Εργασιακό νομοσχέδιο: Οι στόχοι, οι αντιδράσεις και το νέο τοπίο

Με στόχο την τόνωση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας, σε μια εποχή που η Τεχνητή Νοημοσύνη, και οι ψηφιακές υπηρεσίες φέρνουν τα “πάνω κάτω”, αλλά και προσαρμοσμένη σε μια βάση της μείωσης του μη μισθολογικού κόστους, η κυβέρνηση δια της υπουργού Εργασίας Νίκης Κεραμέως παρουσίασε στον Τύπο, χθες, το νομοσχέδιο για τα εργασιακά, μετά την ανάλογη παρουσίαση που έκανε στο Υπουργικό Συμβούλιο.

Πιο συγκεκριμένα το Ν/Σ προβλέπει μια σειρά από ρυθμίσεις για την υπερωριακή εργασία και τις αδειοδοτήσεις που βασίζονται στην αρχή, μεν της αμοιβαίας συναίνεσης, ωστόσο, προϋποθέτουν ισχυρή διαπραγματευτική θέση  του εργαζομένου. Το εάν αυτό θα εφαρμοστεί και πώς στο πεδίο μένει να φανεί και βέβαια ερώτημα είναι το πώς θα επηρεαστεί το οικογενειακό περιβάλλον σε μια συγκυρία δημογραφικής συρρίκνωσης.

Προς ώρας οι εργαζόμενοι λόγω της στενότητας στην αγορά εργασίας έχουν “όπλα”, όμως, το τι μέλλει γενέσθαι σε μακρό χρόνο είναι άδηλο.

Ουσιαστικά, πάντως, η κυβέρνηση προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα:

• στην πίεση των εργοδοτών συγκεκριμένων κλάδων (εμπόριο, τουρισμός σε ένα πλαίσιο ελλείψεων εργαζομένων) για ρυθμίσεις την κάλυψη των αναγκών σε ανθρώπινο δυναμικό,
• στην τάση για άρση καταστάσεων που δημιουργούν σε κάποιους κλάδους ζητήματα παραβατικότητας,
• στην ανάγκη για μείωση του μη μισθολογικού κόστους
• στο αίτημα εργαζομένων για περισσότερη εργασία και αμοιβών “στο χέρι” κι όχι σε ένσημα, ειδικά στον τουρισμό.

Βέβαια όλο αυτό προκύπτει ένεκα του χαμηλού ύψους των μισθών, της  χαμηλής παραγωγικότητας, που οδηγεί σε συνεχή αύξηση του χρόνου εργασίας αλλά και σε ειδικές συνθήκες που επικρατούν, ειδικά σε νησιωτικές και τουριστικές περιοχές.

Με βάση, πάντως, . το Υπουργείο Εργασίας, μεταξύ των βασικών ρυθμίσεων είναι η επέκταση του επιτρεπτού ημερήσιου ωραρίου εργασίας από 12 σε 13 ώρες στον ίδιο εργοδότη, με σεβασμό, όμως, όπως τονίζει,  στους χρόνους ανάπαυσης, καθώς και η δυνατότητα τετραήμερης εργασίας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, προσφέροντας λύσεις σε εργαζομένους με οικογενειακές υποχρεώσεις. Η κατανομή της ετήσιας άδειας γίνεται πιο ευέλικτη, με δυνατότητα διάσπασης κατόπιν συμφωνίας με τον εργοδότη.

Με τη χρήση της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, επιτρέπεται ευέλικτη προσέλευση με απόκλιση έως 120 λεπτών και χρόνος προετοιμασίας εργασίας. Οι προσλήψεις και απολύσεις απλοποιούνται μέσω ηλεκτρονικών διαδικασιών, ακόμα και μέσω κινητού, επιτρέποντας άμεσες ενέργειες σε έκτακτες ανάγκες. Καταργούνται έντυπα και βιβλία προσωπικού, με όλα τα δεδομένα να ενημερώνονται ψηφιακά. Επίσης οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι απαλλάσσονται από επιπλέον εισφορές αλληλεγγύης ή προστατεύονται από αυξήσεις. Οι νέες ρυθμίσεις στοχεύουν στην ενίσχυση της ευελιξίας, ειδικά για επιχειρήσεις εποχικού χαρακτήρα όπως η εστίαση».

Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι τα δεδομένα αλλάζουν άρδην στην αγορά και ίσως ακόμη κι αυτό το νομοσχέδιο είναι δύσκολο να δώσει λύσεις. Με βάση την Έρευνα HR Trends Technology από τη Randstad, η ζήτηση εντείνεται διαρκώς, την ίδια στιγμή που οι εργαζόμενοι επαναπροσδιορίζουν τις προτεραιότητές τους, δίνοντας έμφαση στην ευελιξία, τις οικονομικές αποδοχές, τις συνθήκες εργασίας και τις ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης. Σε αυτό το δυναμικό και απαιτητικό περιβάλλον, οι εργοδότες καλούνται να αναπροσαρμόσουν τις στρατηγικές τους, προκειμένου να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητα και ελκυστικότητά τους.

Πάντως, με αιχμή τον κάδο τεχνολογίας η εν λόγω έρευνα, αναφέρει ότι “το κυριότερο εμπόδιο που αντιμετωπίζουν οι εργοδότες κατά τη διαδικασία στελέχωσης των επιχειρήσεών τους είναι οι μη ρεαλιστικές μισθολογικές προσδοκίες των υποψηφίων (76% το 2025, αυξημένο από 70% το 2024). Παράλληλα, για το 51% των εργοδοτών στον κλάδο της τεχνολογίας, εμπόδια στελέχωσης αποτελούν η έλλειψη συγκεκριμένων γνώσεων και δεξιοτήτων των υποψηφίων, τα απαιτούμενα χρόνια εργασιακής εμπειρίας (37%), καθώς και η μηδενική ή περιορισμένη εμπειρία (36%) των υποψηφίων στον κλάδο.

Για να ανταποκριθούν στις σύγχρονες προκλήσεις, οι επιχειρήσεις είναι πρόθυμες να προχωρήσουν σε αλλαγές στις προσφερόμενες παροχές τους. Στην κορυφή των επιλογών βρίσκονται τα προγράμματα κατάρτισης και εκπαίδευσης, τα οποία επιλέγει το 68% των επιχειρήσεων, καθώς συμβάλλουν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και την επαγγελματική εξέλιξη των ταλέντων. Ακολουθεί η αύξηση των οικονομικών αποδοχών (62%), ενώ σημαντικό ποσοστό των επιχειρήσεων υιοθετεί ευέλικτα μοντέλα εργασίας, όπως η υβριδική ή η πλήρως απομακρυσμένη εργασία (51%). Το ίδιο ποσοστό (51%) επενδύει και στην παροχή ευκαιριών επαγγελματικής εξέλιξης.”

Στο φόντο αυτό η πρόθεση του νομοσχεδίου, όπως καταφαίνεται, κι από τις θετικές αντιδράσεις εργοδοτικών ενώσεων, είναι η θεραπεία με άμεσο τρόπο των ελλείψεων, την μείωση του κόστους των υπερωριών και τη βελτίωση της εισφοροδοτικής συμμόρφωσης.

Σε σχέση με εργατικές διατάξεις το νομοσχέδιο προωθεί τη δυνατότητα εργασίας σε έναν εργοδότη για 13 ώρες την ημέρα. Να σημειωθεί ότι  το ισχύον πλαίσιο επιτρέπει εργασία έως 13 ώρες ημερησίως σε 2 ή περισσότερους εργοδότες με προϋποθέσεις ανάπαυσης καθώς και προσαυξήσεις στις υπερωρίες. Αυτό θα ισχύει, πλέον, και για έναν εργοδότη

Επίσης, επιτρέπεται υπερωρία και στην εκ περιτροπής εργασία, με τις νόμιμες προσαυξήσεις (40% προσαύξηση στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο).

