14ο φεστιβάλ πρωτοποριακού κινηματογράφου: Όλες οι ταινίες που θα δούμε

Η αγαπημένη διοργάνωση της Ταινιοθήκης της Ελλάδος επιστρέφει με πρεμιέρες, ειδικές προβολές, βωβές ταινίες συνοδεία ζωντανής μουσικής, συζητήσεις, masterclasses και εκλεκτούς καλεσμένους: Ράντου Ζούντε, Μπεν Ρίβερς, Καμάλ Αλτζαφαρί (υποψήφιος για το Bραβείο Kαλύτερου Nτοκιμαντέρ της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου), Μπάνι Χοσνούντι, Αμπάς Φαντέλ, Ρίτα Αζεβέδο Γκόμες, Μορίν Φαζειντέρο και πολλά νέα ταλέντα.

Πρώτη προβολή των νέων ταινιών του Σο Μιγιάκε και της Λουκρέσια Μαρτέλ, αφιερώματα στον Θανάση Ρεντζή και τον Θάνο Αναστόπουλο και παγκόσμια πρεμιέρα για το Πικρό Ψωμί του Γρηγόρη Γρηγορίου σε νέα ψηφιακή αποκατάσταση από το Εργαστήριο της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.

Στον πυρήνα του προγράμματος βρίσκονται τα δύο διαγωνιστικά τμήματα που αναδεικνύουν τον σύγχρονο και πειραματικό κινηματογράφο: To διαγωνιστικό τμήμα Reframing Images, σε συνεργασία με την ARTWORKS, και το καθιερωμένο Διεθνές Διαγωνιστικό –και τα δύο με ταινίες σε πρώτη προβολή που στοχάζονται πάνω στα όρια του κινηματογράφου και καταπιάνονται με καυτά κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα του σήμερα.

Η αγαπημένη ενότητα Αποκατεστημένες και υπέροχες συμπληρώνει το πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα του 14ου ΦΠΚΑ με ταινίες για όλα τα γούστα που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αισθητικών και αφηγηματικών προσεγγίσεων.

*Όλες οι ταινίες θα προβάλλονται με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους, ενώ οι αγγλόφωνες ταινίες μόνο με ελληνικούς.

Το ΦΠΚΑ, η καρδιά του ετήσιου προγράμματος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, είναι η πιο τολμηρή, ανατρεπτική και δημιουργική της διοργάνωση. Κάθε χρόνο, το ΦΠΚΑ μετατρέπει την Αθήνα σε ένα ζωντανό εργαστήριο ιδεών, όπου ο κινηματογράφος ξεπερνά τα όρια του παραδοσιακού και συστήνεται ξανά από την αρχή. Ένα σημείο συνάντησης για δημιουργούς, κοινό και ρεύματα του σύγχρονου κινηματογράφου που αναζητούν νέες μορφές έκφρασης και κινηματογραφικής γλώσσας.

Εδώ μπορείτε να εξερευνήσετε τον αναλυτικό κατάλογο και εδώ το ωρολόγιο.

Όπως αναφέρει στο εισαγωγικό της κείμενο για τον κατάλογο του 14ου ΦΠΚΑ η πρόεδρος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Μαρία Κομνηνού,

«Η φετινή έκδοση προσφέρει μια ευκαιρία στοχασμού σε καίρια ζητήματα: την επιβίωση του κινηματογράφου («ο κινηματογράφος πέθανε – ζήτω ο κινηματογράφος!»), την επικαιρότητα του αρχείου ως θεωρητικής αλλά και πρακτικής ενασχόλησης, τη σχέση του κινηματογράφου με την Ιστορία, καθώς και τα κρίσιμα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα της συγκυρίας, όπως πόλεμοι, μεταναστευτικά ρεύματα και ενδυνάμωση αυταρχικών πολιτικών. Αναδεικνύεται επίσης η ανάγκη συγκρότησης μακροπρόθεσμης αρχειακής πολιτικής από την ελληνική πολιτεία. Οι προβληματισμοί αυτοί συγκινούν δημιουργούς, ακαδημαϊκούς, επιμελητές και πολιτιστικούς φορείς, και τους ευχαριστούμε ολόψυχα για την υποστήριξή τους».

ΤΕΛΕΤΗ ΕΝΑΡΞΗΣ/ ΣΟ ΜΙΓΙΑΚΕ

*Στην τελετή έναρξης του Φεστιβάλ, την Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου, θα προβληθεί σε ελληνική πρεμιέρα η ταινία Δύο εποχές, δύο άγνωστοι του Σο Μιγιάκε, ενός από τους σημαντικότερους δημιουργούς του σύγχρονου ιαπωνικού σινεμά. Ο Μιγιάκε διασκευάζει δύο διαφορετικά μάνγκα του εμβληματικού Γιοσιχάρου Τσούγκε και τα παντρεύει ευρηματικά σε μια ταινία που ξεκινά με τον αέρα ενός πειραματικού δοκιμίου πάνω στην αέναη διελκυστίνδα μεταξύ σκέψης και λόγου, για να εξελιχτεί βαθμιαία σε μια αισθαντική, σπάνιας θέρμης μελέτη των μοναχικών ψυχών και της ανάγκης για αλληλοκατανόηση. Η ταινία κέρδισε τη Χρυσή Λεοπάρδαλη στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο.

