Μαριέλα Νέστορα – Όταν οι μορφές των αγγείων αποκτούν σύγχρονη κίνηση

Το νέο χορογραφικό έργο “Οικειοποιήσεις: Ανασκαφή της κίνησης” της Μαριέλας Νέστορα / YELP DANCE Co. – που παρουσιάζεται στις 27 και 28 Αυγούστου στον αύλειο χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου Νεμέας – μελετά τις μορφές που διακοσμούν ερυθρόμορφα και μελανόμορφα αγγεία.

Η χορογραφία δεν αναπαριστά το παρελθόν, αλλά το ανασύρει στο παρόν ως ένα δυναμικό πεδίο ερωτημάτων και νέων αφηγήσεων. Ως μηχανισμός οικειοποίησης, επανάληψης και επαναδιατύπωσης, ανακινεί και εγγράφει μνήμες και καθιστά τον χρόνο ρευστό, πορώδη. Αυτή η ανασκαφή της κίνησης γίνεται στο εδώ και τώρα σε διαρκή διάδραση με τη ζωντανή μουσική.

Η παράσταση χορού Οικειοποιήσεις: Ανασκαφή της κίνησης αναμετριέται με τον χρόνο ως μια συνθήκη ρευστή, όπου το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον δεν είναι διακριτές οντότητες, αλλά αλληλένδετες εκφάνσεις της ίδιας εμπειρίας. Τι επιλέγουμε να τοποθετήσουμε στο φόντο και τι στο επίκεντρο της προσοχής μας; Κάθε εξερεύνηση είναι μια οικειοποίηση.

Η χορογράφος και ιδρύτρια της ομάδας χορού Yelp danceco. Μαριέλα Νέστορα μάς μιλά για την ιδέα πίσω από την παράσταση.

Πώς προέκυψε η ιδέα να εμπνευστείτε από τις μορφές των ερυθρόμορφων και μελανόμορφων αγγείων; Τι σας κίνησε το ενδιαφέρον σε αυτές τις αρχαίες αναπαραστάσεις, και πώς μετασχηματίζονται σε σύγχρονη κίνηση στη σκηνή;

Aνταπoκριθήκαμε στο θεματικό άξονα “H  πρόσληψη του παρελθόντος- η σήμερον ως αύριον και ως χθες” του θεσμού του ΥΠΠΟ “Όλη η Έλλάδα ένας πολιτισμός 2025”, αρχικά ανατρέχοντας σε βιβλία ιστορίας της τέχνης. Μας κίνησαν το ενδιαφέρον κάποια αγγεία, χωρίς να ξέρουμε γιατί. Παρατηρήσαμε ότι ήταν όλα αρχαϊκά και συνεχίσαμε τη μελέτη με στόχο να φέρουμε τα αγγεία σε τριβή και σε διάλογο με  ένα πιο πρόσφατο παρελθόν. Επιλέξαμε την τέχνη της οικειοποίησης που ως πρακτική χρησιμοποιεί εικόνες ή αντικείμενα που προϋπάρχουν μέσα στο έργο της: αντιγράφει, αλλοιώνει, επαναδιατυπώνει, συχνά σχολιάζοντας, θέτοντας ερωτήματα. Αυτή την πρακτική χρησιμοποίησαμε ως έναυσμα για την προσέγγιση των αγγείων για την παράσταση- ‘Οικειοποιήσεις-ανασκαφή της κίνησης”.

