Τράπεζες: Crash test στις πληρωμές μεταξύ IRIS και καρτών

Σαφώς χαμηλότερο κόστος προμηθειών σε σύγκριση με τις πληρωμές μέσω καρτών, φέρνει για τις επιχειρήσεις, από την 1η Νοεμβρίου, η υποχρεωτική αποδοχή πληρωμών μέσω του συστήματος IRIS.

Η υποχρεωτική αποδοχή πληρωμών μέσω του συστήματος IRIS καλύπτει πλέον όχι μόνο τις ατομικές, αλλά και τις εταιρικές μορφές επιχειρήσεων — από Α.Ε. και Ε.Π.Ε. έως Ο.Ε. και Ι.Κ.Ε. — οι οποίες θα πρέπει να διαθέτουν ενεργοποιημένο επαγγελματικό λογαριασμό που υποστηρίζει πληρωμές IRIS. Εξαιρούνται μόνο όσες δραστηριοποιούνται αποκλειστικά σε συναλλαγές B2B (μεταξύ επιχειρήσεων).

Νέος ανταγωνιστής στις ηλεκτρονικές πληρωμές

Όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη «το IRIS φέρνει ανατροπές στην αγορά πληρωμών, καθώς επιτρέπει τη μεταφορά χρημάτων απευθείας από λογαριασμό σε λογαριασμό, χωρίς τη μεσολάβηση των διεθνών συστημάτων Visa και Mastercard». Αυτό πρακτικά σημαίνει, προσθέτουν οι ίδιες πηγές, ότι οι πολυεθνικοί κολοσσοί των καρτών θα χάσουν σημαντικό μέρος των προμηθειών που εισπράττουν σήμερα από κάθε συναλλαγή μέσω POS.

Για τις ελληνικές τράπεζες και τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών (PSPs), η καθολική εφαρμογή του IRIS δεν συνεπάγεται απώλεια εσόδων, καθώς εξακολουθούν να εισπράττουν προμήθεια από τις επιχειρήσεις που δέχονται πληρωμές μέσω του συστήματος.

Πόσο κοστίζουν οι συναλλαγές μέσω IRIS

Στο μείζον ζήτημα του κόστους χρήσης, υπενθυμίζεται ότι οι χρεώσεις που επιβάλλουν οι τράπεζες και οι εταιρείες πληρωμών στις επιχειρήσεις για συναλλαγές IRIS (IRIS P2B – Person to Business) είναι γενικά σημαντικά χαμηλότερες σε σχέση με τις χρεώσεις των συναλλαγών με κάρτες (μέσω POS).

Συγκεκριμένα για τους μεν καταναλωτές, οι πληρωμές μέσω IRIS παραμένουν εντελώς δωρεάν, για τις δε επιχειρήσεις, οι χρεώσεις κυμαίνονται έως 1% ανά συναλλαγή, σημαντικά χαμηλότερα από τα τέλη των POS, που φτάνουν έως και το 2%.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η κάθε τράπεζα ακολουθεί ξεχωριστή τιμολογιακή πολιτική, ενώ σε πολλές περιπτώσεις προσφέρονται πακέτα με δωρεάν συναλλαγές ή συνδυάζουν την υπηρεσία με προγράμματα λογαριασμών που περιλαμβάνουν σταθερή μηνιαία συνδρομή.

Σημειώνεται ότι έχει τεθεί σε ισχύ ανώτατο όριο προμήθειας για τις συναλλαγές μικρού ύψους σε ορισμένες κατηγορίες επιχειρήσεων («Μικρή Λιανική»). Το πλαφόν είναι 0,5% επί της αξίας της συναλλαγής (ή μειωμένες κατά 50% οι προμήθειες) για συναλλαγές έως 20 ευρώ.

Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, στόχος είναι σταδιακά οι συναλλαγές μέσω IRIS να απαλλαγούν πλήρως από προμήθειες, προκειμένου να ενισχυθεί η χρήση τους στις καθημερινές πληρωμές.

Ποιος εισπράττει την προμήθεια

Η προμήθεια IRIS αποδίδεται στην τράπεζα ή στον πάροχο πληρωμών της επιχείρησης, που εκκαθαρίζει τη συναλλαγή και πιστώνει το ποσό στον επαγγελματικό λογαριασμό. Αυτό το ποσό καλύπτει το λειτουργικό κόστος της τράπεζας για την παροχή και διαχείριση της υπηρεσίας.

Ένα μικρό μέρος κατευθύνεται στη ΔΙΑΣ Α.Ε., που διαχειρίζεται την τεχνολογική υποδομή του συστήματος και διασφαλίζει τη στιγμιαία μεταφορά χρημάτων μεταξύ διαφορετικών τραπεζών.

Τι πρέπει να κάνουν οι επιχειρήσεις

Μέχρι την 1η Νοεμβρίου 2025, όλες οι εταιρείες υποχρεούνται να:

• Ενεργοποιήσουν την υπηρεσία IRIS στον δηλωμένο επαγγελματικό τους λογαριασμό μέσω e-banking ή με επικοινωνία με την τράπεζά τους.
• Αναβαθμίσουν το POS ή ePOS ώστε να υποστηρίζει πληρωμές με IRIS (συνήθως μέσω QR code).
• Ενσωματώσουν το IRIS ως τρόπο πληρωμής στο ηλεκτρονικό τους κατάστημα (e-shop), αν διαθέτουν.

Η πληρωμή πρέπει να πραγματοποιείται μέσω του POS ή του QR code και να συνδέεται με την ταμειακή μηχανή και τα συστήματα της ΑΑΔΕ, ώστε να εκδίδεται η απόδειξη αυτόματα.

Στην περίπτωση που οι επιχειρήσεις δεν θα έχουν συμμορφωθεί μέχρι την προθεσμία της 1ης Νοεμβρίου 2025 θα βρεθούν αντιμέτωπες με τσουχτερά πρόστιμα όπως 10.000 ευρώ για όσες τηρούν απλογραφικά βιβλία και 20.000 ευρώ για όσες τηρούν διπλογραφικά (νομικά πρόσωπα).