72 ΩΡΕΣ ΣΤΟ ΜΙΛΑΝΟ ΤΗΣ ΚΑΛΟΠΕΡΑΣΗΣ

«Δεν καίγομαι να επισκεφθώ το Μιλάνο»: αυτή ήταν η πιο συχνή αντίδραση που άκουγα κάθε φορά που έλεγα πως είχα κανονίσει μια σύντομη απόδραση στην πρωτεύουσα της Λομβαρδίας. Δεν με ξάφνιασε στιγμή, μια και η αλήθεια είναι πως δεν πρόκειται για μια πόλη-ανοιχτό μουσείο σαν τη Ρώμη, ούτε διαθέτει το περίφημο δίκτυο στοών της Μπολόνιας, ούτε την αναγεννησιακή αρχιτεκτονική της Φλωρεντίας, ούτε τα κανάλια της Βενετίας – και όλα αυτά τα ινσταγκραμικά θέλγητρα που μας τραβούν στη γείτονα.

Πρόκειται για μια βιομηχανική πόλη, με ένα τόσο μικρό διασωθέν ιστορικό κέντρο που μπορεί κανείς να το γυρίσει με τα πόδια σε λίγα λεπτά. Διαθέτει, όμως, ένα άλλο κομμάτι που οι Ιταλοί έχουν διαφημίσει εξαιρετικά: την καλή ζωή.

Πέρα από τη Σκάλα και το Duomo, που είναι τα πιο προφανή αξιοθέατα της πόλης, αυτό που έχει να προσφέρει το Μιλάνο σε αφθονία είναι διευθύνσεις για φαγητό και ποτό. Ξεκινώντας από το πρωί, οι πιο παλιοί και δημοφιλείς προορισμοί για καφέ και γλυκό είναι η Pasticceria Marchesi από το 1824 (Via Monte Napoleone 9), η Pasticceria Cucchi (Corso Genova 1) από το 1936, η Pasticceria Gattullo από το 1961 και η Pasticceria Sissi (P.za Risorgimento 6) από το 1990. Ιδίως τα Σαββατοκύριακα, τα τραπέζια τους είναι γεμάτα και υπάρχει αναμονή, ωστόσο θα βρείτε εύκολα μια θέση στη μπάρα, καθώς οι Ιταλοί συνήθως καταναλώνουν τον εσπρέσο τους γρήγορα, αντιμετωπίζοντάς τον σαν σύντομη στάση μέσα στη μέρα, και όχι σαν κάτι που –κατά τον ελληνικό τρόπο– συνοδεύεται από κουβέντα και κρατάει ώρες. Σε όλα τα παραπάνω μέρη δοκιμάστε τα κρουασάν τους: σε αντίθεση με αυτά της γαλλικής σχολής, δεν έχουν ψαθυρή ζύμη, αλλά μια αφράτη brioche.

Για αλμυρό πρωινό επιλέξτε το Bar Quadronno (Via Quadronno 34), το οποίο φημίζεται για τα panini του και συνδυάζει στον ίδιο χώρο ένα ρουστίκ καφέ –που όσο περνάει η ώρα μετατρέπεται σε μπαρ–, καπνοπωλείο και πρακτορείο τυχερών παιχνιδιών. Το συγκεκριμένο μέρος έχει αγαπηθεί από μεγάλα ονόματα της μόδας, όπως η Miuccia Bianchi Prada και ο Matthieu Blazy, ο οποίος μάλιστα έδωσε το όνομα του μπαρ σε μια Bottega Veneta τσάντα όταν ήταν ακόμα καλλιτεχνικός διευθυντής του οίκου. Αν προτιμάτε τα τριτοκυματικά σύγχρονα καφέ και τα σκανδιναβικά bakes που έχουν κατακτήσει τον κόσμο, επισκεφθείτε το Cafezal Specialty Coffee (Via S. Gregorio 29A), το Loste Café (Via Francesco Guicciardini 3), το Orsonero Coffee (Via Giuseppe Broggi 15) και το Pan Milano (Via Leopoldo Cicognara 19).

