Ελληνικός Οίνος: Το “φρένο” από τα κοκτέιλ, ο Τραμπ και οι νέες προκλήσεις

Σε περιβάλλον πολλαπλών προκλήσεων αλλά με “προίκα” τη βαριά του ιστορία, που χάνεται στους αιώνες καλείται να κινηθεί ο το ελληνικό κρασί, με βάση όσα ανέφερε, ο νέος πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου, ο Στέλιος Μπουτάρης, Οινοποιός του Κτήματος Κυρ-Γιάννη, σε εκδήλωση με αφορμή την ανάληψη των καθηκόντων του.

 “Στο κρασί συμβαίνει το εξής ιδιότυπο” είπε ο κ. Στέλιος Μπουτάρης και συμπλήρωσε: “Δίνουμε την αίσθηση του «μεγάλου», κάτι εύλογο λαμβάνοντας υπόψη τα σημαντικά βήματα ανάπτυξης που έχουν γίνει. Όμως, αν δούμε τα νούμερα και τα δεδομένα, η αλήθεια είναι ότι ο ελληνικός αμπελώνας είναι  μικρός και αντίστοιχα μικρό  είναι και το μέγεθος του επιχειρείν του. Όλος ο ελληνικός αμπελώνας είναι σχεδόν το 1/5 του Bordeaux (όχι δηλαδή του γαλλικού αμπελώνα, αλλά μόνο μιας ζώνης του). Και όλος ο τζίρος του ελληνικού κρασιού, εντός και εκτός, είναι μικρότερος από τον τζίρο της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας. Πως λοιπόν προκύπτει όλη αυτή η αίσθηση του μεγάλου;” ανέφερε.

Η σαγήνη του κρασιού

Και συμπλήρωσε ο πρόεδρος του CEO. “Σίγουρα, το κρασί είναι σαγηνευτικό. Οι περισσότεροι έχουμε πάει σε μια βραδιά οινοποιού σε ένα εστιατόριο ή wine bar και θέλουμε να μιλήσουμε στον άνθρωπο πίσω από το κρασί. Δεν είμαι σίγουρος αν συμβαίνει το ίδιο με έναν παραγωγό ελαιολάδου ή φέτας, δύο επίσης εξαιρετικών ελληνικών προϊόντων. Στον πυρήνα όμως αυτής της δύναμης του ελληνικού κρασιού βρίσκεται το γεγονός ότι το κρασί αποτελεί μέρος της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.

Για αυτό και χρειάζεται ένα νέο εθνικό συμβόλαιο όπου το αμπέλι δεν είναι απλώς ένα αγροτικό προϊόν αλλά ένα σύμβολο πολιτισμού, βιωσιμότητας και ταυτότητας. Ένα υπεραιωνόβιο αυτόρριζο αμπέλι στη Σαντορίνη που συνεχίζει μια αδιάλειπτη αμπελοκαλλιέργεια 3500 ετών δεν είναι μέρος της κληρονομιάς μας; Δεν θα έπρεπε να προστατεύεται” ανέφερε ο Στέλιος Μπουτάρης.

Οι προκλήσεις

Περιγράφοντας τις προκλήσεις ο νέο πρόεδρος του CEO, που ιδρύθηκε το 1995, σε συνέχεια του ΣΕΒΟΠ του 1969 και του ΣΕΠΤΟ του Συνδέσμου Ελλήνων Οινοποιών Τυπικών Οίνων που ξεκίνησε το 1949. στάθηκε στις τάσεις της κατανάλωσης της γενιάς Gen Z, που π.χ. προτιμά κοκτέιλ ή εχει άλλες καταναλωτικές συνήθειες, αλλά και στο γενικότερο περιβάλλον. Εστίασε, δε, και στα όσα φέρνει η κλιματική αλλαγή, με ανάδειξη νέων οινοποιητικών περιοχών, αλλά και την απομοίωση της παραγωγής σε άλλες.

