Εμπόριο: Κερδίζουν έδαφος Temu, Shein, Trendyol και Aliexpress – Οι προκλήσεις για φυσικά καταστήματα

Ως “νάρκη” λειτουργούν οι πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου που έχουν έδρα σε χώρες εκτός ΕΕ, στην προσπάθεια του λιανεμπορίου και ειδικά των μικρών επιχειρήσεων για επιβίωση, σε καιρούς δύσκολους, με τα κόστη στα ύψη αλλά και την αγοραστική δύναμη περιορισμένη.

Έτσι, με βάση έρευνα  που παρουσίασε, χθες, με ανακοίνωσή του, ο ΣΕΛΠΕ εστιάζει στα αποτελέσματα της πανελλαδικής έρευνας της NielsenIQ για τη χρήση πλατφορμών ηλεκτρονικού εμπορίου που έχουν έδρα σε χώρες εκτός ΕΕ από τους Έλληνες καταναλωτές. Με βάση την έρευνα, 8 στους 10 Έλληνες αγοράζουν από online πλατφόρμες χωρών εκτός Ε.Ε.

Όπως αναφέρεται, τα τελευταία χρόνια, ηλεκτρονικές πλατφόρμες εμπορίου που έχουν έδρα εκτός Ε.Ε. (Temu, Shein, Trendyol, Aliexpress) έχουν μπει δυναμικά στην ελληνική αγορά. Μάλιστα σημειώνεται ότι η ελληνική αγορά παρουσιάζει ιδιαίτερα υψηλή διείσδυση των πλατφορμών με έδρα χώρες εκτός Ε.Ε., κυρίως λόγω της πολιτικής χαμηλών τιμών και της έντονης παρουσίας στα social media.

Όπως αναφέρεται, μάλιστα, η έρευνα καταγράφει για πρώτη φορά, το εύρος της διείσδυσης, τα κίνητρα, τις συνήθειες και τις αντιλήψεις γύρω από την αγορά προϊόντων από πλατφόρμες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στόχος, δε, είναι να παρουσιάσει τα βασικά ευρήματα, ώστε τα μέλη του ΣΕΛΠΕ να έχουν ένα κοινό σημείο αναφοράς και τεκμηρίωσης.

Κύρια ευρήματα της έρευνας

Αναλυτικά, η έρευνα καταγράφει, εξαιρετικά υψηλή διείσδυση των ασιατικών πλατφορμών στην ελληνική αγορά:

• Το 94% των συμμετεχόντων πραγματοποίησε online αγορές το τελευταίο 12μηνο.
• Από αυτούς, το 85% έχει αγοράσει από τουλάχιστον μία πλατφόρμα με έδρα σε χώρα εκτός Ε.Ε.
• Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί συνολικά σε περίπου 8 στους 10 Έλληνες καταναλωτές.
• Οι πιο αναγνωρίσιμες πλατφόρμες είναι το Temu και το Shein, με πολύ υψηλά επίπεδα awareness.

Ισχυρή και επαναλαμβανόμενη χρήση

Επίσης:

• Περίπου 3 στους 10 χρήστες κάθε πλατφόρμας πραγματοποιούν αγορές τουλάχιστον μία φορά τον μήνα.

Τι αγοράζουν οι Έλληνες από τις online πλατφόρμες εκτός Ε.Ε.

• Μόδα και ένδυση
• Είδη σπιτιού και μικροαντικείμενα
• Ηλεκτρονικά και gadgets

Η τιμή είναι ο καθοριστικός παράγοντας

Σε σχέση με τα κίνητρα για την αναζήτηση αγορών στις εν λόγω πλατφόρμες, όπως αναφέρεται:

• Η χαμηλή τιμή αποτελεί το κυρίαρχο κίνητρο για online αγορές, με μεγάλη διαφορά από κάθε άλλο κριτήριο.
• Οι χρήστες ασιατικών πλατφορμών ξοδεύουν συνολικά περισσότερα online από τους non-buyers.
• Η μέση ετήσια δαπάνη που κατευθύνεται στα marketplaces χωρών εκτός Ε.Ε. ανέρχεται σε 244 € και αντιστοιχεί στο 45% της συνολικής online δαπάνης αυτών των χρηστών.

