Eurovision 2025: Τι σημαίνει το “τζιβαέρι” που τραγουδά η Κλαυδία στην Αστερομάτα

«Αχ αστέρι μου, τζιβαέρι μου» είναι ένας από τους στίχους του ρεφρέν από την “Αστερομάτα” της Κλαυδίας που εκπροσωπεί την χώρα μας στη φετινή διοργάνωση του διαγωνισμού της Eurovision που διεξάγεται στη Βασιλεία της Ελβετίας.

Το έχουμε χιλιοτραγουδήσει όλοι στο κομμάτι της Χάρις Αλεξίου, το θυμόμαστε από την ομότιτλη σειρά του Mega και με αφορμή το κομμάτι της Κλαυδίας φτάσαμε να αναρωτιόμαστε ξανά τι σημαίνει η λέξη «τζιβαέρι»

Το «τζιβαέρι» λοιπόν, προέρχεται από την τουρκική λέξη «cevahir» (τζεβαχίρ), η οποία με τη σειρά της έχει αραβικές ρίζες από τη λέξη «jawāhir» (جواهر), που σημαίνει «ουσία», «απόσταγμα» ή «πολύτιμος λίθος». Στην αραβική γλώσσα χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει πολύτιμα πετράδια και κοσμήματα. Στη συνέχεια, πέρασε στα οθωμανικά τουρκικά ως «cevahir» και απέκτησε την ευρύτερη έννοια των πολύτιμων αντικειμένων, κοσμημάτων και φυλαχτών.

Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας στην Ελλάδα, η λέξη υιοθετήθηκε στην καθομιλουμένη ως «τζιβαέρι» και διατήρησε τη σημασία του πολύτιμου κοσμήματος ή φυλαχτού.

Μάλιστα, υπάρχει και μεταφορική έννοια (όπως στο τραγούδι Αστερομάτα), που σημαίνει “θησαυρός” και χρησιμοποιείται για να συμβολίσει ένα πολύτιμο ή αγαπημένο πρόσωπο της ζωής μας –οικογένεια, παιδιά, σύντροφο.

Στην ελληνική λογοτεχνία, ειδικά στην παραδοσιακή και δημοτική, το «τζιβαέρι» εμφανίζεται συχνά ως μεταφορά για τον θησαυρό της ψυχής ή την αγάπη. Για παράδειγμα, σε ποιήματα ή πεζά του 19ου και αρχών 20ού αιώνα, συχνά συναντάμε εκφράσεις όπως: «Τα μάτια σου, το τζιβαέρι της καρδιάς μου».

Πλέον, η χρήση της λέξης στην καθομιλούμενη εντοπίζεται κυρίως σε νησιωτικές περιοχές αλλά και σε ορεινά χωριά της ηπειρωτικής Ελλάδας.