Τεκμήρια διαβίωσης: “Κούρεμα” σε σπίτια, ΙΧ και σκάφη – Παραδείγματα 

Αναδρομικά, δηλαδή, για τα φετινά εισοδήματα που θα δηλωθούν στις δηλώσεις του 2026 μειώνονται τα τεκμήρια διαβίωσης, κατά 30% για τις κατοικίες, έως 30% για σκάφη αναψυχής και έως και 73% για ΙΧ αυτοκίνητα, με βάση την εξειδίκευση που κάνει, σε συνέχεια των εξαγγελιών της ΔΕΘ, το νομοσχέδιο που έθεσε την Τρίτη σε δημόσια διαβούλευση ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης. Παράλληλα, απαλλάσσονται πλήρως από το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ τα εξαρτώμενα παιδιά των φορολογουμένων που διαθέτουν δικό τους εισόδημα.

Τις επόμενες εβδομάδες και πριν την ψήφιση του νέου προϋπολογισμού αναμένεται να ψηφιστεί στη Βουλή, δίνοντας “ανάσα” σε 480.000 χιλιάδες φορολογούμενους, που με βάση το τεκμαρτό εισόδημα καλούνται να καταβάλουν έξτρα φόρο. Να σημειωθεί ότι, πέρυσι, περίπου, 4,2 δισ ευρώ,  έφεραν στο κρατικό ταμείο τα τεκμήρια διαβίωσης.

Τι είναι τα τεκμήρια;

Υπενθυμίζεται ότι οι «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης» επιβάλλονται όταν το εισόδημα που δηλώνει ο φορολογούμενος υπολείπεται του τεκμαρτού που υπολογίζει η εφορία, με βάση ακίνητα, αυτοκίνητα, πισίνες, σκάφη  ή άλλες υπηρεσίες και αποκτήματα που αυτός εμφανίζεται πως είχε κάθε έτος, η κατοχή των  οποίων συνεπάγεται και αντίστοιχο κόστος συντήρησης. Ουσιαστικά τα τεκμήρια ήταν οι “κλασικές παγίδες” για την αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων.

Είναι χαρακτηριστικό, ότι με βάση τον Κώδικα Φορολογίας  Εισοδήματος, πρόσθετος φόρος, υπολογίζεται στη διαφορά δηλωθέντων και τεκμαρτών εισοδημάτων.

Οι αδικίες

Τούτων δοθέντων, όμως, σε πολλές περιπτώσεις καταγράφονταν και αδικίες, όπως π.χ. σε περιπτώσεις που φορολγούμενοι με μικρά εισοδήματα κληρονομούσαν ακίνητα ή παλιά αυτοκίνητα ή σκάφη, ή σε περιπτώσεις που τεκμήριο έφερνε “βάρη” τόσο στον ιδιοκτήτη του ακινήτου όπως ο ΕΝΦΙΑ, αλλά σε όποιον διέμενε σε αυτό, δηλαδή και στον ενοικιαστή.

Έτσι, π.χ. με το νέο πλαίσιο, για μια κατοικία 80 τετραγωνικών μέτρων, το ετήσιο τεκμήριο μειώνεται από 3.200 ευρώ σε 2.240 ευρώ, εξοικονομώντας φόρους για εισόδημα έως 960 ευρώ. Ενώ για κατοικία 120 τ.μ., η μείωση στο τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα λόγω του σπιτιού, φτάνει και σε 1.760 ευρώ ετησίως (από 5.800 ευρώ σε 4.040 ευρώ). Ουσιαστικά αλλάζει το σημερινό τεκμήριο, 40 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, και διαμορφώνεται στα 28 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Το ανάλογο ισχύει π.χ. και για τα 120 τετραγωνικά μέτρα, όπου πλέον από σημερινή δαπάνη αντικειμενική  5.800 ευρώ θα υπάρχει αντικειμενική δαπάνη 4.040 ευρώ. Ανάλογες αλλαγές έρχονται και για τις μισθωμένες κατοικίες.

Τι αλλάζει;

Αναλυτικά με βάση το νομοσχέδιο το τεκμήριο διαβίωσης για την κύρια κατοικία υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της και μειώνεται ως εξής:

–  Μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 28 ευρώ ανά τ.μ. (από 40 ευρώ/ τ.μ.)

– Από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 45 ευρώ ανά τ.μ. (από 65 ευρώ/τμ)

– Από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 77 ευρώ ανά τ.μ (από 110 ευρώ/τ.μ.)

– Από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 140 ευρώ ανά τ.μ. (από 200 ευρώ/τμ)

– Από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 280 ευρώ ανά τ.μ. (από  400 ευρώ/ τ.μ.)

Στα ποσά αυτά υπάρχει προσαύξηση της τάξης του 30% (από 40% σήμερα) σε περιπτώσεις κατοικιών, που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης από 2.800 ευρώ έως 4.999 ευρώ το τ.μ. και κατά 58% (από 70%) για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τετραγωνικό.