Εμπιστοσύνη και ικανοποίηση

Σε σχέση με το πόσο τα αισθήματα έναντι των πλατφορμών αναφέρεται ότι:

• 4 στους 10 χρήστες δηλώνουν υψηλή ικανοποίηση από τις αγορές τους.
• Η εμπιστοσύνη παραμένει μέτρια, με έντονη επιφυλακτικότητα.
• Οι μη χρήστες δηλώνουν πολύ χαμηλή εμπιστοσύνη συνολικά.

Ποιότητα, ασφάλεια και ευρωπαϊκά πρότυπα

Παράλληλα όπως αναφέρεται:

• 6 στους 10 καταναλωτές θεωρούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας «πολύ σημαντικά».
• 7 στους 10 χρήστες των matketplaces με έδρα χώρες εκτός Ε.Ε., γνωρίζουν ότι αυτά ενδέχεται να μην συμμορφώνονται με τα ευρωπαϊκά standards.
• Παρά αυτή τη γνώση, η χαμηλή τιμή εξακολουθεί να υπερισχύει ως κίνητρο αγοράς.

Αντιδράσεις σε πιθανές ρυθμιστικές παρεμβάσεις

Σε σχέση με τη στάση των καταναλωτών απέναντι στην πιθανή επιβολή ειδικού τέλους σε παραγγελίες από ηλεκτρονικές πλατφόρμες που έχουν έδρα σε χώρες εκτός Ε.Ε. με βάση την έρευνα σημειώνονται τα εξής:

• Σε περίπτωση αύξησης τιμών λόγω δασμών, σχεδόν 40% των χρηστών δηλώνει ότι θα σταματούσε τις αγορές από αυτές τις πλατφόρμες.
• Αντίστοιχα, περίπου 1 στους 3 καταναλωτές εμφανίζεται θετικός στην εφαρμογή ειδικού τέλους ανά παραγγελία, κυρίως όσοι ήδη δεν αγοράζουν από αυτές τις πλατφόρμες.

Ουσιαστικά, με βάση την έρευνα, περίπου 1 στους 3 συμφωνεί, 1 στους 3 διαφωνεί, 1 στους 3 παραμένει αναποφάσιστος. Οι non-buyers είναι σαφώς πιο θετικοί απέναντι στο μέτρο. Οι buyers είναι μοιρασμένοι, με τάση προς αρνητική στάση όταν το τέλος αυξάνει το συνολικό κόστος. Τούτων δοθέντων, η κοινωνική αποδοχή ενός ειδικού τέλους δεν είναι δεδομένη. Το κοινό εμφανίζεται ισορροπημένο, δημιουργώντας “περιθώριο πολιτικής” αλλά όχι ισχυρή ομοφωνία.

 Το “καμπανάκι” της ΕΣΕΕ

Υπενθυμίζεται ότι η ΕΣΕΕ έχει ζητήσει την άμεση επιβολή δασμών από το πρώτο ευρώ για τα πακέτα από τις εν λόγω πλατφόρμες. Με αφορμή, δε, τις αποφάσεις του Ecofin στη συνεδρίαση  της 12ης Δεκεμβρίου για μια επιβολή προσωρινού τέλους εξέφρασε τον προβληματισμό της. Όπως σημείωσε, σε ανακοίνωσή της, το μέτρο επιβολής προσωρινού τέλους ύψους 3 ευρώ στα μικροδέματα χαμηλής αξίας από πλατφόρμες τρίτων χωρών, το οποίο αποφάσισε το Ecofin είναι “θετικό, αλλά μεταβατικό και αποσπασματικό. “Η απόφαση κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς εξειδικεύει τη μεταβατική λύση που είχε προαναγγελθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο τον Νοέμβριο και αποσκοπεί στον περιορισμό των στρεβλώσεων που έχουν δημιουργηθεί στην ενιαία αγορά από τη μαζική εισαγωγή μικροδεμάτων από τρίτες χώρες.

Ωστόσο, η ΕΣΕΕ τονίζει ότι η επιβολή του προσωρινού τέλους, και μάλιστα με έναρξη εφαρμογής από το δεύτερο εξάμηνο του 2026, δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να εκληφθεί ως υποκατάστατο ή ως λόγος νέας καθυστέρησης της κατάργησης του ισχύοντος καθεστώτος απαλλαγής χαμηλής αξίας (de minimis). Η κατάργηση του de minimis, που θα σημάνει την εφαρμογή δασμών από το πρώτο ευρώ και στα δέματα αξίας κάτω των 150 ευρώ, παραμένει κρίσιμος και αναγκαίος στόχος για την αποκατάσταση ίσων όρων ανταγωνισμού στην ευρωπαϊκή αγορά.”

