Επανάσταση για Δικαιοσύνη

Η απογοήτευση της κοινωνίας από τη Δικαιοσύνη και τους θεσμούς είναι τόσο μεγάλη που, εάν ένα βότσαλο πέσει στη θάλασσα κινδυνεύει να γίνει τσουνάμι. Όταν το κύμα εξελιχθεί σε Κίνημα για τη Δικαιοσύνη και τη Δημοκρατία, είτε από τον Αλέξη Τσίπρα είτε από τη Μαρία Καρυστιανού, το πολιτικό σύστημα της Μεταπολίτευσης δεν θα υπάρχει πια.

«Eίμαστε σε μια τεράστια κρίση Δημοκρατίας». «Δυστυχώς απομειώθηκε το θεσμικό κύρος της Δικαιοσύνης… H κοινωνία δεν πιστεύει ότι λειτουργούν οι θεσμοί, εκφράζει μια δυσαρέσκεια για το επίπεδο της Δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, τη λειτουργία της Δικαιοσύνης». «Οι πολίτες βρέθηκαν ενώπιον αποφάσεων για σημαντικές υποθέσεις δημόσιου ενδιαφέροντος, που έπληξαν βαρύτατα το κύρος και την αξιοπιστία της». «Η διαφθορά, η χειραγώγηση της Δικαιοσύνης, η παράλυση των θεσμών…μου δημιουργούσαν την αίσθηση της πολιτικής ασφυξίας». «Η ιστορία μας διδάσκει ότι τέτοιου είδους κρίσεις, στην περίπτωση της Ελλάδας λόγω πρωτίστως γεωπολιτικών συνθηκών, συμπίπτουν σχεδόν πάντοτε με εθνικές κρίσεις».

Τα συμπεράσματα αυτά δεν ανήκουν στη Μαρία Καρυστιανού. Αλλά στη Ντόρα Μπακογιάννη, τον Ευάγγελο Βενιζέλο, τον Γιώργο Παπανδρέου, τον Αλέξη Τσίπρα και τον Κώστα Καραμανλή. Κορυφαίους πολιτικούς, από όλες τις πολιτικές παρατάξεις. Τέτοια συμφωνία απόψεων για την πολιτική παρακμή δεν υπήρχε ποτέ ξανά. Η Δικαιοσύνη νοσεί και αυτό είναι ένα δεδομένο αποδεκτό από όλους.

Μια πολιτεία σε κενό Δικαίου

Όπως μου είπε ο μοναδικός πολιτικός που θα μπορούσε να ηγηθεί της κεντροαριστεράς όταν αποχώρησε ο Αλέξης Τσίπρας – εάν είχε και αυτός ένα άλλο μπαλέτο, όπως πολύ εύστοχα δήλωσε ο Λάκης Λαζόπουλος – «δεν ζούμε μόνο την απαξίωση της Δικαιοσύνης, ζούμε σε κενό Δικαίου».

Η Ντόρα Μπακογιάννη, σε εκδήλωση στην Πάτρα, τόνισε ότι υπάρχει «κρίση αξιοπιστίας των θεσμών, κρίση αντιπροσώπευσης, δυσλειτουργία της Δικαιοσύνης, κρίση λειτουργιών του κράτους που είναι ένα κράτος αποδυναμωμένης κυριαρχίας. Είμαστε σε μια τεράστια κρίση Δημοκρατίας», κατέληξε.