Η Λι, μια Κορεάτισσα σεναριογράφος που ζει και εργάζεται στην Ιαπωνία, σε μια κρίση έμπνευσης παλεύει να γράψει μια ιστορία έρωτα ανάμεσα σε δύο νέους που συναντιούνται σε μια παραλία. Βρίσκει καταφύγιο στο ορεινό πανδοχείο ενός φαινομενικά αγροίκου μεσήλικου, ο οποίος κατατρύχεται από τα δικά του λάθη και ενοχές.

ΤΕΛΕΤΗ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΒΡΑΒΕΙΩΝ/ ΡΑΝΤΟΥ ΖΟΥΝΤΕ

*Η απονομή βραβείων των δύο διαγωνιστικών τμημάτων του φεστιβάλ, την Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου θα ολοκληρωθεί με την πρώτη παρουσίαση του Kontinental ’25, της νέας ταινίας του αγαπημένου και παλιού γνώρισμου του ΦΠΚΑ Ράντου Ζούντε ο οποίος θα παρευρεθεί στην Αθήνα για να παρουσιάσει και το ντοκιμαντέρ του Η αναχώρηση των τρένων. Ο ανατρεπτικός Ρουμάνος δημιουργός, βραβευμένος με Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο, είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του νέου Ρουμάνικου κινηματογράφου. Η ταινία του Ατυχές Πήδημα ή Παλαβό Πορνό αγαπήθηκε πολύ στη χώρα μας.

Στην αιχμηρή μαύρη κωμωδία Kontinental ’25, η Ορσόλια, δικαστική επιμελήτρια στο Κλουζ της Τρανσυλβανίας, καλείται να απομακρύνει έναν άστεγο που ζει στο υπόγειο μιας πολυκατοικίας. Ένα απρόβλεπτο γεγονός τη φέρνει αντιμέτωπη με τις ίδιες της τις αντιφάσεις και ένα βαθύ ηθικό δίλημμα. Πιο αιχμηρός και καυστικός από ποτέ, ο Ράντου Ζούντε συνθέτει μια lo-fi προσωπική οδύσσεια, ένα κλείσιμο του ματιού στο Ευρώπη ’51 του Ροσελίνι, στο οποίο η ηρωίδα αναζητά υπαρξιακές απαντήσεις μέσα στη σύγχρονη κοινωνία του υπερ-καπιταλισμού και της αναζωπύρωσης του εθνικισμού. Η ταινία τιμήθηκε με την Αργυρή Άρκτο Καλύτερου Σεναρίου στο φετινό Φεστιβάλ του Βερολίνου.

*Τις τελετές έναρξης και απονομής των βραβείων θα σκηνοθετήσει ο σκηνοθέτης-παραγωγός Σταύρος Στάγκος.

ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ- ΜΕΓΑΛΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Στο καθιερωμένο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του ΦΠΚΑ, το Φεστιβάλ θα παρουσιάσει 10 ταινίες απ’ όλον τον κόσμο, λίγο μετά τη συμμετοχή και τη διάκρισή τους στα μεγαλύτερα διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ. Συνεργάζεται και φέτος με την εταιρεία AUTHORWAVE η οποία προσφέρει δωρεάν υπηρεσίες post-production ύψους 7.000 ευρώ για την επόμενη ταινία του/της δημιουργού που θα κερδίσει το πρώτο βραβείο.

Αξίζει να αναφερθεί πως ο νικητής ή η νικήτρια του βραβείου του Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος, εξασφαλίζει αυτόματα την διανομή μίας εβδομάδας της ταινίας του/της στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος.

Για πρώτη φορά φέτος απονέμεται το Βραβείο ΕΚΚΟΜΕΔ ύψους 3.000 ευρώ στην αρτιότερη παραγωγή.

Oι περισσότερες ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού είναι πανελλαδικές πρεμιέρες, ενώ οι πολλοί από τους δημιουργούς θα παρευρεθούν για να προλογίσουν τις ταινίες τους.

Την κριτική επιτροπή του διεθνούς διαγωνιστικού απαρτίζουν οι: Εύα Σαντζόρτζι (συγγραφέας, επιμελήτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια στο Φεστιβάλ της Βιέννης-Viennale), Ασημίνα Προέδρου (σεναριογράφος και σκηνοθέτρια) και Βαρδής Μαρινάκης (σκηνοθέτης).

Για πρώτη φορά φέτος βραβείο στο ΦΠΚΑ θα απονείμει και η Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου. Στην επιτροπή συμμετέχουν ο ιστορικός και κριτικός κινηματογράφου Δημήτρης Καλαντίδης και οι κριτικοί κινηματογράφου και αρθρογράφοι Χρήστος Σκυλλάκος και Θόδωρος Σούμας.

Όπως σημειώνει η Μαρία Κομνηνού για το πρόγραμμα του Διεθνούς Διαγωνιστικού, «δραματουργικά τεχνάσματα, όπως το παιδικό βλέμμα, χρησιμοποιούνται καταγγελτικά ή ως προαναγγελία μιας οικολογικής και εξισωτικής ουτοπίας. Άλλες ταινίες συνθέτουν εξωτερικά και εσωτερικά τοπία, αποτυπώνοντας τα ρευστά όρια ανάμεσα στον ορατό και τον αόρατο κόσμο, στο ανθρώπινο και στο ζωικό, αναζητώντας συνύπαρξη ή εξέγερση. Η Ιστορία εμφανίζεται ως εφιαλτικό παρόν, ανολοκλήρωτη παρακαταθήκη ή λυρική ελεγεία για έναν ιδανικό Τόπο”.

