Δημήτρης Αποστολάκης & Χαΐνηδες – Όταν η παράδοση είναι πιο σύγχρονη από ποτέ

Η κολλεκτίβα των Χαΐνηδων με την απίθανη, όπως πάντα, παρουσία του πολύπλευρου και πολυπράγμονα Δημήτρη Αποστολάκη, σε ορχηστρικές εκπλήξεις που ανατρέπουν κάθε προηγούμενο. Μιλάμε με τον «πρωταγωνιστή» που ταράζει τα νερά.

Τα παραδοσιακά όργανα των Χαΐνηδων συναντούν τις αρμονίες των κλασικών οργάνων της Ορχήστρας Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ στο Κηποθέατρο Παπάγου τη Δευτέρα 23 Ιουνίου, σε μια ανατρεπτική συναυλία που γεφυρώνει την παραδοσιακή μουσική με τον συμφωνικό ήχο! 

Και όπως μας ομολογεί ο μουσικός και επιστήμων, βέρος Κρητικός, Δημήτρης Αποστολάκης σε μια συνέντευξη λίγες ημέρες πριν: «Η Κρήτη είναι η πιο ποιητική μα ταυτόχρονα και σκληρή μάνα που μπορείς να βρεις στον πλανήτη».

Δημήτρης Αποστολάκης – “Η πατρίδα μας είναι όχι από εκεί που ερχόμαστε, αλλά εκεί που πάμε”

Oι μουσικές αναμνήσεις που σας καθόρισαν.

Η μητρική μου ‘γλώσσα’ είναι τα τραγούδια στα χείλη εμπνευσμένων, απλών (αγράμματων αλλά πολύ μορφωμένων) ανθρώπων που έτυχε να απολαύσω στα χωριά της Κρήτης. Υπήρχε μεγάλη ποικιλία σ’ αυτά τα ακούσματα. Αργότερα οι ‘ειδικοί’ τα έβαλαν σε ντολαπάκια με ετικέτες: αυτό είναι κρητικό, ετούτο είναι ρεμπέτικο, εκείνο είναι σμυρνέικο, το άλλο ψαλμός κ.λ.π. Εμείς δεν το ξέραμε τότε. Το μόνο που γνωρίζαμε  ήταν ότι, όλα είναι σκοποί, δηλαδή ιερά ξόρκια για να εκφράσει κανείς τα ανομολόγητα, μύχια συναισθήματα, που δε μπορούν να περιγραφούν με κανένα άλλο τρόπο.  Τότε η θεά Ανάγκα μας ωθούσε να χρησιμοποιήσομε τη μουσική.

Σήμερα οι άνθρωποι καταναλώνουν μουσική. Όμως και ο γλωσσικός κώδικας του κάθε μέρα (πριν την επιβολή του ξύλινου τηλεοπτικού λόγου) ήταν μουσική: διέθετε έντονο συναίσθημα, μελωδικές εναλλαγές και τέλεια ρυθμολογία. Το εύρος των παιδικών μου ακουσμάτων, μ’ έκανε να αγαπήσω και να μελετήσω πολλές παραδόσεις: κρητικά, σμυρνέικα, ρεμπέτικα, βυζαντινή μουσική, κλασσική οθωμανική μουσική, κλασική δυτική μουσική, βαλκανικά, αράβικα, τζαζ κ.ά.

Υπάρχει φαντασία ή ρυθμός στην επιστήμη και υπάρχει επιστημονική τάξη στη μουσική;

Οποιαδήποτε επιστήμη ελλείψει φαντασίας και ρυθμού δεν είναι πραγματική επιστήμη αλλά αδιάφορα λογιστικά κατάστιχα. Οιαδήποτε μουσική χωρίς επιστημονική τάξη δεν είναι αληθινή μουσική αλλά ανόητη –πλην άκρως επικίνδυνη- λογοδιάρροια. Το 99,9% της μουσικής που ακούγεται σήμερο στη Ελλάδα είναι τέτοια.

Επιμένετε να λέτε πως οι άνθρωποι δεν (πρέπει) να κρινόμαστε από τον τόπο καταγωγής μας. Η αλήθεια όμως είναι πως η Κρήτη αφήνει ανεξίτηλα σημάδια στους ανθρώπους της – θετικά και αρνητικά. Εσείς πώς το νιώθετε όλο αυτό και πώς το κρίνετε;

Η πατρίδα μας είναι όχι από εκεί που ερχόμαστε αλλά εκεί που πάμε. Η Κρήτη είναι η πιο ποιητική μα ταυτόχρονα και σκληρή μάνα που μπορείς να βρεις στον πλανήτη. Εξωφρενικές συνθέσεις. Πανύψηλα βουνά και απέραντες θάλασσες. Θλιμμένα τραγούδια και γελαστοί άνθρωποι. Μητρογραμμικό κάστρο αλλά σκληροτράχηλοι πολεμιστές. Διαρκής ακροβασία στο λεπτό σύνορο των αντιθέσεων με σκανδαλώδη αφοβιά απέναντι στο βάραθρο του θανάτου που χάσκει κάτω από τα πόδια σου. Η Κρήτη είναι μια μάνα που αν μείνεις, σε καταπνίγει μέσα στην αγκαλιά της, κι αν φύγεις, φωλιάζει μέσα σου για πάντα ο πόνος του αποχωρισμού.

Ποιες ανακαλείτε ως τις πιο δυνατές επιστημονικές σας εμπειρίες και ποιες μουσικές;

Οι πιο οξείες εμπειρίες είναι οι εκδόσεις κάποιου έργου (επιστημονική δημοσίευση, κυκλοφορία δίσκου ή δισκοβιβλίου, έκδοση διηγήματος ή κόμικ, πρεμιέρα μουσικοχορευτικής παράστασης κ.λ.π.). Αυτό συμβαίνει γιατί η ανάδυση μιας εργασίας αποκαλύπτει στους δημιουργούς, τις αλλαγές στον εαυτό τους και στον κόσμο γύρω τους. Στην αληθινή τέχνη τα έργα ανήκουν στο συλλογικό ασυνείδητο και αποτελούν μυστηριακές προφητείες μιας μελλοντικής ζωής.

Όμως οι πιο βαθιές εμπειρίες μου είναι οι συναναστροφές μου με τους δασκάλους που με ενέπνευσαν. Ο έρωτας δασκάλου- μαθητή είναι η πιο δυνατή σχέση και η κινητήρια δύναμη της ανθρώπινης εξέλιξης. Είμαι ένα χωροχρονικό υφαντό, που όλες οι κλωστές του είναι στιγμές μαθητείας κοντά σε αφιερωμένους ανθρώπους. Έτσι μεταλαβαίνεις την παμπάλαιη γνώση από τα τρίσβαθα των αιώνων. Έτσι συνδέεσαι με πολλούς τόπους και πολλούς καιρούς. Έτσι γίνεσαι άχωρος και άχρονος.

Info