Για παράδειγμα κύρια κατοικία 80 τ.μ. σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.750 ευρώ το τετραγωνικό το τεκμήριο διαβίωσης από 3.200 ευρώ μειώνεται σε 2.240 ευρώ (μείωση 30%)

Μονοκατοικίες

Για τις μονοκατοικίες το τεκμήριο προσαυξάνεται κατά 20% . Για τις δευτερεύουσες κατοικίες τα ποσά του τεκμηρίου μειώνονται κατά 50%.

Τα αυτοκίνητα

Επίσης, αλλαγές έρχονται και για τα Ι.Χ. παλαιότητας έως 15 ετών, δηλαδή όσα έχουν ταξινομηθεί από την 1η Νοεμβρίου 2010. Ο νέος τρόπος υπολογισμού των τεκμηρίων για τα Ι.Χ.  ακολουθεί το σύστημα υπολογισμού των τελών κυκλοφορίας:

–    Για όλα τα Ι.Χ. παλαιότητας μέχρι 15 ετών, δηλαδή για όσα έχουν ταξινομηθεί μετά τις 1η Νοεμβρίου 2010, οι αντικειμενικές δαπάνες θα προσδιορίζονται βάση τις εκπομπές Co2 (κατ’αναλογία με τα τέλη κυκλοφορίας), με σημαντική μείωση των αντικειμενικών δαπανών, προσομοιάζοντας το ύψος των αντικειμενικών δαπανών που έχουν σήμερα τα αυτοκίνητα άνω των δέκα ετών. Από αυτόν τον νέο τρόπο υπολογισμού θα προκύψουν μειώσεις στα ποσά των τεκμηρίων που θα είναι μεγαλύτερες και θα ξεπερνούν ακόμη και το 50% για τα Ι.Χ νέας τεχνολογίας και παλαιότητας μέχρι 5 ετών και μικρότερες για αυτοκίνητα παλαιότητας 10 ετών.

–    Για τα Ι.Χ.15ετίας, δηλαδή για όσα κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά στην Ε.Ε. μέχρι και το 2010 τα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης θα παραμείνουν αμετάβλητα.

Παραδείγματα Τεκμηρίων Αυτοκινήτων ανά Μάρκα

-Toyota Corolla 1.8 140 Hybrid (1.798 κ.εκ., 99 g/km CO2): Το τεκμήριο καταρρέει από 7.600 € σε 2.000 €, με μείωση 73,7%. Ακόμα και αν πρόκειται για δεκαετίας όχημα που ως τώρα είχε «μισό» τεκμήριο (3.800 €), η μείωση στα 2.000 € σημαίνει «κούρεμα» 47,4% στο τελικό φορολογητέο εισόδημα.

-Fiat 500 1.0 70 (999 κ.εκ.): Το τεκμήριο μειώνεται από 4.000 € σε 2.000 €, δηλαδή 50%, αντιστοιχώντας στο ποσό που θα είχε μετά τη συμπλήρωση μιας δεκαετίας.

Για πιο μεγάλα αυτοκίνητα υπάρχουν, δε, σημαντικές μειώσεις:

-BMW 116i (1.499 κ.εκ., 129 g/km CO2): Το τεκμήριο μειώνεται από 5.800 € σε 2.210 €, δηλαδή κατά 61,9%.

-Mercedes A200 (1.332 κ.εκ., 133 g/km CO2): Μειώνεται από 5.200 € σε 2.330 €, δηλαδή 55,2%.

Σε πιο ισχυρά μοντέλα οι μειώσεις είναι οι εξής:
-Audi A4 35 TFSI (1.984 κ.εκ.): Το τεκμήριο πέφτει από 8.800 € στα 2.450 €, θεωρητικά μείωση 72,2%, ενώ πρακτικά η τελική μείωση είναι 44,3%.

-Audi Q3 35 TDI (1.968 κ.εκ., diesel): Μειώνεται από 8.800 € σε 2.645 €, δηλαδή κατά 69,9%.

Σκάφη αναψυχής

Σε σχέση με τα σκάφη σήμερα υπάρχει μείωσης της τεκμαρτής δαπάνης, ανά σκάφος, ανάλογα με την παλαιότητά του κατά 15%. Έτσι αν έχει περάσει από την ώρα που καταγράφηκε σε νηολόγιο διάστημα 5 έως 10 ετών η μείωση είναι στο 15%. Για χρονικό διάστημα, πάνω από 10 έτη νιολόγησης, η μείωση είναι στο 30%. Με τις αλλαγές μειώνεται πλέον κατά 30% η τεκμαρτή δαπάνη και για τα νεότερα σκάφη.

Παράδειγμα: Για ταχύπλοο 5 μέτρων το τεκμήριο από 4.000 ευρώ σήμερα μειώνεται στα 2.800 ευρώ (μείωση 30%)

Τα ποσά της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης μειώνονται κατά 50% προκειμένου για ιστιοφόρα σκάφη. Κατά το ίδιο ποσοστό μειώνονται και για πλοία αναψυχής που έχουν κατασκευασθεί ή κατασκευάζονται στην Ελλάδα εξ ολοκλήρου από ξύλο, τύπων «τρεχαντήρι», «βαρκαλάς», «πέραμα», «τσερνίκι» και «λίμπερτυ», που προέρχονται από την ελληνική ναυτική παράδοση.