Οι ταινίες του φετινού Διεθνούς Διαγωνιστικού χαρτογραφούν έναν κόσμο τραυματισμένο αλλά ανθεκτικό, έναν κόσμο στον οποίο οι πληγές της Ιστορίας, οι πόλεμοι και οι πολιτικές κρίσεις εμπνέουν αφηγήσεις και αρχεία ανατροπής και αντίστασης. Από την Ουκρανία και τον Λίβανο έως την Παλαιστίνη, το Ιράν και την Ελλάδα, ο κινηματογράφος γίνεται πράξη αντίστασης και ποιητική καταγραφή μιας εποχής που δοκιμάζει τα όρια της ανθρωπιάς. Οι δημιουργοί, προερχόμενοι από διαφορετικές γωνιές του κόσμου, επαναπροσδιορίζουν το βλέμμα ως εργαλείο επιβίωσης και στοχασμού.

Η φρίκη και τα ηχοτοπία του πολέμου διαπερνούν το ουκρανικό Μιλιτάνθρωπος της Γκόρλοβα, της Σμιθ και του Μοζγκόβι, που προβλήθηκε στις Κάννες (Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών) και βραβεύτηκε από την Ένωση Ουκρανών Κριτικών Κινηματογράφου. Τα ντοκιμαντέρ Ιστορίες από τον πληγωμένο τόπο του Αμπάς Φαντέλ (Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο) και Με τον Χασάν στη Γάζα του Καμάλ Αλτζαφαρί (υποψήφιο για Καλύτερο Ντοκιμαντέρ στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου και επίσης βραβευμένο με το Europas Cinema Label στο Λοκάρνο) μεταμορφώνουν τα κατεστραμμένα τοπία του Λιβάνου και της Παλαιστίνης σε χώρους μαρτυρίας, όπου οι αφηγήσεις των ηττημένων αμφισβητούν αυτές των νικητών. Η Μπάνι Χοσνούντι, στο Σημείο εξαφάνισης, επανασυνθέτει το οικογενειακό και συλλογικό τραύμα των εκτελέσεων και της εξορίας στο Ιράν.

Στο βραβευμένο στο Λοκάρνο Mare’s Nest του Βρετανού πειραματικού κινηματογραφιστή Μπεν Ρίβερς, σε έναν κόσμο όπου ζουν μόνο παιδιά, το παιδικό βλέμμα προεικονίζει τις δυνατότητες για μια οικολογική και ριζοσπαστική ουτοπία, ενώ το βραβευμένο στο Φεστιβάλ της Βενετίας Σύντομο καλοκαίρι της Νάστια Κόρκια (Ρωσία) συλλαμβάνει την παιδική αθωότητα υπό τη σκιά ενός αόρατου πολέμου.

Από την Ιαπωνία, ο Μασάο Αντάτσι, στην Απόδραση, επιστρέφοντας στις δεκαετίες των ριζοσπαστικών κοινωνικών κινημάτων, προσωπογραφεί την απόλυτη αφοσίωση ενός αγωνιστή στην ιδέα της επανάστασης. Η Ρίτα Αζεβέδο Γκόμες (Πορτογαλία), με το Fuck the Polis, υφαίνει μια ελεγεία για την Ελλάδα ως τόπο στοχασμού πάνω στην πολιτική και την Ιστορία.

Ο Ντάνε Κόμλιεν (Βοσνία και Ερζεγοβίνη), στις Διαδρομές επιθυμίας, με κουήρ βλέμμα, σκηνοθετεί μια εκρηκτική συνάντηση φυσικών και εσωτερικών τοπίων, ενώ ο Πέτρος Σεβαστίκογλου, στις Κραυγές, μετατρέπει τη γυναικεία εξέγερση σε βακχική κραυγή ζωής απέναντι στην κοινωνική αδράνεια.

Ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα που, μέσα από τις πληγές του κόσμου, αναζητά την αντοχή και την ελπίδα.
Επιλογή ταινιών: Νεφέλη Γκαμπάντ, Ιάκωβος Σκενδερίδης, Μαρία Κομνηνού.

Εδώ θα βρείτε πληροφορίες για όλες τις ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού.

REFRAMING IMAGES

Το Reframing Images, επιστρέφει για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά σε συνεργασία με την ARTWORKS, και εστιάζει σε πιο εικαστικές και υβριδικές κινηματογραφικές μορφές. Το τμήμα περιλαμβάνει πρώτες και δεύτερες ταινίες μεγάλου μήκους, καθώς και ταινίες μικρού και μεσαίου μήκους – ανεξαρτήτως αν πρόκειται για το πρώτο ή το δεύτερο έργο των δημιουργών.

Το Βραβείο ARTWORKS Καλύτερης Ταινίας / ARTWORKS Best Film Award ύψους 5.000 ευρώ που απονέμεται στο πλαίσιο του διαγωνιστικού τμήματος, προσφέρεται με την ευγενική υποστήριξη της Katherine Embiricos, εκτελεστικής παραγωγού διεθνώς αναγνωρισμένων ντοκιμαντέρ, που προάγουν ρηξικέλευθες κινηματογραφικές προσεγγίσεις.

