Τράπεζες: Το σταυρόλεξο “σπαζοκεφαλιά” των κόκκινων δανείων

Οι συζήσεις όπως είναι φυσικό δεν ξεκίνησαν χθες. Το οικονομικό επιτελείο, οι εποπτικές αρχές και οι τέσσερις μεγάλες εμπορικές τράπεζες βρίσκονται σε συνεχή διαβούλευση από την αρχή του χρόνου, αναζητώντας μια λύση επανεκκίνησης της χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας.

Κάτι τέτοιο περνά από την άμεση και αποτελεσματική μείωση των κόκκινων δανείων, που παρά τις προσπάθειες μέσω πλειστηριασμών εξωδικαστικού και κάποιων πρώτων πωλήσεων, ξεπερνούν ακόμη τα 88 δισ. ευρώ.

Η πρώτη ιδέα είναι ο δρόμος που ακολούθησαν Ισπανία και Ιρλανδία, η δημιουργία μιας Βad Βank στην οποία θα μεταφέρονταν το μεγαλύτερο μέρος των κόκκινων δανείων, ώστε οι ισολογισμοί των τραπεζών να ξεκαθαρίσουν και να μπορούν να χρηματοδοτήσουν ξανά την πραγματική οικονομία.

Η προσπάθεια σταμάτησε στην ΕΚΤ που δεν ήθελε την δημιουργία μιας τέτοιας εταιρίας διαχείρισης κόκκινων δανείων. Επέμεινε στην τήρηση της συμφωνημένης στοχοθεσίας, που είχε συμφωνηθεί για τα κόκκινα δάνεια, ώστε οι ελληνικές τράπεζες να παρουσιάσουν κάποια στιγμή «πραγματικά» κέρδη και όχι – όπως τώρα να εμφανίζονται κερδοφόρες μόνο με τα χρήση της ελληνικής νομοθεσίας, που επιτρέπει τον αναβαλλόμενο φόρο.

Ανεξάρτητα από το εάν η χρηματοδότηση της Bad Bank ερχόταν από δημόσια κεφάλαια ( κάτι στο οποίο θα έπρεπε να συμφωνήσουν και οι δανειστές ) ή ιδιωτικά κεφάλαια, οι τράπεζες με την μεταβίβαση των δανείων τους θα ενέγραφαν ζημιές και θα έπρεπε να προχωρήσουν σε αυξήσεις μετοχικούς κεφαλαίου.

Όμως η δυσκολία άντλησης κεφαλαίων από τον ιδιωτικό τομέα, είναι αυτή που πυροδότησε και το μαζικό ξεπούλημα της Τετάρτης. Αρα η λύση μιας μεγάλης – ή τεσσάρων μικρότερων Bad Bank ( μια για κάθε μεγάλη εμπορική τράπεζα ) αν και θα έδινε άμεση λύση, μάλλον αποκλείεται.

 Άλλωστε τέτοιες εταιρίες διαχείρισης κόκκινων δανείων σχηματίζονται στην αρχή της τραπεζικής κρίσης ώστε οι τράπεζες ξεκαθαρίζοντας τους ισολογισμούς τους να μπορούν να γίνουν ελκυστικές στους επενδυτές. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί δύο φορές έχοντας στην «πλάτη τους» τα κόκκινα δάνεια, με αποτέλεσμα να έχουν χάσει τεράστιο μέρος της κεφαλαιοποίησης τους.

 H λύση του APS

 Η δεύτερη λύση που κυκλοφόρησε χθες από το υπουργείο οικονομικών είναι αυτή του σχήματος προστασίας περιουσιακών στοιχείων ( Asset Protection Scheme APS ), που προβλέπει την παροχή εγγύησης από το δημόσιο των απωλειών της Τράπεζας, από την διαχείριση ενός συγκεκριμένου ποσού δανείων με αντάλλαγμα ένα ετήσιο «ασφάλιστρο».

