Ταμείο Ανάκαμψης: Τι σημαίνει η Αναθεώρηση του “ΕΛΛΑΔΑ 2.0”

Ακόμη και σήμερα, Τετάρτη (14/05), μπορεί να γίνει η  κατάθεση του αναθεωρημένου Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0». Χαρακτηριστικά την περασμένη Δευτέρα ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης, στο 13ο Συνέδριο Περιφερειακής Ανάπτυξης (RGC), που διοργανώνει η εφημερίδα «Πελοπόννησος» στο Συνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Πατρών, από τις 12 έως τις 14 Μαΐου έδωσε το στίγμα για το πού θα κατευθυνθούν πόροι.

«Θέλουμε να δούμε πού μπορούμε να ανακατευθύνουμε πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης», τόνισε ο κ. Παπαθανάσης και πρόσθεσε πως μείζον ζήτημα για την κυβέρνηση είναι η στέγαση. Αναφέρθηκε στο πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ», το οποίο, όπως είπε, θα καλυφθεί πολύ νωρίτερα από το προβλεπόμενο. «Αυξήσαμε τους πόρους από 2 σε 2,2 δις. ευρώ και σήμερα έχει καλυφθεί το 38 – 39% του προγράμματος με πάνω από 6.300 υπαγωγές. Στόχος είναι το πρόγραμμα να έχει ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του 2026» είπε, ωστόσο εκτίμησε ότι ότι μέχρι τον Νοέμβριο θα έχει κλείσει. Έτσι, ο αγώνας δρόμου είναι έντονος, με ανακατευθύνσεις πόρων σε έργα που “τραβούν” περισσότερο, ώστε από τα 9,6 δισ. ευρώ που δικαιούται η Ελλάδα από το σκέλος των επιδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης να μην υπάρξουν απώλειες.

Σημειώνεται, ότι η κυβέρνηση είχε προχωρήσει το 2023, μετά από την έγκριση της Κομισιόν, σε εκτεταμένη αναθεώρηση των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης, απεντάσσοντας έργα και προωθώντας άλλα, που εκτιμούσε ότι η υλοποίησή τους ήταν διασφαλισμένη αλλά και χρήσιμη. Τώρα και πάλι αναμένεται να γίνει ένας νέος γύρος εντατικής διαπραγμάτευσης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε να προχωρήσει η νέα αναθεώρηση, με κρίσιμες αποφάσεις για την πορεία πολλών έργων.

Το “σήμα” της Κομισιόν

Ήδη, από το Φεβρουάριο, ο αναπληρωτής Γενικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ντέκλαν Κοστέλλο, είχε στείλει το σχετικό μήνυμα ότι απαιτείται επιτάχυνση, καθώς απομένουν μόλις 18 μήνες έως τη λήξη του προγράμματος, το τέλος του 2026.

«Οι προθεσμίες του Ταμείου Ανάκαμψης είναι άκαμπτες», τόνισε, χαρακτηριστικά, ο κ. Κοστέλο μιλώντας σε ημερίδα με θέμα τις ευκαιρίες αλλά και τις προκλήσεις για την ανταγωνιστικότητα στην Ευρώπη που είχε διοργανώσει, η αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα σε συνεργασία με το ΙΟΒΕ.  Υπενθυμίζεται ότι , για να υπάρξει οποιαδήποτε παράταση θα πρέπει να ληφθεί ομόφωνη απόφαση από όλες τις χώρες της ΕΕ με έγκριση από τα εθνικά κοινοβούλια. Ωστόσο, αρκεί μια αρνητική ψήφος για να μπλοκάρει οποιαδήποτε επέκταση του Ταμείου Ανάκαμψης.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι προφανές, ότι το οικονομικό επιτελείο, είχε ένα δύσκολο έργο να περαιώσει, τόσο με τις επιλογές έργων που θα κάνει, όσο και με τα προαπαιτούμενα – μεταρρυθμίσεις,  ώστε να συνεχίσουν απρόσκοπτα οι καταβολές των δόσεων και να μη χαθούν χρήματα απαραίτητα για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

Οι εκταμιεύσεις

«Οι εκταμιεύσεις, στις αρχές Μαΐου, έφτασαν τα 23,1 δισ. ευρώ και αυτό αντιστοιχεί σε ποσοστό απορρόφησης 59% του συνολικού πακέτου. Η Ελλάδα είναι μέσα στις 10 χώρες, που πήραν το μεγαλύτερο ποσό, βάσει ΑΕΠ, και είμαστε στην 6η θέση ως ποσοστό απορρόφησης» δήλωσε ο Διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης του Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Ορέστης Καβαλάκης, μιλώντας, επίσης, στο 13ο Συνέδριο Περιφερειακής Ανάπτυξης (RGC).  Επιπρόσθετα, ο κ. Καβαλάκης τόνισε πως έχουν επιτευχθεί 113 ορόσημα και στόχοι, πάνω από 100 έργα έχουν εγκριθεί, με συνολική αξία 21,1 δισ. ευρώ, οι πληρωμές έφτασαν σχεδόν τα 10 δισ. ευρώ.

