Όλα της εξωτερικής πολιτικής δύσκολα κι ο Σαμαράς καραδοκεί

Ρωγμές παρουσιάζονται πλέον στο αφήγημα της κυβέρνησης περί ισχυρής εξωτερικής πολιτικής: Από την άμυνα της ΕΕ, μέχρι τη Λιβύη και ακόμη και την Αίγυπτο, η ελληνική διπλωματία μοιάζει να παρακολουθεί τις εξελίξεις. Και τις ρωγμές αυτές επιχειρεί να αξιοποιήσει πολιτικά ο Αντώνης Σαμαράς, την ώρα που η Νέα Δημοκρατία ήδη ανησυχεί για διαρροές προς τα δεξιά.

Η Τουρκία ετοιμάζεται ειδικότερα να “τρυπώσει” στην ευρωπαϊκή άμυνα, καθώς προχώρησε η εξαγορά της ιταλικής Piaggio Aerospace από την Baykar. Και καθώς η Baykar τυπικά είναι ιδιωτική εταιρεία, αν και βέβαια ανήκει στον γαμπρό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, για τη συμμετοχή της σε εξοπλιστικά προγράμματα του SAFE δεν απαιτείται ομοφωνία των 27 κρατών μελών.

Τα drones άλλωστε που θα κατασκευάζει η Baykar θα φέρουν τη σφραγίδα “Made in Italy”. Και όπως έλεγε ο Κώστας Βουτσάς στην ταινία “Ενα έξυπνο μούτρο”: “Είναι να μην τρουπώσω… Άμα τρούπωσα, τρούπωσα”. Με άλλα λόγια, εφόσον ανοίξει το πρώτο παραθυράκι για συμμετοχή της Τουρκίας στην άμυνα της ΕΕ, υπάρχει κίνδυνος να ανοίξουν και πόρτες. Με τις ευλογίες των εταίρων που θεωρούν πως βρήκαν μία εύκολη και σχετικά οικονομική λύση για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, λησμονώντας την ευρωπαϊκή αυτονομία.

Την ίδια στιγμή, η διακυβέρνηση Τραμπ θέλει ξεκάθαρα να βάλει ξανά την Τουρκία στο πρόγραμμα των F35. Ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία, Τομ Μπάρακ, δήλωσε ότι το θέμα θα λυθεί μέχρι το τέλος του έτους. Βέβαια θα πρέπει να περάσει και από το Κογκρέσο και αυτό δεν θα είναι εύκολο. Αλλά δεν είναι και απίθανο.

Το διπλό πρόβλημα με τη Λιβύη

Όμως το πιο πιεστικό πρόβλημα αυτή τη στιγμή για την κυβέρνηση Μητσοτάκη στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής είναι η Λιβύη. Οι μεταναστευτικές ροές από την ανατολική Λιβύη έχουν αυξηθεί με γεωμετρική πρόοδο το 2025. Και το δεύτερο κέντρο εξουσίας της Λιβύης στη Βεγγάζη, υπό τον στρατάρχη Χάφταρ, ετοιμάζεται να επικυρώσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, το οποίο είχε υπογράψει η κυβέρνηση της Τρίπολης.

Μάλιστα ο στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ είχε πρόσφατα και συνάντηση με τον πρόεδρο της Αιγύπτου, Άμπντελ Φατάχ Αλ Σίσι. Συνάντηση στην οποία πάντως φαίνεται ότι τέθηκε ζήτημα για το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο έρχεται σε αντίθεση με τη συμφωνία Ελλάδας- Αιγύπτου για την ΑΟΖ.

Δεδομένου ότι σύμφωνα με το Middle East Eye, ο Αιγύπτιος ΥΠΕΞ Μπαντρ Αμπελαντί επικοινωνησε τον προηγούμενο μήνα με τον ανώτερο σύμβουλο των ΗΠΑ για την Αφρική, Μασάντ Μπουλος, ζητώντας αμερικανική παρέμβαση ώστε να μπει φρένο στην αναγνωριση του τουρκολιβυκού μνημονίου απο τη Βουλή της ανατολικής Λιβύης.

Μένει βέβαια να φανεί κατά πόσον αυτό θα συμβεί.

 

Σημειωτέον ότι οι ροές μεταναστών που έρχονται στην Κρήτη μέσω Λιβύης αποτελούνται σε σημαντικό ποσοστό και από Αιγύπτιους, που δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τις διμερείς συμφωνίες με την Ελλάδα για εποχικούς εργάτες. Η Αθήνα ζητά επομένως από το Κάιρο να αποδεχθεί επιστροφές μεταναστών. Και ταυτόχρονα ποντάρει (επικοινωνιακά κυρίως) στην αποστολή τριών πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού έξω από τα χωρικά ύδατα της Λιβύης, προκειμένου να στηρίξουν το Λιμενικό Σώμα στην αποτροπή ροών.

