ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΙΜΑΤΟΣ ΘΑ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΣΕ ΚΑΘΕ ΟΡΓΑΝΟ

Μην τα ξαναλέμε. Ο αριθμός που αναφέρεις κάθε φορά που σε ρωτούν πόσο χρονών είσαι, είναι τα χρόνια που βρίσκεται στη Γη. Που δεν είναι απαραίτητα τα ίδια του μεταβολισμού σου ή το κυριότερο, των οργάνων σου που “αποφασίζουν” πότε θα έλθει η ώρα να εγκαταλείψεις τον μάταιο τούτο κόσμο.

Η βιολογική ηλικία λοιπόν, θα έλεγε κανείς πως είναι πιο σημαντική από τη χρονολογική, αφού δείχνει τη σωματική κατάσταση και τις πιθανότητες να αναπτύξουμε διαταραχές που συνδέονται με την ηλικία -από πρόβλημα στην καρδιά έως Αλτσχάιμερ.

Πώς όμως, μπορείς να μετρήσεις την ηλικία των οργάνων που έχεις μέσα σου;

Υπήρχε ένα πρόβλημα με αυτό το θέμα.

Αποφάσισαν να το λύσουν ερευνητές του Stanford University.

Έπιασαν δουλειά με ζητούμενο να βρουν έναν τρόπο να μετριέται η ηλικία των οργάνων, αλλά και να γίνεται πρόβλεψη εμφάνισης κάποιας ασθένειας σε αυτά σε μια δεκαετία.

Ο γενικός έλεγχος των “εξαρτημάτων” μας γίνεται με δείγμα αίματος

Όπως εξήγησε στην ιστοσελίδα του Stanford ο Δρ Tony Wyss-Coray, καθηγητής νευρολογίας και νευρολογικών επιστημών στο Stanford και διευθυντής στο Knight Initiative for Brain Resilience του Wu Tsai Neurosciences Institute «έχουμε αναπτύξει έναν δείκτη ηλικίας των οργάνων σας με βάση το αίμα. Με αυτόν τον δείκτη, μπορούμε να αξιολογήσουμε την ηλικία ενός οργάνου σήμερα και να προβλέψουμε τις πιθανότητες να εμφανίσετε μια ασθένεια που σχετίζεται με αυτό το όργανο 10 χρόνια αργότερα».

Η μέθοδος που ανακάλυψαν και δημοσιεύτηκε στο Νature Medicine μπορεί να προβλέψει και ποιος είναι πιο πιθανό να πεθάνει από ιατρικές παθήσεις που σχετίζονται με ένα ή περισσότερα από τα 11 ξεχωριστά συστήματα οργάνων, τα οποία εξετάστηκαν.

Ήταν ο εγκέφαλος, οι μύες, η καρδιά, οι πνεύμονες, οι αρτηρίες, το ήπαρ, τα νεφρά, το πάγκρεας, το ανοσοποιητικό σύστημα, το έντερο και το λίπος.

Ο Δρ Wyss-Coray τόνισε ότι «η βιολογική ηλικία του εγκεφάλου παίζει τεράστιο ρόλο στον καθορισμό του χρόνου ζωής που μας απομένει».

«Ο εγκέφαλος είναι ο φύλακας της μακροζωίας. Αν έχετε έναν ηλικιωμένο εγκέφαλο, έχετε αυξημένη πιθανότητα θνησιμότητας. Αν έχετε έναν νεαρό εγκέφαλο, πιθανότατα θα ζήσετε περισσότερο».

Ο επικεφαλής της έρευνας διευκρίνισε ότι η προσέγγιση μπορεί να οδηγήσει σε πειράματα σε ανθρώπους, για τη δοκιμή νέων παρεμβάσεων μακροζωίας ως προς τις επιπτώσεις στις βιολογικές ηλικίες μεμονωμένων οργάνων, σε μεμονωμένους ανθρώπους.

«Για παράδειγμα, αν χρησιμοποιηθεί η ακραία ηλικία του εγκεφάλου ως δείκτης για επικείμενη εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ, μπορούν να γίνουν παρεμβάσεις πριν την εμφάνιση εξωτερικών συμπτωμάτων».

