Τράπεζες: “Κατέβασαν στροφές” τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης

Αισθητή επιβράδυνση καταγράφει τους τελευταίους μήνες η συμβασιοποίηση και κυρίως η εκταμίευση των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης από το εγχώριο πιστωτικό σύστημα, με τα τραπεζικά επιτελεία να έχουν συμβιβαστεί πλέον με την ιδέα ότι οι στόχοι του προγράμματος είναι πλέον ουσιαστικά ανέφικτοι.

Σημειώνεται ότι ο στόχος για το ορόσημο του Σεπτεμβρίου προέβλεπε συμβασιοποιήσεις ύψους 9 δισ. ευρώ, ενώ το επόμενο ορόσημο για την υποβολή της 7ης δόσης προς τα τέλη του έτους συνιστά πολύ μεγάλο στοίχημα, με τους τραπεζίτες να εμφανίζονται απαισιόδοξοι για το εάν θα μπορέσουν να καλυφθούν επιπλέον δάνεια έως τα 11 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με αρμόδια στελέχη τραπεζών, ο στόχος για συμβασιοποιήσεις 11 δισ. ευρώ στις 31/12/25 δύσκολα θα επιτευχθεί, καθώς τα μεγάλα επενδυτικά έργα στα οποία εμπλέκεται και το Δημόσιο έχουν τελειώσει και οι τράπεζες αναζητούν πλέον projects του 1,5-3 εκατ. ευρώ. Οι τραπεζίτες διαπιστώνουν ότι δεν υπάρχει ουρά για έργα 2 δισ. ευρώ έως το τέλος του έτους και επισημαίνουν ότι εφεξής η δεξαμενή επενδυτικών σχεδίων για χρηματοδότηση θα προέλθει κατά βάση από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και από το “κυνήγι” στο οποίο έχουν επιδοθεί οι τράπεζες για να βρουν έργα μεγαλύτερου βεληνεκούς εντός πιεστικού χρονοδιαγράμματος.

Προβληματισμός και στην ΤτΕ

Την ίδια στιγμή αυξημένος προβληματισμός για την απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης επικρατεί και στην Τράπεζα της Ελλάδος, με τον υποδιοικητή Θ. Πελαγίδη να κρούει πρόσφατα τον κώδωνα του κινδύνου για τις καθυστερήσεις και τις χαμηλές ταχύτητες αξιοποίησης των πόρων. Σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλέστηκε ο κ. Πελαγίδης μέχρι στιγμής στους τελικούς δικαιούχους έχουν φθάσει μόνο 10 δισ. ευρώ (5,7 δισ. ευρώ από επιχορηγήσεις και 4,3 δισ. ευρώ από δάνεια) από τα 36 δισ. ευρώ.

Στο ίδιο μήκος κύματος και πρόσφατη έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, σύμφωνα με την οποία οι αναξιοποίητοι πόροι από το Ταμείο υπολογίζονται στα 4,2 δισ. ευρώ και η μείζονα δυσλειτουργία εντοπίζεται στην εκτέλεση των πληρωμών.

Μέχρι στιγμής η Ελλάδα έχει λάβει 21,3 δισ. ευρώ από το RRF (9,9 δισ. σε επιχορηγήσεις και 11,4 δισ. σε δάνεια), δηλαδή το 59% του συνολικού πακέτου των 36 δισ. ευρώ (βρίσκεται στις πρώτες θέσεις, πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ), έχοντας ολοκληρώσει με επιτυχία το 35% των συνολικών οροσήμων.

Το τμήμα των δανείων (υπογραφή συμβάσεων) προχωρά γενικά σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό. Ωστόσο, το τμήμα των επιχορηγήσεων (εκτέλεση πληρωμών) καταγράφονται σημαντικές καθυστερήσεις από τις αρχικές προβλέψεις, κυρίως λόγω διοικητικών βαρών μεγαλύτερων από τα αναμενόμενα, όπως παρατηρείται και στις περισσότερες χώρες της ΕΕ.

Ο λόγος της καθυστέρησης

Στο ερώτημα γιατί παρά τις συμβασιοποιήσεις, οι εκταμιεύσεις των δανείων του RRF καθυστερούν, οι τραπεζίτες επισημαίνουν κατ’ αρχάς ότι πρόκειται για χρηματοδοτήσεις επενδυτικών έργων “που θέλουν τον χρόνο τους”, δεδομένου ότι οι εκταμιεύσεις ακολουθούν την πορεία του έργου. Κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι οι εκταμιεύσεις των δανείων μπορεί να πάρουν 12-15 μήνες.

Παράλληλα οι τράπεζες αναφέρουν καθυστερήσεις λόγω χωροταξικού σχεδιασμού και Οικοδομικού Κανονισμού, επισημαίνοντας ότι για 4-5 μήνες δεν βγήκε καμία άδεια. Προσθέτουν, μάλιστα, ότι δεν υπάρχουν πια τα μεγάλα έργα με συμμετοχή του Δημοσίου, ενώ με τους δασμούς και τις γεωπολιτικές εντάσεις οι επιχειρήσεις τηρούν στάση αναμονής.

Καμπανάκι και από Κομισιόν

Σε συστάσεις για επιτάχυνση των οροσήμων που έχει θέσει το Ταμείο Ανάκαμψης προχώρησε τις τελευταίες ημέρες και η Κομισιόν, υπενθυμίζοντας σε έκθεσή της για την πορεία των πληρωμών και της εκπλήρωσης των ορόσημων, ότι το Πρόγραμμα λήγει στο τέλος του Αυγούστου 2026.

Η Κομισιόν στην έκθεση (αφορούσε δεδομένα του Ιουνίου 2025) που έδωσε στη δημοσιότητα περιλαμβάνει την Ελλάδα μαζί με άλλες 11 χώρες σε εκείνες που θα πρέπει να επιταχύνουν τους ρυθμούς εφαρμογής των ορόσημων που έχει θέσει το Ταμείο Ανάκαμψης.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ελλάδα και σε άλλες 11 χώρες έγινε σύσταση να επιταχύνουν τον ρυθμό εφαρμογής των ορόσημων που έχουν τεθεί στις χώρες για την εκταμίευση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Η Ελλάδα, επί της ουσίας περιλαμβάνεται στο γκρουπ των χωρών εκείνων που καθυστερούν να υλοποιήσουν τα ορόσημα και η Κομισιόν τις κατηγοριοποιεί σε εκείνες που δεν έχουν εκπληρώσει σε ποσοστό από το 50% έως το 85% των ορόσημων τους.

Στις αδύναμες χώρες ως προς τα ορόσημα κάνει επίσης άλλη μία κατηγορία των χωρών εκείνων που δεν έχουν εκπληρώσει πάνω από το 85% των ορόσημων, δηλαδή τις Βουλγαρία, Ουγγαρία και Ρουμανία για τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απευθύνει σύσταση ώστε να επιταχύνουν επειγόντως τους ρυθμούς υλοποίησης των ορόσημων και των στόχων.

Με ανακοίνωση πάντως που εξέδωσε ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης υποστηρίζει ότι “η Ελλάδα παραμένει στις πρώτες χώρες της Ε.Ε. στην υλοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ επίκειται και θετική αξιολόγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του 6ου αιτήματος πληρωμής επιχορηγήσεων ύψους 2,1 δισ. ευρώ, που κατέθεσε η χώρα μας τον Ιούλιο”.