APERITIVO ΣΤΟ ΜΙΛΑΝΟ

Έχοντας ρίζες στη λατινική λέξη «aperire», aperitivo σημαίνει «άνοιγμα» και είθισται να καταναλώνεται το απόγευμα, προετοιμάζοντας την παλέτα μας για το βραδινό γεύμα. Αυτό το τελετουργικό για τους Ιταλούς ποτό με τους χαμηλούς αλκοολικούς βαθμούς θα το βρείτε παντού στην πόλη. Οι αγαπημένες μου διευθύνσεις για να το απολαύσετε βρίσκονται σε διάφορες γειτονιές και προσφέρουν διαφορετικές οπτικές στην πόλη. Τοποθετημένο από το 1915 στην πολυσύχναστη και εντυπωσιακή Galleria Vittorio Emanuele II, το Camparino in Galleria (P.za del Duomo 21) προσφέρει την πιο σικ εκδοχή του Campari spritz, μαζί με negroni και Garibaldi σε perfect serve εκδοχή. Ωστόσο, έχει διαφορετική τιμολογιακή πολιτική σε περίπτωση που επιλέξετε να καταναλώσετε τα ποτά σας σε κάποιο από τα τραπέζια του – προτιμήστε τον εσωτερικό ψηλοτάβανο χώρο με τις τοιχογραφίες, το παλιό μωσαϊκό και την ξύλινη μπάρα που είναι μία από τις πιο καλαίσθητες του κέντρου.

Το μπαρ που διεκδικεί την πρωτιά στη διάδοση της έννοιας του aperitivo στο Μιλάνο από το 1947 είναι το θρυλικό Bar Basso (Via Plinio 39). Εκεί, στα μέσα της δεκαετίας του ’70, δημιουργήθηκε κατά λάθος το Negroni Sbagliato, όταν ο ιδιοκτήτης Mirko Stocchetto έριξε στην κλασική συνταγή αφρώδες κρασί αντί για τζιν. Σήμερα το προτιμά και συχνάζει σε αυτό το art crowd της πόλης. Για μια αυθεντικά cult εμπειρία με πολύ οικονομικά ποτά, σημειώστε το Caffè Picchio (Via Giuseppe Ripamonti 106), όπου ίσως σας ζητήσουν να βοηθήσετε στην παρασκευή του spritz σας σηκώνοντας μια double magnum φιάλη.

Αν η πατίνα του χρόνου δεν σας γοητεύει, αλλά σας έχει κερδίσει η τάση των listening bars και όλα εκείνα τα μέρη που υπόσχονται ήχο υψηλής πιστότητας για τη μουσική που επιλέγουν, τότε οι διευθύνσεις που χρειάζεστε στο Μιλάνο είναι αυτή του Futura (Viale Gorizia 12), του Onda Listening Bar (Via Bonvesin de la Riva 3) και του Section80Bar (Via Carlo Farini 44). Τον νέο διεθνώς συνδυασμό βινύλιων και φαγητού αξίζει να τον ζήσετε στα Nino (Via Nino Bixio 47) και Dexter (Piazza Piemonte 10).

Η ΩΡΑ ΤΟΥ ΓΕΥΜΑΤΟΣ

Για να ξεκινήσετε το γεύμα σας με ένα περιποιημένο vitello tonnato και να συνεχίσετε με τα must παραδοσιακά πιάτα της πόλης, για οσομπούκο, ριζότο και κοτολέτα α λα μιλανέζα δηλαδή στη ρουστίκ εκδοχή τους, αναζητήστε την Trattoria Masuelli San Marco (Viale Umbria 80), την Antica Trattoria della Pesa (Viale Pasubio 10) και την Trattoria Milanese Dal 1933 (Via Santa Marta 11), την Trattoria del Ciumbia για μια πιο μοντέρνα προσέγγιση των πιο εμβληματικών μιλανέζικων πιάτων σε ένα χώρο με μοναδικό design, ενώ το Sugo Milano (Via dell’Unione 11) αποτελεί μια πολύ καλή επιλογή για κλασικά πιάτα δοσμένα με μια σύγχρονη ματιά, λίγα μόλις μέτρα μακριά από το Duomo.

Οι foodies –είτε έχουν περάσει από το Μιλάνο είτε το έχουν στα σχέδιά τους– συνηθίζουν να βάζουν στην κορυφή της λίστας τους το Trippa (Via Giorgio Vasari 1), την κουζίνα του Diego Rossi, που ποντάροντας στο τρίπτυχο «εποχικότητα/καλή πρώτη ύλη/nose-to-tail φιλοσοφία», σερβίρει μια ποικιλία πιάτων απ’ όλη την Ιταλία, συμπεριλαμβανομένου και του κοκκινιστού πατσά της Φλωρεντίας, από όπου αυτή η μοντέρνα τρατορία δανείζεται το όνομά της. Απλώς φροντίστε να κάνετε την κράτησή σας από νωρίς, ίσως και τη στιγμή που θα κλείσετε τα εισιτήρια, καθώς πρόκειται για ένα τόσο δημοφιλές to do στην πόλη όσο το να δείτε τον «Μυστικό Δείπνο» του Λεονάρντο ντα Βίντσι στην εκκλησία της Santa Maria delle Grazie.