Η ΑRTWORKS ιδρύθηκε το 2017 με ιδρυτική δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), το οποίο μέχρι σήμερα παραμένει ο κύριος υποστηρικτής του οργανισμού, ενισχύοντας ενεργά τα περισσότερα από τα προγράμματά του.

Η κριτική επιτροπή του διαγωνιστικού τμήματος απαρτίζεται από τους SNF ARTWORKS Fellows Γιώργο Ζώη (σκηνοθέτης), Ζακλίν Λέντζου (συγγραφέας και σκηνοθέτρια) και Θοδωρή Προδρομίδη (εικαστικός καλλιτέχνης).

Θα προβληθούν 24 ταινίες σε ελληνική πρεμιέρα, οι οποίες αποτυπώνουν μία ποικιλία αισθητικών τάσεων, συνθέτοντας ένα πολυφωνικό τοπίο του διεθνούς σύγχρονου κινηματογράφου και της κινούμενης εικόνας.

Το Διαγωνιστικό Τμήμα «Reframing Images» για δεύτερη χρονιά στοχεύει να αναδείξει δημιουργούς που εξερευνούν καινοτόμες μορφές αφήγησης και κινηματογραφικής φόρμας.

Μέσα από ένα φάσμα αναλογικών και ψηφιακών μέσων και τεχνικών ‒φιλμ 8 και 16 mm, εφέ μέσα στην κάμερα, βίντεο, χειροποίητο animation, αρχειακό υλικό, επιτελεστικότητα, ψηφιακή εικόνα, τεχνητή νοημοσύνη‒ οι δημιουργοί ερευνούν το πεδίο συνάντησης του πραγματικού με το φαντασιακό.

Από τη νοτιοευρωπαϊκή ύπαιθρο, όπως αποτυπώνεται στο (βραβευμένο στο Λοκάρνο) Οι εποχές της Μορίν Φαζεντέιρο, στενής συνεργάτιδας του Μιγκέλ Γκόμες, έως τη Θήβα και τη Σέριφο στα έργα της Δανάης Ιώ και της Σοφίας Ντώνα αντίστοιχα, και την Παλαιστίνη του Πρωινού κύκλου της Μπάσμα αλ-Σαρίφ, οι δημιουργοί αναμετρώνται με θεματικές όπως η μνήμη, η αποικιοκρατική βία, το τραύμα και η ταυτότητα, ανασυνθέτοντας την εμπειρία του παρελθόντος με το παρόν και μετατρέποντας τον κινηματογράφο σε πράξη αντίστασης και στοχασμού.

Παράλληλα, μέσα από μια αισθητηριακή και ποιητική προσέγγιση που φλερτάρει με το ονειρικό, το τοπίο αναδύεται ως φορέας πολλαπλών χρονικοτήτων και αφηγήσεων στα φιλμ Όπως ο καπνός του (βραβευμένου στο Cinéma du Réel) Άρμαντ Γέρβαντ Τουφενκιάν, Προς τα δυτικά, στη Ζαπάτα του (βραβευμένου στο Visions du Réel) Ντέιβιντ Μπιμ, Άνεμε, μίλησέ μου του Στέφαν Τζόρτζεβιτς (Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σαράγεβο), καθώς και στις ταινίες της Μαρίνας Γιώτη, της Μαρίνας Ξενοφώντος, της (βραβευμένης στη Viennale) Βικτόρια Σμιντ, της Έλενα Ντούκε και της Πολίν Ριγκάλ. Η τεχνητή νοημοσύνη εντάσσεται ως νέο αφηγηματικό εργαλείο στην ταινία της Εύης Στάμου, ενώ η κατασκευή της προσωπικής και της συλλογικής ιστορίας αναδύεται στα έργα του Ιβάν Μάρκοβιτς και της Μάρτα Ποπίβοντα.

Το φεστιβάλ θα έχει τη χαρά να υποδεχτεί τους/τις παραπάνω δημιουργούς για παρουσιάσεις και συζητήσεις με το κοινό. Παράλληλα, δύο στρογγυλά τραπέζια αφιερωμένα στις δημιουργικές τους πρακτικές θα συντονίσουν την Κυριακή 7/12 (Ταινιοθήκη) ο Σταμάτης Σχιζάκης, επιμελητής του Τομέα Φωτογραφίας και Οπτικοακουστικών Έργων του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), και το Σάββατο 13/12 (Ταινιοθήκη) η Μαρία Θάλεια-Καρρά, επιμελήτρια και ιδρύτρια του TAVROS.

Επιλογή ταινιών: Νεφέλη Γκαμπάντ, Ιάκωβος Σκενδερίδης

Εδώ θα βρείτε πληροφορίες για όλες τις ταινίες του διαγωνιστικού τμήματος Reframing Images.

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΡΕΝΤΖΗΣ, ΘΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

*Το 14ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας πραγματοποιεί αφιέρωμα σε έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του σύγχρονου πειραματικού και πρωτοποριακού κινηματογράφου στην Ελλάδα: τον «Αλχημιστή των Εικόνων» Θανάση Ρεντζή. Ο σπουδαίος σκηνοθέτης έφυγε τον Αύγουστο από κοντά μας.

