“Μπλόκο” του ΣτΕ στη ρύθμιση για το “πάγωμα” του ΑΦΜ – Τι σημαίνει και τι φέρνει;

Μια νέα ρύθμιση δρομολογεί η κυβέρνηση μετά το την Απόφαση του του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο έκρινε αντισυνταγματικό το υφιστάμενο νομοθετικό καθεστώς, με βάση το οποίο παγώνει το ΑΦΜ σε εμπλεκόμενους και εμπλεκόμενες σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής.

Μάλιστα, με βάση, πληροφορίες, με νέα ρύθμιση αναμένεται να αποσαφηνίσει με αναλυτικό τρόπο όλες εκείνες τις περιπτώσεις φοροδιαφυγής και λαθρεμπορίου στις οποίες θα μπορεί να παρεμβαίνει ο φοροελεγκτικός μηχανισμός, απενεργοποιώντας τα ΑΦΜ.

Σημειώνεται ότι με νέα απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (869/2025) η οποία δημοσιεύθηκε την Δευτέρα 12 Μαΐου 2025, κρίθηκαν αντισυνταγματικές οι διατάξεις του νόμου 4174/2013 που επιτρέπουν την αναστολή ή απενεργοποίηση του ΑΦΜ σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής.  Συγκεκριμένα οι διατάξεις του άρθρου 11 παρ. 4 περ. α και παρ. 10 περ. δ του ν. 4174/2013, κατά το μέρος που προβλέπουν τη δυνατότητα αναστολής της χρήσης ή απενεργοποίησης του ΑΦΜ σε περίπτωση φοροδιαφυγής και παρέχουν νομοθετική εξουσιοδότηση προς τον Διοικητή της ΑΑΔΕ για τον ορισμό περιπτώσεων αναστολής ή απενεργοποίησης του ΑΦΜ και των συνεπειών της αναστολής και της απενεργοποίησης, αντίκεινται στο άρθρο 43 παρ. 2 περ. β του Συντάγματος, ερμηνευόμενο σε συνδυασμό με τα άρθρα 5 παρ. 1 και 25 παρ. 1 του Συντάγματος.

Και τούτο, όπως αναφέρει το ΣτΕ, διότι η αναστολή χρήσης ή η απενεργοποίηση του ΑΦΜ λόγω φοροδιαφυγής συνιστά βαθιά επέμβαση στην οικονομική ζωή του εν λόγω φορολογούμενου, φυσικού ή νομικού προσώπου, η οποία κατ’ουσίαν ισοδυναμεί με απαγόρευση άσκησης της οικονομικής δραστηριότητας. Η ρύθμιση του νόμου δεν περιέχει την αναγκαία, λόγω της σημασίας του ρυθμιζόμενου ζητήματος, ουσιαστική ρύθμιση, η οποία πρέπει να περιλαμβάνει το βασικό πλαίσιο, σύμφωνα με τις επιταγές της αρχής του κράτους δικαίου, με την πρόβλεψη των αναγκαίων εγγυήσεων και τήρηση της αρχής της αναλογικότητας, αλλά συνιστά κατ’ουσίαν εν λευκώ εξουσιοδότηση προς τον Διοικητή της ΑΑΔΕ για τη ρύθμιση των εν λόγω θεμάτων σε περίπτωση φοροδιαφυγής, εφόσον δεν τίθενται όρια στην αρμοδιότητά του.

Αυτή η απόφαση βέβαια απενεργοποιεί ένα βασικό όπλο για την ανάσχεση της  φοροδιαφυγής, κάτι που φέρνει ως χαρακτήρα επείγοντος την ανάγκη της νέας νομοθέτησης.

Πάντως, με βάση όσα αναφέρουν νομικοί κύκλοι, η απόφαση του ΣτΕ δεν κρίνει αντισυνταγματικό το μέτρο της απενεργοποίησης ΑΦΜ, αλλά θεωρεί ότι θα πρέπει να υπάρξει επαναδιατύπωση της ρύθμισης ώστε να τηρηθεί η συνταγματική τάξη.

Όπως αναφέρεται από νομικούς κύκλους αλλά και με πηγές του ΥΠΕΘΟ, η νέα διάταξη δε θα αλλάζει τον πυρήνα του νόμου, μιας και “μπλόκο” στο ΑΦΜ φέρνει και παύση κάθε οικονομικής δραστηριότητας, κάτι που είναι βασικό για κατηγορούμενους/ες για σημαντικές υποθέσεις φοροδιαφυγής και λαθρεμπορίου κυρίως για απάτες τύπου “καρουζέλ”, δηλαδή και φυσικά πρόσωπα, που ιδρύουν επιχειρήσεις κι εν συνεχεία γίνονται άφαντοι/ες έχοντας ενθυλακώσει τεράστια ποσά ΦΠΑ.  Με βάση τη συγκεκριμένη, δε, νομοθεσία, την περίοδο 2019-2024, η ΑΑΔΕ «κλείδωσε» τον ΑΦΜ σε 796 φορολογούμενους οι οποίοι σχετίζονται με ενδοκοινοτικές απάτες στον ΦΠΑ.