Μελετήθηκαν περίπου 45.000 άτομα με τη συνδρομή αλγόριθμου

Η έρευνα μελέτησε δείγματα αίματος και ενημερωμένες ιατρικές αναφορές 44.498 επιλεγμένων ανθρώπων, ηλικίας 40 έως 70 ετών, από τη συλλογή δεδομένων που ονομάζεται UK Biobank. Παρακολουθήθηκαν για έως 17 χρόνια, για αλλαγές στην υγεία τους.

Η ομάδα του Δρ Wyss-Coray χρησιμοποίησε μια προηγμένη εργαστηριακή τεχνολογία που μέτρησε τις ποσότητες σχεδόν 3.000 πρωτεϊνών στο αίμα κάθε συμμετέχοντα, με το 15% αυτών να εντοπίζεται σε ένα όργανο.

Οι καθ’ ύλην αρμόδιοι πέρασαν τα επίπεδα πρωτεϊνών που μεταδίδονται μέσω του αίματος σε έναν υπολογιστή και προσδιόρισαν τα μέσα επίπεδα καθεμίας από αυτές τις πρωτεΐνες που είναι ειδικές για κάθε όργανο στο αίμα των συμμετεχόντων, προσαρμοσμένα στην ηλικία τους.

Έτσι, δημιούργησαν αλγόριθμο που διαπίστωσε πόσο διέφερε η σύνθετη πρωτεϊνική “υπογραφή” για κάθε όργανο που αξιολογήθηκε, από τον συνολικό μέσο όρο για άτομα της όποια συγκεκριμένης ηλικίας.

Με βάση τις διαφορές μεταξύ των μέσων επιπέδων πρωτεΐνης που αντιστοιχούν σε κάθε όργανο και των προσαρμοσμένων κατά ηλικία μέσων επιπέδων πρωτεΐνης, ο αλγόριθμος απέδωσε μια βιολογική ηλικία σε καθένα από τα 11 διακριτά όργανα που αξιολογήθηκαν.

Αυτές οι πρωτεϊνικές υπογραφές χρησίμευσαν ως υποκατάστατα για τη σχετική βιολογική κατάσταση των μεμονωμένων οργάνων. Μια τυπική απόκλιση μεγαλύτερη από 1.5 από τον μέσο όρο έθετε το όργανο ενός ατόμου στην κατηγορία «εξαιρετικά ηλικιωμένο» ή «εξαιρετικά νεανικό».

Ο εγκέφαλος ορίζει το προσδόκιμο

Το 1/3 των συμμετεχόντων είχαν τουλάχιστον ένα όργανο με τυπική απόκλιση 1.5 ή μεγαλύτερη από τον μέσο όρο και άρα “εξαιρετικά ηλικιωμένο” ή “εξαιρετικά νεανικό”.

Το 1/4 είχαν πολλαπλά εξαιρετικά ηλικιωμένα ή νεανικά όργανα.

Ο αλγόριθμος προέβλεψε και τη μελλοντική υγεία των ανθρώπων, όργανο προς όργανο, βάσει της τρέχουσας βιολογικής ηλικίας.

Ο Δρ Wyss-Coray και οι συνεργάτες του έλεγξαν για συσχετίσεις μεταξύ εξαιρετικά γερασμένων οργάνων και οποιασδήποτε από 15 διαφορετικές διαταραχές, όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον, η χρόνια ηπατική ή νεφρική νόσος, ο διαβήτης τύπου 2, δύο διαφορετικές καρδιακές παθήσεις και δύο διαφορετικές πνευμονικές παθήσεις, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η οστεοαρθρίτιδα κ.α.

Οι κίνδυνοι για αρκετές από αυτές τις ασθένειες επηρεάστηκαν από τη βιολογική ηλικία πολλών διαφορετικών οργάνων.

Ωστόσο, οι ισχυρότερες συσχετίσεις ήταν μεταξύ του βιολογικά γερασμένου οργάνου ενός ατόμου και της πιθανότητας αυτό το άτομο να αναπτύξει μια ασθένεια που σχετίζεται με αυτό το όργανο.