Όπως ανέφερε ο κ. Μπουτάρης:

• Ο ανταγωνισμός σε παγκόσμιο επίπεδο εντείνεται με νέες αμπελοοινικές περιοχές να αναδύονται με δυνατό story telling βασισμένο, είτε στην ιστορία όπως η Γεωργία είτε στην κλιματική αλλαγή όπως η Μεγάλη Βρετανία που παρουσιάζει εξαιρετικά κρασιά, κυρίως αφρώδη.
• Η νέα γενιά οινόφιλων φέρνει τα πάνω κάτω με νέα πρότυπα και συνήθειες και με την κατανάλωση του κρασιού να μειώνεται ειδικά στα νέα κοινά.
• Η εκστρατεία ενάντια στο αλκοόλ εντείνεται και πολλές φορές βλέπουμε το κρασί να είναι στο επίκεντρο, πιθανόν και λόγω έλλειψης του lobbying τεράστιων παικτών στον κλάδο σε αντίθεση για παράδειγμα με την μπύρα ή τα οινοπνευματώδη

Και να μην ξεχνάμε, ότι όλα αυτά συμβαίνουν σε ένα περιβάλλον πολιτικοοικονομικής αστάθειας που προκαλεί αντιδράσεις όπως οι δασμοί της ομοσπονδιακής διοίκησης του Τραμπ.

“Για το καθένα από όλα αυτά, θα μπορούσαμε να μιλάμε για ώρες. Και ευχαρίστως να το κάνουμε κατά τη διάρκεια του γεύματος. Βασικός σκοπός μου όμως σήμερα είναι να υπογραμμίσω την πολυπλοκότητα και το μέγεθος των μετώπων. Τεράστιες προκλήσεις που απαιτούν συλλογική δράση για την αντιμετώπισή τους” τόνισε.

“Είμαστε στην πιο δυναμική στιγμή ιστορικά για το ελληνικό κρασί. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αντιμετωπίζουμε προκλήσεις. Και μάλιστα μεγάλες και σύνθετες. Ενδεικτικά αναφέρω την κλιματική αλλαγή που βγάζει όλες τις αδυναμίες μας στην επιφάνεια, όπως και τις νοοτροπίες που πρέπει να αλλάξουν άμεσα και ριζικά. Χωρίς αμπέλι δεν έχουμε κρασί. Χωρίς στρατηγική και επιχειρηματικό σχέδιο, δεν έχουμε αμπέλι” υπογράμμισε.

Ο ελληνικός αμπελώνας

Σε όλα αυτά καλείται να απαντήσει ο ελληνικός αμπελώνας, που όπως είπε ο κ. Μπουτάρης:

• Έχει έκταση περίπου στα 610.000 στρέμματα με πτωτική τάση
• Αποτελείται από πολλούς και  μικρούς κλήρους (γύρω στα 4 στρέμματα)
• Η μέση ηλικία των αμπελουργων είναι στα 58 έτη χωρίς ισχυρή τάση ανανέωσης του δυναμικού

Την ίδια στιγμή

• Η οινική νομοθεσία είναι τρομερά περίπλοκη και το κυριότερο, παρωχημένη σε πολλά σημεία. Όχι μόνο δεν βοηθάει ή δεν δημιουργεί υπεραξία αλλά πολλές φορές αποδεικνύεται εκτός τόπου και χρόνου
• Δεν έχουμε στατιστικά στοιχεία του κλάδου και ένας από τους στόχους μας είναι η ενεργοποίηση του Παρατηρητηρίου Οίνου
• Ο κλάδος μας δεν είναι αυτοχρηματοδοτούμενος, όπως αντίστοιχες οργανώσεις σε άλλες χώρες πχ Αυστρία και Πορτογαλία (που είναι στα μεγέθη μας)
• Ο κλάδος εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από ευρωπαϊκή συγχρηματοδότηση, ιδιαίτερα για την προώθησή μας στο εξωτερικό”

Συνεργασία

“Θεωρώ απαραίτητη, όπως καταλάβατε, τη συνεργασία” τόνισε ο νέος πρόεδρος του ΣΕΟ και συμπλήρωσε: ”Θεωρώ απαραίτητη τη στήριξη των αμπελουργών, των νέων επιστημόνων με έμφαση στην έρευνα και την καινοτομία. Θεωρώ απαραίτητη τη σύσταση ομάδων νέων ανθρώπων με δυναμική, με εξειδίκευση και φρέσκες ιδέες, που θα λειτουργούν όχι μόνο ως think αλλά και ως DΟ tanks, σε συγκεκριμένα αντικείμενα. Πολυσυλλεκτικόκοτητα και συμπερίληψη. Θεωρώ απαραίτητη τη διαφάνεια και την εξωστρέφεια. Και είναι ανάγκη και ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου να γίνει πιο εξωστρεφής. Για αυτό από σήμερα κιόλας εγκαινιάζουμε ένα ανοικτό κανάλι επικοινωνίας και ενημέρωσης. Και στις μεγάλες επιτυχίες αλλά και στα δύσκολα, πρέπει να έχουμε γνώση. Και πρέπει να έχουμε λύσεις.

