Πρόγραμμα SAFE: Δεν ξέρει η δεξιά τι ποιεί η… δεξιά

Ένταξη στο μηχανισμό SAFE της ΕΕ θα ζητήσει τελικά η χώρα μας, διεκδικώντας χαμηλότοκα δάνεια ύψους τουλάχιστον 1,2 δισ ευρώ για την ενίσχυση της εθνικής άμυνας και της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας.

Η σχετική πρόταση θα κατατεθεί σήμερα Τρίτη όπως προανήγγειλε χθες με ανάρτηση του ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. Ανακοίνωση, η οποία προκάλεσε αίσθηση και γιατί μέχρι πρότινος ο υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας απέρριπτε το ενδεχόμενο ένταξης της Ελλάδας στο μηχανισμό SAFE για δημοσιονομικούς λόγους.

Ειδικότερα, ο κ.Δένδιας είχε ενημερώσει στις 3 Ιουνίου την Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων της Βουλής ότι η κυβπερνηση είχε αποφασίσει να μη συμμετάσχει στο μηχανισμό SAFE, καθώς θα επρόκειτο για πρόσθετο δανεισμό, αλλά μόνο στο πρόγραμμα ReArm EU, το οποίο έχει μορφή επιδότησης αμυντικών επενδύσεων.

Αλλά και στις 21 Ιουλίου επαναλάμβανε στην επιτροπή Άμυνας της Βουλής ότι δεν υπήρχε ο δημοσιονομικός χώρος για ένταξη στο  μηχανισμό SAFE, όπως έσπευσαν να σχολιάσουν ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ.

Ερωτήματα από ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ για την αλλαγή στάσης της κυβέρνησης

Καθώς μάλιστα η ανάρτηση του πρωθυπουργού δημοσιεύθηκε την ώρα που ήταν σε εξέλιξη στη Βουλή η συζήτηση επί του νομοσχεδίου του υπουργείου Άμυνας για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Δημήτρης Μάντζος πήρε το λόγο για να διερωτηθεί:

“Τελικά κ. Υπουργέ τι ισχύει; Τελικά ο κανονισμός SAFE είναι καλός ή κακός; Τελικά είναι διασφαλισμένο το βέτο απέναντι στην Τουρκία ή όχι -όπως λέγατε στις 29 Μαΐου; Τελικά πρέπει να συμμετάσχουμε ναι ή όχι -όπως λέγατε στις 3 Ιουνίου; Τελικά έχουμε δημοσιονομικό περιθώριο; Ναι ή όχι -όπως λέγατε, πριν μερικές ημέρες, στις 21 Ιουλίου;” 

Ο δε Μιχάλης Κατρίνης έκανε λόγο για σοβαρό πρόβλημα συνοχής της κυβέρνησης, υποστηρίζοντας ότι: “Η δημόσια εδώ και καιρό διαφωνία του κ.Δένδια για τη συμμετοχή της χώρας στο SAFE έρχεται σε αντίθεση με την τελική απόφαση Μητσοτάκη”. 

Ενώ έκπληξη εξέφρασε ο τομεάρχης Άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ, Συμεών Κεδίκογλου, σχολιάζοντας ότι ξαφνικά ως εκ θαύματος ανακαλύφθηκε ο αναγκαίος δημοσιονομικός χώρος για ένταξη της χώρας στο μηχανισμό SAFE.

“Η προφανής και πρωτοφανής έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ του ΠΘ και του ΥΠΕΘΑ δεν μπορεί να έχει ως συνέπεια την ασυνεννοησία και να επηρεάζει τις στρατηγικές επιλογές της χώρας στο κρίσιμο πεδίο της εθνικής άμυνας. Απαιτούνται ξεκάθαρες εξηγήσεις”, δήλωσε επίσης ο κ.Κεδίκογλου.

“Δεν είχαν βρεθεί ακόμα οι τρόποι”

Ερωτηθείς εν τω μεταξύ τι άλλαξε από τις αρχικές δηλώσεις Δένδια μέχρι τις τελικές ανακοινώσεις Μητσοτάκη, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, απάντησε: “Προφανώς δεν είχαν βρεθεί ακόμα οι τρόποι και δεν είχαν εξασφαλιστεί όλες οι δυνατότητες.” 