Το ΦΠΚΑ τιμά τη μνήμη και την προσφορά του δημιουργού που θεμελίωσε την ελληνική avant-garde, αφήνοντας έργα τα οποία συνεχίζουν να προκαλούν, να εμπνέουν και να αναμορφώνουν την αντίληψη του κοινού για τον πειραματικό κινηματογράφο. Το έργο του αποτελεί θεμελιώδη παρακαταθήκη για την καθιέρωση του μοντερνισμού στον ελληνικό κινηματογράφο.

Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν οι ταινίες Μαύρο + Άσπρο, Βιο-γραφία, Ηλεκτρικός Άγγελος και Fiction. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει σε πρεμιέρα και ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του Θανάση Ρεντζή που υπογράφει ο Προκόπης Δάφνος.

Την Τρίτη 9 Δεκεμβρίου (Ταινιοθήκη) θα πραγματοποιηθεί συζήτηση-φόρος τιμής με θεωρητικούς του κινηματογράφου και συνεργάτες του Θανάση Ρεντζή για τη σημασία του έργου του και τη μοναδική συμβολή του στη συγκρότηση του πειραματικού κινηματογράφου στην Ελλάδα. Συντονίζει η Μαρία Κομνηνού.

Περισσότερα για το αφιέρωμα.

*Το φεστιβαλ τιμά επίσης τον Θάνο Αναστόπουλο, έναν σημαντικό δημιουργό ο οποίος κινείται με ευχέρεια ανάμεσα στη μυθοπλασία, στο ντοκιμαντέρ και στις υβριδικές φόρμες, αναζητώντας τρόπους να συνδέσει τον άνθρωπο με την Ιστορία, τη μνήμη και τις τραυματικές τομές της κοινωνίας. Όπως έχει δηλώσει, «όταν μειώνονται τα δημόσια χρήματα για τον πολιτισμό, το σινεμά που κάνουμε μπορεί να γίνει μια μορφή αντίστασης», ενώ επισημαίνει ότι «μια ηθική κρίση προηγείται συχνά μιας οικονομικής κρίσης».

Στον Θάνο Αναστόπουλο απονέμεται το Ειδικό Βραβείο για το έργο του. ‘Οπως σημειώνει η Μαρία Κομνηνού, «ανήκει σε μια γενιά δημιουργών αντιμέτωπη με το δίλημμα της «πατροκτονίας» απέναντι στον Αγγελόπουλο ή της χάραξης προσωπικής διαδρομής. Ο Αναστόπουλος επέλεξε τη δεύτερη οδό, προσφέροντας στην περίοδο της κρίσης ουμανιστικά έργα».

Θα προβληθούν οι ταινίες του Διόρθωση, Η κόρη, το ντοκιμαντέρ παρατήρησης Τελευταία Παραλία, τα Φαντάσματα της Επανάστασης, αλλά και η πρώτη ταινία μικρού μήκους του, Ο Θεατής, ένα οξύ σχόλιο πάνω στην πολιτική παθητικότητα.

Την Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου (Ταινιοθήκη) ο Θάνος Αναστόπουλος θα παραδώσει μάστερκλας, μέσα από μια συζήτηση με τη δημοσιογράφο Βένα Γεωργακοπούλου.

Περισσότερα για το αφιέρωμα.

ΑΠΟΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΟΧΕΣ / ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΕΜΙΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΠΟΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟ «ΠΙΚΡΟ ΨΩΜΙ» ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ

Η δημοφιλης ενότητα του Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας επιστρέφει με το «Πικρό ψωμί» σε 4Κ, σπάνια διαμαντάκια από το παγκόσμιο σινεμά και βωβά αριστουργήματα σε υποδειγματικές νέες αποκαταστάσεις. Και μαζί, μας φέρνει Μικ Τζάγκερ από το Λονδίνο του ‘60 και ζωντανή μουσική απο τον Λόλεκ!

Το αγαπημένο τμήμα του ΦΠΚΑ μας προτείνει να ανακαλύψουμε εκ νέου στη μεγάλη οθόνη αποκατεστημένες δημιουργίες που ξεπερνούν τα όρια της κλασικής κινηματογραφίας — από ξεχασμένα διαμάντια και τολμηρά έργα γυναικών σκηνοθετριών, έως ντοκιμαντέρ-ορόσημα και ποιητικές αφηγήσεις από κάθε γωνιά του κόσμου.

Το 14ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας θα παρουσιάσει σε παγκόσμια πρεμιέρα, την ταινία ορόσημο του ελληνικού κινηματογράφου Πικρό ψωμί (1951) σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Γρηγορίου, ψηφιακά αποκατεστημένη σε 4Κ. Πρόκειται για το δεύτερο επίτευγμα του νεοσύστατου Εργαστηρίου Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. H αποκατάταση της ταινίας έγινε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος “A Season of Classic Films”. To ασπρόμαυρo φιλμ, σε σενάριο της Ίντας Χριστινάκη (η οποία παίζει στην ταινία), θεωρείται η πρώτη νεορεαλιστική ελληνική παραγωγή. Αποτυπώνει την σκληρή μεταπολεμική καθημερινότητα μιας οικογένειας στις φτωχογειτονιές της Αθήνας ενώ εγκαθιδρύει την Ελένη Ζαφειρίου -στην πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση- ως τη απόλυτη «μητέρα» του ελληνικού σινεμά. Τα δε γυρίσματα υπήρξαν επεισοδιακά καθώς κατά τη διάρκειά τους πέθανε ο νεαρός ηθοποιός Στράτος Φλώρος ο οποίος ενσάρκωνε τον μεσαίο αδερφό. Μία προβολή κορυφαίας σημασίας για το φετινό ΦΠΚΑ.