Η αντιπολίτευση

Ο τομεάρχης Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Γιώργος Γαβρήλος, σημειώνει σε σχετική του ανακοίνωση μετά την Συνέντευξη Τύπου στο Υπουργείο Εργασίας: Πιστοί στην γραμμή «λιγότερα εργασιακά δικαιώματα – περισσότερα κέρδη για τους λίγους» ήταν για μια ακόμη φορά η Υπουργός Εργασίας, κα. Κεραμέως και ο Υφυπουργός, κ. Καραγκούνης.  «Το νέο νομοσχέδιο συνεχίζει πιστά την αντεργατική πολιτική αυτής της Κυβέρνησης: περισσότερες ώρες εργασίας με ωράρια που καμία σχέση δεν έχουν με τον ευρωπαϊκό στόχο του 35ωρου αλλά ξεπερνούν κατά πολύ ακόμη και το 40αρο, απλήρωτες υπερωρίες, θεσμική απελευθέρωση των απολύσεων, εργαζόμενοι λάστιχο και άλλοι που αποκαλούνται “βραχυχρόνιοι”, επισφαλείς και «ευέλικτες» μορφές και θέσεις εργασίας, στόχευση και περιορισμό της συνδικαλιστικής δράσης, μισθοί της πείνας», σημειώνει παρακάτω. Προσθέτει, δε, πως «όλα αυτά γίνονται στο βωμό μιας δήθεν “διευκόλυνσης” της επιχειρηματικότητας και μιας δήθεν “ανάπτυξης” που ποτέ δεν φτάνει στον κόσμο της εργασίας και στην πραγματική κοινωνία, ενώ κατηγορεί την κυβέρνηση πως είναι προσανατολισμένη «στο στόχο να γεμίσει η Ελλάδα φτηνά και ευέλικτα εργατικά χέρια».

«Η Κυβέρνηση οφείλει να μας απαντήσει: Πιστεύει αλήθεια πως με την διευρυμένη θέσπιση του 13ωρου και με την πλήρη νομιμοποίηση των απλήρωτων υπερωριών και της ευέλικτης εργασίας, ανάλογα το πώς βολεύει την επιχείρηση, δίνει προοπτική σε κάθε εργαζόμενο που προσπαθεί να ζήσει την οικογένειά του μέσα στις σκληρές κοινωνικές συνθήκες ακρίβειας που η ΝΔ έχει επιβάλλει; Ή μήπως πιστεύει πως η αγορά εργασίας της χώρας μας γίνεται έτσι θελκτικότερη για επιστρέψουν πίσω οι νέοι και οι νέες μας που έχουν φύγει στο εξωτερικό;» σημειώνει στη συνέχει ο κ. Γαβρήλος, υποστηρίζοντας ότι το νομοσχέδιο αυτό «κλείνει το μάτι στην εργοδοτική ασυδοσία και την εργασιακή εκμετάλλευση, ενώ παράγει φοβισμένους για την επιβίωσή τους και εξαθλιωμένους μισθολογικά και σωματικά εργαζομένους».

ΚΚΕ: Προκλητικό την εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης να γίνεται λόγος για 13 ώρες δουλειάς

Σε παρόμοιο καυστικό και επικριτικό τόνο είναι και η ανακοίνωση του ΚΚΕ, που κατηγορεί την κυβέρνηση για ένα ακόμη νομοσχέδιο «βγαλμένο από τα συρτάρια της μεγαλοεργοδοσίας, που επιμηκύνει και ελαστικοποιεί ακόμη περισσότερο τον εργάσιμο χρόνο».  «Μετά απ’ όλα αυτά μόνο ως ανέκδοτο μοιάζουν οι ρυθμίσεις για μέτρα ασφάλειας και υγιεινής στους χώρους δουλειάς, όταν η υπερεργασία είναι βασικός παράγοντας των αυξημένων εργατικών ατυχημάτων», αναφέρει ακόμη η σχετική ανακοίνωση, ενώ σημειώνει πως είναι προκλητικό στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης να επιμηκύνεται στις 13 ώρες ο χρόνος εργασίας.

Η ΓΣΕΕ

Σε πέντε σημεία εδράζεται η κριτική της ΓΣΕΕ για τα νέα μέτρα, σύμφωνα με τον «Αθήνα 9,84», ενώ ακόμη δεν έχουν βγει επίσημες ανακοινώσεις.  Όπως αναφέρεται από τον «Αθήνα 9,84», στελέχη της ΓΣΕΕ παρατηρούν ότι οι νέες ρυθμίσεις αλλοιώνουν το θεσμικό μέρος των συμβάσεων εργασίας και ελαστικοποιούν πλήρως τις εργασιακές σχέσεις. Θεωρούν, ακόμη, ότι αφαιρούν από τους εργαζομένους μεγάλο μέρος της δύναμης τους να διαπραγματευτούν καλύτερους εργασιακούς όρους και πως ενισχύουν την ετεροβαρή σχέση μεταξύ εργοδότη – εργαζομένου.