Χώρα προέλευσης

Να σημειωθεί ότι με βάση την έρευνα:

• Οι καταναλωτές αναγνωρίζουν σωστά ότι Temu και Shein προέρχονται από την Ασία.
• Η αναγνώριση είναι χαμηλότερη για Trendyol και Aliexpress.
• Η χώρα προέλευσης επηρεάζει λίγο τους buyers, αλλά πολύ τους non-buyers.

Αναζήτηση πριν την αγορά

Παράλληλα, όπως αναφέρεται ότι:

• Περίπου 1 στους 2 χρήστες αναζητά πληροφορίες για τις πλατφόρμες πριν αγοράσει.
• Οι non-buyers αναζητούν σημαντικά περισσότερες πληροφορίες.
• Βασικές πηγές: Google, reviews, websites των sellers, online communities.

Βασικά συμπεράσματα

Σε σχέση με τα κύρια συμπεράσματα από την έρευνα αναφέρεται, ότι η ελληνική αγορά παρουσιάζει ιδιαίτερα υψηλή διείσδυση των πλατφορμών με έδρα χώρες εκτός Ε.Ε., κυρίως λόγω της πολιτικής χαμηλών τιμών και της έντονης παρουσίας στα social media.

Ωστόσο, παρά τη μεγάλη χρήση, οι καταναλωτές διατηρούν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την ποιότητα, την ασφάλεια συναλλαγών και την προστασία προσωπικών δεδομένων.

Η συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα αποτελεί κρίσιμο ζητούμενο για τη βιωσιμότητα του ηλεκτρονικού εμπορίου, ενώ πιθανές ρυθμιστικές παρεμβάσεις φαίνεται να μπορούν να μεταβάλουν ουσιαστικά τη συμπεριφορά των καταναλωτών.

Όπως τόνισε σε δήλωσή του ο Κώστας Γεράρδος, Προέδρος του ΣΕΛΠΕ: «Τα ευρήματα της έρευνας καταγράφουν με ποσοτικούς όρους αυτό που στο λιανεμπόριο βιώνουμε ήδη ως δομική στρέβλωση: τη διαμόρφωση ενός παράλληλου εμπορίου, όπου η χαμηλή τιμή επιτυγχάνεται μέσω απουσίας κανόνων.

Οι ευρωπαϊκές και ελληνικές επιχειρήσεις λιανικής λειτουργούν σε περιβάλλον υψηλής φορολογικής επιβάρυνσης, αυστηρών ελέγχων και πλήρους συμμόρφωσης με το ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο. Αντίθετα, ένα μεγάλο μέρος των marketplaces χωρών με έδρα εκτός Ε.Ε., δραστηριοποιείται ουσιαστικά εκτός αυτού του πλαισίου, χωρίς ισοδύναμες υποχρεώσεις και χωρίς αντίστοιχη ευθύνη για τα προϊόντα που διαθέτει στην ευρωπαϊκή αγορά».

Η έρευνα δείχνει επίσης ότι στοχευμένες ρυθμιστικές παρεμβάσεις μπορούν να επηρεάσουν ουσιαστικά τη συμπεριφορά των καταναλωτών, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι υπάρχει περιθώριο πολιτικής δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ζητούμε ίσους κανόνες για όλους: ουσιαστικούς ελέγχους, φορολογική και τελωνειακή ισοτιμία και διασφάλιση ότι κάθε προϊόν που εισέρχεται στην ευρωπαϊκή αγορά πληροί τα ίδια πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας.

Η προστασία του καταναλωτή και η βιωσιμότητα του ευρωπαϊκού λιανεμπορίου δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται αποσπασματικά, απαιτούν ενιαίο, συνεκτικό και αποτελεσματικό ευρωπαϊκό πλαίσιο».

Σημειώνεται ότι η παρούσα έρευνα πραγματοποιήθηκε από τη NielsenIQ για τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Λιανικής Πώλησης Ελλάδος (ΣΕΛΠΕ) με στόχο την αποτύπωση των στάσεων και συμπεριφορών των Ελλήνων καταναλωτών σχετικά με τις πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου, που έχουν έδρα σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου. Τα ευρήματα αποτελούν ποσοτική αποτύπωση απόψεων και εμπειριών καταναλωτών και δεν συνιστούν νομικές διαπιστώσεις ή αξιολογήσεις του ΣΕΛΠΕ.