Σε μια άλλη εκδήλωση, ο Ευάγγελος Βενιζέλος ανέλυσε ότι «οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν ένα πολυεπίπεδο αδιέξοδο. Η κοινωνία δεν πιστεύει ότι λειτουργούν οι θεσμοί, εκφράζει μια δυσαρέσκεια για το επίπεδο της Δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, τη λειτουργία της Δικαιοσύνης, του κοινοβουλίου και των ανεξαρτήτων αρχών. Καταγράφεται κρίση πολιτικής συμμετοχής και αντιπροσώπευσης, δεν υπάρχει διάθεση συμμετοχής στο πολιτικό γίγνεσθαι, δεν αναγνωρίζεται ότι είναι σοβαρός και παραγωγικός ο ρόλος των κομμάτων και του πολιτικού συστήματος». Ενώ για το ζήτημα των Τεμπών, σημείωσε ότι «δυστυχώς απομειώθηκε το θεσμικό κύρος της Δικαιοσύνης. Γι’ αυτό φταίει πρωτίστως η κυβέρνηση, η οποία παίρνει ενεργό μέρος στη δημόσια συζήτηση σαν να είναι αντίδικο μέρος ή σαν να είναι εκπρόσωπος της Δικαιοσύνης, ενώ δεν είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο, και θα έπρεπε να σιωπά και να κινείται θεσμικά. Και από την άλλη μεριά, λυπάμαι που το λέω, αλλά η Δικαιοσύνη σε πάρα πολύ υψηλό επίπεδο έδωσε την εντύπωση ότι διατυπώνει μια γνώμη που εναρμονίζεται με την αρχική βούληση της κυβέρνησης και, όταν διαγράφεται η γνωστή καμπύλη και η βούληση της κυβέρνησης αλλάζει ριζικά, τότε και η Δικαιοσύνη προσαρμόζεται με κάποιον τρόπο».

Αντίστοιχα, ο Γιώργος Παπανδρέου έχει δηλώσει ότι «οι πολίτες, τα 50 χρόνια της Μεταπολίτευσης σέβονται την Δικαιοσύνη και η πλειοψηφία των Ελλήνων πίστευε ότι «υπάρχουν δικαστές στην Αθήνα. Ωστόσο, με το πέρασμα των χρόνων, οι πολίτες βρέθηκαν ενώπιον αποφάσεων για σημαντικές υποθέσεις δημόσιου ενδιαφέροντος, που έπληξαν βαρύτατα το κύρος και την αξιοπιστία της Δικαιοσύνης. Συνακόλουθα, αποκάλυψαν τη συνάφεια δικαστών με το πελατειακό πολιτικοοικονομικό σύστημα που κρατά σε ομηρία τη χώρα και τους Έλληνες πολίτες».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι διαπιστώσεις του Αλέξη Τσίπρα. «Η διαφθορά, η χειραγώγηση της Δικαιοσύνης, η παράλυση των θεσμών, μου δημιουργούσαν την αίσθηση της πολιτικής ασφυξίας. Η πατρίδα μας χρειάζεται ένα μεγάλο, αποφασιστικό, σοκ, που θα το έλεγα σοκ εντιμότητας, Δικαιοσύνης και Δημοκρατίας».

Με την παρέμβασή του ο Κώστας Καραμανλής, εξέφρασε αυτήν ακριβώς την ανησυχία. «Η πολιτική ομαλότητα, ιδιαίτερα η κοινοβουλευτική Δημοκρατία, έχουν ως θεμελιώδες προαπαιτούμενο την εύρυθμη λειτουργία των θεσμών, την εμπέδωση κράτους δικαίου, την ουσιαστική ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης», τόνισε. «Όταν αυτά αμφισβητούνται, όταν ένα πολύ μεγάλο τμήμα της κοινωνίας και μάλιστα διαρκώς διευρυνόμενο, πιστεύει ότι αυτά δεν ισχύουν, ότι οι ευαίσθητοι θεσμοί χειραγωγούνται, ότι το κοινοβούλιο υποβαθμίζεται, ότι οι κυβερνήσεις αγνοούν τις ανάγκες της και δεν καταλαβαίνουν τις αγωνίες της, ότι οι ισχυροί δεν ελέγχονται, ότι η αυστηρότητα του κράτους εξαντλείται επί των λιγότερο ευνοημένων πολιτών, τότε έχουμε κρίση. Κρίση απαξίωσης, κρίση απονομιμοποίησης, κρίση αμφισβήτησης και απόρριψης του θεσμικού πλαισίου και του πολιτικού συστήματος», εξειδίκευσε. «Αν υποτιμηθεί ή αγνοηθεί βαδίζουμε ολοταχώς σε πολιτική κρίση πρώτου μεγέθους». Καταλήγοντας «ότι η ιστορία μας διδάσκει ότι τέτοιου είδους κρίσεις, στην περίπτωση της Ελλάδας λόγω πρωτίστως γεωπολιτικών συνθηκών, συμπίπτουν σχεδόν πάντοτε με εθνικές κρίσεις».