Αλλά και το υπόλοιπο, πολύ ξεχωριστό φέτος, πρόγραμμα, που περιλαμβάνει συνολικά εννιά ταινίες, έχει κάτι για όλους. Θα παρακολουθήσουμε το ντοκιμαντέρ Άνεμοι του Απόστολου Κρυωνά, που επίσης αποκαταστάθηκε από το νέο εργαστήριο της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, ενώ ο σκηνοθέτης και επιμελητής Εχσάν Κοσμπάχτ, συνδιευθυντής του διεθνώς αναγνωρισμένου φεστιβάλ Il Cinema Ritrovato της Μπολόνια, παρουσιάζει μία σπάνια και εξαιρετική επιλογή αποκατεστημένων ταινιών που σημάδεψαν την ιστορία του σινεμά.

Μην χάσετε:

* την ταινία Η γυναίκα του Κρεγκ της Ντόροθι Άρζνερ ‒της μοναδικής γυναίκας και ανοιχτά λεσβίας σκηνοθέτριας στο Χόλιγουντ των δεκαετιών του ’30 και του ’40,
* το νεαρό Μικ Τζάγκερ να εξερευνά τη σεξουαλικότητά του στην τολμηρή και αμφιλεγόμενη Παράσταση που παρέμεινε εκτός διανομής για δύο χρόνια,
* την Κόψη του ξυραφιού της Ζοσελίν Σαάμπ — μια συγκλονιστική ιστορία έρωτα και επιβίωσης στη Βηρυτό του εμφυλίου, από μία από τις σημαντικότερες φωνές του αραβικού σινεμά,
και
* την αριστουργηματική βωβή ταινία του ’20 Ο άνεμος, γυρισμένη υπό αφόρητες συνθήκες στην έρημο Μοχάβι, με τη μεγάλη σταρ του βωβού κινηματογράφου Λίλιαν Γκις, συνοδεία πρωτότυπης live μουσικής από το συνθέτη Λόλεκ σε μια υπέροχη βραδιά, στις 16/12, που παντρεύει τη μουσική με σινεμά.

Περισσότερα εδώ.

ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ: ΑΡΧΕΙΟ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ

Στο πλαίσιο του Arsenal on Location του γερμανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου και Βίντεο Τέχνης και με την υποστήριξη του Goethe-Institut Athen, παρουσιάζεται το πρόγραμμα Μετακινήσεις: Αρχείο και Μνήμη. Δέκα σύγχρονες και παλαιότερες ταινίες διερευνούν τις έννοιες της μετανάστευσης και της μνήμης, πυρήνες της σύγχρονης ευρωπαϊκής και παγκόσμιας εμπειρίας, δημιουργώντας διάλογο ανάμεσα σε έργα από τα αρχεία του Άρσεναλ και της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Στο φεστιβάλ θα παραβρεθούν σημαντικοί δημιουργοί από Ελλάδα, Γερμανία και Αίγυπτο, καθώς και η καλλιτεχνική διευθύντρια του Arsenal – Institute for Film and Video Art, Στέφανι Σούλτε Στρατχάους.

Στο Πέρασμα – Δράμα της Άνγκελα Μελιτόπουλος, η Μικρασιατική Καταστροφή συνδέεται με την προσφυγιά, τη μετανάστευση στη Γερμανία και τη συλλογική λήθη. Η οπτική της εργατικής μετανάστευσης συνεχίζεται στο Λεφτά για ψωμί της Σεράπ Μπερακαρασού, που καταγράφει τις συνθήκες των εργατριών από την Τουρκία σε γερμανικό εργοστάσιο. Το Μίλαντ – Ο πλανήτης μου… του Μενέλαου Καραμαγγιώλη ακολουθεί για τρία χρόνια μια οικογένεια Αφγανών που παγιδεύεται στην Ελλάδα,. Το Φαντάσματα πλανιούνται πάνω από την Ευρώπη της Μαρίας Κουρκούτα και της Νίκης Γιάνναρη καταγράφει ποιητικά τον αποκλεισμό των προσφύγων στον καταυλισμό της Ειδομένης, ενώ το πειραματικό ντοκιμαντέρ Τώρα: Τέλος εποχής του Άιμαν Νάχλε εστιάζεται στον ενδιάμεσο χρόνο των Σύρων προσφύγων στη Σμύρνη.

