ΣΕΛΗΝΗ ΤΣΑΜΠΙΚΑ: ΟΣΑ ΝΙΩΘΕΙ ΕΝΑ 21ΧΡΟΝΟ ΤΡΑΝΣ ΚΟΡΙΤΣΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ

Στην Ελλάδα του 2025, τα τρανς άτομα εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν καθημερινούς επώδυνους αποκλεισμούς. Οι διακρίσεις στην εργασία, στην εκπαίδευση, στην πρόσβαση στην υγεία, καθώς και οι λεκτικές, θεσμικές και σωματικές επιθέσεις δεν αποτελούν μεμονωμένα περιστατικά, αλλά τη σκληρή πραγματικότητα της κοινωνίας.

Για τα νέα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα -και ειδικά για τα τρανς πρόσωπα- η πορεία του αυτοπροσδιορισμού δεν είναι μόνο προσωπική υπόθεση. Είναι διαρκής διαπραγμάτευση με μια κοινωνία που πολλές φορές τα αντιμετωπίζει με καχυποψία, αδιαφορία, με βία και εχθρικότητα. Σε μια χώρα που ακόμη παλεύει να κατανοήσει και να αποδεχτεί την έννοια της συμπερίληψης, η ορατότητα δεν είναι προνόμιο, αλλά μια πράξη αντίστασης.

Η Σελήνη Τσαμπίκα είναι 21 ετών. Ένα τρανς κορίτσι που γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στον Πειραιά. Σπουδάζει Κοινωνική Εργασία και παράλληλα εργάζεται ως γραμματέας σε ιδιωτικό ιατρείο, όπως πολλοί νέοι σήμερα. Μιλώντας στο NEWS 24/7 και στην ενότητα Rainbow Stories, η Σελήνη περιγράφει πώς είναι να μεγαλώνεις και να ζεις στην Ελλάδα ως τρανς άτομο. Η ίδια στέκεται στις προκλήσεις της καθημερινότητας, στα βλέμματα και στις σιωπές που συναντά. Στέκεται, όμως, και στη δύναμη που απαιτείται για να διεκδικείς ανοιχτά την ταυτότητά σου με αξιοπρέπεια και περηφάνια.

ΣΕΛΗΝΗ ΤΣΑΜΠΙΚΑ: Η ΦΩΝΗ ΕΝΟΣ ΝΕΑΡΟΥ ΤΡΑΝΣ ΚΟΡΙΤΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ 2025

Σελήνη, πώς ήταν για σένα η διαδικασία να ανακαλύψεις και να αγκαλιάσεις την ταυτότητά σου, ζώντας στην ελληνική κοινωνία;

Ήταν ένα ταξίδι, με όμορφες αλλά και δύσκολες στιγμές. Από πολύ μικρή είχα έντονη έλξη προς τη θηλυκότητα. Ήμουν πολύ θηλυκό παιδί, έπαιζα με κορίτσια, μου άρεσαν τα αγοράκια. Ξέρεις, είναι αυτά τα μικρά στερεότυπα που, όταν τα δεις μεμονωμένα, ίσως να μη λένε κάτι. Αλλά όταν αρχίσουν και μαζεύονται, ίσως δείχνουν μια κατεύθυνση.

Κάπου στα 14 συνειδητοποίησα ότι ήθελα να ζήσω ως γυναίκα. Το είπα πρώτα στη μαμά μου. Ήταν υποστηρικτική, αλλά μου είπε να περιμένουμε μέχρι τα 18 και να το ξαναδούμε. Στα 18-19 το ανακοίνωσα στους υπόλοιπους και σιγά-σιγά ξεκίνησα τη διαδικασία. Πρώτα με το ψυχιατρικό κομμάτι, μετά την ορμονοθεραπεία, και κάποια στιγμή έκανα και την εγχείρηση επαναπροσδιορισμού.

