Η ΠΙΟ ΚΡΙΣΙΜΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΟΥ

Κάθε ηλικία έχει τα καλά της και τα κακά της. Στα νιάτα “παίζεις” με την ενέργεια. Όσο μεγαλώνεις “παίζεις” με την εμπειρία.

Η κοινή συνισταμένη όλων των χρόνων της ζωής μας είναι πως ό,τι σπέρνουμε, το θερίζουμε αργότερα. Έχεις επιλέξει να μην περνάς έξω από γυμναστήριο στα 20 και τα 30; Θα το “πληρώσεις” από τα 40 και μετά -όταν οι φυσικές διαδικασίες που σου επιτρέπουν να κάνεις ό,τι κάνεις τώρα δίχως συνέπεια, θα επιταχύνουν τη φθίνουσα πορεία τους.

Είσαι 40+ και εξακολουθείς να ζεις τη ζωή ενός party animal; Όταν -με το καλό- φτάσεις στα 60+ θα σε περιμένουν πολλές προκλήσεις, aka θέματα υγείας.

Όλα αυτά δεν συμβαίνουν σε απόλυτο βαθμό. Υπάρχουν και εξαιρέσεις.

Πότε έχεις την ευκαιρία να σώσεις την παρτίδα

Εν τω μεταξύ, προφανώς δεν εξαρτώνται όλα από το χέρι μας (στο lifestyle μας ή αν προτιμάς, τις επιλογές μας ως προς τον τρόπο ζωής -αν καπνίζουμε, αν πίνουμε αλκοόλ, αν τρώμε ό,τι βρίσκουμε μπροστά μας κλπ).

Το άγχος, όσα μας “περνούν” οι γονείς μας, αλλά και περιβαλλοντικές συνθήκες μας οδηγούν σε περίεργες ατραπούς, με τις φυσιολογικές αλλαγές που έρχονται με τη γήρανση (πχ οι τεράστιες ορμονικές αλλαγές από τα 35 και μετά) να κάνουν ακόμα μεγαλύτερες τις απαιτήσεις όποιου ανθρώπου θέλει να μεγαλώνει υγιής.

Υπάρχει ωστόσο, μια δεκαετία που χαρακτηρίστηκε από επιστήμονες ως “η πιο κρίσιμη” για την υγεία μας. Όπως επιλέγεις να ζήσεις τη ζωή σου από τα 36 έως τα 46, έχει επιπτώσεις στο επίπεδο κινδύνου για κατάθλιψη, καρκίνο, καρδιακές παθήσεις, πνευμονοπάθειες και πρόωρο θάνατο.

Πριν το συγκεκριμένο “παράθυρο”, μεγάλο μέρος της ζημιάς που μας έχουμε κάνει νωρίτερα, μπορεί να διορθωθεί.

Βάσει μελέτης που δημοσιεύτηκε το 2022, άτομα που σταμάτησαν το κάπνισμα μέχρι τα 35 ετών έδειξαν ότι είχαν παρόμοιο μακροπρόθεσμο κίνδυνο θνησιμότητας με άτομα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ.

Επιπροσθέτως, τα ποσοστά καρκίνου του πνεύμονα που προκαλούνται από το κάπνισμα αρχίζουν να αυξάνονται σταθερά στην ηλικιακή ομάδα 40-44 ετών, με τα στοιχεία να δείχνουν πιο σταθερή αύξηση για τις γυναίκες και πιο γρήγορη για τους άνδρες.

Ουδόλως συμπτωματικά, πρόκειται για ηλικίες που αλλάζουν οι ορμόνες μας.

Στις γυναίκες μειώνονται τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη, όπως πλησιάζει η εμμηνόπαυση -η οποία έχει “λόγο” σε όλα, από τη μυική μάζα έως το πώς επεξεργάζονται τα λίπη- και στους άνδρες “πέφτουν” τα επίπεδα τεστοστερόνης που κορυφώνονται στη δεκαετία των 30, με τα οστά να γίνονται ασθενέστερα και τη μεταβολική υγεία να χειροτερεύει.

Συν το στρες, δεν χρειαζόμαστε κάτι άλλο για να “διαλυθούμε”. Αν επιμείνουμε σε ανθυγιεινές συνήθειες, γινόμαστε οι χειρότεροι εχθροί του εαυτού μας. Με θετικές αλλαγές σε μια συγκεκριμένη δεκαετία, επηρεάζουμε σημαντικά τη μελλοντική υγεία και τη μακροζωία.

Ό,τι κάνουμε από τα 36 έως τα 46 κρίνει τη ζωή μας

Ερευνητές στη Φινλανδία διαπίστωσαν ότι υπήρχαν σχετικά λίγες συνέπειες από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα στη δεκαετία των 20, αλλά όσοι συνέχισαν αυτές τις συνήθειες και στα 30 και διαπίστωσαν ότι η υγεία τους άρχισε να επιδεινώνεται στα 36, ενώ οδηγήθηκαν σε πληθώρα προβλημάτων υγείας.

Σύμφωνα με όσα είπε στο Hello και την Telegraph ο Δρ. Philip Borg, ογκολόγος του National Health Service (βλ. υγειονομικό σύστημα της Αγγλίας), ειδικός στην αντιγήρανση και την αναγεννητική ιατρική και ιδρυτής του The Longevity Doctor, κλινική που ειδικεύεται στην προληπτική ιατρική «ό,τι κάνουμε στη δεκαετία από τα 36 έως τα 46 διαμορφώνει την υγεία που θα βιώσετε τις επόμενες δεκαετίες».

«Η καρδιακή προσβολή στα 60 άρχισε στα 30, η άνοια στα 70 ξεκίνησε στα 40. Ποτέ δεν είναι πολύ αργά ή πολύ νωρίς για να αρχίσετε να ζείτε καλά και να σκέφτεστε τη μελλοντική σας υγεία».