Ο κ.Μαρινάκης επικαλέστηκε ότι στις 27 Ιουνίου ο κ.Μητσοτάκης στις Βρυξέλλες είχε αναφέρει ότι εξεταζόταν κατά πόσο θα μπορούσε να ήταν χρήσιμο στη χώρα μας το SAFE και είχε εκτιμήσει ότι: “Είναι κάτι το οποίο ενδεχομένως να μπορέσουμε να το αξιοποιήσουμε”.

Αλλά και ότι ο πρωθυπουργός είχε επισημάνει ότι ο μηχανισμός SAFE αποτελεί ουσιαστικά “ένα μεγάλο ευρωπαικό δάνειο, το οποίο δίνεται σε κράτη – μέλη με προνομιακό επιτόκιο, γιατί δανείζεται η Ευρώπη πιο χαμηλά από ό,τι μπορούμε να δανειστούμε εμείς, οπότε, το όφελός μας ουσιαστικά είναι η διαφορά στο επιτόκιο- δεν μπορεί να μας λύσει το πρόβλημα, διότι ουσιαστικά προσθέτουμε και άλλο χρέος”. 

Ο ανταγωνισμός Μαξίμου με Δένδια

Στη Νέα Δημοκρατία πάντως σχολιάστηκε ιδιαίτερα το γεγονός ότι ενώ μέχρι πρότινος το οικονομικό επιτελείο είχε ξεκόψει στο υπουργείο Άμυνας τη δυνατότητα ένταξης στο SAFE, δεδομένου ότι πρόσθετος δανεισμός θα επιβάρυνε δημοσιονομικά τον προϋπολογισμό, τελικά ήταν ο ίδιος ο κ.Μητσοτάκης που ανακοίνωσε χθες ότι ο δημοσιονομικός χώρος βρέθηκε με συνέπεια να δημιουργούνται εντυπώσεις.

Γαλάζια στελέχη ερμήνευαν την κίνηση αυτή του πρωθυπουργού ως ανταγωνιστική απέναντι στον κ.Δένδια, που θεωρείται από πολλούς ως ο πιθανότερος υποψήφιος διάδοχος του κ. Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ, όταν και όποτε βέβαια έρθει η ώρα. Βέβαια ο εκάστοτε πρωθυπουργός είναι λογικό να παίρνει πάνω του τις μεγάλες αποφάσεις και θετικές ειδήσεις. Αντίστοιχα ο κ.Μητσοτάκης είχε σπεύσει  στις 27 Μαρτίου να προαναγγείλει πρώτα ο ίδιος τις αυξήσεις στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων.

Πολλοί στη ΝΔ θεωρούν άλλωστε ότι το Μαξίμου επιχειρεί εναγωνίως να βελτιώσει την εικόνα του στο ακροατήριο της “πατριωτικής δεξιάς”, το οποίο βλέπει με καχυποψία την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης.

Πολλώ δε μάλλον που το ενδεχόμενο δημιουργίας νέου κόμματος από τον Αντώνη Σαμαρά, αλλά και η κριτική του Κώστα Καραμανλή, έχουν προκαλέσει εκνευρισμό στο πρωθυπουργικό επιτελείο. Είναι ενδεικτικό ότι ο κ.Μητσοτάκης κατά τη συνέντευξη του την προηγούμενη εβδομάδα στον ΣΚΑΪ άφησε αιχμές για ακινησία της κυβέρνησης Καραμανλή στα ελληνοτουρκικά την περίοδο 2004- 2009, παρότι από το 2006 υπουργός Εξωτερικών ήταν η Ντόρα Μπακογιάννη.

“Μου έδωσε επιπλέον δημοσιονομικό χώρο το ΥΠΟΙΚ”

Ο ίδιος ο κ.Δένδιας μιλώντας στη συνέχεια χθες στη Βουλή επιχείρησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις περί ασυνεννοησίας του ΥΠΕΘΑ με το Μαξίμου. Δήλωσε μάλιστα ότι ο ίδιος διαπραγματεύθηκε με το υπουργείο Οικονομικών τον πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο για το SAFE και πως διαφορετικά δεν θα δεχόταν να καταθέσει δήλωση ένταξης της χώρας στο μηχανισμό.

