Προϋπολογισμός 2026: Το “παράθυρο” για μέτρα πριν τις εκλογές και τα μηνύματα για την ακρίβεια

Μήνυμα ότι για το 2026 έχει “κλείσει” το πακέτο παρεμβάσεων για στήριξη των εισοδημάτων των νοικοκυριών απέστειλε, χθες, κατά την παρουσίαση του Προϋπολογισμού του 2026 η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Σημειώνεται ότι ο Προϋπολογισμός του 2026 ενσωματώνει δημοσιονομικές παρεμβάσεις συνολικού ύψους 5,940 δισ ευρώ, εκ των οποίων τα 1,764 δισ ευρώ αφορούν τις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ και τα υπόλοιπα έχουν να κάνουν με μέτρα στήριξης, που είχαν εξαγγελθεί σε πρότερο χρόνο και σταδιακά εφαρμόζονται.

Τέτοια είναι οι οριζόντιες αυξήσεις στους δημοσίους υπαλλήλους ανάλογα με την αύξηση του κατώτατου μισθού, η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, η αύξηση των συντάξεων ανάλογα με το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό.

Η “μπάλα” στον Πρωθυπουργό

Χαρακτηριστική ωστόσο για το ενδεχόμενο ανακοινώσεων σε έυθετο χρόνο και ορίζοντα το 2027, οπότε και το εκλογικό έτος, ήταν η αναφορά του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκου Πιερρακάκη.

“Ό,τι βλέπετε σήμερα είναι πλήρως αποτυπωμένο. Αντιλαμβάνομαι ότι ψάχνετε την είδηση, η είδηση δεν πρόκειται να δοθεί σήμερα υπό την έννοια την οποία τη ρωτάτε. Έγω θα πω μόνο ότι και ο πρωθυπουργός έχει αποδείξει ότι έχει τη βούληση για μεγαλύτερη στήριξη της κοινωνίας όποτε απαιτείται και το οικονομικό επιτελείο έχει αποδείξει ότι μπορεί να δρα καινοτόμα και ευέλικτα. Παρόλα αυτά είναι τα στοιχεία και ο δημοσιονομικός χώρος είναι αυτός που αποτυπώνεται σήμερα εδώ και μένουμε σε αυτά για την ώρα”, είπε ο κ. Πιερρακάκης.

Ανάλογη ήταν και η παρέμβαση του υφυπουργού Οικονομικών Θάνου Πετραλιά. “Ο χώρος για το 2026, αυτή τη στιγμή η προβολή είναι ότι τον έχουμε εξαντλήσει με βάση το δείκτη δαπανών. Από εκεί και πέρα, αν έχουμε περισσότερα ενεργητικά μέτρα εσόδων και μειώσουμε δαπάνες σε άλλους τομείς, μπορείς να μεταφέρεις το μείγμα πολιτικής σου ουσιαστικά”, δήλωσε χαρακτηριστικά ο υφυπουργός Οικονομικών, Θ. Πετραλιάς, δίνοντας και αυτός στίγμα για μελλοντικές παροχές, εφόσον βέβαια υπάρξει και η συναίνεση των Βρυξελλών και η αποδοχή ότι πιθανά νέα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής δυνητικά μπορούν να έχουν μόνιμη θετική επίπτωση στον Προϋπολογισμό.

Στο μικροσκόπιο της Κομισιόν

‘Ηδη, βέβαια, η υπεραπόδοση της μάχης κατά της φοροδιαφυγής και η αποδοχή ότι υπάρχει μόνιμη “μετενέργεια” στα έσοδα, έχει αποτυπωθεί στον Προϋπολογισμό σε μέτρα που έχουν λάβει την έγκριση της Κομισιόν και έτσι ο δημοσιονομικός χώρος του 2026 εξαντλήθηκε.

Όμως, με βάση το τι θα “γράψει” στον τελικό λογαριασμό εσόδων το 2025, το πώς θα αξιοποιηθεί η “ρήτρα διαφυγής” για τις αμυντικές δαπάνες, αλλά και με βάση τις εκτιμήσεις για την πορεία του ΑΕΠ τους πρώτους μήνες του 2026 θα “ζυγιστούν” οι όπιοιες αποφάσεις, πάντα με τη συνεργασία των κοινοτικών. Όλά αυτά εκτιμώνται ότι θα γίνουν λίγο πριν από την ετήσια Έκθεση αξιολόγησης του Μεσοπρόθεσμου, τον ερχόμενο Απρίλιο. 