Είχα την αγάπη των δικών μου ανθρώπων, αλλά όχι πάντα την πλήρη αποδοχή. Υπήρχαν δυσκολίες, αλλά γενικά αυτό το κομμάτι πήγε καλά. Δυστυχώς, δεν λειτουργεί το ίδιο με όλα τα άτομα που νιώθουν όπως εγώ. Κοινωνικά μπορώ να πω πως σε έναν σημαντικό βαθμό ήμουν εντάξει. Μεγάλωσα και μένω σε μια αρκετά «λαϊκή» γειτονιά, με πολύ έντονα τα παραδοσιακά στοιχεία, αλλά δεν είχα ποτέ ιδιαίτερα προβλήματα. Σε αυτό έχω σταθεί αρκετά “τυχερή”, σε σχέση με άλλα άτομα.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζεις στην καθημερινότητά σου ως τρανς κορίτσι στην Ελλάδα;

Σε αυτή τη φάση της ζωής μου έχω διορθώσει τα έγγραφά μου, είμαι καλυμμένη νομικά, οπότε αισθάνομαι αρκετά καλά και προστατευμένη. Έχω δημιουργήσει έναν κύκλο αποδοχής γύρω μου που με κάνει να νιώθω ασφάλεια.

Στην αρχή, στα πρώτα στάδια της διαδικασίας, υπήρχαν πολλές δυσκολίες. Είχα πολύ έντονο φόβο για το πώς με βλέπουν οι άλλοι, αν με κρίνουν, αν φαίνεται κάτι. Ήταν σαν να φορούσα ένα αόρατο βάρος κάθε μέρα. Υπήρχαν βλέμματα, βλέμματα, σχόλια. Υπήρξε και ένα περιστατικό που ένα άτομο άσκησε βία σε βάρος μου. Εκείνη τη στιγμή αισθάνθηκα πραγματικά εκτεθειμένη και μόνη.

Σήμερα, είμαι σε καλό σημείο με την ψυχολογία μου. Πλέον, δεν ζω με τον μόνιμο φόβο, νιώθω καλά με τον εαυτό μου και δεν αντιμετωπίζω κάτι ιδιαίτερο στην καθημερινότητά μου. Έχω χτίσει έναν κύκλο ανθρώπων που με υποστηρίζουν και με αγαπούν κι αυτό είναι πολύ σημαντικό να για νιώθω καλά.

Τι σημαίνει για σένα η ορατότητα και πώς θα ήθελες να βλέπεις τα τρανς άτομα να εκπροσωπούνται στα ΜΜΕ και στον δημόσιο λόγο;

Η ορατότητα είναι απαραίτητη. Το να μπορείς να δεις τον εαυτό σου να καθρεφτίζεται κάπου, να έχεις πρότυπα –είναι βασικό. Είναι θέμα επιβίωσης. Από την άλλη, όμως, πολλές φορές αυτή η ορατότητα παραποιείται ή γίνεται επιφανειακή. Ο κόσμος βλέπει κάτι για πέντε δευτερόλεπτα σε ένα TikTok και νομίζει ότι ξέρει. Και σχολιάζει, και διαμορφώνει γνώμη –λάθος γνώμη, βασισμένη σε στερεότυπα ή αποσπασματικές εικόνες.

Θα ήθελα να μας βλέπουν σε κάθε χώρο. Όχι μόνο στα media. Να μην είμαστε μια «κατηγορία», ένα κόνσεπτ, αλλά άνθρωποι με υπόσταση, προσωπικότητα και φωνή. Θα ήθελα να μας βλέπουν να προοδεύουμε, να υπάρχουμε σε όλους τους τομείς –πολιτική, επιστήμες, εκπαίδευση, τέχνες. Όχι να είμαστε μόνο σε συγκεκριμένους «χώρους» ή να μας βλέπουν σαν κάτι εξαιρετικά περιθωριοποιημένο. Να είμαστε απλώς άνθρωποι, όπως όλοι.