 Ειδικότερα με το σχήμα αυτό μια τράπεζα μπορεί να ζητήσει εγγύηση για τις απώλειες που θα έχει από την διαχείριση ενός ποσού πχ 5 δισ. ευρώ κόκκινων δανείων.

Ένα τέτοιο ποσό αν προέρχεται από δάνεια με εξασφαλίσεις ( στεγαστικά επιχειρηματικά ) και πουληθεί σε ένα από τα επενδυτικά κεφάλαια που επενδύουν σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια, θα πουληθεί με έκπτωση 65-70% δηλαδή στο 1,5 δισ. ευρώ. Τα υπόλοιπα 3,5 δισ, θα είναι ζημιά και άρα απώλεια κεφαλαίου για την τράπεζα.

Η εγγύηση του δημοσίου θα είναι να καλύψει το μεγαλύτερο μέρος των ζημιών ( πχ το 90% ) αφήνοντας την τράπεζα εκτεθειμένη μόνο για ζημιά 10% ή 350 εκ. ευρώ.

Σε αντάλλαγμα το δημόσιο θα εισπράττει ένα ετήσιο «ασφάλιστρο» της τάξης του 2-3% του ποσού που «ασφαλίζει».

Τα δάνεια που θα ασφαλίζονται με αυτό τον τρόπο θα πρέπει να έχουν σίγουρα εξασφαλίσεις (άρα αποκλείονται δάνεια από καταναλωτικά δάνεια και κάρτες). Η δε διαδικασία μπορεί να γίνεται με την δημιουργία μιας εταιρίας σφραγίδα (όχημα ειδικού σκοπού ή SPV) με μοναδικό περιουσιακό στοιχείο τα ασφαλισμένα κόκκινα δάνεια.

Με βάση αυτά τα δάνεια το δημόσιο μπορεί να εκδίδει ομόλογα ειδικού σκοπού με τα έσοδα των οποία θα καλύψει τις ζημιές που είναι ενδεχόμενο να προκύψουν για την τράπεζα η οποία θα πρέπει να προχωρήσει σε εκκαθάριση τους σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Στο μεταξύ βέβαια το ποσό αυτό των κόκκινων δανείων γίνεται τεχνητά πράσινο αφού η τράπεζα να μειώσει τις προβλέψεις της και να χρηματοδοτήσει την πραγματική οικονομία.

Το σχήμα αυτό λόγω της υβριδικής φύσης του ( ο εκκαθαριστής παραμένει η τράπεζα αλλά η απώλεια βρίσκεται στο δημόσιο ) δεν μπορεί να ονομαστεί Βad Βank.

Και αυτή τη λύση όμως έχει το πρόβλημα ότι οι εγγυήσεις του δημοσίου μπορούν να χαρακτηριστούν ως κρατικές ενισχύσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού ( DG COM ) ενώ ούτε και η διαπραγμάτευση με τους θεσμούς για ένα τετοιο εγχείρημα θα είναι εύκολη.

 Άμεση κρατική παρέμβαση

 Η τρίτη λύση είναι η κλασσική. Οι τράπεζες θα εγγράψουν ζημιές από την ταχεία μείωση των κόκκινων δανείων μέσω πωλήσεων και θα δημιουργήσουν ανάγκες νέων κεφαλαίων. Μοιραία θα πρέπει να ξεκινήσουν αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων αναζητώντας ιδιωτικά κεφάλαια.

Αν δεν τα βρούν από μετόχους ή ιδιώτες επενδυτές θα πρέπει να εφαρμόσουν το Bail in. Με δεδομένο ότι οι ιδιώτες μέτοχοι θα έχουν ήδη γυρίσει την πλάτη τους, η μόνη λύση είναι να σηκώσει το βάρος το δημόσιο που κατέχει σημαντικά ποσοστά και στις τέσσερις μεγάλες εμπορικές τράπεζες.

Αυτό σημαίνει περαιτέρω κρατικοποίηση τους και νέο κύκλο πιέσεων από τις αγορές.