Στ. Καφούνης : Χρειαζόμαστε άλματα και όχι απλά βήματα

Αναλυτικό υπόμνημα με παρατηρήσεις επί των διατάξεων του νέου εργασιακού νομοσχεδίου καθώς και με ένα ολοκληρωμένο και τεκμηριωμένο πλαίσιο αναπτυξιακών προτάσεων για την αγορά εργασίας απέστειλε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας κ. Σταύρος Καφούνης στην Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης κα Νίκη Κεραμέως. Οι προτάσεις της ΕΣΕΕ στοχεύουν σε: α) ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, β) δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και γ) στήριξη των συμπολιτών μας με οικονομική δυσχέρεια.

Με αφορμή την αποστολή του Υπομνήματος και την δημοσιοποίηση του νομοσχεδίου ο κ. Καφούνης δήλωσε:

«Το εργασιακό νομοσχέδιο είναι ένα βήμα μπροστά καθώς διευκολύνει τη λειτουργία των επιχειρήσεων και ενισχύει τα δικαιώματα των εργαζομένων. Εκτιμώ ότι η δημόσια διαβούλευση που θα ακολουθήσει μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω βελτιώσεις μιας σειράς διατάξεων στη βάση των επιστημονικά επεξεργασμένων και ρεαλιστικών θέσεων της Συνομοσπονδίας. Η μεγάλη εικόνα όμως της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας υποδεικνύει ότι χρειαζόμαστε άλματα και όχι απλά βήματα. Παραμένουν εκκρεμή και αναπάντητα πολλά σημαντικά αιτήματα του εμπορικού κόσμου. Οι προτάσεις στο Υπόμνημα της ΕΣΕΕ ανταποκρίνονται σε ουσιαστικές ανάγκες της αγοράς και μπορούν να δώσουν αναπτυξιακή ώθηση στην οικονομία, μέσα από την επιβράβευση των συνεπών επιχειρήσεων και την ελάφρυνση υπέρογκων και αχρείαστων βαρών που καθυστερούν το βηματισμό τους. Ευελπιστώ ότι σύντομα η κυβέρνηση θα προχωρήσει στη λήψη των γενναίων μέτρων που ζητάμε, τα οποία θα γίνουν μοχλός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας».

Το Υπ. Εργασίας  κάνει λόγο για Fake News

Πηγές του Υπουργείου Εργασίας, από την άλλη, κάνουν λόγο για fake news και εστιάζουν σε τέσσερα βασικά σημεία.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το υπουργείο:

Ψέμα Νο1: Θα μπορεί ο εργαζόμενος να υποχρεώνεται να δουλεύει για 13 ώρες.

Αλήθεια: Όχι, η υποχρέωση για εργασία πάει μέχρι την 9η ώρα. Δηλαδή μέχρι την ώρα της υπερεργασίας. Από εκεί και πέρα πρέπει να υπάρξει συμφωνία μεταξύ εργαζομένου και εργοδότη. Εν προκειμένω πρέπει να δώσει τη συγκατάθεσή του ο εργαζόμενος. Άρα δεν μπορεί κανείς να υποχρεωθεί να δουλεύει για 13 ώρες.

Ψέμα Νο2: Θα υποχρεωθεί ο εργαζόμενος να δουλεύει για 13 ώρες και χωρίς πληρωμή υπερωριών.

Αλήθεια: Η όποια υπερωρία αμείβεται δια νόμου με τουλάχιστον +40% προσαύξηση στην αμοιβή. Άρα και πρέπει να δώσει συναίνεση ο εργαζόμενος για να δουλέψει παραπάνω από 9 ώρες, και προβλέπεται συγκεκριμένη αποζημίωση, προσαυξημένη για τις ώρες και της υπερεργασίας με +20% και για τις ώρες των υπερωριών με +40%.

Ψέμα Νο3: Στο νομοσχέδιο θα υπάρχει ρύθμιση σύμφωνα με την οποία θα μπορεί ο εργοδότης να ανακαλεί και να ακυρώνει τη θερινή άδεια του εργαζομένου ελεύθερα.

Αλήθεια: Όχι, δεν υπάρχει καμία τέτοια ρύθμιση στο νομοσχέδιο.

Ψέμα Νο4: Θα μπορεί να καταγγέλλεται η σύμβαση ενός εργαζόμενου και να απολύεται με ένα sms.

Αλήθεια: Δεν αλλάζει απολύτως τίποτα σε σχέση με τους όρους απόλυσης και σε σχέση με την λύση σύμβασης εργασίας.