Υπάρχει κάτι που θα ήθελες να πεις στα νέα τρανς άτομα που ξεκινούν τώρα τη δική τους πορεία αυτοπροσδιορισμού;

Θα ήθελα να τους πω να προσπαθούν να βρίσκονται κοντά σε ανθρώπους που τους αγαπούν και τους στηρίζουν. Καταλαβαίνω πως μπορεί να είναι δύσκολο να βρεις τέτοιους ανθρώπους, όμως είναι σημαντικό να ξέρουν πως υπάρχουν πρόσωπα και χώροι όπου μπορούν να νιώσουν αγάπη. Δεν είναι ποτέ μόνοι, ακόμη κι αν στην αρχή νιώθουν έτσι.

Επιπλέον, θα ήθελα να τους ενθαρρύνω να μη διστάζουν να ζητήσουν βοήθεια από ειδικούς, από ψυχολόγους και επαγγελματίες που είναι ειδικευμένοι και μπορούν να προσφέρουν ουσιαστική υποστήριξη. Το να απευθυνθούν σε έναν ψυχολόγο ή γιατρό δεν είναι αδυναμία, αλλά κίνηση φροντίδας για τον εαυτό τους. Η πορεία μπορεί να είναι δύσκολη, όμως όταν γίνεται με σωστή γνώση και στήριξη, μετατρέπεται σε μια βαθιά απελευθερωτική εμπειρία. Να θυμούνται πάντα πως έχουν το δικαίωμα να ζουν ευτυχισμένοι.

Τι θα ήθελες να καταλάβει ο αναγνώστης που διαβάζει αυτή τη συνέντευξη και μπορεί να μην γνωρίζει τίποτα για το τι σημαίνει να είσαι τρανς άτομο; Ποια είναι η αλήθεια που θα ήθελες να ακουστεί;

Θα ήθελα να καταλάβει ότι η τρανς ταυτότητα από μόνη της δεν είναι κάτι που μπορεί να βλάψει ή να απειλήσει κανέναν άνθρωπο. Δεν είμαστε πρόβλημα ούτε κίνδυνος. Αν ποτέ κάποιος πληγωθεί από ένα τρανς άτομο, αυτό δεν οφείλεται στην ταυτότητά του, αλλά σε άλλους παράγοντες, όπως ο χαρακτήρας ή συγκεκριμένες συμπεριφορές -όπως συμβαίνει με όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως ταυτότητας φύλου και σεξουαλικότητας.

Είναι σημαντικό να μην γενικεύουμε και να μην ταυτίζουμε την ταυτότητα με το πρόβλημα. Να θυμόμαστε ότι οι ζωές των τρανς ανθρώπων έχουν αξία, έχουν χαρές, έχουν λύπες -όπως όλων. Δεν είμαστε τόσο διαφορετικές όσο φαντάζονται όσοι δεν μας έχουν κοιτάξει πραγματικά στα μάτια. Αυτό θέλω να ακουστεί καθαρά: υπάρχουμε, αισθανόμαστε, αγαπάμε. Και αξίζουμε να ζούμε με αξιοπρέπεια.

Τι σημαίνει για εσένα ο μήνας Pride;

Για μένα, ο μήνας Pride σηματοδοτεί έναν σημαντικό στόχο: να μπορώ να νιώθω πραγματικά καλά για τον εαυτό μου, όχι μόνο για το φύλο ή τη σεξουαλικότητά μου, αλλά για ολόκληρη την ύπαρξή μου. Η περηφάνια δεν είναι πάντα δεδομένη, ειδικά για εμάς που έχουμε μεγαλώσει με ντροπή και το βάρος του πώς να “χωρέσουμε” σε έναν κόσμο που δεν μας περιλαμβάνει.

Ο μήνας Pride δεν είναι απλώς μια αφορμή για εμπορικά κέρδη ή για να γεμίζουν οι βιτρίνες με πολύχρωμες σημαίες. Είναι κάτι πολύ πιο ουσιαστικό και βαθύ. Είναι μια πολιτική πράξη· μια ευκαιρία συλλογικής μνήμης και προσωπικής διεκδίκησης. Μια στιγμή να σταθούμε απέναντι στον εαυτό μας και στους άλλους, να αναγνωρίσουμε ποιοι είμαστε, τι έχουμε περάσει, και τι ακόμα διεκδικούμε. Να κοιτάξουμε πίσω και να πούμε: “Ναι, τα άντεξα όλα αυτά -και παρ’ όλα αυτά, υπάρχω. Και θα συνεχίσω να υπάρχω.”

