“AI ΨΥΧΩΣΗ”: ΟΤΑΝ Η ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Η αυξανόμενη χρήση των chatbots τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT, έχει φέρει στο προσκήνιο νέες ανησυχίες σχετικά με τις επιπτώσεις τους στην ψυχική υγεία.

Αν και εκατομμύρια άνθρωποι τα χρησιμοποιούν καθημερινά για ποικίλες ανάγκες, από απλές συνομιλίες μέχρι θεραπευτική υποστήριξη, οι τελευταίες αναφορές δείχνουν ότι η υπερβολική αλληλεπίδραση με αυτές τις τεχνολογίες μπορεί να οδηγήσει σε ορισμένες επικίνδυνες καταστάσεις.

Όλο και περισσότερες αναφορές για άτομα που φαίνεται να χάνουν την επαφή με την πραγματικότητα έπειτα από έντονη χρήση chatbots τεχνητής νοημοσύνης, εμφανίζονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τις τελευταίες εβδομάδες, χαρακτηρίζοντας τα περιστατικά ως παραδείγματα “AI ψύχωσης”.

Ορισμένα περιστατικά έχουν καταγραφεί από φίλους ή συγγενείς των ατόμων. Συνήθως αφορούν ανθρώπους οι οποίοι φαίνεται να έχουν αναπτύξει ψευδείς ή ανησυχητικές πεποιθήσεις, παράξενες ιδέες ή έντονα συναισθήματα παρανόησης, μετά από πολλές συζητήσεις με chatbots, και μερικές φορές αφού τα χρησιμοποίησαν για θεραπεία.

Δικογραφίες έχουν υποστηρίξει ότι έφηβοι που έγιναν εμμονικοί με chatbots ενθαρρύνθηκαν από αυτά να αυτοτραυματιστούν ή και να βάλουν τέλος στη ζωή τους.

Η “AI ψύχωση” είναι μια μη επιστημονική ορολογία, μία ταμπέλα, που σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί κλινική διάγνωση, είπαν ειδικοί στην ψυχική υγεία στην Washington Post.  Ωστόσο, οι ειδικοί συμφώνησαν ότι τα περιστατικά αυτά απαιτούν άμεση προσοχή και περαιτέρω μελέτη.

Τι είναι η “AI ψύχωση” και αναγνωρίζεται από τους ειδικούς στην ψυχική υγεία;

Η Ashleigh Golden, αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Στάνφορντ, είπε ότι ο όρος δεν βρίσκεται σε κανένα κλινικό διαγνωστικό εγχειρίδιο. Ωστόσο, δημιουργήθηκε ως απάντηση σε ένα πραγματικό και “αρκετά ανησυχητικό αναδυόμενο μοτίβο όπου τα chatbots ενισχύουν παραληρηματικές σκέψεις”

Ο όρος “AI ψύχωση” χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια σειρά περιστατικών. Ένα κοινό στοιχείο είναι η “δύσκολη διάκριση μεταξύ του τι είναι πραγματικό ή όχι”, είπε ο Jon Kole, πιστοποιημένος ψυχίατρος ενηλίκων και παιδιών.

Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι το άτομο αρχίζει να πιστεύει πράγματα που είναι λανθασμένα ή αισθάνεται ότι έχει μια πολύ δυνατή σχέση με μια προσωπικότητα AI, κάτι που όμως δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Ο Keith Sakata, ψυχίατρος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, είπε ότι 12 άτομα εισήχθησαν φέτος σε νοσοκομείο για συμπεριφορές που εντάσσονται στο φαινόμενο της “ΑΙ ψύχωσης” μετά από υπερβολική χρήση chatbot τεχνητής νοημοσύνης.