• Το να έχει κάποιος μια εξαιρετικά γερασμένη καρδιά προέβλεπε υψηλότερο κίνδυνο κολπικής μαρμαρυγής ή καρδιακής ανεπάρκειας.
• Το να έχει κάποιους γερασμένους πνεύμονες προέβλεπε αυξημένο κίνδυνο Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ).
• Το να έχει γερασμένο εγκέφαλο προέβλεπε υψηλότερο κίνδυνο για νόσο Αλτσχάιμερ. Η συσχέτιση μεταξύ του να έχει ένας άνθρωπος έναν εξαιρετικά γερασμένο εγκέφαλο και της ανάπτυξης νόσου Αλτσχάιμερ ήταν ιδιαίτερα ισχυρή. Για την ακρίβεια, ήταν 3.1 φορές μεγαλύτερη από αυτήν ενός ατόμου με έναν κανονικά γερασμένο εγκέφαλο. Ένας εξαιρετικά νεανικός εγκεφάλος είναι ιδιαίτερα προστατευτικός έναντι της ίδιας νόσου.

Κάποιος με βιολογικά γερασμένο εγκέφαλο έχει περίπου 12 φορές περισσότερες πιθανότητες να λάβει μια νέα διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ την επόμενη δεκαετία περίπου, σε σχέση με κάποιον της ίδιας ηλικίας με βιολογικά νεανικό εγκέφαλο.

«Η ηλικία του εγκεφάλου φάνηκε να είναι ο καλύτερος μοναδικός προγνωστικός παράγοντας της συνολικής θνησιμότητας. Η ύπαρξη ενός εξαιρετικά γερασμένου εγκεφάλου αύξησε τον κίνδυνο θανάτου των ατόμων κατά 182% σε μια περίοδο περίπου 15 ετών».

Τουναντίον, τα άτομα με εξαιρετικά νεανικό εγκέφαλο είχαν συνολική μείωση 40% στον κίνδυνο θανάτου κατά την ίδια διάρκεια.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ

Ο Δρ Wyss-Coray δήλωσε ότι «η προσεκτική συλλογή στοιχείων για τον τρόπο ζωής, τη διατροφή και την πρόσληψη συνταγογραφούμενων ή συμπληρωματικών ουσιών σε κλινικές δοκιμές, σε συνδυασμό με αξιολογήσεις της ηλικίας των οργάνων, θα μπορούσε να ρίξει φως στην ιατρική αξία της συμβολής αυτών των παραγόντων στη γήρανση διαφόρων οργάνων.

Όπως και στο κατά πόσον τα υπάρχοντα, εγκεκριμένα φάρμακα μπορούν να αποκαταστήσουν τη νεότητα των οργάνων, πριν οι άνθρωποι αναπτύξουν μια ασθένεια για την οποία η προχωρημένη βιολογική ηλικία ενός οργάνου τους θέτει σε υψηλό κίνδυνο.

Αυτό είναι, ιδανικά, το μέλλον της ιατρικής.

Σήμερα, πηγαίνεις στον γιατρό επειδή πονάς κάπου. Εκείνος εξετάζει το σημείο για να δει τι έχει συμβεί. Προσπαθούμε να μεταβούμε από την περίθαλψη ασθενών στην υγειονομική περίθαλψη και να παρέμβουμε πριν οι άνθρωποι υποβληθούν σε ειδικές, για κάθε όργανο, διαταραχές».

Πα’ όλο που το αναλυτικό εργαλείο προς το παρόν είναι διαθέσιμο μόνο για ερευνητικούς σκοπούς, ο Δρ Wyss-Coray σχεδιάζει να το εμπορευματοποιήσει και να είναι διαθέσιμο τα επόμενα δυο έως 3 χρόνια.

«Το κόστος θα μειωθεί, καθώς εστιάζουμε σε λιγότερα βασικά όργανα, όπως ο εγκέφαλος, η καρδιά και το ανοσοποιητικό σύστημα, για να επιτύχουμε μεγαλύτερη ανάλυση και ισχυρότερους δεσμούς με συγκεκριμένες ασθένειες».