Τα ευρήματα έδειξαν πως αν στα μέσα της δεκαετίας των 30 σταματάμε να “ξεφεύγουμε” από ανθυγιεινές συμπεριφορές, οι σωρευτικές επιπτώσεις του τρόπου ζωής μας αρχίζουν να δείχνουν τον αντίκτυπό τους.

Όπως εξήγησε ο ειδικός«οι χρόνιες ασθένειες μπορούν να προκληθούν από μακροχρόνιες, σιωπηλές διεργασίες όπως η φλεγμονή, η κακή διατροφή, το άγχος και η έλλειψη άσκησης, οι οποίες μπορούν να βλάψουν αργά τα κύτταρα, τις αρτηρίες και τον εγκέφαλό σας, ξεκινώντας δεκαετίες πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα.

Οι χρόνιες ασθένειες προκαλούνται από μακροχρόνιες, σιωπηλές διεργασίες, όπως η φλεγμονή. Πυροδοτούνται από συνήθειες, όπως η κακή διατροφή, το άγχος, η κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα και η έλλειψη άσκησης, που μπορούν να βλάψουν αργά τα κύτταρα, τις αρτηρίες και τον εγκέφαλό σας. Ξεκινούν δεκαετίες πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα, με τη βλάβη στα κύτταρα να συσσωρεύεται όλο και πιο γρήγορα από αυτές τις ηλικίες και μετά.

Τα γηρασμένα κύτταρα είναι αυτά που έχουν σταματήσει να διαιρούνται, αλλά εξακολουθούν να είναι ενεργά και δημιουργούν ένα φλεγμονώδες περιβάλλον που βλάπτει τα γειτονικά κύτταρα. Έτσι, όσο πιο ανθυγιεινός είναι ο τρόπος ζωής σας, τόσο περισσότερα από αυτά τα κύτταρα συσσωρεύετε».

Το παράδειγμα με το αλκοόλ

H κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται με επτά τύπους καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του μαστού και του εντέρου. H επίδρασή αυξάνεται μετά την ηλικία των 35 ετών, όταν η ικανότητά μας να το μεταβολίζουμε μειώνεται και η βλάβη που προκαλεί στο ήπαρ συσσωρεύεται. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για ηπατική νόσο, καρδιακές παθήσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση, εγκεφαλικό επεισόδιο, διαβήτη τύπου 2 και άνοια.

Ως εκ τούτου, όταν εκθέτουμε το σώμα μας σε υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ από τα 36 έως τα 46, δεν μπορούμε να αντιστρέψουμε τον κίνδυνο.

ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΜΑΚΡΟΗΜΕΡΕΥΣΟΥΜΕ

Προφανώς ό,τι ζημιά έχει γίνει, αν αλλάξουμε συνήθειες μπορούμε να βοηθήσουμε να διορθωθεί -ενδεχομένως όχι σε απόλυτο βαθμό, σίγουρα όμως, σε κάποιον αρκούντως ικανοποιητικό.

Οι ηλικίες από 36 έως 46 περιγράφηκαν μεν ως «κρίσιμο παράθυρο» στο οποίο η «μεταβολική συγχώρεση» του σώματος αρχίζει να μειώνεται, αλλά φάνηκε ότι εξακολουθούμε να έχουμε σημαντική ικανότητα να αντιστρέψουμε τη βλάβη, μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής.

Ως ζωτικής σημασίας χαρακτηρίζεται η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ στα συνιστώμενα επίπεδα των υγειονομικών αρχών και η διακοπή του καπνίσματος, με τη χρήση καπνού να ευθύνεται για περίπου το 30% των θανάτων που σχετίζονται με τον καρκίνο.

Έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ έδειξε πως αν διακόψετε το κάπνισμα σε ηλικία μεταξύ των 36 και των 44, μπορείτε να προσθέσετε έως και 9 χρόνια στη ζωή σας. Επόμενο SOS είναι η φυσική κατάσταση, με την άσκηση, καθώς η δύναμη και η μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου, μέτρα του επίπεδου της αερόβιας φυσικής μας κατάστασης, είναι οι καλύτεροι προγνωστικοί παράγοντες για τη μελλοντική υγεία και το τι δραστηριότητα μπορούμε να κάνουμε, αργότερα στη ζωή.

Ο στόχος είναι τουλάχιστον 150 λεπτά άσκησης μέτριας έντασης την εβδομάδα και ασκήσεις ενδυνάμωσης με αντιστάσεις, για τη διατήρηση της καρδιαγγειακής φυσικής κατάστασης, την ενίσχυση της οστικής πυκνότητας και την πρόληψη της μυϊκής ατροφίας.

Η εικόνα της υγιούς μακροημέρευσης μας “συμπληρώνεται” με τη διατροφή που δίνει στο σώμα μας πράγματα που έχει ανάγκη -όπως αυτές αλλάζουν όσο μεγαλώνουμε. Ιδανικά, ελαχιστοποιείτε τα λίπη και τη ζάχαρη, όπως φυσικά και τα επεξεργασμένα (μαζί και τα υπερ-επεξεργασμένα) τρόφιμα.

Δώστε προτεραιότητα σε άφθονη άπαχη πρωτεΐνη -ιδιαίτερα φυτικής προέλευσης, από ξηρούς καρπούς, φασόλια και όσπρια- και τη φροντίδα του μικροβιώματος, επιλέγοντας μια ποικιλία φρούτων και λαχανικών και ζυμωμένων τροφών.

Βοηθά να έχετε πάντα πρόχειρη την σκέψη πως ό,τι κάνετε σήμερα, θα το εξαργυρώσετε την ώρα της κρίσης.