“Τα chatbots έχουν συνείδηση” – “Είναι ζωντανά”

Πολλοί χρησιμοποιούν τα chatbots για να διευκολύνουν τη ζωή τους ή να περάσουν την ώρα τους, αλλά ορισμένοι χρήστες μέσω κοινωνικής δικτύωσης έχουν μοιραστεί στα social media πως έχουν αναπτύξει έντονες πνευματικές ή συναισθηματικές σχέσεις με ΑΙ chatbots.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, χρήστες έχουν πει ότι πιστεύουν ότι τα chatbots έχουν συνείδηση ή ότι κινδυνεύουν από τους ανθρώπους μόλις ανακαλύψουν ότι είναι “ζωντανά”. Άλλοι υποστήριξαν ότι οι εκτενείς συζητήσεις με το AI τούς αποκάλυψαν “κρυμμένες αλήθειες” για τη ζωή και τον κόσμο.

Λιγότεροι, οι οποίοι μάλιστα φαίνεται ότι ανέπτυξαν κάποιου είδους εμμονή με τα chatbots, ανέφεραν ότι άσκησαν βία σε μέλη της οικογένειάς τους ή ότι αυτοτραυματίστηκαν ή ότι αποπειράθηκαν να βάλουν τέλος στη ζωή τους.

Ο Kevin Caridad, ψυχοθεραπευτής που έχει εργαστεί ως σύμβουλος σε εταιρείες που αναπτύσσουν εφαρμογές AI για την ψυχική υγεία, είπε ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να επιβεβαιώσει αρνητικές ή επικίνδυνες σκέψεις για άτομα που πάσχουν από OCD, άγχος ή ψύχωση, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει έναν αρνητικό κύκλο που επιδεινώνει τα συμπτώματα ή τα καθιστά αδύνατα να ελεγχθούν.

Ο Caridad, που είναι Διευθύνων Σύμβουλος του Cognitive Behavior Institute στην περιοχή του Πίτσμπουργκ, πιστεύει ότι η AI πιθανώς δεν προκαλεί νέες ψυχικές διαταραχές, αλλά μπορεί να λειτουργήσει ως ‘χιονοστιβάδα’ που αποσταθεροποιεί ένα άτομο που είναι επιρρεπές σε ψυχικές δυσκολίες.

Τα ChatGPT και άλλα σύγχρονα chatbots λειτουργούν με τεχνολογία γνωστή ως large language models, τα οποία είναι ικανά να παράγουν κείμενο που μοιάζει να έχει γραφτεί από άνθρωπο. Αυτό τα καθιστά πιο χρήσιμα, αλλά και πολύ… πειστικά.

Οι εταιρείες που αναπτύσσουν chatbots AI και ανεξάρτητοι ερευνητές έχουν βρει αποδείξεις ότι οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται για να κάνουν τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης πιο ελκυστικά μπορεί να τα κάνουν ακόμα και “χειριστικά” αφού θα λένε στους χρήστες εκείνα που θέλουν να ακούσουν.

Πρόκειται για ένα διαδεδομένο πρόβλημα;

Προς το παρόν, όχι. Είναι πολύ νωρίς για τους ειδικούς στην ψυχική υγεία να συλλέξουν οριστικά δεδομένα σχετικά με τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των περιστατικών.

Τον Ιούνιο, η Anthropic ανέφερε ότι μόνο το 3% των συνομιλιών με το chatbot της, “Claude”, ήταν συναισθηματικές ή είχαν θεραπευτικό περιεχόμενο. Η OpenAI ανέφερε σε μια μελέτη που διεξήχθη σε συνεργασία με το Massachusetts Institute of Technology ότι ακόμα και μεταξύ των “ορκισμένων” χρηστών του ChatGPT, μόνο ένα μικρό ποσοστό των συνομιλιών χρησιμοποιούνταν για “συναισθηματική” ή θεραπευτική χρήση.

Ωστόσο, ειδικοί στην ψυχική υγεία λένε πως καλύτερα το ζήτημα να αντιμετωπιστεί άμεσα καθώς η τεχνητή νοημοσύνη γίνεται όλο και πιο διαδεδομένη.  Το ChatGPT, το οποίο κυκλοφόρησε πριν από λιγότερο από τρία χρόνια, έχει ήδη 700 εκατομμύρια εβδομαδιαίους χρήστες.

Ο Caridad, είπε ότι οι ερευνητές θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην επίδραση του AI στους νέους ανθρώπους και σε εκείνους που είναι επιρρεπείς σε ψυχικές ασθένειες.