Πέρα από τον κίνδυνο μίας “νέας Πύλου”, για τον οποίο προειδοποίησε ο πρώην υπουργός και πρώην επίτροπος Μετανάστευσης Δημήτρης Αβραμόπουλος, τίθεται το ερώτημα πως ακριβώς θα βοηθήσει η αποστολή των τριών πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού εφόσον οι αρχές της Λιβύης δεν συνεργάζονται για να μην ξεκινούν οι καραβιές με δυστυχισμένους ανθρώπους προς την Ελλάδα. Στην πραγματικότητα ο στόχος της κίνησης αυτής είναι επικοινωνιακός, για να δείξει η κυβέρνηση στο δεξιό ακροατήριο της ΝΔ ότι η χώρα “δεν είναι ξέφραγο αμπέλι”.

Το ζήτημα απασχόλησε φυσικά τη χθεσινή συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ, το οποίο υπογράμμισε την ανάγκη να συνεργαστούν οι αρχές της Λιβύης. Υπενθυμίζεται δε ότι προχθές ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον Ευρωπαίο επίτροπο Μετανάστευσης, Μάγκνους Μπρούνερ, με τον οποίο συζήτησαν πως η ΕΕ μπορεί να πιέσει τις λιβυκές αρχές, προκειμένου να μην παγιωθεί η νέα μεταναστευτική οδός από Λιβύη προς Κρήτη.

Η επίσκεψη Γεραπετρίτη στη Λιβύη

Υπενθυμίζεται ότι ο κ.Μπρούνερ θα επισκεφθεί τη Λιβύη την Κυριακή 8 Ιουλίου, συνοδευόμενος από τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη, ο οποίος έχει επιπλέον την αποστολή να ξαναφτιάξει διπλωματικές οδούς και για το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Ο κ. Γεραπετρίτης σήμερα Πέμπτη θα ενημερώσει την επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής για τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και προφανώς και για το θέμα της Λιβύης.

Ενώ απαντώντας προχθές στη Βουλή σε ερωτήσεις, επικαλέστηκε την αναφορά στα συμπεράσματα του πρόσφατου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου πως το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι άκυρο και ανυπόστατο. Τόνισε δε πως είναι άκυρο και ανυπόστατο όχι επειδή δεν είχε επικυρωθεί (μέχρι στιγμής) από τη Βουλή της (ανατολικής) Λιβύης, αλλά επειδή δεν έχει έρεισμα στο διεθνές δίκαιο και άρα δεν παράγει αποτέλεσμα.

Η Τουρκία πάντως επιδιώκει να παράξει αποτελέσματα στο πεδίο και στην κατεύθυνση αυτή κινείται και η πρόσφατη συμφωνία με τη Λιβύη για θαλάσσιες έρευνες υδρογονανθράκων. Τα οικόπεδα στα οποία θα γίνουν έρευνες σε αυτή τη φάση κινούνται βεβαίως νοτίως της μέσης γραμμής.

Όμως είναι σαφές πως η Άγκυρα επιχειρεί βήμα βήμα να παγιώσει την αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Σημειωτέον δε ότι ενώ αναμένεται να φτάσει το γνωστό μας τουρκικό ερευνητικό σκάφος Oruc Reis στη θαλάσσια περιοχή της Λιβύης, έξω από τα λιβυκά χωρικά ύδατα θα πλέουν τα τρία πλοία του Πολεμικού Ναυτικού.

Ανησυχητικά σημάδια και από Αίγυπτο

Ο κ.Γεραπετρίτης αναμένεται να κομίσει σε Τρίπολη και Βεγγάζη και την πρόταση της Αθήνας, την οποία υπενθύμισε ο κ.Μητσοτάκης μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, για οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης.

Όμως η κυβέρνηση και ειδικά το υπουργείο Εξωτερικών βρίσκεται αντιμέτωπη με την κριτική ότι τα δύο τελευταία χρόνια αμέλησε τις διπλωματικές επαφές με τη Λιβύη, ακόμη και με την πλευρά Χάφταρ, στην οποία είχε ποντάρει.

Ο υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε επίσης απαντώντας σε ερωτήσεις στη Βουλή την αισιοδοξία ότι “στο εγγύς μέλλον θα υπάρξει παρέμβαση εκ μέρους της αιγυπτιακής κυβέρνησης” για τη Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά. Υπενθυμίζεται ότι κατά την πρόσφατη επίσκεψη του κ. Γεραπετρίτη στο Κάιρο δεν επετεύχθη μία συμφωνία, καθώς παραμένει ανοιχτό το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής Σινά, παρά τις ρητορικές διαβεβαιώσεις της αιγυπτιακής πλευράς.

Σημειωτέον επίσης ότι την Τρίτη, 1 Ιουλίου, ο κ.Σαμαράς συναντήθηκε με τον ηγούμενο της Μονής Σινά, Αρχιεπίσκοπο Δαμιανό, με τον οποίο συζήτησε φυσικά τις τελευταίες εξελίξεις για το νομικό καθεστώς του παλαιότερου ελληνορθόδοξου μοναστηριού.

Ο πρώην πρωθυπουργός είχε προβεί σε αιχμηρές δηλώσεις μετά την απόφαση του Εφετείου της Ισμαηλίας για το θέμα της Μονής Σινά. Και δεν χάνει ευκαιρία να ασκήσει σφοδρή κριτική στην κυβέρνηση και προσωπικά στον πρωθυπουργό, ιδίως για τα εθνικά θέματα.