Τράπεζες – κυβέρνηση: Στο τραπέζι και η “λύση” της ΕΑΤ για να σωθούν οι πόροι του ΤΑ

Σε κατάσταση αυξημένου συναγερμού έχουν τεθεί τα τελευταία 24ώρα το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και το τραπεζικό σύστημα μπροστά στις αυξημένες πλέον πιθανότητες που εμφανίζει η περίπτωση να χαθεί από την οικονομία σημαντικό ύψος δανειακών πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Μία μια από τις λύσεις που έχει πέσει στο τραπέζι και σύμφωνα με τραπεζικές πηγές εμφανίζει αρκετές πιθανότητες υλοποίησης, είναι η μεταφορά πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα.

Όπως εξηγούν τραπεζικές πηγές, πιθανή μεταφορά στην ΕΑΤ των πόρων που θα περισσέψουν από το ΤΑ, αποτελεί αρχικά ρεαλιστική «λύση» ενώ μεταξύ των θετικών που θα προκύψουν συγκαταλέγεται η αξιοποίηση των συγκεκριμένων πόρων κυρίως από τις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που όλο αυτό το διάστημα διαμαρτύρονται – και δικαίως – ότι έχουν μείνει εκτός τις μοιρασιάς. Βασική ωστόσο προϋπόθεση για να προχωρήσει το συγκεκριμένο σχέδιο που επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο είναι το «πράσινο φως» από το Ε.Ε η οποία και την περασμένη εβδομάδα «κτύπησε» ηχηρό «καμπανάκι» για τον κίνδυνο απώλειας πόρων και την ανάγκη να επιταχυνθούν οι σχετικές διαδικασίες.

Οι αιτίες της καθυστέρησης

Όπως έγραψε και το news247.gr το περασμένη εβδομάδα ο μεγάλος κίνδυνος που ελλοχεύει είναι ότι μέχρι το τέλος Αυγούστου του 2026 τα επενδυτικά έργα που έχουν υποβληθεί δεν θα προλάβουν να γίνουν συμβάσεις ώστε να απορροφηθεί το σύνολο των πόρων.

Όπως εξηγούν τραπεζικές πηγές, «η βασική αιτία είναι τα στενά χρονικά περιθώρια που απομένουν, καθώς ούτε ο χρόνος για την υπογραφή των συμβάσεων επαρκεί, ούτε το σύνολο των αιτημάτων που έχει υποβληθεί αφορά σε ώριμα αιτήματα που θα γίνουν συμβάσεις».

Συνολικά η πορεία των συμβασιοποιημένων δανείων του ΤΑΑ υπολείπεται, σύμφωνα με πληροφορίες, σε ποσοστό 50% των συνολικών αιτήσεων καθώς από τις 1.150 αιτήσεις για επενδυτικά σχέδια που έχουν υποβληθεί μέχρι σήμερα, έχουν συμβασιοποιηθεί μόλις 550 έργα.

Ως εκ τούτου θεωρείται εξαιρετικά πιθανό τα επενδυτικά έργα που έχουν υποβληθεί να μην προλάβουν – μέχρι τα τέλη Αυγούστου του 2026 – να μετουσιωθούν σε συμβάσεις ώστε να απορροφηθεί το σύνολο των πόρων. Πρόκειται για 32 δισ. ευρώ συνολικά, ποσό που σε συνδυασμό με ένα από τα μείζονα ζητήματα της ελληνικής οικονομίας, το επενδυτικό κενό, αναδεικνύει το μέγεθος και την κρισιμότητα του προβλήματος.

Σύμφωνα με αρμόδια στελέχη τραπεζών, ο στόχος για συμβασιοποιήσεις 11 δισ. ευρώ στις 31/12/25 δύσκολα θα επιτευχθεί, καθώς τα μεγάλα επενδυτικά έργα στα οποία εμπλέκεται και το Δημόσιο έχουν τελειώσει και οι τράπεζες αναζητούν πλέον projects του 1,5-3 εκατ. ευρώ. Οι τραπεζίτες διαπιστώνουν ότι δεν υπάρχει ουρά για έργα 2 δισ. ευρώ έως το τέλος του έτους και επισημαίνουν ότι εφεξής η δεξαμενή επενδυτικών σχεδίων για χρηματοδότηση θα προέλθει κατά βάση από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και από το «κυνήγι» στο οποίο έχουν επιδοθεί οι τράπεζες για να βρουν έργα μεγαλύτερου βεληνεκούς εντός πιεστικού χρονοδιαγράμματος.

Στο ερώτημα γιατί παρά τις συμβασιοποιήσεις, οι εκταμιεύσεις των δανείων του RRF καθυστερούν, οι τραπεζίτες επισημαίνουν κατ’ αρχάς ότι πρόκειται για χρηματοδοτήσεις επενδυτικών έργων «που θέλουν τον χρόνο τους», δεδομένου ότι οι εκταμιεύσεις ακολουθούν την πορεία του έργου. Κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι οι εκταμιεύσεις των δανείων μπορεί να πάρουν 12-15 μήνες.

Παράλληλα οι τράπεζες αναφέρουν καθυστερήσεις λόγω χωροταξικού σχεδιασμού και Οικοδομικού Κανονισμού, επισημαίνοντας ότι για 4-5 μήνες δεν βγήκε καμία άδεια. Προσθέτουν, μάλιστα, ότι δεν υπάρχουν πια τα μεγάλα έργα με συμμετοχή του Δημοσίου, ενώ με τους δασμούς και τις γεωπολιτικές εντάσεις οι επιχειρήσεις τηρούν στάση αναμονής.

Το πρόβλημα δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, οι αυστηρές προϋποθέσεις που έχουν τα δάνεια του ΤΑΑ, τα οποία θα πρέπει να κατευθύνονται σε ποσοστό 38,5% σε έργα που ανταποκρίνονται στον στόχο της πράσινης μετάβασης και κατά 20% τουλάχιστον σε έργα που ανταποκρίνονται στον στόχο της ψηφιακής μετάβασης. Ετσι, κάθε επένδυση που υποβάλλεται για χρηματοδότηση θα πρέπει να αποτυπώνει τι ποσοστό του προϋπολογισμού της θα διατεθεί σε δαπάνες για αυτές τις δύο κατηγορίες. Υπενθυμίζεται ότι τα επιλέξιμα επενδυτικά σχέδια για δανειοδότηση θα πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον έναν από τους 5 πυλώνες του προγράμματος: α) πράσινη μετάβαση, β) ψηφιακός μετασχηματισμός, γ) καινοτομία, έρευνα και ανάπτυξη, δ) ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων και ε) εξωστρέφεια.