“Σαφάρι” στην ΕΕ για τη ρήτρα διαφυγής, με προορισμό τη ΔΕΘ

Η ευρωπαϊκή άμυνα βρέθηκε στο επίκεντρο των συναντήσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη χθες στο περιθώριο του συνεδρίου του ΕΛΚ και θα είναι και ένας από τους βασικούς άξονες της σημερινής ομιλίας του πρωθυπουργού στη Βαλένθια.

Σημειωτέον άλλωστε ότι η ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες θα καθορίσει και το μέγεθος του καλαθιού της ΔΕΘ. Υπενθυμίζεται δε ότι ο υπουργός Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, υπέβαλε χθες το αίτημα της χώρας μας προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες.

Η εξαίρεση αναμένεται το 2026 να δημιουργήσει δημοσιονομικό χώρο της τάξεως των 500 εκ ευρώ. Ωστόσο το Μαξίμου έβαλε χθες δια του κυβερνητικού εκπροσώπου, Παύλου Μαρινάκη, φρένο στα αιτήματα των ίδιων των στελεχών της Νέας Δημοκρατίας για τη ΔΕΘ. Καθώς όσο αυξάνεται ο πήχης των προσδοκιών, τόσο περισσότερο κινδυνεύει η κυβέρνηση να περάσει από κάτω.

Τι συζήτησε ο Μητσοτάκης με τον Μερτς για την άμυνα και την Τουρκία

Η ευρωπαϊκή άμυνα ήταν ένα από τα βασικά θέματα που συζητήθηκαν κατά τη χθεσινή συνάντηση του κ.Μητσοτάκη με τον καγκελάριο της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς, στο περιθώριο του συνεδρίου του ΕΛΚ. Η συνάντηση διήρκεσε σύμφωνα με πληροφορίες περίπου 20 λεπτά και ο κ. Μητσοτάκης τόνισε στον κ.Μερτς ότι η ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας είναι πλέον επιτακτική.

Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε επίσης στο Γερμανό καγκελάριο ότι οι συνεργασίες της ΕΕ στον τομέα της άμυνας με χώρες εκτός ΕΕ, δεν πρέπει να αντιβαίνουν στα στρατηγικά συμφέροντα της ΕΕ και οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τα συμφέροντα όλων των κρατών μελών ως προς την ασφάλεια και την άμυνα. Μήνυμα που αφορούσε φυσικά την Τουρκία, η οποία προσβλέπει στη νέα γερμανική κυβέρνηση για να πάρει τα Eurofighter και μαζί με αυτά τους πυραύλους Meteor.

Υπενθυμίζεται ότι μία εβδομάδα πριν, η γερμανική εφημερίδα Handelsblatt είχε αποκαλύψει ότι η υπηρεσιακή κυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών- Πρασίνων υπό τον Ολαφ Σόλτς σχεδιάζει να μπλοκάρει την πώληση Eurofighter στην Τουρκία λόγω της προφυλάκισης του Εκρέμ Ιμάμογλου, πριν αναλάβει καθήκοντα η νέα γερμανική κυβέρνηση.

Πληροφορίες οι οποίες είχαν προκαλέσει την οργή των Χριστιανοδημοκρατών, που συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Μερτς φέρεται να είναι υπέρ μίας στενότερης συνεργασίας της ΕΕ με την Τουρκία στον αμυντικό τομέα. “Η Τουρκία έχει έναν από τους μεγαλύτερους στρατούς στο ΝΑΤΟ και επομένως είναι απαραίτητη για την αμυντική μας κοινότητα” είχε δηλώσει τον Φεβρουάριο ο υποψήφιος τότε καγκελάριος.

Η κυβέρνηση της ΝΔ πάντως επίσης προσδοκά στον κ.Μερτς ως σύμμαχο, λόγω της πολιτικής συγγένειας με την CDU, αλλά και καθώς είναι ανοιχτός στην αύξηση των αμυντικών δαπανών και την ανάλογη χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων τόσο στη Γερμανία όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η άμυνα και οι δασμοί Τραμπ στο επίκεντρο της ομιλίας Μητσοτάκη σήμερα

Ο πρωθυπουργός αφού ψηφίσει σήμερα το πρωί για το νέο προεδρείο του ΕΛΚ, θα μιλήσει περίπου στις 12 ώρα Ελλάδας στην ολομέλεια του συνεδρίου της ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να αναφερθεί στις τρεις ευρωπαϊκές προτεραιότητες: Την ανταγωνιστικότητα, την άμυνα και τη στάση της ΕΕ απέναντι στην απειλή Τραμπ για επιβολή δασμών.