Από τις αγγειογραφίες επιλέξαμε κυρίως αυτές που αποτυπώνουν πτυχές της ζωής των αρχαίων Ελλήνων- όπως ο πόλεμος, τα συμπόσια, ο αθλητισμός- τις οποίες μελετήσαμε ξεχωριστά σε επιμέρους ενότητες. Όσον αφορά τη χορογραφική προσέγγιση στόχος ήταν αρχικά, να κατοικήσουμε τις μορφές αυτές:  Τι είδους σκέψεις, αισθήσεις, κινήσεις ανακύπτουν (ή επιστρέφουν;) κατά την ενσωμάτωση των διαφορετικών μορφών; Τι είδους κίνηση προτείνει η ίδια φόρμα; Ποιές δράσεις φαντάζεται το σώμα όταν κατοικήσει αυτές τις μορφές; Έπειτα, να εξερευνήσουμε πιθανές αντιστοιχίες με το παρόν, επιτρέποντας στα παρελθοντικά και παροντικά στοιχεία να συνυφαίνονται σε μια δυναμική σχέση.

Ο τίτλος της παράστασης φέρει τον όρο «οικειοποιήσεις», μια λέξη με σύνθετο φορτίο — αισθητικό, ιστορικό αλλά και πολιτικό. Σε ποιο βαθμό η χορογραφία λειτουργεί ως μέσο ερμηνείας ή και αναθεώρησης του παρελθόντος; Πρόκειται για έναν διάλογο με την Ιστορία ή μια χειρονομία επανεπινοημένης μνήμης;

Θα έλεγα ότι οικειοποιηθήκαμε τις πρακτικές της τέχνης της οικειοποίησης μέσα από μια καθαρά κινητική και χορογραφική οπτική. Στόχος, όπως πάντα στη δουλειά της YELP danceco., ήταν η ίδια ερευνητική διαδικασία αλλά και η πρόθεση να δημιουργήσουμε μια παράσταση / μια εμπειρία που γεννάει σκέψεις και ερωτήματα στο θεατή. Το αντίθετο της όποιας διάθεσης για αναβίωση, για εορτασμό του παρελθόντος, δηλαδή.

Με τους χορευτές Εύα Παπαδοπούλου και Γιάννη Τσιγκρή, ο οποίος είναι και βοηθός χορογράφου, διερευνήσαμε ερωτήματα όπως: Μπορούν οι λειτουργίες του μετασχηματισμού, της παράθεσης και του κράματος να παράξουν μια συνθήκη ρευστή, όπου το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον συνιστούν αλληλένδετες εκφάνσεις της ίδιας εμπειρίας; Πώς μπορεί το σώμα να γίνει πορώδες στο χρόνο; Η συλλογή μας, η ίδια η πράξη της επιλογής των συγκεκριμένων μορφών από τα αγγεία και οι μετασχηματισμοί τους υποθέτω ότι μπορεί να λειτουργήσει και ως σχόλιο.

Η παράσταση πραγματεύεται τον χρόνο ως «ρευστή συνθήκη». Με ποιους χορογραφικούς μηχανισμούς επιχειρείτε αυτή τη ρευστότητα; Πώς βιώνεται ο χρόνος διαφορετικά από τους ερμηνευτές και τους θεατές;

Η κίνηση, η μουσική αλλά και τα κείμενα- που αρθρώνουν σκέψεις ή ερωτήσεις για τα αγγεία, για την πράξη δημιουργίας, για τις διαστάσεις του χρόνου- αποτελούν τα υλικά της παράστασης μας. Τα υλικά αυτά, η σύνθεσή τους και οι μετασχηματισμοί τους,  μετακινούνται διαρκώς από το παρελθόν, στο παρόν, στο μέλλον. Ως ενσωμάτωση, ως  παράθεση, μέσα από την ενέργεια, τη σκέψη, τον ήχο, τη φαντασία, παράγουν διαρκώς συνδηλώσεις.