“Καταθέσαμε για πρώτη φορά 20ετές Εξοπλιστικό εντός δημοσιονομικού πλαισίου. Όχι, δεν επρόκειτο να βγω από αυτό το δημοσιονομικό πλαίσιο εάν δεν μου έδινε περισσότερο δημοσιονομικό χώρο το Υπουργείο Οικονομικών. Και βεβαίως θα καταθέσουμε αύριο δήλωση συμμετοχής στο SAFE με το 1,2 δισεκατομμύριο ευρώ δημοσιονομικό χώρο που μου έδωσε μετά από διαπραγμάτευση το Υπουργείο Οικονομικών. Αλλιώς δεν θα κατέθετα δήλωση στο SAFE. Καθαρές κουβέντες, το είχα πει ευθύς εξαρχής και στον πρωθυπουργό και το γνώριζε. Η χώρα δεν επιτρέπεται να βρεθεί ξανά εκεί που ήταν παλιά. Και ο πρωθυπουργός το συνυπέγραψε αυτό. Όπως το συνυπέγραψε και το Υπουργείο Οικονομικών”, είπε ο κ.Δένδιας.

Το καρφί Δένδια για Γεραπετρίτη

Ο υπουργός Άμυνας αναφέρθηκε στη διαπραγμάτευση για τη διαμόρφωση του κανονισμού SAFE, δείχνοντας να θεωρεί πως υπάρχει πάντα “παράθυρο” για την Τουρκία.

Υπενθύμισε ότι για την έγκριση του SAFE δεν απαιτείτο ομοφωνία, αλλά και ότι οι χώρες που εξέφρασαν αντιρρήσεις (η Ελλάδα, η Κύπρος, η Γαλλία, η Κροατία και η Σλοβενία) δεν επαρκούσαν για να τεθεί βέτο μειοψηφίας (blocking minority, εφόσον διαφωνεί το 35% των κρατών μελών).

Επισήμανε ότι για τη συμμετοχή τρίτης χώρας με ποσοστό 100% σε εξοπλιστικό πρόγραμμα του SAFE “μετά από ρητή απαίτηση μεγάλης ευρωπαϊκής χώρας, εμποδίστηκε να υπάρχει ρητή αναφορά στον κανονισμό περί ανάγκης ομοφωνίας”, δείχνοντας τη Γερμανία. “Υπήρξε μια συμβιβαστική λύση. Η Επιτροπή δήλωσε προφορικά και η δήλωσή της κατεγράφη στα πρακτικά, δεν περιλαμβάνεται στο κείμενο του κανονισμού, ότι οτιδήποτε φέρει, θα το φέρει με διατάξεις που παραπέμπουν σε ομοφωνία”, σημείωσε.

Ο κ.Δένδιας μάλιστα πρόσθεσε: “Με ρωτάτε αν θα ήθελα κάτι περισσότερο; Βεβαίως και θα ήθελα κάτι περισσότερο. Δεν το διαπραγματεύτηκα εγώ, δεν είναι οι Υπουργοί Άμυνας που το διαπραγματεύονται.” Αναφορά που ερμηνεύθηκε ως έμμεση αιχμή κατά του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, αν και ο υπουργός Άμυνας έσπευσε να δηλώσει ότι δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά από τη στιγμή που δεν υπήρχε δικαίωμα αρνησικυρίας ούτε blocking minority.

Νέα κριτική Δένδια για το SAFE και την Τουρκία

Επέμεινε πάντως στις δηλώσεις του από το Μυστρά για κίνδυνο να καταστεί κερκόπορτα το SAFE για την Τουρκία. “Απευθύνθηκα στους συνεταίρους μας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τους είπα να μην δοκιμάσουν να παραβούν τη δήλωση της Επιτροπής περί ομοφωνίας. Γιατί αυτό θα άνοιγε Κερκόπορτα της συμμετοχής της Τουρκίας στον αμυντικό μηχανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε τι θα διαφωνούσατε σε αυτή την αίθουσα σε αυτό; Ποιος δεν θα έλεγε το ίδιο πράγμα;” είπε ειδικότερα ο κ.Δένδιας.

Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Μητσοτάκης στην πρόσφατη συνέντευξη του στον ΣΚΑΪ είχε πάντως δηλώσει: “To πρόγραμμα SAFE συμφωνήθηκε ως πρόγραμμα με ειδική πλειοψηφία. Για να μπορέσει η Τουρκία να ξεκινήσει να διαπραγματεύεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση, απαιτείται ομοφωνία. Η Τουρκία όσο επιμένει σε casus belli απέναντι στην Ελλάδα, όσο επιμένει να εγείρει ζητήματα γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο, δεν πρόκειται να μπει στο πρόγραμμα  SAFE. Η Ελλάδα δεν θα το επιτρέψει. Και δεν υπάρχει αμφισβήτηση για αυτό, διότι αυτό ορίζει ο κανονισμός SAFE.”