Αν ο κόσμος ήταν ένα μέρος που σε χωρούσε απόλυτα, χωρίς φόβο, χωρίς φίλτρα και χωρίς «όρια φύλου», πώς θα έμοιαζε; Τι θα έκανες το πρώτο πρωί που θα ξυπνούσες σε αυτό τον κόσμο;

Δεν πιστεύω ότι υπάρχει άνθρωπος που να νιώθει ότι ανήκει απόλυτα κάθε στιγμή. Οπότε δεν ονειρεύομαι τέτοια ουτοπικά, τέλεια σενάρια γιατί ξέρω ότι δεν είναι ρεαλιστικά. Η ανθρώπινη εμπειρία εμπεριέχει και την αμφιβολία, και τη μοναξιά, και την ανάγκη για επιβεβαίωση. Αλλά σίγουρα, αν σε αυτό τον κόσμο υπήρχε περισσότερη αγάπη, περισσότερη αποδοχή, θα ήμουν πιο ήρεμη συναισθηματικά. Θα ένιωθα λιγότερο την ανάγκη να εξηγώ, να απολογούμαι, να εκπαιδεύω συνεχώς τους άλλους για το ποια είμαι.

Μερικές φορές οι δυσκολίες δίνουν νόημα στη ζωή. Μέσα από αυτές κατακτάς πράγματα, χτίζεις ταυτότητες, βρίσκεις την πραγματική φωνή σου. Αλλά θα ήταν όμορφο να μπορούμε να ζήσουμε και χωρίς αυτές τις δυσκολίες. Να ξυπνάμε απλώς και να ζούμε χωρίς φόβους και άγχη.

Πώς φαντάζεσαι τη ζωή των ΛΟΑΤΚΙ+ και ιδίως των τρανς ατόμων στην Ελλάδα σε 10 χρόνια από τώρα; Τι εύχεσαι να έχει αλλάξει –όχι μόνο για σένα, αλλά και για όσες και όσους έρχονται μετά;

Είναι δύσκολο να κάνεις ακριβείς προβλέψεις για το μέλλον. Παρόλο που γίνονται σημαντικά βήματα προόδου, συχνά υπάρχουν και πισωγυρίσματα. Δεν μπορώ να πω με βεβαιότητα πού θα βρισκόμαστε σε 10 χρόνια -ίσως σε λίγο καλύτερη θέση, ίσως όχι. Η κοινωνία προχωράει με αργούς ρυθμούς. Αυτό που εύχομαι είναι να μπορούμε να υπάρχουμε δημόσια, χωρίς φόβο ή ντροπή. Να κρατάμε το χέρι του αγαπημένου μας ανθρώπου στον δρόμο, να φιλιόμαστε ανοιχτά χωρίς να νιώθουμε την ανάγκη να κοιτάμε γύρω μας με ανησυχία. Να μην μας απειλεί κανείς με εχθρικά βλέμματα ή βία.

Ελπίζω σε 10 χρόνια από σήμερα να υπάρχουν πιο απλές και γρήγορες νομικές διαδικασίες, γιατί παρόλο που υπάρχουν νόμοι, πολλά κομμάτια του παζλ ακόμα παραμένουν μπερδεμένα ή ημιτελή. Θα ήθελα τα τρανς παιδιά του μέλλοντος να μεγαλώνουν με λιγότερη ντροπή και με περισσότερη αυτοπεποίθηση. Να έχουν τη δυνατότητα να εκφράζονται ελεύθερα και να λένε ποιοι είναι, χωρίς να φοβούνται ότι αυτό θα θέσει σε κίνδυνο την ασφάλειά τους, τη δουλειά τους ή ακόμη και την ίδια τους την ύπαρξη.