Τράπεζες: Στον “κουβά” περί τα 500 εκατ. ευρώ από το Σπίτι μου ΙΙ

Θετικές χαρακτηρίζουν οι διοικήσεις των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων τις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού για το στεγαστικό ζήτημα το περασμένο Σάββατο στη Θεσσαλονίκη, αν και όπως διευκρινίζουν «σε καμία περίπτωση» δεν αρκούν για την ουσιαστική αντιμετώπιση του προβλήματος».

«Μείζον ζήτημα παραμένει η έλλειψη κατοικιών» τονίζει υψηλόβαθμη τραπεζική πηγή και προσθέτει ότι «όλες οι εκθέσεις- αναλύσεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας συγκλίνουν ότι θα απαιτηθούν αρκετά χρόνια για να αντιμετωπιστεί».

Την ίδια στιγμή ούτε το Σπίτι μου ΙΙ ούτε η κατακόρυφη πτώση των επιτοκίων δείχνουν μέχρι στιγμής ικανά να πυροδοτήσουν μεγάλη αύξηση των στεγαστικών δανείων. Όπως εκτιμούν αρμόδια τραπεζικά στελέχη το 2025 αναμένεται να ολοκληρωθεί με οριακά σε σχέση με πέρυσι, αυξημένες εκταμιεύσεις στεγαστικών δανείων. Συγκεκριμένα οι νέες εκταμιεύσεις το 2024 είχαν διαμορφωθεί στα 1,9 δις. ευρώ ενώ φέτος οριακά θα ξεπεράσουν τα 2 δις. ευρώ, νούμερα που απλά επιβεβαιώνουν την «παγωμένη» αγορά.

Δεν θα καλυφθούν τα 2 δις του Σπίτι μου ΙΙ

Αν και το πρόγραμμα Σπίτι μου ΙΙ έχει ακόμη 10 μήνες ζωής (καταληκτική ημερομηνία τον Ιούνιο του 2026), όλες οι εκτιμήσεις πλέον των τραπεζών συγκλίνουν ότι ο στόχος απορρόφησης των 2 δις. ευρώ του προγράμματος είναι πλέον ουσιαστικά ανέφικτος.

Από τους 31.000 υποψήφιους δανειολήπτες οι οποίοι έχουν προεγκριθεί για να υπαχθούν στο «Σπίτι μου ΙΙ», το «χρώμα του χρήματος» έχουν δει μέχρι σήμερα 3.500 περιπτώσεις δανειοληπτών και τα ποσά που έχουν εκταμιευθεί φτάνουν στα 370 εκατ. ευρώ. Με βάση τις εκτιμήσεις, αλλά και την κόπωση που σημειώνεται στις εγκρίσεις νέων αιτημάτων, οι υπαγωγές αναμένεται να φτάσουν έως και το 1,5 – 1,6 δισ. ευρώ στο σύνολο του προγράμματος.

Να σημειωθεί ότι το «Σπίτι μου ΙΙ» έχει καταληκτική ημερομηνία τον Ιούνιο του 2026, ημερομηνία κατά την οποία τα αιτήματα που θα ικανοποιηθούν θα πρέπει να έχουν συμβασιοποιηθεί, δηλαδή ο ενδιαφερόμενος αγοραστής να έχει υπογράψει τη δανειακή σύμβαση με την τράπεζα.

Σε διαφορετική περίπτωση τα χρήματα που θα περισσέψουν θα χαθούν από το πρόγραμμα, όπως συνέβη και στο «Σπίτι μου Ι», που από το ένα δισ. ευρώ που εγκρίθηκε απορροφήθηκαν τα 750 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η απορρόφηση στο «Σπίτι μου ΙΙ» θα φτάσει περίπου έως και το 80%, επίπεδο που θεωρείται μεν ικανοποιητικό, αλλά το πρόγραμμα απέχει πολύ από τον στόχο να λειτουργήσει ως καταλύτης στην αγορά κατοικίας, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης.

Η στρέβλωση

Όπως είχε αρχικά επισημανθεί το μεγάλο αγκάθι του προγράμματος ήταν η έλλειψη κατοικιών που να πληροί τις σχετικές προϋποθέσεις. Ωστόσο μέσα σε λίγους μήνες από την εφαρμογή του προέκυψε μια ακόμη σημαντική στρέβλωση καθώς σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών από την αγορά ακινήτων, το πρόγραμμα «Σπίτι μου Ι και ΙΙ» έχει αυξήσει έως και 30% τις τιμές των κατοικιών, εξανεμίζοντας σημαντικό μέρος από το όφελος που κάποιος αποκομίζει μέσα από το μειωμένο επιτόκιο.

Την ίδια στιγμή η ανάγκη σημαντικής ανακαίνισης για ένα μεγάλο μέρος των ακινήτων που πληρούσαν τις προϋποθέσεις και η ανάγκη για επιπλέον κεφάλαιο, έβαζε την οριστική ταφόπλακα στα όνειρα πολλών νέων ανθρώπων να αποκτήσουν την κατοικία τους.

Από την πλευρά τους οι τράπεζες βλέποντας το «ράλι» των τιμών πώλησης και την στρεβλή εικόνα της αγοράς γίνονται ολοένα και πιο επιφυλακτικές, προκειμένου να αποφύγουν νέες περιπτώσεις κόκκινων δανείων, αλλά και να μη συγκεντρώνουν ενέχυρα με αξία, η οποία είναι χαμηλότερη του χορηγούμενου δανείου, κάτι που συνέβη π.χ. κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, λόγω της κατάρρευσης των αξιών των ακινήτων.

Η σημερινή εικόνα

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν μέσω των συνεργαζόμενων μεσιτών οι τράπεζες στην διάθεσή τους, με την ολοκλήρωση του πρώτου εξαμήνου του 2025, η μέση ζητούμενη τιμή πώλησης στο κέντρο της Αθήνας είχε διαμορφωθεί σε 2.400 ευρώ/τ.μ., ή 240.000 ευρώ για 100 τ.μ., σημειώνοντας ετήσια άνοδο κατά 13,2%.

Υπενθυμίζεται ότι η ανώτατη αξία που μπορεί να καλύψει το «Σπίτι μου» είναι ακίνητα 250.000 ευρώ, ενώ η ανώτατη αξία δανείου διαμορφώνεται σε 190.000 ευρώ. Ήδη δηλαδή η αγορά φαίνεται να έχει φτάσει σε επίπεδο που δύσκολα μπορούν να φτάσουν οι περισσότεροι ενδιαφερόμενοι, εκτός κι αν έχουν ίδια κεφάλαια τουλάχιστον 40.000-50.000 ευρώ, κάτι που ασφαλώς δεν ισχύει για την πλειονότητα εξ’ αυτών.