Γιατί είναι ένας κλάδος μικρός σε νούμερα αλλά μεγάλος σε αξία. Ένα σημαντικό κεφάλαιο για τον αγροδιατροφικό τομέα της χώρας, για την ιστορία και τον πολιτισμό μας. Ανατροφοδοτείται και δημιουργεί συνεχώς νέες δυναμικές όπως για παράδειγμα ο οινοτουρισμός που πραγματικά μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη των τοπικών οικονομιών καθόλη τη διάρκεια του χρόνου και πέρα από τους συνήθεις προορισμούς. Και κυρίως να δώσει οικονομικό διέξοδα στα πιο μικρά οινοποιεία. Όπως γίνεται σε όλον τον κόσμο.”

Στο φόντο αυτό ο νέος πρόεδρος του ΣΕΟ έθεσε ως στόχο την καθιέρωση του ελληνικού κρασιού ως διαχρονικά επίκαιρου, μέσα από τη συλλογική δράση όλων των μερών. Όπως είπε, με επικαιροποίηση του στρατηγικού σχεδίου για το ελληνικό κρασί που έχει ήδη ξεκινήσει σε συνεργασία με την ΚΕΟΣΟΕ και την ΕΔΟΑΟ, με την ενεργοποίηση του Παρατηρητηρίου του Ελληνικού Κρασιού για συλλογή στατιστικών δεδομένων αλλά και της ομάδας εργασίας με τον ΥΠΑΑΤ, με την ανοικτή πρόσκληση προς όλους ώστε το ελληνικό κρασί να αποκτήσει μια ακόμη πιο ενιαία και δυνατή φωνή. Με συνέπεια και συνέχεια προς μια βιώσιμη ανάπτυξη.

Μάλιστα, η αξία της συνέχειας και της σύνδεσης του παρελθόντος με το μέλλον του ελληνικού κρασιού, αναδείχθηκε με τον πιο ουσιαστικό τρόπο μέσα από την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας ανάμεσα στον Σύνδεσμο Ελληνικού Οίνου και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, που έλαβε χώρα στο τέλος της εκδήλωσης, παρουσία των κκ Αμαλίας Παππά,  Αναπληρώτριας Γενικής Διευθύντριας και Διευθύντριας Αρχειακής Έρευνας και Προβολής των Γενικών Αρχείων του Κράτους (ΓΑΚ), και Αμαλίας Γιαννακά,  Προϊσταμένης Τμήματος Επεξεργασίας Αρχείων του ΓΑΚ.

Ένα έργο τεράστιας πολιτιστικής αξίας για την προστασία, διαφύλαξη και ανάδειξη των αρχείων του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου, αλλά και αρχείων ιστορικών οινοποιείων, δημόσιων φορέων και προσωπικοτήτων του κλάδου που αποτυπώνουν την ιστορία του ελληνικού κρασιού. Το σύνθετο εγχείρημα έφεραν σε πέρας εκ μέρους του Σ.Ε.Ο., οι κκ. Ιωάννης Βογιατζής, τέως Πρόεδρος, και Θεόδωρος Γεωργόπουλος, καθηγητής Νομικής (Reims, Γαλλία) και Διευθυντής του Συνδέσμου, σε συνεργασία με την κ. Μαρία Δημητριάδου και τον κ. Τάσο Σακελλαρόπουλο, Επιμελήτρια και Υπεύθυνο, αντίστοιχα, των ιστορικών αρχείων του Μουσείου Μπενάκη και με την συμβολή των φοιτητών Μυρτούς Παναγιωτοπούλου και Ανδρέα Λουμάκη, που εργάστηκαν για πολλούς μήνες για αυτή την προσπάθεια.