. Παλαιότερα έπρεπε να αποδεικνύεις διάφορα πράγματα, όπως χαρακτηριστικά αρρενωπότητας ή θηλυκότητας, και να έχεις μάρτυρες, ενώ υπήρχε πάντα η πιθανότητα άρνησης από το δικαστήριο. Σήμερα η διαδικασία είναι πιο απλή, αλλά ακόμα χρειάζεται δικαστική απόφαση και μετά ενημέρωση κάθε δημόσιας υπηρεσίας ξεχωριστά για την αλλαγή ονόματος και φύλου, κάτι που παραμένει ψυχοφθόρο και χρονοβόρο.

Όσον αφορά την ορμονοθεραπεία, στη δημόσια σφαίρα η διαδικασία είναι επίσης πολύ δύσκολη: τα ραντεβού με ψυχίατρο και ενδοκρινολόγο είναι αραιά, οι εξετάσεις πολλές και περιττές, και συχνά δημιουργούν την αίσθηση ότι αντιμετωπίζεις πρόβλημα υγείας. Προτίμησα ιδιωτικούς γιατρούς για εξασφάλιση χρόνου, αλλά και εκεί ζητείται χαρτί από ψυχίατρο, το οποίο δεν είναι νομικά απαραίτητο.

-Τι πιστεύεις ότι θα έπρεπε να γνωρίζει ο κόσμος για τη ζωή ενός τρανς αγοριού στην Ελλάδα σήμερα -κάτι που συχνά παραβλέπεται ή παρερμηνεύεται;

Θεωρώ πως πολλοί άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν πόσο δύσκολο είναι να ζεις ως τρανς άτομο στην Ελλάδα, ακόμα και σε απλές, καθημερινές καταστάσεις. Πρέπει να διαχειρίζεσαι το dead name, να κάνεις συνεχώς coming out, και να αντιμετωπίζεις βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις και στερεότυπα στην κοινωνία. Επιπλέον, οι γραφειοκρατικές διαδικασίες για τη νομική αναγνώριση φύλου και η πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη είναι χρονοβόρες, δαπανηρές και συχνά παράλογες.

Είναι επίσης σημαντικό να καταλάβουν ότι η εμπειρία ενός τρανς αγοριού μπορεί να διαφέρει πολύ από αυτή μιας τρανς γυναίκας, γιατί η κοινωνία αντιδρά διαφορετικά. Πιθανόν, στο πλαίσιο της πατριαρχίας, η μετάβαση προς την αρρενωπότητα να λειτουργεί ευνοϊκότερα, ιδίως συγκριτικά με τις τρανς γυναίκες, οι οποίες δυστυχώς συχνά φαίνεται να διατρέχουν μεγαλύτερους κινδύνους και διακρίσεις. Στο κοινωνικό επίπεδο, η ζωή μας περνάει συχνά απαρατήρητη ή παρερμηνεύεται, και πολλοί δεν βλέπουν το καθημερινό ψυχολογικό και κοινωνικό βάρος που φέρουμε. Παρά τις δυσκολίες, η εμπειρία μου με έχει διδάξει την αξία της αυτοαναγνώρισης και της ειλικρινούς ύπαρξης. Ελπίζω η ιστορία μου να δώσει φωνή σε όσους ζουν παρόμοιες καταστάσεις και να συμβάλει στην κατανόηση και αποδοχή.

*Μπορείτε να δείτε περισσότερα σχετικά με την εμπειρία φυλομετάβασης του Άλεξ, ακολουθώντας τον στον προσωπικό του λογαριασμό στο TikTok.