Κρίση νομιμοποίησης

Αποκαλυπτικά είναι τα συμπεράσματα από την έρευνα κοινής γνώμης που διενήργησε η εταιρεία Kapa Research για λογαριασμό του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ.

Η συντριπτική πλειονότητα του 97% των πολιτών θεωρεί ότι η διαφθορά στην Ελλάδα είναι πολύ ή αρκετά διαδεδομένη. Όσον αφορά στους χώρους που κυριαρχεί, την πρώτη θέση καταλαμβάνει η εκμετάλλευση εθνικών ή ευρωπαϊκών πόρων με 59% και ακολουθούν η Δικαιοσύνη με 39%, η διαφθορά των πολιτικών με 37%, η διαπλοκή στα ΜΜΕ με 35% και τα πολιτικά ρουσφέτια με 31%.

Την ίδια στιγμή, το 86% δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται τα πολιτικά κόμματα, το 71% ότι δεν εμπιστεύεται τη Δικαιοσύνη, το 65% ότι δεν εμπιστεύεται την κυβέρνηση και το 66% ότι δεν εμπιστεύεται τις Ανεξάρτητες Αρχές.

Τέλος, τα αρνητικά συναισθήματα συγκεντρώνουν μακράν μεγαλύτερα ποσοστά από τα θετικά . Η ανησυχία, ο φόβος, η απαισιοδοξία και η απογοήτευση 54%, ο θυμός 46% , ενώ η ευτυχία μόνο 5% και η δικαιοσύνη μόνο 3%.

Όπως πολύ σωστά επισήμανε ο Στράτος Φαναράς στο συνέδριο του Κύκλου Ιδεών, «εάν αυτό δεν είναι κρίση νομιμοποίησης, τότε τι είναι;»

Το κύκλωμα της διαφθοράς

Αυτό το συντριπτικό ποσοστό του 97% των πολιτών που θεωρεί ότι η διαφθορά στην Ελλάδα είναι πολύ ή αρκετά διαδεδομένη, δεν είναι καθόλου τυχαίο.

Στους μεταβατικούς καιρούς που βιώνουμε, έχει επιβληθεί μία αρρωστημένη κουλτούρα, σύμφωνα με την οποία όλα εξαγοράζονται. Το θεμελιώδες πρόβλημα με αυτούς που εξαναγκάζουν με κάθε μορφής βία όλους τους υπόλοιπους να μην αντιστέκονται με κάθε μέσο στην παραβίαση του Συντάγματος και των Νόμων δεν είναι ότι απλά έτσι λειτουργούν. Είναι ότι στο διεστραμμένο τους μυαλό έτσι πρέπει να λειτουργούν τα πράγματα. Κάθε έννοια ηθικής έχει εκλείψει, σαν απομεινάρι μιας άλλης εποχής.

Ουσιαστικά, το Κράτος Δικαίου έχει αντικατασταθεί από το δίκαιο του ισχυρού. Επιστρέψαμε στη ζούγκλα. Εάν αυτό το πρόβλημα δεν λυθεί, όταν αρχίσουν να εφαρμόζονται από ισχυρές κυβερνήσεις ολοκληρωμένα προγράμματα για την απονομή Δικαιοσύνης μέσω τεχνητής νοημοσύνης, ο θεσμός της Δικαιοσύνης όπως τον γνωρίσαμε με ανθρώπινο πρόσωπο δεν θα υπάρχει πια.

Μια «Επιχείρηση Καθαρά Χέρια»

Σύμφωνα με την έρευνα της Metron Analysis, το 72% των πολιτών θεωρεί τη Δικαιοσύνη μη ανεξάρτητη και το 79% πολιτικά ελεγχόμενη. Ποιος κάνει κουμάντο, λοιπόν στη Δικαιοσύνη;

Προφανώς το θέμα είναι πολιτικό. Τα παλιά κόμματα, όμως, δεν μπορούν να το λύσουν. Η κοινωνία αναμένει πρωτοβουλίες από νέους πολιτικούς φορείς για να αλλάξουν το σάπιο πολιτικό σύστημα.