Παράλληλα, το πρόγραμμα διερευνά τη μνήμη και την ταυτότητα. Η Εύα Στεφανή στο Από τον Άρι στη Νέα Υόρκη φωτίζει τη βιωμένη εμπειρία και τη νοσταλγία μιας μετανάστριας, ενώ η Βουβούλα Σκούρα στο Εσωτερική μετανάστευση μετατρέπει μια γυναικεία βιογραφία σε ποιητικό στοχασμό. Σε πειραματική φόρμα, η Κλαρίσα Τίεμε στο Ό,τι απομένει χαρτογραφεί τα απομεινάρια του πολέμου στη Βοσνία μέσα από σιωπηλά τοπία, ενώ ο Ταμέρ Ελ Σαΐντ στο Δανεικό οικογενειακό άλμπουμ ανακατασκευάζει την προσωπική απώλεια και το πένθος του μέσα από ανευρεθέν αρχειακό υλικό μιας άλλης οικογένειας.

Την Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου (Ινστιτούτο Γκαίτε) θα πραγματοποιηθεί το στρογγυλό τραπέζι Μετακινήσεις: Αρχείο και μνήμη. Συντονίζει η Γκέλυ Μαδεμλή (ερευνήτρια / προγραμματίστρια ταινιών, υπεύθυνη των εκδόσεων του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης).

Περισσότερα για το αφιέρωμα εδώ.

ΣΑΝΤΑΛ ΑΚΕΡΜΑΝ – ΖΑΝ-ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ ΠΕΡΙΟ: ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΩΝΤΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ

Η καλεσμένη κινηματογραφίστρια Μαρία Κουρκούτα επιμελήθηκε το πρόγραμμα Σαντάλ Ακερμάν – Ζαν-Γκαμπριέλ Περιό: Κινηματογραφώντας πολιτικά. Στο φεστιβάλ θα παραβρεθούν η μοντέζ και συνεργάτιδα της Ακερμάν, Κλερ Άθερτον, και ο Ζαν-Γκαμπριέλ Περιό, διερευνώντας το ερώτημα: τι είναι ο πολιτικός κινηματογράφος σήμερα.

Σύμφωνα με την Μαρία Κουρκούτα «πολύ συχνά κρίνουμε το «πολιτικό» με βάση το θέμα μιας ταινίας ή τον βαθμό της ακτιβιστικής της πρόθεσης. Αυτό όμως που έχει σημασία σε ένα έργο είναι η φόρμα του να είναι αντάξια των προκλήσεων και των ερωτημάτων που αυτό θέτει». Οι δύο γαλλόφωνοι δημιουργοί, η Σαντάλ Ακερμάν και ο νεότερος Ζαν-Γκαμπριέλ Περιό, που έρχονται κοντά με το πρόγραμμα αυτό, έχουν αναμφισβήτητα ένα κοινό χαρακτηριστικό: μια βαθιά έγνοια τόσο για τις φόρμες όσο και για τα περιεχόμενα που τους απασχολούν.

Θα προβληθούν οι ταινίες της Ακερμάν Εξ ανατολών και Από την άλλη πλευρά και οι ταινίες του Περιό Μια γερμανική νεολαία, Επιστροφή στη Ρενς [θραύσματα], Οι μέρες μας πρέπει οπωσδήποτε να φωτιστούν και Προσωπικό ημερολόγιο.

Η Κλερ Άθερτον θα παραδώσει μάστερκλας τη Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου (Ταινιοθήκη) και ο Ζαν Γκαμπριελ Περιό την Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου (Γαλλικό Ινστιτούτο). Συντονίζει η κινηματογραφίστρια Μαρία Κουρκούτα.

Περισσότερα για το αφιέρωμα εδώ.

ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ

Εκτός από τις ταινίες έναρξης (Δύο εποχές, δύο άγνωστοι του Σο Μιγιάκε) και της βραδιάς απονομής των βραβείων των δύο διαγωνιστικών τμημάτων (Kontinental ’25 του Ράντου Ζούντε), οι ειδικές προβολές του 14ου ΦΠΚΑ περιλαμβάνουν ταινίες που συγκροτούν έναν κινηματογραφικό στοχασμό πάνω στη μνήμη, την ταυτότητα και την επιμονή της ανθρώπινης εμπειρίας μέσα στον χρόνο.

Η Λουκρέσια Μαρτέλ, με το Γη μας, υφαίνει ένα ποιητικό, εθνογραφικό ντοκιμαντέρ πάνω στη συλλογική μνήμη και την αποικιοκρατία στην Αργεντινή, ενώ το Αναχώρηση των τρένων των Ράντου Ζούντε και Αντριάν Τσιοφλίνκα επανεξετάζει τη σφαγή των Εβραίων στο Ιάσιο το 1941, αντλώντας τεκμήρια από τα αρχεία του ναζιστικού στρατού. Το Ατελιέ Ρολ, ένα ταξίδι του Φαμπρίς Αρανιό και του Ζαν-Πολ Μπατατζά, αποτελεί έναν ποιητικό αποχαιρετισμό στον Ζαν-Λικ Γκοντάρ, αναδεικνύοντας την ιδιοφυΐα του πάνω στη σχέση ήχου και εικόνας. Στο Human Fiction του Ανδρέα Χατζηπατέρα, ένα μελλοντικό, μεταανθρώπινο βλέμμα μάς ζητά να αναλογιστούμε την ίδια την ύπαρξή μας, ενώ το Βήματα του κόσμου της Ηρώς Σιαφλάκη μάς καλεί με αισθητηριακό τρόπο να συμπορευτούμε στις πορείες των Κίτρινων Γιλέκων.