Ως προς το τελευταίο ζήτημα, ο πρωθυπουργός, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θα υποστηρίξει ότι η ΕΕ πρέπει να στραφεί σε εμπορικές συμφωνίες και με άλλους παίκτες στο διεθνές περιβάλλον. Αλλά παράλληλα θα τονίσει ότι η σχέση ΗΠΑ- ΕΕ είναι απαραίτητη.

Νωρίτερα ο κ. Μητσοτάκης θα έχει σειρά διμερών συναντήσεων, μεταξύ άλλων με τον πρωθυπουργό της Σουηδίας Ulf Kristersson, την πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Roberta Metsola και την εκτελεστική αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Τεχνολογική Αυτάρκεια, Ασφάλεια και Δημοκρατία Henna Virkkunen.

Το μισό δισ που προσδοκά η κυβέρνηση

Όπως αναφέρθηκε, ο κ. Πιερρακάκης υπέβαλε χθες το αίτημα για ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες.

Οι αμυντικές δαπάνες στην Ελλάδα σε δημοσιονομικούς όρους (ορισμός COFOG-Eurostat) υπολογίζεται να αυξηθούν από 2,2% του ΑΕΠ το 2024, σε 2,3% το 2025 και 2,5% το 2026, ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του νέου Μακροπρόθεσμου Προγράμματος Αμυντικού Εξοπλισμού που εγκρίθηκε πρόσφατα από την κυβέρνηση. Αυτό καλύπτει την περίοδο 2025-2036, ενώ αναμένεται να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα αμυντικών δαπανών μετά το 2026.

Σύμφωνα με τις πρόνοιες ενεργοποίησης της εθνικής ρήτρας διαφυγής, οι δημοσιονομικοί κανόνες θα συνεχίσουν να λειτουργούν κανονικά. Οι αποκλίσεις από τα εγκεκριμένα όρια καθαρών πρωτογενών δαπανών, για λοιπές δαπάνες εκτός των αμυντικών, θα καταγράφονται στον λογαριασμό ελέγχου του άρθρου 22 του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/1263.

Με βάση τα παραπάνω, για το 2026 έχει προβλεφθεί αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών της τάξης του μισού δισ. ευρώ, η οποία αναμένεται να εξαιρεθεί από τους δημοσιονομικούς στόχους, σύμφωνα με τις προβλέψεις της εθνικής ρήτρας διαφυγής.

Τα ερωτηματικά και οι κίνδυνοι στο δρόμο για τη ΔΕΘ

Το ποσό αυτό θα μπει στο καλάθι της ΔΕΘ, κατόπιν βέβαια διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης με την Κομισιόν. Εκτός από τη ρητρα διαφυγής αμυντικών δαπανών, το ύψος του πακέτου της ΔΕΘ θα κριθεί κυρίως από την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2025. Ποιο δηλαδή θα είναι το νέο πλεόνασμα. Υπενθυμίζεται ότι ο προϋπολογισμός προβλέπει για το 2025 πρωτογενές πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ. Μέσα στο καλοκαίρι θα φανεί αν μπορεί να ξεπεραστεί ο στόχος αυτός.

Καθώς λοιπόν δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο τι δημοσιονομικό χώρο θα έχει τελικά η κυβέρνηση, το Μαξίμου θέλει τώρα να κόψει τη συζήτηση για τα μέτρα που τελικά θα περιλαμβάνει το καλάθι του κ.Μητσοτάκη στη ΔΕΘ.

“Η κυβέρνηση δεν έχει καν ξεκινήσει προπαρασκευαστικές συσκέψεις για την εξειδίκευση των μέτρων, τα οποία θα ανακοινωθούν στη ΔΕΘ”, δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Μαρινάκης χθες.

Επανέλαβε όμως σαν γενική αρχή ότι στόχος της κυβέρνησης και του κ. Μητσοτάκη στην προσεχή ΔΕΘ είναι “η ανακοίνωση όσο το δυνατόν περισσότερων φοροελαφρύνσεων ή και φοροαπαλλαγών, με έμφαση την ενίσχυση του εισοδήματος, με έμμεσο, αλλά πολύ ουσιαστικό τρόπο, της μεσαίας τάξης, άρα και των ελεύθερων επαγγελματιών.”