Η ζωντανή μουσική συνοδεύει την κίνηση σε «διαρκή διάδραση».  Πώς διαμορφώθηκε αυτή η σχέση μεταξύ χορού και ήχου; Ήταν η μουσική προϊόν αυτοσχεδιασμού κατά τη διάρκεια των προβών ή δημιουργήθηκε παράλληλα με τη χορογραφία;

Ακολουθήσαμε τη λογική της οικειοποίησης και στη μουσική, μέσα από την ιδέα του sampling- τη χρήση θραυσμάτων από επιλεγμένα μουσικά κομμάτια από διαφορετικές εποχές. Ο ήχος δημιουργεί τις διαστρωματώσεις που θα συναντούσε κανείς σε μια ανασκαφή. Και στη πρωτότυπη σύνθεση του Τηλέμαχου Μούσα την οποία δημιούργησε πάνω στις θεματικές του χορογραφικού έργου- περισσότερο ως αντίστιξη και λιγότερο ως ήχο που ακολουθεί την χορογραφία. Αλλά και στη live εκτέλεση -με τον Τηλέμαχο Μούσα στην ηλεκτρική κιθάρα και τον Ιάκωβο Παυλόπουλο στα κρουστά- που φέρει τη λειτουργία του sampling επί σκηνής όπως και δημιουργεί ένα διάλογο με την κίνηση μέσα από τη λειτουργία του sonification- της ηχοποίησης της κίνησης.

«Κάθε εξερεύνηση είναι μια οικειοποίηση». Τι οικειοποιείστε εσείς με αυτή την παράσταση;

Θεωρώ ότι κάθε δημιουργική διαδικασία είναι κατεξοχήν ανασκαφή. Η ανασκαφή της κίνησης στην οποία αναφέρεται ο τίτλος της παράστασης αφορά τόσο την ερευνητική προσέγγισή μας όσο και μια αντίληψη της κίνησης που ανοίγεται στην ευφυία του σώματος.

Η πρακτική της οικειοποίησης στην παράσταση μας αφορά τις μορφές από τις αγγειογραφίες αρχαϊκών αγγείων 6ου και 7ου αιώνα,  μελανόμορφου και ερυθρόμορφου ρυθμού, από τη Κόρινθο και την Αττική.

Η πρόταση- αναφορά στον Roland Barthes  Κάθε εξερεύνηση είναι μια οικειοποίηση – έτσι όπως την κατανοώ εγώ- λειτουργεί ως μια διαρκής υπενθύμιση για τη συνεργατική διάσταση της τέχνης της χορογραφίας- και όχι μόνο.  Αντίστοιχη της φράσης «κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί» του John Donne που υπογραμμίζει όλοι είμαστε μέρος μιας μεγαλύτερης κοινότητας,  ότι οι πράξεις μας επηρεάζουν τους άλλους, ότι όχι μόνο αλληλεξαρτώμαστε αλλά και αλληλεμπνεόμαστε! συνειδητά ή ασυνείδητα στο βάθος του χρόνου.

Info

27, 28 Αυγούστου 2025
Ώρα έναρξης: 21.00
Αρχαιολογικό Μουσείο Νεμέας, Αύλειος χώρος
Η παραγωγή παρουσιάζεται στο πλαίσιο του προγράμματος του θεσμού του Υπουργείου Πολιτισμού «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός 2025».

YELP danceco.

• Χορογραφία: Μαριέλα Νέστορα
• Μουσική: Τηλέμαχος Μούσας
• Σχεδιασμός φωτισμών: Μαρία Αθανασοπούλου
• Βοηθός χορογράφου: Γιάννης Τσιγκρής
• Σύμβουλος δραματουργίας: Τζωρτζίνα Κακουδάκη
• Σχεδιασμός T-shirt: Μαρία Έλενα Μύρκα
• Ερμηνεύουν: Εύα Παπαδοπούλου, Γιάννης Τσιγκρής
• Μουσικοί: Τηλέμαχος Μούσας (κιθάρα), Ιάκωβος Παυλόπουλος (κρουστά)
• ΑΜΚΕ: ΟΜΙΛΟΣ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΧΟΡΟΥ (YELP DANCE Cο.)

Πληροφορίες

• Η εκδήλωση προσφέρεται δωρεάν από το Υπουργείο Πολιτισμού.
• H προκράτηση θέσης είναι υποχρεωτική.
• Πληροφορίες & προκρατήσεις: www.allofgreeceoneculture.gr