Ιδιαίτερη θέση στο πρόγραμμα κατέχει η φεμινιστική σάτιρα Δολοφονώντας τον διάβολο, που σκηνοθέτησε η Έστερ Κρουμπαχόβα — σκηνογράφος, ενδυματολόγος και καλλιτέχνιδα του Τσεχοσλοβακικού Νέου Κύματος, η οποία παίζει δημιουργικά με τις προσδοκίες του κοινού και τα έμφυλα στερεότυπα.

Η προβολή πραγματοποιείται στο πλαίσιο της συνεργασίας με το το MOMus και τη 9η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, everything must change. RIS9 που επιμελείται η Νάντια Αργυροπούλου και συνοδεύεται από εισαγωγικές ομιλίες σε συνεργασία με το Αρχείο Ester Krumbachová και το Εθνικό Αρχείο Κινηματογράφου της Τσεχίας.

Οι εκδηλώσεις χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση – Next Generation EU, το Τσεχικό Σχέδιο Ανάκαμψης και το Υπουργείο Πολιτισμού της Τσεχικής Δημοκρατίας.

Οι δύο προβολές, στις 16 και 17 Δεκεμβρίου, θα πραγματοποιηθούν με ελεύθερη είσοδο.

Τέλος, η προβολή του εμβληματικού Singapore Sling του Νίκου Νικολαΐδη, συνοδευόμενη από την παρουσίαση του ομότιτλου βιβλίου, μας υπενθυμίζει ότι το σινεμά μπορεί να είναι ταυτόχρονα σκοτεινό, υπερβατικό και απελευθερωτικό· είναι ένα έργο-θρύλος του ελληνικού cult κινηματογράφου, που εξακολουθεί να προκαλεί, να εμπνέει και να στοιχειώνει.

Περισσότερες πληροφορίες εδώ.

ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει συζητήσεις, μάστερκλας και q&a’s μετά από επιλεγμένες προβολές με τους προσκεκλημένους σκηνοθέτες που θα προλογίσουν τις ταινίες τους. Ένας μεγάλος αριθμός δημιουργών από όλο τον κόσμο που διαγωνίζονται στο 14ο ΦΠΚΑ, θα παρευρεθούν στο Φεστιβάλ για να παρουσιάσουν τα φιλμ τους και να συνομιλήσουν με το κοινό.

Masterclasses
*Κλερ Άθερτον (Ταινιοθήκη, Δευτέρα 8 /12, συντονίζει η Μαρία Κουρκούτα)
*Θάνος Αναστόπουλος (Ταινιοθήκη, Τετάρτη 10/12, συντονίζει η Βένα Γεωργακοπούλου)
*Ζαν Γκαμπριελ Περιό (Γαλλικό Ινστιτούτο, Πέμπτη 11/12, συντονίζει η Μαρία Κουρκούτα)

Στρογγυλά τραπέζια
*Μετακινήσεις: Αρχείο και μνήμη (Goethe-Institut Athen, Παρασκευή 5/12, συντονίζει η Γκέλυ Μαδεμλή)

*Στο πλαίσιο του “Reframing Images” x ARTWORKS A:
Α. Εξερευνώντας τις στρώσεις του ορατού: πειραματικές και υβριδικές κινηματογραφικές φόρμες (Ταινιοθήκη, Κυριακή 7/12, συντονίζει ο Σταμάτης Σχιζάκης)
B. Επικράτεια, τοπίο, αρχιτεκτονική: χώροι που περικλείουν, διαμορφώνοντας νέα φαντασιακά (Ταινιοθήκη, Σάββατο 13/12, συντονίζει η Μαρία-Θάλεια Καρρά)

* Θανάσης Ρεντζής: ο αλχημιστής των εικόνων (Ταινιοθήκη, Τρίτη 9/12, συντονίζει η Μαρία Κομνηνού)

CinEd – Eκπαίδευση στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο για παιδιά και νέους
Επιμορφωτικές προβολές σε φοιτήτριες και φοιτητές του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Πανεπιστήμιο Αθηνών

A. Iστορικά επίκαιρα από το αρχείο της Ταινιοθήκης της Ελλάδος (Ταινιοθήκη, Παρασκευή 12/12)
B. Το πιο ευτυχισμένο κορίτσι στον κόσμο (2009) του Ράντου Ζούντε (Ταινιοθήκη, Κυριακή 14/12)

Singapore Sling -Παρουσίαση βιβλίου και προβολή ταινίας
Παρουσίαση βιβλίου Singapore Sling – Ο άνθρωπος που αγάπησε ένα πτώμα (Eκδόσεις Restless Wind), Ταινιοθήκη, Πέμπτη 18/12, συντονίζει ο Λουκάς Κατσίκας.
Ακολουθεί προβολή της ταινίας σε αποκατεστημένη 4K εκδοχή.

Πάρτυ
Bios Rooftop
Κυριακή 7 Δεκεμβρίου
Πάρτι του Διαγωνιστικού Reframing Images (Dj: K.atou aka Janet Davis), έναρξη 21.00
Σάββατο 13 Δεκεμβρίου
Πάρτι του 14ου Athens Avant-Garde Film Festival (Dj: Maik Nait), έναρξη 23:00

Εδώ θα βρείτε τα πάντα για τις παράλληλες δράσεις του 13ου ΦΠΚΑ:
http://www.tainiothiki.gr/el/ekdiloseis-aagff14