Όπως είπε: «Ο στόχος για το 2024 έχει επιτευχθεί, ενώ για το 2025 είναι η εκταμίευση 4,9 δισ. ευρώ», συμπληρώνοντας πως ο στόχος είναι μεν φιλόδοξος, όμως αναμένεται επιτάχυνση εξόδων, με 35 συμβάσεις δανεισμού για έργα ύψους 35 δισ. ευρώ, ενώ ήδη 15,6 δισ. ευρώ βρήκαν θέση στην πραγματική οικονομία».

Για την Ελλάδα, οι αξιοποιημένοι πόροι του Ταμείου αντιστοιχούν περίπου στο 4,5% του ΑΕΠ.  «Μέσα στην εβδομάδα κατατίθεται νέο σχέδιο, ενώ ετοιμάζονται το 6ο και 7ο αίτημα εκταμίευσης μέχρι το τέλος του έτους. Έχουμε 15 μήνες και πρέπει να κάνουμε το καλύτερο δυνατό», συμπλήρωσε ο κ. Καβαλάκης.

Παράλληλα, εξήγησε πως πάνω από το 50% των δανειακών συμβάσεων, ως αιτήσεις, όχι ως ποσό, αφορούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ αναφερόμενος σε έργα ενταγμένα στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, μίλησε για την Αμφιλοχία με έργα 250 εκατ. ευρώ, το έργο «Πάτρα έξυπνη πόλη», το πρόγραμμα προστασίας δασών, έργα στην Ολυμπία και τη Ναύπακτο, όπως και ότι 21 αγροτικές επιχειρήσεις της Περιφέρειας έχουν λάβει 25 εκατ. ευρώ για 10 επενδυτικά σχέδια.

Εύσημα

Ο Διευθυντής στη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων (DG ECFIN) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπεύθυνος για τις Οικονομίες εννέα Κρατών Μελών, Luc Tholoniat, εκτίμησε, ότι το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ήταν μία «μοναδική πρωτοβουλία μετά από τη χειρότερη μεταπολεμική οικονομική κρίση λόγω της Covid 19», ενώ συμπλήρωσε, ότι δεν είναι ένα στατικό εργαλείο, αλλά εργαλείο μεταρρύθμισης, το οποίο αντιμετώπισε από την ίδρυσή του, επιπλέον τον πληθωρισμό και τον πόλεμο στην Ουκρανία.

«Η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις 10 χώρες με τις μεγαλύτερες εκταμιεύσεις», τόνισε ο κ. Tholoniat και πρόσθεσε πως έχουν υποβληθεί 46 αιτήσεις πληρωμών, ενώ το 2024 έγιναν διπλάσιες πληρωμές από το 2023. Αναφερόμενος στις μελλοντικές προκλήσεις μίλησε για την ανάγκη να ξεπεραστούν γραφειοκρατικά κωλύματα, να ενισχυθεί το θεσμικό πλαίσιο, να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις, αλλά και να ενταθεί ο συντονισμός μεταξύ των χωρών-μελών για έργα, που έχουν διασυνοριακό χαρακτήρα.

“Καμπανάκι” για την επόμενη μέρα

Από την πλευρά του ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ και Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκος Βέττας, επεσήμανε την ανάγκη «να προετοιμαστούμε να λειτουργήσουμε και χωρίς τους πόρους ενός νέου Ταμείου» και «να συνεχιστούν οι επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις», καθώς είναι ο μόνος τρόπος να αυξηθεί το διαθέσιμο εισόδημα. Εκτίμησε πως το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας δεν ώθησε την Ελλάδα και την Ε.Ε. σε μία πιο δυναμική πορεία, αλλά ήταν περισσότερο «εργαλείο ανθεκτικότητας».

«Η αύξηση των συνολικών επενδύσεων δεν είναι αυτή, που θα θέλαμε. Η χώρα να σκεφτεί από τώρα τί θα γίνει χωρίς νέο κύμα πόρων και μόνοι μας να προσελκύσουμε επενδύσεις», κατέληξε στην τοποθέτησή του ο κ. Βέττας, σημειώνοντας πως «δεν μπορεί να υπάρξει άλλο Ταμείο, καθώς η Άμυνα θα απορροφήσει επιπλέον 1-2% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ».

Προβλήματα και ο ρόλος μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων

Επίσης ο Αναπληρωτής καθηγητής με αντικείμενο «Οικονομική Πολιτική και Ανταγωνιστικότητα» στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά, Γιώργος Γαλανός, σημείωσε πως «αναδείχθηκαν δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας» και πως «τα δάνεια του Ταμείου κατευθύνονται σε μεγάλες εταιρίες, που διαθέτουν ισχυρά οικονομικά και νομικά τμήματα», όμως οι Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, που είναι η «ραχοκοκαλιά» της ελληνικής οικονομίας δεν διαθέτουν πληροφορίες και καθοδήγηση για την αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων. Τόνισε ακόμη πως πρέπει να αντιμετωπιστούν χρονοβόρες διαδικασίες με αρχαιολογικές υπηρεσίες ή τη δικαιοσύνη, που καθυστερούν σημαντικά έργα.