Η Μαρία Καρυστιανού έκανε το πρώτο μεγάλο βήμα. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία προχώρησε ακόμα περισσότερο.

Εάν επιβεβαιωθεί, όπως ακούγεται, ότι υπάρχει υπουργός με άσχετο αντικείμενο που δίνει εντολές, εκμεταλλευόμενος την ισχύ της κυβέρνησης, για να εξυπηρετήσει το διεστραμμένο αφεντικό του στον ιδιωτικό τομέα θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου για σκάνδαλα που συγκλόνισαν το πανελλήνιο.

Από το ρουσφέτι του Σταθμάρχη, τον Φραπέ και τον Χασάπη, μέχρι τον Φιλιππίνο υπουργό που ξεπλένει και καθαρίζει για κάθε αφεντικό, το πολιτικό σκηνικό έχει πνιγεί στη μπόχα και τη δυσωδία.

Η μεγάλη πλειοψηφία των δικαστών έχει τη δύναμη να επιλύσει το πρόβλημα σε πολύ σημαντικό βαθμό. Να καθαρίσει τον κόπρο του Αυγεία από τα παράσιτα που λυμαίνονται τη Δικαιοσύνη. Να εξαρθρώσει το παραδικαστικό κύκλωμα που, όπως λέγεται, έχει πάρει επικίνδυνες διαστάσεις.

Η Δικαιοσύνη στην Ελλάδα χρειάζεται έναν Πάολο Μπορσελίνο, έναν Τζιοβάνι Φαλκόνε. Ανθρώπους σαν και αυτούς που τα έβαλαν με το οργανωμένο έγκλημα στην Ιταλία. Έναν Αντόνιο ντι Πιέτρο. Μια «Επιχείριση Καθαρά Χέρια»

Στην πράξη, δεν είναι και τόσο δύσκολο να σταλεί το σωστό μήνυμα. «Where is the money?» Αυτό είναι το ερώτημα. Εάν ανακαλύψουν τη ροή του χρήματος, θα τελειώσουν με αυτό ο καρκίνωμα που τρώει τα σωθικά της ελληνικής κοινωνίας. Όταν τους φυσήξουν, θα καταρρεύσουν σαν τραπουλόχαρτα. Όταν κάποιοι κάνουν την αρχή, ολόκληρη η κοινωνία θα είναι μαζί τους.

Το δικό μας Πολυτεχνείο

Το πρόβλημα της διαφθοράς αγγίζει τις περισσότερες ελληνικές οικογένειες.

Στις 28 Φεβρουαρίου 2025, ένα εκατομμύριο άνθρωποι ξεχύθηκαν στους δρόμους και τις πλατείες σε όλη την Ελλάδα για να απαιτήσουν Δικαιοσύνη. Από το έγκλημα των Τεμπών έγινε η αρχή. Αυτό είναι το δικό μας Πολυτεχνείο.

Από τότε ξεκίνησε η Επανάσταση για τη Δικαιοσύνη. Η απεργία πείνας του Πάνου Ρούτσι απέδειξε ότι οι πολίτες έχουν ακόμα δύναμη.

Ο πόλεμος κατά της διαφθοράς έχει ήδη ξεκινήσει. Ένας αγώνας αντίστοιχος με τη δεκαετία του ’70 για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Μία – μία, ένας – ένας, όλοι αρχίζουμε να παίρνουμε θέση. Στις εθνικές εκλογές, που θα διεξαχθούν πρόωρα το 2026, αυτό θα είναι το κυρίαρχο διακύβευμα.

*Ο Δημήτρης Τζιώτης είναι Σύμβουλος Στρατηγικής και συγγραφέας. Έχει ιδρύσει τη δεξαμενή ιδεών Demos Athens και το Green Tank. www.dimitristziotis.org.