Να σημειωθεί ότι η υπεραπόδοση του Προϋπολογισμού του 2025 είναι, μάλλον, δεδομένη για το 2025. Εκτιμάται, συγκεκριμένα, ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα κλείσει φέτος στα 9,150 δισ ευρώ, δηλαδή 3,180 δισ ευρώ παραπάνω από τις αρχικές προβλέψεις. Το νούμερο. πάντως, θα κλειδώσει μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026, οπότε και όταν θα υπάρχει πλήρης εικόνα για τις ροές των φορολογικών εσόδων, καθώς αυτά του πρώτου διμήνου κάθε έτους εγγράφονται δημοσιονομικά στο προηγούμενο.

Επιπλέον, σε αυτούς τους τρεις πρώτους μήνες του 2026 το οικονομικό επιτελείο θα έχει ακόμα μια σαφέστερη εικόνα από την απόδοση των ψηφιακών μέτρων κατά της φοροδιαφυγής, όπως επίσης τα πρώτα στοιχεία από την ενεργοποίηση νέων, όπως τα ηλεκτρονικά δελτία αποστολής.

Επίσης, με βάση τα στοιχεία της εισηγητικής έκθεσης του νέου Προϋπολογισμού, το σωρευτικό υπόλοιπο για επιπλέον δαπάνες μετά και τη χρήση της ευελιξίας της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες διαμορφώνεται σε 0,4% του ΑΕΠ έως το 2027 (που οδηγεί στα 800 – 900 εκατ. ευρώ περιθωρίου) και υπάρχει ακόμη 0,1% του ΑΕΠ για το 2028 (με βάση πάντα τα υφιστάμενα δεδομένα).

Με αυτό το “πακέτο”, που κινείται πέριξ των του 1 δισεκ. δισ ευρώ, μπορεί να προχωρήσει η κυβέρνηση σε κινήσεις για το στεγαστικό, που έχουν ήδη προαναγγελθεί, για την περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, τον ΕΝΦΙΑ, την πλήρης κατάργηση του Τέλους Επιτηδεύματος και στις επιχειρήσεις, τη νέα μείωση στα τεκμήρια, τη περαιτέρω μείωση του φόρου εισοδήματος από ακίνητα κτλ.

Η ακρίβεια

Με το εισόδημα να είναι, πάντως, το βασικό “ανάχωμα”, με βάση και τις κυβερνητικές αναφορές, έναντι της ακρίβειας, η ηγεσία του ΥΕΘΟ, θέλησε να καταδείξει ότι υπάρχει συντεταγμένη αύξησή του.

Χαρακτηριστικά, ο Θ. Πετραλιάς ανέφερε πως ο κατώτατος μισθός το 2025 έχει αυξηθεί 35%, το σύνολο των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας προβλέπεται το 2026 να αυξηθούν 4,4%, συνολικά από το 2019 έχουν αυξηθεί 31,5%. Οι κατά κεφαλήν αμοιβές όπως τις μετράει η Eurostat Compensation per Employee είναι 16,9% και 21,3% το 2026 η προβολή.

Όπως ανέφερε, τα στοιχεία αυτά αφορούν μεικτές αμοιβές. Μετά τις μειώσεις των ασφαλιστικών εισφορών και των φόρων εισοδήματος, οι καθαρές αμοιβές εκτιμάται το 2026 να έχουν αυξηθεί 32% σε σχέση με το 2019.  Αυτό, εξήγησε, σημαίνει αύξηση στις καθαρές κατά κεφαλήν αμοιβές 32,3%.

Ξεκαθάρισε, δε, ότι “ο πληθωρισμός, ο συσσωρευμένος από το 2019 στο 2025 είναι 19,9% και το 2026 είναι 22,6%. Άρα, έχουμε 10% μεγαλύτερη αύξηση των καθαρών αμοιβών σε σχέση με τον πληθωρισμό. Αυτή είναι η πραγματική εικόνα, τα επίσημα στοιχεία – γιατί πολλά ακούγονται – για το ποια είναι η αλήθεια. Άρα, ο πληθωρισμός από το 2019 ως το 2026 θα αυξηθεί 22%, οι αμοιβές 32% οι καθαρές. Αυτή είναι η πραγματικότητα, γιατί πολλά ακούγονται.

Και ο κατώτατος μισθός -γιατί πολλοί λένε για τον κατώτατο και τα τρόφιμα ότι έχουν αυξηθεί παραπάνω από τον γενικό δείκτη και σωστό- θα έχει αυξηθεί παραπάνω από 40%. Άρα ναι, ο πληθωρισμός τρώει ένα μέρος των αυξήσεων, αλλά οι αυξήσεις είναι σημαντικά υψηλότερες από τον πληθωρισμό για να έχουμε την πλήρη εικόνα και νομίζω αν το σκεφτείτε λίγο και με τα δικά σας εισοδήματα και με τους μισθούς σας, θα καταλάβετε ότι κάπου εκεί είναι τα πράγματα.”