Καθώς τελευταία παρατηρώ πως δεν είναι λίγοι εκείνοι που, ακόμα και σε πόλεις με δυνατές γαστρονομικές σκηνές, αναζητούν το βράδυ κάποιο πρόχειρο street food, και επειδή κάποιοι αρνούνται να δοκιμάσουν πίτσα πάνω από τη Ρώμη, σημειώστε πως στην πόλη λειτουργούν τρία Five Guys, δηλαδή η πιο τίμια αμερικανική αλυσίδα μπεργκεράδικων που δεν έχει φτάσει ακόμα στην Ελλάδα.

Για ελεβέ street food που δεν χάνεται, κατευθυνθείτε στη δημοτική αγορά της Darsena και αναζητήστε το μπουτίκ κρεοπωλείο Macelleria Popolare (P.za Ventiquattro Maggio 4). Εκεί, ο σεφ Giuseppe Zen σερβίρει κορυφαία σάντουιτς με βιολογικό και ελευθέρας βοσκής κρέας, μιλανέζικους κεφτέδες mondeghili, ιταλικά σουβλάκια arrosticini και μικρά πιάτα που μπορείτε να συνοδεύσετε με καλό κρασί. Έπειτα, περπατήστε στη συνοικία Navigli με τα –όχι τόσο γραφικά, αλλά αξίζουν μια επίσκεψη– κανάλια και κατευθυνθείτε στο Vicolo dei Lavandai, ένα σοκάκι που πήρε το όνομά του από ένα δημόσιο πλυσταριό που χρησιμοποιούνταν από τον 19ο αιώνα έως τη δεκαετία του ’50.

Τα Osteria Alla Concorrenza (Via Melzo 12), Minerale – Bar e Cantina (Via Marco D’Oggiono 5) και Palinurobar (V. Giovanni Paisiello 28) είναι ιδανικές στάσεις για όσους αρέσκονται στο να δοκιμάζουν και να ανακαλύπτουν τα φυσικά κρασιά.

Αν όμως πρέπει να επισκεφθείτε μόνο ένα τέτοιο μέρος στο Μιλάνο, αυτό είναι η Cantine Isola (Via Paolo Sarpi 30), μια κάβα με ιστορία από το 1896 που σήμερα διαθέτει αμέτρητες φιάλες απ’ όλο τον κόσμο και αποτελεί ένα από τα πιο πολυσύχναστα wine bars της πόλης, τόσο που έξω από τον μικρό της χώρο δημιουργείται ένα μποτεγιόν. Με κάθε ποτήρι κρασί σας δίνουν και κάτι για να τσιμπήσετε – ρωτήστε αν έχουν puntarelle, μια ποικιλία ρόκας με φύτρες που αποτελούν εκλεκτό μεζέ. Και αν βρεθείτε μια Τρίτη βράδυ εκεί, γύρω στις 20:30, μπορεί να πετύχετε απαγγελία ενός ποιήματος ή ενός μικρού κειμένου από τον ιδιοκτήτη.

Σε περίπτωση που θέλετε να φωτογραφίσετε το απόλυτα ινσταγραμικό Bar Luce (L.go Isarco 2), το καφέ που έχει σχεδιάσει ο ορκισμένος στη συμμετρία Αμερικανός σκηνοθέτης Wes Anderson με το jukebox, τα παιχνίδια με κερματοδέκτη, τα έπιπλα από φορμάικα και την παστέλ παλέτα που θυμίζει την ιταλική αισθητική των δεκαετιών του ’50 και ’60, μην παραλείψετε να επισκεφθείτε το Fondazione Prada, όπου, πέρα από τα μόνιμα εκθέματα σύγχρονης τέχνης, τρέχει μέχρι τις 25 Φεβρουαρίου η έκθεση «Sueño Perro», με αφορμή την 25η επέτειο της ταινίας Amores Perros (2000), της πρώτης μεγάλου μήκους και πολυβραβευμένης ταινίας του Alejandro G. Iñárritu.

Η έκθεση φέρνει στο φως αδημοσίευτο υλικό που αντικατοπτρίζει τα διαχρονικά θέματα της ταινίας: την αγάπη, την προδοσία και τη βία. Οι σκληρές μικρές ιστορίες που την συνθέτουν –και οι οποίες αρχικά είχαν απορριφθεί κατά το μοντάζ και διατηρήθηκαν στα αρχεία κινηματογράφου του Εθνικού Αυτόνομου Πανεπιστημίου του Μεξικού– καταγράφουν τις αλληλένδετες κοινωνικοπολιτικές πραγματικότητες της Πόλης του Μεξικού, οι οποίες παραμένουν επίκαιρες δεκαετίες μετά.